Een vliegtuig dat in de Tweede Wereldoorlog al niet meer modern was, vliegt nog altijd over de hele wereld rond. Het toestel figureerde zelfs in een reality-serie. Wat is het geheim van de eeuwige Basler BT-67?

Op 17 december 1935, precies 32 jaar na de eerste vlucht van de gebroeders Wright, koos in Californië een vliegtuig met de naam DST het luchtruim. DST stond voor Douglas Sleeper Transport. De baas van American Airlines had zijn zinnen gezet op een vliegtuig dat in circa 15 uur van de oost- naar de westkust van de VS zou kunnen vliegen, terwijl de passagiers gerieflijk in bed lagen. In geen enkel verkrijgbaar vliegtuig pasten echter twee bedden naast elkaar met een gangpad ertussen. Vandaar dat vliegtuigfabriek Douglas een bredere versie ontwikkelde van haar bestaande passagiersvliegtuig, de DC-2. De Sleeper sloeg niet echt aan, maar dat nam niet weg dat er veel meer stoelen in pasten dan in concurrerende vliegtuigen. Met een capaciteit tot wel 32 passagiers was de DC-3, zoals het toestel al snel genoemd werd, een gigant. Luchtvaartmaatschappijen roken winst, en binnen luttele jaren gingen er 600 stuks van over de toonbank. In een tijd dat vliegen nog strikt was voorbehouden aan de elite, was dat een ongekend aantal. De KLM gebruikte de DC-3 vanaf 1936 op de tweewekelijkse lijndienst Amsterdam-Batavia-Sydney. Inclusief de overnachtingen in hotels duurde zo’n vlucht niet meer dan zes dagen – drie weken sneller dan per schip.

Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd de prille burgerluchtvaart in de knop gebroken. Passagiersvliegtuigen werden genaast voor vracht- en troepentransport. Niettemin beleefde de DC-3 in deze donkere periode zijn finest hour. De geallieerde strijdkrachten bestelden meer dan 10.000 nieuwe exemplaren, die onder de benaming C-47 – en de bijnaam Dakota – overal aan het front hand- en spandiensten verrichtten. Zo dropten de toestellen tijdens de invasie van Normandië zo’n 50.000 parachutisten. Onder de naam Lisoenov Li-2 bouwden de Russen nog eens ruim 6000 licentie-exemplaren.

©PXimport

Ice Pilots

Na de oorlog werden de militaire Dakota’s op grote schaal omgebouwd tot civiele toestellen, waarmee de burgerluchtvaart nieuw leven werd ingeblazen. in 1948 en 1949 werden de toestellen ingezet voor de luchtbrug naar West-Berlijn, die succesvol de Sovjet-blokkade doorbrak. Tegen die tijd rolden er al veel modernere passagiersvliegtuigen van de band, zoals de DC-6 en de Lockheed Constellation. Deze toestellen waren niet alleen veel groter, maar beschikten ook over drukcabines. Daardoor konden ze over het weer heen vliegen, in plaats van er dwars doorheen. Daar kwam bij dat de nieuwe toestellen veel langere afstanden konden afleggen, waardoor vluchten tussen Europa en de VS routine werden.

Maar de DC-3 liet zich niet naar het museum verbannen. Naar de door de grote luchtvaartmaatschappijen afgedankte toestellen bleek heel veel vraag. Tegenwoordig vliegen er volgens ruwe schattingen nog altijd zo’n 170 exemplaren rond. Wellicht de beroemdste daarvan zijn de toestellen van Buffalo Air, de Canadese cowboymaatschappij van de voormalige reality-serie Ice Pilots. Buffalo onderhoudt met de antieke toestellen een lijndienst, maar vervoert er ook de gekste dingen mee naar de meest onherbergzame oorden. Wie een paar afleveringen van Ice Pilots bekeken heeft, begrijpt waarom het toestel nog altijd in gebruik is: de DC-3 is subliem in z’n eenvoud.

Elon Musk beweert graag dat het beste onderdeel géén onderdeel is. Aan de DC-3 zit inderdaad geen klinknagel teveel. Het toestel heeft maar twee motoren, waar zijn opvolgers er veelal vier hadden. Dat beperkt het laadvermogen, maar daar staat tegenover dat die dingen ook maar half zo vaak stuk gaan. Het landingsgestel is in te trekken, maar een klein deel van de banden blijft altijd uitsteken: handig als de wielen weigeren uit te klappen. De DC-3 heeft geen drukcabine. Dat scheelt niet alleen allerlei onderdelen, maar verhindert ook dat de aluminium huid van het vliegtuig in de loop der jaren verzwakt vanwege het telkens weer onder druk zetten van de romp. Een romp overigens die, net als de vleugels, door de ingenieurs van Douglas voor de veiligheid robuuster ontworpen werd dan strikt noodzakelijk werd geacht. Tot slot wordt de DC-3 niet bestuurd via een hydraulisch systeem, maar gewoon met kabels. Ook dat scheelt in het onderhoud.

