Aantekeningen maken met je handschrift en die snel omzetten naar getypte tekst. Of tekst uit een foto omzetten naar bewerkbare tekst. Met tekstherkenning, ook wel bekend als OCR, kun je flink wat tijd besparen. Welke apps lenen zich hier goed voor? Zo kun je handschrift omzetten naar tekst.

Kun je niet kiezen tussen het gebruik van een pen en het toetsenbord? Met handschriftherkenning (OCR: Optical Character Recognition) regel je het beste van beide werelden. Je kunt zaken als aantekeningen en schetsen met een pen of stylus opstellen en de inhoud vervolgens omzetten naar getypte tekst. Dat laatste heeft verschillende voordelen. 

Een van de belangrijkste is dat je getypte tekst eenvoudig kunt doorzoeken, maar ook efficiënter kunt rubriceren en ordenen. Dit voordeel geldt niet alleen voor handgeschreven notities. Ook wanneer je werkt met een afbeelding of een bestaand pdf-document, kan het soms handig zijn om eventuele tekst uit een dergelijk bestand bewerkbaar te maken.

Je hebt niet veel nodig om te werken met handgeschreven aantekeningen en deze om te zetten naar getypte tekst. Een programma waarmee je snel aan de slag kunt, is Microsoft OneNote. Heb je Microsoft 365, dan beschik je al over OneNote. Is de versie niet aanwezig op de computer, gebruik dan het installatieprogramma op de eerdergenoemde downloadlocatie om OneNote alsnog toe te voegen. 

Heb je geen Office-abonnement? Er zijn meerdere versies van OneNote beschikbaar, waarvan OneNote voor Windows 10 de meest afgeslankte versie is. Je vindt die versie in de Microsoft Store. Die versie heeft ook (weliswaar beperkter) handschriftherkenning in huis.

©PXimport

OneNote

In OneNote beschik je over ingebouwde handschriftherkenning. Via het programma kun je tekst uit een afbeelding omzetten en tekst uit een bestandsafdruk gebruiken. Bij een bestandsafdruk kun je een bestaand document, bijvoorbeeld een scan of een gedownloade afbeelding, afdrukken naar een virtuele printer. In plaats van de afdruk op fysiek papier te maken, wordt deze als afbeelding in het notitieblok opgenomen.

In OneNote kies je voor Invoegen / Bestandsafdruk. Selecteer het bestand dat je als afdruk in de OneNote-notitie wilt invoegen. Je kunt ook meerdere bestanden selecteren, bijvoorbeeld in het geval van meerdere handgeschreven notities: druk de Ctrl-toets in en houd deze ingedrukt, terwijl je meerdere bestanden selecteert. 

Is de afdruk ingevoegd, dan kun je relatief eenvoudig de tekst eruit halen. Klik met de rechtermuisknop op de afdrukafbeelding. Kies voor Tekst kopiëren van deze pagina van de afdruk. Mogelijk bestaat de afdruk uit meerdere pagina’s. Wil je dat alle handgeschreven tekst naar getypte tekst wordt omgezet, dan kies je voor Tekst kopiëren van alle pagina’s van de afdruk. Vervolgens kun je de tekst op een andere locatie plakken met Ctrl+V.

©PXimport

Notities

Interessant is de mogelijkheid om in OneNote handgeschreven notities te maken. Bijvoorbeeld als je een telefoongesprek voert en snel de belangrijkste informatie, zoals een afspraak of telefoonnummer wilt noteren. De handgeschreven notitie kun je vervolgens omzetten naar een getypte notitie.

Open OneNote en open het tabblad Tekenen. Bij Hulpmiddelen kies je de gewenste pen en pendikte. Wordt de gewenste stift niet getoond? Klik op de knop met het plusteken en kies Pen toevoegen. Vervolgens maak je de aantekening. Om af te wisselen tussen handgeschreven teksten en getypte tekst, klik je na het schrijven op de knop Typen.

©PXimport

Met de hand

Formules

De makers van OneNote hebben ook aandacht besteed aan opties waarmee je handgeschreven wiskundige vergelijkingen kunt omzetten naar getypte vergelijkingen en deze kunt oplossen binnen OneNote. Eerst schrijf je de vergelijking met de hand uit in een OneNote-notitie, zoals eerder beschreven.

