Niet gezegend met een tuin op het zuiden zonder hoge schuttingen of bomen? Dan ben je niet de enige! Gelukkig hoef je niet meteen de hele boel te asfalteren: ook tuinen met weinig zon kunnen heel leuk worden. In dit artikel vertellen we je alles wat je moet weten om ook van een schaduwrijke tuin een klein paradijsje te maken!

Waarom is de zon zo belangrijk voor planten?

Planten hebben zonlicht nodig om te overleven. Dat heeft te maken met fotosynthese. Fotosynthese is het proces waarbij planten zonlicht omzetten in voedsel. Zoals mensen moeten eten en drinken om te overleven, hebben planten zonlicht nodig om te groeien en gezond te blijven.

Hoe werkt het? Fotosynthese gebruikt eigenlijk de energie van zonlicht om koolstofdioxide en water om te zetten in suiker en zuurstof. De suiker wordt dan door de planten gebruikt als energiebron om te groeien en zichzelf te onderhouden. Ze groeien, bloeien en produceren zaden.

Planten produceren zuurstof als bijproduct van fotosynthese. Dat gebruiken wij, we ademen het is. Daarom zijn planten en bomen nodig. Én ze maken je tuin natuurlijk een stuk leuker.

Je kunt je misschien voorstellen dat wanneer een plant te veel of te weinig zonlicht krijgt er problemen ontstaan die leiden tot verwelking of zelfs de dood van de plant. Daarom moet je de juiste planten kiezen voor jouw tuin. Vaak betekent dat dat je ook moet kijken naar de plek waar je ze zet: is dat in de schaduw, halfschaduw of zon? Hoe zit het met de wind en de bodem?

Wat gebeurt er met planten die minder zon krijgen dan ze nodig hebben?

Als je planten in de schaduw zet die juist wel veel zonlicht nodig hebben, dan knappen ze daar niet van op:
• Wanneer planten niet voldoende licht krijgen, produceren ze geen chlorofyl (het groene pigment in planten), en kunnen planten lichtgroen tot geel tot wit worden.
• Plantenstengels ‘rekken’: de stengels worden lang en dun, doordat ze naar het licht reiken. Er ontstaan lange ruimtes op de stengels tussen de bladknopen (het punt waar een blad uit de stengel groeit).
• Planten zonder voldoende licht kunnen ook hun bladeren laten vallen, vooral oudere bladeren.
• Bonte planten (bladeren die wit en groen zijn) worden weer effen groen.
• Bloeiende planten produceren geen bloemknoppen.
• Planten die aan te veel licht worden blootgesteld, kunnen verschroeide en gebleekte bladeren krijgen.

Krijgen planten in schaduwrijke tuinen nooit zon?

Schaduwplanten’ hebben minder zon nodig: zo’n twee uur per dag is genoeg om ze te laten groeien. Vaak zijn dit planten die in hun natuurlijke habitat onder andere planten en bomen groeien. Die begroeiing houdt veel zon tegen. De planten die daar gedijen, doen het in een schaduwrijke tuin ook goed.

Vaak hebben schaduwplanten grote bladeren. Met die flinke oppervlakken kunnen ze het beetje zon dat ze krijgen zo goed mogelijk opvangen. Zo krijgen ze toch genoeg energie binnen.

De meeste schaduwplanten houden niet van wind. Logisch, want in de ondergroei waar ze oorspronkelijk vandaan komen worden ze beschut door dezelfde grote planten die ook zon tegenhouden. Zorg dus voor beschutting in je schaduwtuin, bijvoorbeeld door heggen of schuttingen te plaatsen.

Meestal is ook minder water nodig. Het verdampt minder snel door de zon en schaduwplanten groeien relatief langzaam. Vermijd dat ze natte voeten krijgen.

©weerawat - stock.adobe.com

Welke planten doen het goed in een schaduwrijke tuin?

