Clouddiensten zijn populair en dat maakt de vraag naar goede beveiliging steeds relevanter. Helaas maken een wildgroei van aanbieders, wisselende voorwaarden en gekoppelde registraties clouddiensten tot een moeras. Lees wat je moet weten om je persoonlijke gegevens en bestanden beter te beveiligen.

Tip 01: Clouddiensten

Voordat we aan de slag gaan met clouddiensten is het goed om de definitie van een clouddienst helder te hebben. Het komt er op neer dat alles wat je bewaart op internet kunt betitelen als 'opslag in de cloud'. Dit gaat verder dan schijfruimte voor bestanden. Clouddiensten zijn vaak complete systemen waarin je informatie, bestanden, back-ups, mail, fotoalbums en nog veel meer bewaart. Lees ook: De 9 beste gratis clouddiensten onder de loep.

De meeste diensten bieden een combinatie van dit alles. Beetje bij beetje zijn we alles wat we voorheen op de harde schijf van onze pc of laptop bewaarden aan het verkassen zijn naar diensten op internet. Dus alles naar de cloud, met alle voordelen én gevaren van dien.

©PXimport

Tip 01 Clouddiensten gaan verder dan de opslag van bestanden op internet.

Tip 02: Voordelen

De voordelen van clouddiensten zijn legio. Je kunt bijvoorbeeld overal bij je bestanden en gegevens: thuis op de computer en onderweg op de laptop en/of mobiele apparatuur. Een harde-schijfcrash heeft weinig invloed op je gegevens: mail, documenten, foto's en muziek staan bij een clouddienst en zijn dus op je volgende computer eenvoudig te benaderen.

Bij smartphones gaat dit nog verder. Android en iOS-gebruikers kunnen respectievelijk via een Google- en iCloud-account het toestel automatisch veiligstellen. Telefoon kwijt? Geen probleem! Herstel de back-up via de clouddienst en je hebt de inhoud van je oude toestel terug.

©PXimport

Tip 02 Telefoon defect, gestolen of verloren? Zet een back-up terug via de cloud en je hebt je oude gegevens terug.

Tip 03: Risico's

De risico's van clouddiensten zijn het beste voor te stellen aan de hand van een situatieschets. Stel je kopieert al je bestanden, foto's en persoonlijke mails op een externe harde schijf. De schijf geef je bij een kennis in bewaring. Welke afwegingen maak je? De kans is groot dat je afweegt of de persoon te vertrouwen is: bewezen integer, niet nieuwsgierig of op zijn minst 100% discreet.

Ook wil je zeker weten dat de persoon je schijf niet kopieert en verkoopt aan derden, of uitleent aan iedereen die hier om vraagt. Bij clouddiensten is het onmogelijk om hier een zinnige afweging te kunnen maken. Toch gebruiken we massaal Gmail, werken we met Dropbox en maken we klakkeloos een Microsoft-account aan inclusief OneDrive als Windows 8 hierom vraagt.

©PXimport

Tip 03 Vertrouw je een clouddienst met je hele hebben en houden?

Privacy en andere onzekerheden

Om het brede karakter en mogelijke gevaren van clouddiensten te illustreren, nemen we het 'gratis' fotobewerkingsprogramma Google Picasa als voorbeeld. Hierin zit een functie om je foto's eenvoudig op internet te plaatsen en delen met vrienden. Als het goed is gaan er minimaal vier alarmbellen rinkelen.

1: Mijn foto's verlaten mijn eigen computer en ik heb te maken met een clouddienst. 2: Ik heb geen idee wat de clouddienst doet met mijn foto's. 3: Wie heeft er toegang tot de foto's die ik op internet plaats? 4: Welke gegevens worden er nog meer gedeeld met de clouddienst?

Informatie over deze stellingen is lastig te vinden en dit is slechts een voorbeeld. Wat moet je er dan mee? Erken voor jezelf dat je een clouddienst in gebruik neemt, je nauwelijks weet hoe deze in elkaar steekt en je ook niet weet wat de (commerciële) belangen zijn van de aanbieder. Algemene voorwaarden en wetgeving zijn lastig te doorgronden en eenzijdig aan te passen. Qua wet- en regelgeving bent je vaak overgeleverd aan die van een ander land.

©PXimport

Handig zo'n functie om foto's te delen, maar waar wat gebeurt er met je foto's en welke informatie deel je nog meer?

Tip 04: Cloud op slot

Veilige opslag bij een clouddienst begint bij het vertrouwen dat je in het bedrijf achter de clouddienst hebt. Clouddiensten kunnen, in tegenstelling tot wat ze misschien beweren, (bijna) altijd bij je gegevens en bestanden. Dit is alleen tegen te gaan met encryptieoplossingen (vanaf tip 15).

