Niet gezegend met een tuin op het zuiden zonder hoge schuttingen of bomen? Dan ben je niet de enige! Gelukkig hoef je niet meteen de hele boel te asfalteren: ook tuinen met weinig zon kunnen heel leuk worden. In dit artikel vertellen we je alles wat je moet weten om ook van een schaduwrijke tuin een klein paradijsje te maken!

Waarom is de zon zo belangrijk voor planten?

Planten hebben zonlicht nodig om te overleven. Dat heeft te maken met fotosynthese. Fotosynthese is het proces waarbij planten zonlicht omzetten in voedsel. Zoals mensen moeten eten en drinken om te overleven, hebben planten zonlicht nodig om te groeien en gezond te blijven.

Hoe werkt het? Fotosynthese gebruikt eigenlijk de energie van zonlicht om koolstofdioxide en water om te zetten in suiker en zuurstof. De suiker wordt dan door de planten gebruikt als energiebron om te groeien en zichzelf te onderhouden. Ze groeien, bloeien en produceren zaden.

Planten produceren zuurstof als bijproduct van fotosynthese. Dat gebruiken wij, we ademen het is. Daarom zijn planten en bomen nodig. Én ze maken je tuin natuurlijk een stuk leuker.

Je kunt je misschien voorstellen dat wanneer een plant te veel of te weinig zonlicht krijgt er problemen ontstaan die leiden tot verwelking of zelfs de dood van de plant. Daarom moet je de juiste planten kiezen voor jouw tuin. Vaak betekent dat dat je ook moet kijken naar de plek waar je ze zet: is dat in de schaduw, halfschaduw of zon? Hoe zit het met de wind en de bodem?

Wat gebeurt er met planten die minder zon krijgen dan ze nodig hebben?

Als je planten in de schaduw zet die juist wel veel zonlicht nodig hebben, dan knappen ze daar niet van op:
• Wanneer planten niet voldoende licht krijgen, produceren ze geen chlorofyl (het groene pigment in planten), en kunnen planten lichtgroen tot geel tot wit worden.
• Plantenstengels ‘rekken’: de stengels worden lang en dun, doordat ze naar het licht reiken. Er ontstaan lange ruimtes op de stengels tussen de bladknopen (het punt waar een blad uit de stengel groeit).
• Planten zonder voldoende licht kunnen ook hun bladeren laten vallen, vooral oudere bladeren.
• Bonte planten (bladeren die wit en groen zijn) worden weer effen groen.
• Bloeiende planten produceren geen bloemknoppen.
• Planten die aan te veel licht worden blootgesteld, kunnen verschroeide en gebleekte bladeren krijgen.

Krijgen planten in schaduwrijke tuinen nooit zon?

Schaduwplanten’ hebben minder zon nodig: zo’n twee uur per dag is genoeg om ze te laten groeien. Vaak zijn dit planten die in hun natuurlijke habitat onder andere planten en bomen groeien. Die begroeiing houdt veel zon tegen. De planten die daar gedijen, doen het in een schaduwrijke tuin ook goed.

Vaak hebben schaduwplanten grote bladeren. Met die flinke oppervlakken kunnen ze het beetje zon dat ze krijgen zo goed mogelijk opvangen. Zo krijgen ze toch genoeg energie binnen.

De meeste schaduwplanten houden niet van wind. Logisch, want in de ondergroei waar ze oorspronkelijk vandaan komen worden ze beschut door dezelfde grote planten die ook zon tegenhouden. Zorg dus voor beschutting in je schaduwtuin, bijvoorbeeld door heggen of schuttingen te plaatsen.

Meestal is ook minder water nodig. Het verdampt minder snel door de zon en schaduwplanten groeien relatief langzaam. Vermijd dat ze natte voeten krijgen.

©weerawat - stock.adobe.com

Welke planten doen het goed in een schaduwrijke tuin?

Er is gelukkig veel keuze aan planten die het goed doen in de schaduw. Je kunt zelfs een moestuin beginnen, mét kruiden (lees ook dit artikel over een moestuin aanleggen). Kies dan natuurlijk wel voor planten die het goed doen bij weinig zon. Hier geven we je vast voorbeelden. We zetten de Latijnse naam erbij, omdat veel planten en struiken verschillende soorten hebben. In het tuincentrum of online wordt de Latijnse naam meestal ook vermeld.