Er is gelukkig veel keuze aan planten die het goed doen in de schaduw. Je kunt zelfs een moestuin beginnen, mét kruiden (lees ook dit artikel over een moestuin aanleggen). Kies dan natuurlijk wel voor planten die het goed doen bij weinig zon. Hier geven we je vast voorbeelden. We zetten de Latijnse naam erbij, omdat veel planten en struiken verschillende soorten hebben. In het tuincentrum of online wordt de Latijnse naam meestal ook vermeld.

Vaste planten die je in de schaduw kunt planten

Vaste planten zijn planten die elk jaar terugkeren in de tuin, zonder dat je ze opnieuw hoeft te planten. In tegenstelling tot eenjarige planten, die slechts één groeiseizoen leven en na de bloei afsterven, overleven vaste planten in de winter, en beginnen ze opnieuw te groeien in het voorjaar. Veel vaste planten zijn ook groenblijvend.

• Zegge en andere siergrassen (Carex pendula, C. plantaginea)
• Varens zoals wijfjesvaren en struisvaren (Athyrium filix-femina en Matteuccia struthiopteris)
• Wilde gember (ook wel mansoor genoemd, Asarum europaeum, A. caudatum)
• Wolfsmelk (Euphorbia)
• Ooievaarsbek (Geranium nodosum), deze plant krijgt ook bloemen
• Maagdenpalm (Vinca minor)
• Orientaals komkommerkruid (Trachystemon orientalis)
• Schuimbloem (Tiarella cordifolia), deze krijgt pluimvormige bloemen

©Korbinian Mueller

Groenblijvende planten voor in de schaduw

Ook in de schaduw kun je planten zetten die het hele jaar groen blijven. Dat is fijn, want grijs weer in combinatie met schaduw doet al snel wat somber aan. Lekker wat groen frist je schaduwtuin juist op. Denk aan:

• Varens, die doen het in de schaduw erg goed
• Goudaardbei (Waldsteinia)
• Schuimkaars (Tiarella)
• Dikkemanskruid (Pachysandra)
• Mansoor (Asarum)
• Siergrassen

Bloemen die in de schaduw bloeien

Gelukkig zijn er ook tuinplanten die het in de schaduw goed doen en genoeg energie weten te verzamelen uit het beschikbare zonlicht om bloemen te ontwikkelen. Krijg je toch dat voorjaarsgevoel. Je kunt denken aan de volgende bloeiende vaste planten:

• Daslook (Allium ursinum) - witte bloemetjes in april-mei. Extra leuk: het blad is een eetbaar alternatief voor knoflook.
• Kruipend Zenegroen (Ajuga reptans) - bloeit paars in mei-juni.
• Gebroken hartje (Dicentra spectabilis) - hartvormige bloemen mei-juni.
• Vrouwenmantel (Alchemilla mollis) - geeft gele/lichtgroene bloemen van mei-september.
• Herfstanemoon (Anemone tomentosa ‘Robustissima’) - rozen bloemen in juli-augustus.
• Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea) - tweejarige plant, witte of lichtroze bloemen juni-juli.

©Birgit Brandlhuber

Groenten en kruiden voor een moestuin in de schaduw

De meeste groenten en kruiden houden van veel zonlicht. In een schaduwrijke tuin doen ze het dan ook minder goed: ze worden lang en dun en de oogst is niet goed. Maar, er zijn enkele soorten die je prima in een schaduwrijke (moes-) tuin kunt zetten:

• Erwtenscheuten
• Bladgroenten zoals snijbiet, spinazie en boerenkool
• Wortel
• Pluksla als rucola
• Munt doet het goed in de schaduw, maar woekert wel als je het in de grond zet. Een pot is beter.
• Bieslook, koriander en peterselie kunnen met 2 uur zon ook gedijen.

Heesters en bomen voor schaduw

Een mooie heg of boom in de schaduw kan ook. Zo heb je privacy of een afscheiding op de erflijn, ook op het Noorden.