In plaats van een handgeschreven vergelijking kun je deze ook typen, maar wij kiezen uiteraard voor de handgeschreven aanpak. Gebruik hierna de knop Lassoselectie op het tabblad Tekenen om de vergelijking te selecteren. Klik hierna op de knop Wiskunde (op de tab Tekenen). De vergelijking wordt nu door OneNote omgezet naar een getypte variant en kan hierna worden verwerkt.

Rest van Office

De handschriftherkenning is niet alleen beschikbaar in OneNote, maar ook in andere Office-programma’s. Werk je in PowerPoint en kom je een handgeschreven onderdeel tegen, bijvoorbeeld een aantekening op een dia, dan kun je deze ook omzetten naar getypte tekst. Ook hier zijn de relevantie opties op de tab Tekenen geplaatst. Klik op de knop met de lasso en selecteer het handgeschreven onderdeel. Kies hierna voor Handschrift naar tekst. Het onderdeel wordt omgezet.

In de rechterbovenhoek van de selectie vind je een pictogram met drie puntjes. Klik hierop om verdere suggesties te zien en eventuele correcties door te voeren. Zo kan de letter ‘S’ bijvoorbeeld per ongeluk worden aangezien als het cijfer ‘5’. Vindt er een verkeerde conversie plaats, dan kun je deze via het eerdergenoemde menu herstellen.

©PXimport

Als het niet werkt

Via de telefoon

Je kunt tekstherkenning ook goed gebruiken in combinatie met je telefoon. Er bestaan hiervoor verschillende scenario’s. Heb je bijvoorbeeld een set met handgeschreven notities, dan kun je deze fotograferen met je telefoon en daarmee digitaliseren. Je kunt de notities vervolgens omzetten naar getypte tekst. Het hoeft daarbij niet altijd te gaan om handgeschreven notities. Ook tekst afkomstig van bijvoorbeeld een visitekaartje of whiteboard, kun je met je telefoon relatief eenvoudig omzetten naar getypte en bewerkbare tekst.

We maken hiervoor gebruik van Microsoft Lens. De app is via de appwinkels zowel voor Android als voor iOS beschikbaar. Hierna open je de app. Aan de rechter- of onderkant van het scherm (afhankelijk van het gebruikte apparaat), vind je de opties. Kies voor Acties. Hiermee open je de functie voor tekstextractie; in sommige versies ongelukkig vertaald als Afgedrukte tekst vastleggen om uit te pakken. De standaardtaal is ingesteld op Engels.

Wil je Nederlandse teksten omzetten naar tekst, tik dan op Engels. Een overzicht van beschikbare talen, waaronder Nederlands, verschijnt. Maak hierna een foto van het document via de bijbehorende knop. Een voorbeeld wordt getoond. 

Controleer of de afbeelding duidelijk wordt getoond en tik op Bevestigen. Microsoft Lens toont nu de omgezette tekst. Klik op Delen om de tekst via een andere app te delen. Klik op Kopiëren om de tekst naar het klembord te kopiëren, zodat je deze naderhand elders kunt plakken.

©PXimport

Tekst uit pdf’s en foto’s

Documenten in pdf-formaat zijn over het algemeen handig om mee te werken: bij het delen ervan weet je bijvoorbeeld zeker dat de opmaak niet verloren gaat. Minder handig is de situatie waarin je tekst in een bestaand pdf-document wilt bewerken. In Word kun je tekst uit een pdf-document omzetten naar getypte tekst. Microsoft zelf geeft aan dat handgeschreven tekst zelden wordt herkend, maar Word met getypte tekst in een pdf-document wél goed uit de voeten kan. In de praktijk gaat het hierbij dus om niet-volwaardige OCR-oplossing.

De werking is eenvoudig. Open Word en kies voor Bestand / Openen. Wijs vervolgens het bestaande pdf-document aan. Zodra het bestand wordt geopend, herkent Word dat het gaat om een pdf-document en verschijnt de melding dat het bestand wordt omgezet naar getypte tekst. Klik op OK. Klik hierna op Bewerken inschakelen. Je kunt het document nu aanpassen. Ook hierna kun je het aangepaste bestand weer opslaan als pdf. Kies Bestand / Kopie opslaan en kies het pdf-bestandsformaat.

Ook bij afbeeldingen – zoals een eerder gemaakte foto met je smartphone – kun je deze aanpak gebruiken. De afbeelding zet je eerst om naar een pdf-formaat, waardoor je Word dwingt om de tekst er later uit te halen. Open een leeg Word-document en kies het tabblad Invoegen. Kies Afbeeldingen / Dit apparaat en selecteer de afbeelding. Kies voor Invoegen. Vervolgens sla je dit document op als pdf-bestand: kies Bestand / Kopie opslaan en kies voor het pdf-formaat. Vervolgens open je het pdf-document weer in Word en volg je de eerdergenoemde stappen om de tekst bewerkbaar te maken.