Vaste planten die je in de schaduw kunt planten

Vaste planten zijn planten die elk jaar terugkeren in de tuin, zonder dat je ze opnieuw hoeft te planten. In tegenstelling tot eenjarige planten, die slechts één groeiseizoen leven en na de bloei afsterven, overleven vaste planten in de winter, en beginnen ze opnieuw te groeien in het voorjaar. Veel vaste planten zijn ook groenblijvend.

• Zegge en andere siergrassen (Carex pendula, C. plantaginea)
• Varens zoals wijfjesvaren en struisvaren (Athyrium filix-femina en Matteuccia struthiopteris)
• Wilde gember (ook wel mansoor genoemd, Asarum europaeum, A. caudatum)
• Wolfsmelk (Euphorbia)
• Ooievaarsbek (Geranium nodosum), deze plant krijgt ook bloemen
• Maagdenpalm (Vinca minor)
• Orientaals komkommerkruid (Trachystemon orientalis)
• Schuimbloem (Tiarella cordifolia), deze krijgt pluimvormige bloemen

©Korbinian Mueller

Groenblijvende planten voor in de schaduw

Ook in de schaduw kun je planten zetten die het hele jaar groen blijven. Dat is fijn, want grijs weer in combinatie met schaduw doet al snel wat somber aan. Lekker wat groen frist je schaduwtuin juist op. Denk aan:

• Varens, die doen het in de schaduw erg goed
• Goudaardbei (Waldsteinia)
• Schuimkaars (Tiarella)
• Dikkemanskruid (Pachysandra)
• Mansoor (Asarum)
• Siergrassen

Bloemen die in de schaduw bloeien

Gelukkig zijn er ook tuinplanten die het in de schaduw goed doen en genoeg energie weten te verzamelen uit het beschikbare zonlicht om bloemen te ontwikkelen. Krijg je toch dat voorjaarsgevoel. Je kunt denken aan de volgende bloeiende vaste planten:

• Daslook (Allium ursinum) - witte bloemetjes in april-mei. Extra leuk: het blad is een eetbaar alternatief voor knoflook.
• Kruipend Zenegroen (Ajuga reptans) - bloeit paars in mei-juni.
• Gebroken hartje (Dicentra spectabilis) - hartvormige bloemen mei-juni.
• Vrouwenmantel (Alchemilla mollis) - geeft gele/lichtgroene bloemen van mei-september.
• Herfstanemoon (Anemone tomentosa ‘Robustissima’) - rozen bloemen in juli-augustus.
• Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea) - tweejarige plant, witte of lichtroze bloemen juni-juli.

©Birgit Brandlhuber

Groenten en kruiden voor een moestuin in de schaduw

De meeste groenten en kruiden houden van veel zonlicht. In een schaduwrijke tuin doen ze het dan ook minder goed: ze worden lang en dun en de oogst is niet goed. Maar, er zijn enkele soorten die je prima in een schaduwrijke (moes-) tuin kunt zetten:

• Erwtenscheuten
• Bladgroenten zoals snijbiet, spinazie en boerenkool
• Wortel
• Pluksla als rucola
• Munt doet het goed in de schaduw, maar woekert wel als je het in de grond zet. Een pot is beter.
• Bieslook, koriander en peterselie kunnen met 2 uur zon ook gedijen.

Heesters en bomen voor schaduw

Een mooie heg of boom in de schaduw kan ook. Zo heb je privacy of een afscheiding op de erflijn, ook op het Noorden.

• Zilverspar (Abies-soorten). Ook leuk met lichtjes rond de kerstperiode!
• Amerikaanse kornoelje (Cornus florida). Met het gekleurde blad fleurt deze heester je tuin al op.
• Portugese laurier (Prunus lusitanica). Hiermee maak je mooie een dichte, wintergroene haag.
• Hulst (llex aquifolium). Ook leuk om met kerst binnen wat takken op te hangen.
• Rhododendron. Krijgt ook nog eens mooie, felgekleurde bloemen.
• Grootbloemige magnolia (Magnolia grandiflora). Krijgt prachtige bloemen die ook nog eens heerlijk ruiken.
• Taxus (Taxus baccata). Kan heel hoog én oud worden.
• Kardinaalsmuts (Euonymus fortunei). Leuk, bontgekleurd blad.