• Zilverspar (Abies-soorten). Ook leuk met lichtjes rond de kerstperiode!
• Amerikaanse kornoelje (Cornus florida). Met het gekleurde blad fleurt deze heester je tuin al op.
• Portugese laurier (Prunus lusitanica). Hiermee maak je mooie een dichte, wintergroene haag.
• Hulst (llex aquifolium). Ook leuk om met kerst binnen wat takken op te hangen.
• Rhododendron. Krijgt ook nog eens mooie, felgekleurde bloemen.
• Grootbloemige magnolia (Magnolia grandiflora). Krijgt prachtige bloemen die ook nog eens heerlijk ruiken.
• Taxus (Taxus baccata). Kan heel hoog én oud worden.
• Kardinaalsmuts (Euonymus fortunei). Leuk, bontgekleurd blad.

©Nick Kurzenko | nickkurzenko - stock.adobe.com

De grond voor planten die in de schaduw kunnen

Hoe de grond is waarin je planten in de schaduw plant, heeft veel invloed op de groei en gezondheid van de planten. De schaduw van bomen kan bijvoorbeeld zorgen voor een vochtigere omgeving, omdat het zonlicht wordt tegengehouden en de verdamping van water uit de grond minder snel gaat als in de zon. Vaak is de bodem hierdoor natter, waardoor organisch materiaal sneller afbreekt en de grond voedselrijk wordt. Ook is de grond onder bomen vaak zuurder door de afbraak van dat organische materiaal, zoals bladeren en takken.

De grond waarin je planten in de schaduw plant, moet water goed doorlaten en rijk aan voedingsstoffen zijn. Dit komt omdat schaduwrijke gebieden vaak vochtiger zijn dan zonnige gebieden. Je kunt de grond verbeteren door compost toe te voegen, wat de voedingswaarde van de grond verhoogt. Als je merkt dat de grond te vochtig is, kun je mulch (houtsnippers, bladeren, stro, grasresten of compost) gebruiken om het vocht te verminderen en het bodemleven te voeden. Je kunt dit gewoon uit je eigen tuin verzamelen, bijvoorbeeld met behulp van een bladblazer.

Sommige planten hebben een specifieke bodem nodig, dus het is belangrijk om de bodemvereisten van elke plant die je in de schaduw wilt planten te onderzoeken.

Regelmatig water geven is belangrijk nog steeds voor planten in de schaduw, vooral in de zomer. Hoge bomen, heggen en muren houden tenslotte ook water tegen. Met een handige gadget als de Gardena Smart Water Control doe je dat zuinig én helemaal automatisch.

Lees ook: Composteren kun je leren

Professionele hulp nodig in jouw tuin?

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Magnetrons kun je inzetten voor verschillende bereidingen. Tegenwoordig vind je er ook handige functies op terug, zoals een stoomfunctie of hetelucht voor bakken en braden. Vijf modellen die deze extra mogelijkheden bieden hebben we voor je op een rijtje gezet.

De gemiddelde magnetron kan meer dan alleen kant-en-klare maaltijden bereiden, ze gaan qua functionaliteit meer en meer richting de oven. Zo zie je bijvoorbeeld steeds vaker een hetelucht- en stoomfunctionaliteit. Een aantal van de hier besproken modellen zijn voorzien van zo'n heteluchtfunctie, en soms ook de stoomfunctionaliteit.

Inventum IMC6125F (inbouwmodel)

Dit inbouwmodel van Inventum is een uitzondering in zijn prijsklasse, omdat hij zowel hetelucht- als stoomfunctie heeft. Dit maakt het een veelzijdig apparaat voor de kleine tot middelgrote keuken. De bediening werkt met knoppen en is overzichtelijk, waardoor je snel de juiste instelling kiest voor een gerecht. Met 25 liter inhoud is de magnetron niet de grootste, maar voldoende voor dagelijkse maaltijden en het bereiden van kleinere ovenschalen. Het draaiplateau zorgt voor een gelijkmatige opwarming, en de heteluchtfunctie kan temperaturen tot 220 graden bereiken. Het is een compacte machine die veel opties biedt voor de bewuste kok die gezond wil stomen en af en toe een ovengerecht wil bereiden.