Stel dat je de clouddienst vertrouwt, dan is er altijd nog het risico dat je account gekaapt wordt en iemand anders toegang krijgt tot alles wat je bij die clouddienst bewaart. Dit is op meerdere manieren te verbeteren, maar de zwakste schakel blijft het grootste gevaar. De oplossing is eenvoudig: begin met een goed fundament en weet hoe je zwakke schakels herkent en aanpakt.

©PXimport

Tip 04 Clouddiensten zijn in beginsel niet te vertrouwen, maar wel veiliger te gebruiken.

Tip 05: Vier giganten

In dit artikel nemen we de diensten van Dropbox, Microsoft, Google en Facebook als voorbeeld. Als het om opslag gaat, zijn er drie grote spelers: Microsoft OneDrive (voorheen SkyDrive), Dropbox en Google Drive. Vooral Google en Microsoft werken met gekoppelde diensten waardoor de beveiliging hier zeer belangrijk is. Heb je bijvoorbeeld een Android-toestel, dan is de kans groot dat veel persoonlijke gegevens via je Google-account worden opgeslagen.

OneDrive werkt met een Microsoft-account en hierin worden weer persoonlijke gegevens/bestanden van onder andere je Windows 8-computer bewaard. De diensten van Google en Microsoft worden ook gebruikt als 'sleuteldienst' en dat geldt ook voor Facebook. Een 'sleuteldienst' maakt het mogelijk om bijvoorbeeld met je Google- of Facebook-account in te loggen op een andere website of app. Hierbij wordt vaak vergeten dat je deze website/app toegang geeft tot gedeeltes van je Google- of Facebook-account. Deze optie worden ook wel 'machtigingen' genoemd en deze kun je eenvoudig controleren en/of intrekken (zie ook tip 9).

©PXimport

Tip 05 De belangrijkste spelers van dit moment zijn Dropbox, Microsoft OneDrive en Google Drive.

Wachtwoorden maken en onthouden

Om te voorkomen dat je clouddiensten gekaapt kunnen worden door derden, is het essentieel om een goed wachtwoord in te stellen. Een goed wachtwoord bestaat uit minimaal acht tekens en bevat zowel hoofdletters, kleine letters, cijfers en speciale tekens.

Wat mag je niet gebruiken? Alles wat met namen, geboortedata, bedrijfsnamen en persoonsnamen te maken heeft. Gebruik het liefst woorden die niet bestaan, dus alle woorden uit het woordenboek (ongeacht de taal) zijn bij voorbaat onveilig. Een combinatie als Dksidw!21 is bijvoorbeeld een prima wachtwoord. Moeilijk te onthouden? Niet als je weet dat het is opgebouwd uit de eerste letters van de zin "de koe staat in de wei". De toevoeging 21 is ons lievelingsgetal.

Tip 06: Ander wachtwoord

Laat je wachtwoord te wensen over? Dan kun je het eenvoudig wijzigen. Alles wat met Google te maken heeft, wordt centraal beheerd in je Google-account. Ga naar je accountinstellingen, klik op Beveiliging en kies Wachtwoord wijzigen.

Het wachtwoord van een Microsoft-account wordt onder andere gebruikt voor OneDrive, je Windows 8-computer, Skype en Hotmail.

Je verandert je wachtwoord via deze link, kies Overzicht en wijzig het via de optie Wachtwoord.

Dropbox-gebruikers vinden de instelling hier, klik op Security en verander het via de optie Change password. Facebook-gebruikers openen de instellingen via het tandwiel-icoontje. Bij Algemeen kun je je wachtwoord eenvoudig veranderen.

©PXimport

Tip 06 Heb je ooit een zwak wachtwoord ingesteld? Kies vandaag nog voor een goed wachtwoord!

Tip 07: Extra verificatie

Steeds meer clouddiensten bieden een extra beveiligingslaag aan bovenop de standaard wachtwoordbeveiliging. De extra beveiliging bestaat uit een code die nodig is om in te loggen, als je je aanmeldt op een nieuwe computer of apparaat. De code wordt afhankelijk van de dienst verstrekt via sms of mail.

De extra beveiliging minimaliseert de kans op een gehackt account. Facebook-gebruikers gaan naar de instellingen via het tandwiel-icoontje. Klik op Beveiliging en activeer de optie Meldingen over aanmelden om een berichtje te krijgen als je je account actief wordt op een onbekende computer of apparaat. Gebruik Aanmeldgoedkeuringen voor een extra verificatie via je telefoon.