©Nick Kurzenko | nickkurzenko - stock.adobe.com

De grond voor planten die in de schaduw kunnen

Hoe de grond is waarin je planten in de schaduw plant, heeft veel invloed op de groei en gezondheid van de planten. De schaduw van bomen kan bijvoorbeeld zorgen voor een vochtigere omgeving, omdat het zonlicht wordt tegengehouden en de verdamping van water uit de grond minder snel gaat als in de zon. Vaak is de bodem hierdoor natter, waardoor organisch materiaal sneller afbreekt en de grond voedselrijk wordt. Ook is de grond onder bomen vaak zuurder door de afbraak van dat organische materiaal, zoals bladeren en takken.

De grond waarin je planten in de schaduw plant, moet water goed doorlaten en rijk aan voedingsstoffen zijn. Dit komt omdat schaduwrijke gebieden vaak vochtiger zijn dan zonnige gebieden. Je kunt de grond verbeteren door compost toe te voegen, wat de voedingswaarde van de grond verhoogt. Als je merkt dat de grond te vochtig is, kun je mulch (houtsnippers, bladeren, stro, grasresten of compost) gebruiken om het vocht te verminderen en het bodemleven te voeden. Je kunt dit gewoon uit je eigen tuin verzamelen, bijvoorbeeld met behulp van een bladblazer.

Sommige planten hebben een specifieke bodem nodig, dus het is belangrijk om de bodemvereisten van elke plant die je in de schaduw wilt planten te onderzoeken.

Regelmatig water geven is belangrijk nog steeds voor planten in de schaduw, vooral in de zomer. Hoge bomen, heggen en muren houden tenslotte ook water tegen. Met een handige gadget als de Gardena Smart Water Control doe je dat zuinig én helemaal automatisch.

Lees ook: Composteren kun je leren

Professionele hulp nodig in jouw tuin?

Bij ID.nl zijn we gek op producten voor een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Tegenwoordig is overal een app voor, zelfs wasmachines kun je voor een groot deel op afstand bedienen met je smartphone. Wij bekijken vijf van zulke exemplaren voor minder dan 500 euro.

Het bedienen van je wasmachine door middel van een app is handig. Zo kun je bijvoorbeeld zelf aangeven wanneer je je programma start, kun je deze tussendoor pauzeren als je wil dat de was op een bepaald tijdstip klaar is, zodat je je wasgoed kunt ophangen en krijg je een signaal wanneer de machine klaar is. Wij bekijken vijf via een app te bedienen wasmachines die minder kosten dan 500 euro.

Hoover H‑WASH 500 HWE 49AMBS/1‑S

Met de Hoover H‑WASH 500 HWE 49AMBS/1‑S kun jij wassen via wifi en een smartphone‑app. De machine heeft een capaciteit van 9 kg en een toerental van 1 400 rpm. Dankzij de Eco‑Power‑invertermotor werkt hij energiezuinig en valt hij in energieklasse A. Via de app stel je de startuitstel tot 24 uur in en kun je het wasprogramma of de resterende tijd bekijken.

Het Mix Power System + mengt water en wasmiddel voor een efficiënte reiniging. Daarnaast zijn er programma’s voor wol, katoen, snelle was of stoom. Een trommelreinigingsfunctie helpt om geurtjes te voorkomen en een resttijd‑indicator laat zien hoelang het programma nog duurt.

Hoover H‑WASH 500 HW 49XMBB/1‑S

De Hoover H‑WASH 500 HW 49XMBB/1‑S is een voorlader met 9 kg trommelinhoud. Het toerental bedraagt 1400 rpm en het energie‑etiket is A. Dit model is uitgerust met Wi‑Fi; via de Hoover‑app op je smartphone kun je programma’s kiezen, extra cycli downloaden en een startuitstel instellen. De invertermotor zorgt voor een stille werking en een lange levensduur.