Tekst uit afbeelding

Heb je niet de beschikking over Microsoft Office of geen behoefte om deze programma’s te gebruiken? Er bestaan ook andere methoden om relatief eenvoudig tekst uit een afbeelding te halen, zodat je deze later kunt bewerken. Op https://kwikr.nl/textract vind je de Text Extractor Tool, waarmee je via de browser een tekst uit een afbeelding kunt halen.

Bovendien ondersteunt het onlinehulpje ook pdf-documenten. Klik op het plusteken om het bestand toe te voegen of sleep het bestand naar het documentenvak. De omzetting vindt vervolgens plaats op de servers van de makers. De resulterende tekst vind je in het vak Extracted Text. Klik op Copy text om de tekst te kopiëren. 

Houd bij het gebruik van dergelijke onlineprogramma’s wel het privacyaspect in het achterhoofd: de analyse vindt immers plaats op externe servers en niet op de lokale computer. Gaat het om informatie die je liever niet deelt, dan raden we het gebruik van deze onlinediensten af. Text Extractor Tool kent een limiet: je mag deze gratis vijf keer per dag gebruiken.

©PXimport

SimpleOCR

Een waardig alternatief voor Microsoft Office en de onlinediensten is het programma SimpleOCR. Prettig is dat je het programma gratis mag gebruiken. De makers richten zich op het herkennen van tekst en het omzetten hiervan naar bewerkbare tekst. Het herkennen van handschrift wordt door SimpleOCR niet ondersteund. De makers bieden hiervoor een ander programma aan: SoftWriting. Dit programma is niet gratis, maar je mag het gedurende veertien dagen proberen.

Bij de start van SimpleOCR geef je aan of je getypte tekst of handgeschreven tekst via het betaalde programma SoftWriting wilt gebruiken. Wij kiezen Machine Print. Kies voor de gewenste brontaal (bijvoorbeeld Nederlands) en klik op Select. SimpleOCR ondersteunt verschillende bronnen. Klik op Add Page. Kies bij Image Source welke bron je wilt gebruiken.

Heb je een fysiek document, bijvoorbeeld een folder of foto, dat je wilt scannen? Klik op Scanner. Is het document al gedigitaliseerd (bijvoorbeeld een document op het bureaublad), dan kies je voor File. Kies Batch als je meerdere documenten wilt omzetten.

SimpleOCR ondersteunt tif-, jpg- en bmp-afbeeldingen. Open het bestand en bevestig met Continue. Kies voor Convert to text. In het vak onderin zie je de uitkomst. Woorden waarover de software niet zeker is, worden gemarkeerd. In een menu vind je de suggesties. Klik op Accept als het omgezette woord correct is of corrigeer het. Via de knop Decide later kun je de beslissing uitstellen en er later op terugkomen.

Standaard wordt de omgezette tekst opgeslagen als Word-document. In plaats hiervan kun je ook kiezen voor een tekstbestand zonder opmaak. Kies voor Tools / Options. Open de tab Save as en kies voor Plain Text.

©PXimport

iPad

Maak je gebruik van een iPad in combinatie met een Apple Pencil? De iPad ondersteunt ook het omzetten van handschrift naar getypte tekst. Het omzetwerk vindt plaats op het lokale apparaat: er worden dus geen gegevens naar Apple zelf verzonden. Je kunt hiervoor gebruikmaken van de ingebouwde app Notities.

Open een nieuwe notitie en tik met de pen op het lege vak. Onderin verschijnt het overzicht met beschikbare pen. Kies nu de pen uiterst links (met het opschrift ‘A’). Zodra je begint met schrijven, worden de woorden direct omgezet naar getypte tekst.

Heb je handgeschreven notities gemaakt in het verleden? Je kunt de handgeschreven krabbels ook achteraf omzetten naar getypte tekst. Open de notitie en selecteer de handgeschreven tekst door er met de vinger overheen te bewegen. Tik nu op de geselecteerde woorden. Een nieuw menu verschijnt. Kies voor Kopieer als tekst. De tekst wordt gekopieerd naar het klembord, waarna je het in andere apps kunt gebruiken.

©PXimport

©PXimport

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.