Dertig wrakken

Een vliegtuig uit de oorlog is uiteraard uitgerust met motoren uit de oorlog. De 14-cilinder Pratt & Whitney R-1830 Twin Wasp is met 173.618 exemplaren de meest geproduceerde vliegtuigmotor ooit, en diende ook als krachtbron van onder andere de Amerikaanse B-24-bommenwerper. Het prettige gevolg is dat er nog altijd volop reserveonderdelen verkrijgbaar zijn. Maar ja, het blijft een ouderwetse zuigermotor: relatief storingsgevoelig en dorstig naar ouderwetse, loodhoudende vliegtuigbenzine die niet overal meer goed verkrijgbaar is. Hoe mooi zou het niet zijn als er voor de DC-3 gekozen kon worden voor een moderne, betrouwbare en onderhoudsarme turbinemotor die alomtegenwoordige kerosine verbrandt? Welnu, dat kan.

Het Amerikaanse bedrijf Basler Turbo Conversions bouwt DC-3’s om tot zogeheten Basler BT-67’s. Ongeveer een derde van alle nog vliegende toestellen heeft inmiddels een dergelijke metamorfose ondergaan. De Pratt & Whitney Canada PT6-turbopropmotor maakt het toestel niet alleen 30 procent sneller, maar vergroot ook het laadvermogen met zo’n 30 procent. Het maximale vliegbereik is een imposante 3700 km – oftewel een vlucht van 13 uur. Basler benadrukt dat de BT-67 meer is dan een opgevoerde DC-3. Meer dan 90 procent van het oorspronkelijke vliegtuig wordt weggegooid, zegt het bedrijf. Alleen de basisstructuur van de romp en de vleugels wordt behouden. De rest is nieuw. “Omdat het eruitziet als een C-47, hebben mensen de neiging om te zeggen: ‘O, dat is een 80 jaar oud vliegtuig’,” aldus een woordvoerder van het bedrijf, “maar dat is het echt niet.”

Daarmee hanteert Basler het vreemdste productieconcept binnen de luchtvaartindustrie. De fabriek in Oshkosh, Wisconsin, bewaart zo’n dertig wrakken die te zijner tijd zullen transformeren tot gloednieuwe vliegtuigen. Daarnaast weet het bedrijf her en der in de wereld nog minstens 150 tot 200 andere wrakken te liggen – een getal dat volgens Basler mettertijd kan stijgen. Het bedrijf bouwt twee tot vier BT-67’s per jaar, dus het aantal Dakota’s zal in de toekomst niet zal afnemen, maar toenemen! Als er één vliegtuig een dergelijke reïncarnatie verdient, dan is het inderdaad de sublieme Douglas DC-3.

Pelgrim brengt drie nieuwe inductiekookplaten uit die automatisch herkennen waar een pan staat en instellingen meenemen wanneer je die verplaatst. Bovendien gebruikt de IK4-serie een eigen inductietechniek die stiller en gelijkmatiger werkt dan eerdere modellen.

De kookplaten in de IK4-serie hebben een aparte slidebediening per zone, waarmee je de temperatuur in één beweging instelt. Door pandetectie wordt een pan direct herkend en schakelt de juiste zone in. Verplaats je de pan, dan neemt de kookplaat de ingestelde stand automatisch over op de nieuwe positie. Speciale programma's zoals de Smelt-, Warmhoud- of Aankook-functie (een opwarmfunctie waarmee je iets snel aan de kook kunt brengen)  helpen bij veelvoorkomende bereidingen. De in eigen huis ontwikkelde techniek levert een constant vermogen, waardoor de temperatuur stabiel blijft en het typische aan-uitpendelen uitblijft. Daardoor kun je veel preciezer koken.

©Pelgrim

De serie is uitgevoerd in kras- en stootvast keramisch glas met een facetrand. De kookzones zijn subtiel gemarkeerd en flexzones bieden ruimte voor pannen van verschillende formaten. Via de ConnectLife-app kun je instellingen aanpassen, timers instellen en recepten raadplegen. Ook onderhoudstips en updates zijn beschikbaar in de app.

Het 60-cm-model IK4064F biedt vier zones, waaronder een grote zone van 23 centimeter, plus boostfuncties, timers en een pauzestand. De 70 centimeter brede IK4072F heeft vier flexibele zones die je kunt combineren tot een groter kookoppervlak. De IK4083F (80 cm) heeft twee ruime flexzones en twee ronde zones voor wie veel plaats nodig heeft. Alle drie hebben per zone een sliderbediening, pandetectie en dezelfde automatische programma’s. De modellen passen in een standaard nismaat.