©PXimport

Tip 07 Verificatie in twee stappen en andere maatregels helpen je account beter te beschermen.

Tip 08: Twee stappen

De extra beveiliging van Dropbox vind je hier bij Security / Two-step verification. Klik op Enable en volg de stappen op het scherm om verificatie in twee stappen in te schakelen. Google-gebruikers activeren de dubbele verificatie hier bij Beveiliging / Authenticatie in twee stappen. Ook hier word je stap voor stap door de instellingen geleid.

De opties om je Microsoft-account te beveiligen vind je hier, ga naar Overzicht / Beveiligingsgegevens om een telefoonnummer en alternatief mailadres in te stellen. Ook kun je een speciale app voor je smartphone downloaden om je account te beveiligen.

©PXimport

Tip 08 Clouddiensten bieden meerdere mogelijkheden om je account te beveiligen, je moet ze alleen wel zelf activeren en in gebruik nemen.

Machtigingen

Tip 09: Gekoppelde diensten

Als je ooit een dienst in gebruik hebt genomen via Facebook, Gmail of een andere 'sleuteldienst', dan ben je misschien vergeten dat deze dienst nog steeds toegang heeft tot je account, bestanden en andere informatie. Het is verstandig om dit regelmatig te controleren. Als je de controle voor de eerste keer uitvoert, kun je versteld staan van de gekoppelde bedrijven, websites, apps en programma's.

©PXimport

Tip 09 Ooit ergens ingelogd met je Facebook- of Google-account? Schrik niet dat de bedrijven nog steeds toegang hebben tot je informatie en zelfs bestanden.

Mypermissions.com

Vanaf tip 10 lees je waar je de rechten instelt van je Facebook-, Google-, Microsoft- en Dropbox-account. Omdat het relatief lastig is om de instellingen van alle accounts handmatig bij te houden zijn we blij met Mypermissions.com. Deze website maakt de instellingen toegankelijker en vertelt in 'normale mensentaal' wat een app precies doet. Zo zie je bijvoorbeeld dat alleen je basisinformatie wordt geraadpleegd of dat een app namens jou mag handelen.

Dit laatste klinkt eng, maar bedenk goed dat dit nodig is om bijvoorbeeld een foto via de app te kunnen plaatsen. Privacygevoelige informatie zoals je locatie is misschien niet nodig voor een chat-app, maar wel als je navigatiesoftware gebruikt.

©PXimport

Mypermissions.com controleert de machtigingen van alle bekende clouddiensten.

Tip 10: Google-machtigingen

Open je accountinstellingen en kies Beveiliging. Als je wilt zien hoe je account de afgelopen tijd gebruikt is, kijk dan bij Recente activiteit. Alles wat met de instellingen omtrent de toegang tot je account (machtigingen) te maken heeft, vind je bij Accountrechten. Er verschijnt een lijst met apparaten, diensten en websites die je ooit toegang hebt gegeven tot je Google-account.

Klik op een onderdeel om te zien welke toegang er is, bijvoorbeeld om bestanden te lezen/schrijven op je Google Drive. Met de knop Toegang intrekken wordt de toestemming ingetrokken.

©PXimport

Tip 10 Google toont alles wat met gekoppelde diensten te maken heeft in één scherm en geeft precies aan welke machtigingen je ooit hebt afgegeven.

Tip 11: Microsoft-machtigingen

Surf naar deze website en ga naar Machtigingen. Bij Beheer de andere accounts die je hebt gekoppeld staan de koppelingen met andere accounts die je via het Microsoft-account gebruikt, bijvoorbeeld Facebook en Flickr. Bij Beheer alle apps en services die toegang hebben tot je gegevens vind je de diensten die je toegang hebt gegeven tot het Microsoft-account.

Tot slot zijn er nog je vertrouwde apparaten. We hebben geen instelling ontdekt om te zien welke apparaten dit zijn. Wel is het mogelijk om de machtigingen in één keer te beëindigen. Ga hiervoor naar Overzicht / Beveiligingsgegevens en kies Alle vertrouwde apparaten verwijderen die zijn gekoppeld aan mijn account.

©PXimport

Tip 11 De instellingen omtrent machtigingen zijn bij Microsoft verscholen op meerdere plekken.

Tip 12: Dropbox-machtigingen

Ga naar je accountinstellingen en open Security. Alles wat met machtigingen te maken heeft, vind je in dit overzichtsscherm. Bij Sessions zie je wanneer welke apps of programma's contact hebben gehad tot je account. Bij Devices zie je welke apparaten dit zijn/waren, bijvoorbeeld je pc, laptop en tablet.