Er zijn speciale programma’s voor bijvoorbeeld wol, een snelle cyclus of een antiallergie-programma. Een resttijd‑indicator en trommelverlichting maken het gebruik eenvoudiger, en een automatische waterniveau‑sensor past het waterverbruik aan de lading aan. Door het toerental van 1400 rpm blijft het restvocht laag en hangt de was minder lang te drogen.

Beko B5WT5941082W

De Beko B5WT5941082W heeft een trommel van 9 kg en een maximaal toerental van 1400 rpm. Dit apparaat is voorzien van een Bluetooth‑module voor bediening via de HomeWhiz‑app. Via deze app kun jij programma’s selecteren, het resterende verloop volgen en extra programma’s (zoals mix, gordijnen of lingerie) downloaden. De wasmachine valt in energieklasse A (‑10 %) en gebruikt een stille inductiemotor.

Dankzij de Aquatech‑technologie wordt water en wasmiddel effectief over het wasgoed gesproeid. Er zijn 15 standaardprogramma’s, waaronder handwas, wol, dark en Outdoor/Sport. Je kunt kiezen voor opties zoals stoom, extra spoelen of trommelreiniging. Het digitale display toont de resterende wastijd, er is startuitstel tot 24 uur en een aquasafe‑functie sluit de watertoevoer af bij lekkage.

Hisense WF5I8043BWF

De Hisense WF5I8043BWF is een slanke voorlader (ongeveer 47 cm diep) met een laadvermogen van 8 kg en een toerental van 1 400 rpm. De machine valt onder energieklasse A(‑30 %) en is uitgerust met wifi om hem via de ConnectLife‑app te bedienen. In een review wordt als voordeel genoemd dat je de wasmachine met een app op afstand kunt bedienen om het soort was en de centrifugeerstand te kiezen, en dat je een melding krijgt wanneer de was klaar is.

Het product heeft een stoomfunctie om kreuken te verminderen en een trommelverlichting zodat je geen sokken vergeet. Dankzij de compacte diepte is het model geschikt voor kleinere ruimtes. De app maakt het mogelijk extra programma’s te downloaden en het energieverbruik te volgen. Met 8 kg capaciteit is de machine geschikt voor een middelgroot huishouden; de maximale
centrifugesnelheid zorgt ervoor dat het restvocht beperkt blijft.

Samsung EcoBubble WW80CGC04AAH

De Samsung EcoBubble™ WW80CGC04AAH is een voorlader met een trommelcapaciteit van 8 kg en een centrifugesnelheid van 1400 rpm. Het apparaat gebruikt EcoBubble‑technologie om wasmiddel op te lossen en belletjes te creëren voor een grondige reiniging bij lage temperaturen. Het energieverbruik bedraagt volgens de specificaties 47 kWh per 100 cycli. Op de officiële Samsung‑pagina staat dat je via de SmartThings‑app de AI Energy Mode kunt inschakelen; daarmee monitor je het energieverbruik en kun je de temperatuur verlagen, de programmaduur
verleng‑ en en tot 70 % energie besparen.

In de app zie je jouw dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse stroomverbruik per apparaat. Behalve de app‑bediening biedt de wasmachine een programma voor hygiënestoom, 10 % extra energiebesparing ten opzichte van oudere modellen en een digitale inverter‑motor voor een lager geluidsniveau. Met een geluidsniveau van circa 72 dB tijdens het centrifugeren en een A‑label behoort de machine tot de stille en zuinige klasse.

Bluetooth-speakers zijn er in overvloed, waardoor fabrikanten zich maar moeilijk kunnen onderscheiden. Met zijn kersverse Grip doet JBL een dappere poging. Volgens het Amerikaanse merk is deze draadloze luidspreker met ingebouwde verlichting erg krachtig. Bijzonder, want de behuizing is niet veel groter dan een colablikje. Maakt JBL zijn belofte waar?

De Grip is een begrijpelijke toevoeging binnen het uitgebreide gamma van de bekende audiofabrikant. Ten opzichte van de goedkopere GO 4 en Clip 5 is dit nieuwe model weliswaar iets groter, maar je krijgt daar een voller geluid voor terug. Vergelijken we de Grip met de iets duurdere Flip 7, dan is de cilindervormige behuizing van 6,4 × 15,3 × 6,5 centimeter juist weer iets compacter. Logischerwijs zag JBL dus een kans om dit gat in zijn assortiment te vullen. De speaker heeft een adviesprijs van 99,99 euro.