©Pelgrim

TCL staat vooral bekend om zijn betaalbare televisies, maar het Chinese merk brengt ook prijsvriendelijke soundbars op de markt. Zo heeft de recent verschenen Q65H interessante specificaties. Naast een forse soundbar met ondersteuning voor Dolby Atmos is er ook een draadloze subwoofer bijgesloten. Hoe bevalt dit nieuwe audiosysteem in de praktijk?

Anders dan zijn relatief bescheiden prijskaartje van amper 300 euro wellicht doet vermoeden, is de TCL Q65H stijlvol vormgegeven. De soundbar van 1,05 meter heeft een nette afwerking van matzwart kunststof en geborsteld aluminium. De voorkant en beide zijkanten zijn voorzien van speakerstof. Het geheel oogt erg chic.

Dankzij een geringe hoogte van 6,8 centimeter plaats je deze langwerpige speaker moeiteloos voor de meeste televisies. De behuizing zal het beeld niet zo gauw blokkeren. Liever ophangen? Gebruik in dat geval de twee bijgesloten muurbeugels. Het formaat van de subwoofer is met 22 × 36,9 × 27,5 centimeter behoorlijk fors. Reserveer hiervoor een plekje op de vloer.

©Maikel Dijkhuizen

Soundbar aansluiten

Je verbindt de Q65H zowel via HDMI-eARC als via de optische ingang met een televisie. Daarnaast telt de achterzijde nog een tweede HDMI-poort, zodat je bijvoorbeeld een tv-decoder, blu-ray-speler of gameconsole kunt aansluiten. Verder koppel je via usb eventueel een externe schijf of usb-stick met audiobestanden. Voor soundbarbegrippen heeft dit model veel aansluitopties.

Nadat de soundbar en subwoofer zijn aangesloten, koppel je ze draadloos aan elkaar. Dat gaat met behulp van de pairknop erg vlot. Op een klein display achter het speakerdoek verschijnt de term 'Sub connected'. Eenmaal aangesloten kies je op de sobere afstandsbediening de gewenste bron.

Verder loont het de moeite om direct na het aansluiten de TCL Home-app te installeren. Via de microfoon van de smartphone stemt de soundbar zijn geluid af op diverse akoestische eigenschappen van de luisterruimte. Het resultaat is een betere audioweergave. De kalibratie van deze zogeheten AI Sonic-functie duurt enkele minuten. Je gebruikt de app ook om nieuwe software-updates te installeren en equalizerinstellingen te wijzigen.

©Maikel Dijkhuizen

©Maikel Dijkhuizen

Films, series en muziek

TCL vermeldt een totaal piekvermogen van maar liefst 580 watt, waarvan er 150 watt is gereserveerd voor de subwoofer. Deze belofte is niet uit de lucht gegrepen, want de soundbar en basspeaker produceren samen een nogal vol geluid. Bij recente Netflix-streams vliegen de geluidseffecten je om de oren. De fabrikant heeft de actieve audiodrivers in de behuizing naar voren én zijwaarts gericht. Zeker in de beschikbare film- en gamemodus wekt deze opstelling enigszins de illusie van surroundgeluid, al klinkt het gebruik van échte surroundspeakers nog altijd een stuk beter. Desalniettemin is het ruimtelijke geluid een knappe prestatie. Mooi meegenomen is dat de Q65H een Dolby Atmos- en DTS:X-audiospoor kan verwerken.

Tijdens bombastische actiescènes laat de subwoofer zich duidelijk horen. Je kiest met de afstandsbediening tussen drie basniveaus, maar bij de luidste stand kunnen de buren waarschijnlijk meegenieten. Sowieso kan dit audiosysteem erg luid spelen. In combinatie met een ruimtelijk en helder geluid beleef je films en series voortaan intenser. Kun je bepaalde personages moeilijk verstaan, dan druk je gewoon op de Voice-knop van de afstandsbediening. De soundbar versterkt vervolgens menselijke stemmen.

Je kunt de soundbar ook gebruiken om muziek te luisteren. Via de ingebakken bluetooth5.3-module koppel je rechtstreeks een smartphone of tablet. Stream vervolgens een afspeellijst van Spotify, Apple Music of een andere muziekdienst. Hoewel de liedjes best redelijk klinken, haalt de geluidskwaliteit het niet bij een versterker of receiver met losse speakers. Logisch, want de audiodrivers zitten in de langwerpige luidspreker te dicht op elkaar om een duidelijk stereobeeld te realiseren. Voor een achtergrondmuziekje voldoet het prima.

©Maikel Dijkhuizen

TCL Q65H kopen?

In een kleine tot middelgrote woonkamer komt de TCL Q65H goed uit de verf. Dankzij meerdere zorgvuldig gepositioneerde audiodrivers, een krachtige subwoofer en een riant piekvermogen creëer je met dit audiosysteem en volwaardige thuisbioscoop dat luid kan spelen. Heb je geen ruimte of budget om een home-cinemaset met losse luidsprekers op te tuigen, dan is deze vriendelijk geprijsde soundbar/subwoofer-combinatie een uitstekend alternatief.