Bij Apps linked staan apps, websites en programma's die je (ooit) toegang hebt gegeven tot (een deel) van je Dropbox. Van elk onderdeel in de lijst kun je de verbinding verbreken via het kruisje.

©PXimport

Tip 12 Dropbox toont gelinkte apparaten en andere toegang tot je account in één handig overzicht.

Tip 13: Facebook-machtigingen

Klik rechtsboven in je Facebook op het tandwiel-icoontje en kies Instellingen. Bij Beveiliging / Herkende apparaten en bij Actieve sessies zie je vanaf welke computers/apparaten je Facebook wordt gebruikt. Met Bewerken kun je de rechten intrekken. Klik in de linkerkolom op Apps om te zien welke apps je met je Facebook-account gebruikt. Ook hier kun je de rechten eenvoudig intrekken of beperken. Standaard toont Facebook een beperkte lijst. Klik op Alle apps weergeven voor een compleet overzicht.

©PXimport

Tip 13 Controleer via de optie Apps welke programma's, diensten en websites toegang hebben tot je Facebook-account.

Encryptie

Tip 14: Versleutelen

Encryptie is een goede manier om te voorkomen dat een clouddienst (of iemand anders) je bestanden in de clouddienst leesbaar kan maken. Hierbij worden de gegevens extra versleuteld en onleesbaar opgeslagen bij de clouddienst. Met de juiste software, sleutel en/of wachtwoord maak je de bestanden weer leesbaar. Het grootste nadeel van encryptie is het verminderde gebruiksgemak. Je moet extra software gebruiken om de bestanden te beveiligen en weer leesbaar te maken in bijvoorbeeld je Dropbox. Hier staat tegenover dat je niet je complete Dropbox hoeft te versleutelen: gebruik encryptie waar nodig.

©PXimport

Tip 14 Gebruik encryptie om te voorkomen dat bestanden in de clouddienst leesbaar zijn voor derden.

Tip 15: On-the-fly

Er zijn veel encryptieprogramma's om je bestanden te versleutelen. Voor encryptie in combinatie met een clouddienst heb je een programma nodig dat aan 'on-the-fly' encryptie doet. Hierbij worden gegevens direct en op 'afroep' per map onleesbaar of juist leesbaar gemaakt. Zo belanden bestanden nooit onveilig in de cloud.

Cloudfogger is zo'n programma en is nog gratis ook. Download en installeer Cloudfogger. Tijdens de installatie kun je kiezen voor lokaal gebruik op je eigen computer of voor een Cloudfogger-account. Deze laatste optie is het meest gebruiksvriendelijk als je ook via je smartphone of een andere computer je gecodeerde bestanden wilt openen. Cloudfogger ondersteunt Dropbox, Google Drive en OneDrive.

©PXimport

Tip 15 Cloudfogger zorgt voor veilige opslag van bestanden bij potentieel onveilige clouddiensten.

Tip 16: Cloudfogger

Open Cloudfogger en meld je aan met je gebruikersnaam en wachtwoord (of alleen je wachtwoord als je voor een lokaal account hebt gekozen). Klik op het plusteken en geef aan welke map je wilt beveiligen. Let op: experimenteer altijd met een nieuwe map en kopieën van bestanden totdat je de werking van Cloudfogger volledig door hebt.

Maak bijvoorbeeld de map Geheim aan in je Dropbox en kopieer hier meerdere bestanden naartoe. Je merkt dat de inhoud van de map onleesbaar wordt als Cloudfogger niet actief is (of als je niet bent aangemeld). Neem bijvoorbeeld de proef op de som door de inhoud van de map Geheim op te vragen via de website van Dropbox.

©PXimport

Tip 16 Experimenteren met Cloudfogger? Maak een nieuwe map aan om bestandsverlies te voorkomen!

Cloudfogger op je smartphone

Een nadeel van encryptie-oplossingen als Cloudfogger is dat het altijd via een omweg werkt: je hebt Cloudfogger (en natuurlijk je wachtwoord) nodig om je bestanden te kunnen openen. Ook op een smartphone of tablet is de inhoud van bijvoorbeeld bepaalde mappen van je Dropbox niet meer direct leesbaar. Om de bestanden die voorzien zijn van encryptie wel te kunnen lezen, heb je Cloudfogger nodig op je smartphone/tablet. De gelijknamige app vind je in de Android- en iOS-app store.

©PXimport

Gebruik je Cloudfogger en een smartphone? Vergeet de Cloudfogger-app niet!

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.