©Maikel Dijkhuizen

Luistertijd en bouwkwaliteit

Wie de JBL Grip koopt, moet zelf voor een usb-c-kabel zorgen, want deze kabel zit niet in het productdoosje. Eenmaal opgeladen gaat de accu van 2600 mAh op een gemiddeld volumeniveau ongeveer veertien uur mee. Normaal gesproken hebben JBL-speakers een stevige constructie. Dat is bij de Grip ook het geval, al kunnen we de behuizing op bepaalde plekken diep indrukken. Gelukkig veren het textiel en kunststof soepel terug. Wellicht verklaart het flexibele materiaal het lichte gewicht van 385 gram. Toch gaat deze luidspreker naar verwachting niet zo gauw stuk. JBL claimt dat de Grip een val van één meter hoogte op beton moeiteloos overleeft. Bovendien voldoet dit product aan de eisen van de IP68-norm. Het speakerkastje is dus volledig dompel- en stofdicht. Zeker voor luistersessies in de buitenlucht is dat natuurlijk een pluspunt. Dankzij de geïntegreerde lus hang je de Grip makkelijk ergens aan op.

©Maikel Dijkhuizen

Muziek luisteren

Zodra de Grip met een bluetooth-bron is verbonden, bedien je de muziekweergave eenvoudig vanaf de speaker. Boven het JBL-logo vind je twee volumeknoppen en een play/pauze-toets. Door tweemaal op laatstgenoemde knop te drukken, kun je nummers skippen. Bovenop is er nog een optie om een andere geschikte JBL-speaker draadloos te koppelen. Je profiteert dan van een grootser geluid. Hoewel veel cilindervormige luidsprekers een zogeheten 360 graden-geluid ondersteunen, is dat bij dit exemplaar helaas niet het geval. De achterkant klinkt beduidend minder dan de voorkant.

Bij eenvoudige muziekcomposities, podcasts en luisterboeken is de geluidskwaliteit goed. Het is nogal verrassend hoeveel volume dit kleine apparaatje kan produceren. Met name bij opzwepende genres als dance en hiphop komt dat goed van pas. Verder zijn mensen duidelijk te verstaan, zodat je bijvoorbeeld een radioshow of audioboek makkelijk kunt volgen. Bij bombastische muziekstukken met veel instrumenten schiet de Grip iets tekort. Denk bijvoorbeeld aan genres als rock, metal en klassiek. Logisch, want het is ondoenlijk om de benodigde audiofrequenties uit een enkele fullrange-audiodriver te persen. Zeker op een wat hoger volumeniveau klinken dergelijke nummers ietwat chaotisch. Geen schande, want dat is vrijwel bij alle bluetooth-speakers met slechts één actieve audiodriver het geval.

©Maikel Dijkhuizen

Sfeerverlichting en app

Op de achterkant zit een ledstrip van zo'n 6,5 centimeter. Dat geeft met name in het donker een leuk effect. Druk meermaals op de bijbehorende lichtknop voor verschillende thema's. Via de JBL Portable-app pas je optioneel de lichtintensiteit en kleur aan. Ook om andere redenen loont het de moeite om deze app op je smartphone te installeren. Je zet hiermee onder andere diverse equalizerinstellingen naar je hand. Kies bijvoorbeeld voor Chill, Vocal of Energetic. Tot slot stelt JBL vanuit de app regelmatig software-updates beschikbaar.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Grip kopen?

Als je een compacte luidspreker met IP68-certificering wilt kopen, is de JBL Grip het overwegen waard. Je haalt voor amper honderd euro een degelijke speaker in huis die in alle weersomstandigheden blijft doorspelen. Overige pluspunten zijn de respectabele accuduur en geïntegreerde verlichting. Voor audiopuristen is de aanwezigheid van één actieve driver een nadeel. Dat geeft op audiovlak namelijk beperkingen. Zoek je een bluetooth-speaker die alle muziekstijlen op een hoog volumeniveau zonder vervorming laat horen, dan is de Grip niet de beste keuze.