Inhoud: 25 liter
Maximum wattage: 900 W
Temp. heteluchtoven: tot 220 °C
Stoomfunctie: Ja

Etna CMV328ZT

De Etna CMV328ZT is een vrijstaande combimagnetron die uitblinkt in zijn eenvoud en efficiëntie. Dit apparaat heeft een inhoud van 28 liter en dankzij de turbofunctie warmt hij snel op, ideaal voor het bakken van broodjes of een pizza. De bediening is intuïtief met een draaiknop en druktoetsen. Hoewel dit model niet is uitgerust met een speciale stoomfunctie, biedt hij wel de nodige veelzijdigheid voor het bereiden van diverse gerechten met de magnetron, grill en hetelucht.

Inhoud: 28 liter
Maximum wattage: 900 W
Temp. heteluchtoven: tot 230 °C
Stoomfunctie: Nee

Samsung MC28H5015AK

Deze compacte combimagnetron van Samsung heeft een inhoud van 28 liter en is uitgerust met een heteluchtfunctie en een grill, perfect voor het opwarmen en bereiden van diverse maaltijden. De Samsung heeft een keramische binnenwand die gemakkelijk schoon te maken is. Een opvallend kenmerk is de stoom- en grilloptie, waarmee je gerechten kunt bereiden die zowel knapperig als gezond zijn. De bediening via drukknoppen is eenvoudig en het apparaat is voorzien van 35 voorgeprogrammeerde kookprogramma's.

Inhoud: 28 liter
Maximum wattage: 900 W
Temp. heteluchtoven: tot 200 °C
Stoomfunctie: Ja

Inventum MN325CS

Met de Inventum MN325CS haal je een ruime, vrijstaande combimagnetron in huis met een inhoud van 32 liter. Het apparaat is functioneel en robuust. Naast de gangbare magnetronfuncties is er ook een heteluchtfunctie tot 240 graden, die het mogelijk maakt om een complete maaltijdschotel te bereiden. Het digitale display en de draaiknop zorgen voor een makkelijke bediening. De magnetron is een goede keuze als je een model zoekt met een grote inhoud en een betrouwbaar apparaat zoekt voor de alledaagse keukenwerkzaamheden. Een stoomfunctie heeft dit model niet.

Inhoud: 32 liter
Maximum wattage: 1000 Watt
Temp. heteluchtoven: tot 240 °C
Stoomfunctie: Nee

Etna ECM243RVS

De Etna ECM243RVS is een compacte, maar complete combimagnetron en afgewerkt in RVS. Het is een alles-in-één-apparaat voor een kleine keuken. Het apparaat combineert een magnetron, grill en heteluchtoven en kan tot 230 graden opwarmen, wat de functionaliteit van een kleine oven nabootst. Hoewel er geen speciale stoomfunctie is ingebouwd, kan hij met zijn diverse standen en grillmogelijkheden alsnog veel meer dan alleen opwarmen. De bediening gaat alleen via knoppen en heeft een bescheiden inhoud van 25 liter, wat voldoende is voor kleine (oven)schalen of borden.

Inhoud: 25 liter
Maximum wattage: 900 W
Temp. heteluchtoven: tot 230 °C
Stoomfunctie: Nee

Een slimme thuisbatterij kopen zonder installatiegedoe? De ZinVolt Power is een plug-and-play oplossing waarmee je eenvoudig stroom opslaat, kosten bespaart en meer haalt uit je zonnepanelen of dynamisch energiecontract.

Partnerbijdrage - in samenwerking met ZinVolt

De energiemarkt is grilliger dan ooit. Terwijl tarieven schommelen en netbeheerders piekverbruik willen afvlakken, groeit bij consumenten de behoefte aan grip op hun stroomverbruik. De ZinVolt Power speelt hier feilloos op in. Deze slimme, draagbare thuisbatterij is ontworpen voor huishoudens die zélf willen bepalen wanneer ze stroom gebruiken en wat die mag kosten. Geen installatie nodig, geen technische kennis vereist. Gewoon inpluggen en besparen.

Plug-and-play thuisbatterij zonder installatiegedoe

Terwijl alles om ons heen complex lijkt te worden, brengt de ZinVolt Power juist eenvoud. Geen elektricien, geen hak- en breekwerk: deze batterij werkt direct uit de doos. Je sluit hem aan via een gewoon stopcontact, waarna hij zelfstandig energie begint op te slaan op de meest gunstige momenten. Denk aan zonnige middagen waarop je zonnepanelen overproduceren, of aan de stille uren 's nachts met lage dynamische tarieven. Op drukke momenten, wanneer de stroomprijs piekt, levert hij die energie weer terug aan je apparaten. Zo optimaliseer je je verbruik zonder dat je er voortdurend naar hoeft om te kijken.

©ZinVolt

Flexibel uitbreidbare thuisbatterij: van 1 tot 6 kWh

De basisuitvoering van de ZinVolt Power heeft een opslagcapaciteit van 1,024 kWh, wat ruimschoots voldoende is om de belangrijkste huishoudelijke apparaten tijdelijk van stroom te voorzien. Maar wie méér wil – denk aan grotere woningen, meer verbruik of langere back-up bij storingen – kan de capaciteit uitbreiden tot maar liefst 6,144 kWh. Dat doe je met losse Mate-modules die je eenvoudig op elkaar stapelt. Deze modulaire opbouw maakt de batterij uniek: je investeert wat je nú nodig hebt, en breidt uit zodra je verbruik groeit. Bovendien biedt ZinVolt zekerheid met drie jaar garantie op de hoofdunit en zelfs tien jaar op de uitbreidingsmodules.

Energie besparen met realtime-inzicht en slimme sturing

Zonder inzicht geen optimalisatie, en dat begrijpt ZinVolt als geen ander. Dankzij de bijgeleverde P1-dongle koppel je de thuisbatterij aan je slimme meter, waardoor hij continu weet wat jouw verbruik is én wat stroom op dat moment kost. Via de bijbehorende app stem je het laad- en ontlaadmoment precies af op jouw verbruiksprofiel en de actuele energieprijzen. Hierdoor bespaar je automatisch, zonder handmatig in te grijpen. Vooral bij dynamische energietarieven levert dat forse winst op. De batterij kiest zelf de voordeligste strategie: laden als het goedkoop is, leveren als het loont. En dat allemaal op de achtergrond, zonder dat jij daar iets van merkt.

©ZinVolt

Slimme thuisbatterij: praktisch, krachtig en compleet

Achter het compacte ontwerp van de ZinVolt Power gaat serieuze techniek schuil. Naast stroomopslag biedt hij ook directe stroomvoorziening met drie ingebouwde stopcontacten, usb-a- en usb-c-poorten én twee Anderson PV-ingangen. Daarmee sluit je zowel je apparaten als extra zonnepanelen aan. Ideaal voor wie off-grid wil kunnen functioneren, bijvoorbeeld bij stroomstoringen of in een tuinhuis zonder netaansluiting. De batterij levert dan tot 2000 watt aan vermogen, genoeg voor het gelijktijdig draaien van meerdere apparaten. Let wel: voor het maximale vermogen is een aparte stroomgroep in de meterkast vereist. In standaardmodus levert hij 800 watt aan teruggeleverde netstroom, ruim voldoende voor de meeste huishoudelijke toepassingen.

Grip op je stroomverbruik met een slimme thuisbatterij

De ZinVolt Power is een slimme, schaalbare thuisbatterij die je energieverbruik naar je eigen hand zet. Door pieken af te vlakken, stroom slim in te kopen en overtollige zonne-energie te benutten, bespaar je structureel op je energiekosten. De installatie is kinderspel, het systeem groeit met je mee en de slimme software doet het denkwerk voor je. Voor wie onafhankelijker wil worden van het net en tegelijk wil besparen zonder comfortverlies, is dit een toekomstbestendige oplossing die nú al rendeert.