Clouddiensten zijn populair en dat maakt de vraag naar goede beveiliging steeds relevanter. Helaas maken een wildgroei van aanbieders, wisselende voorwaarden en gekoppelde registraties clouddiensten tot een moeras. Lees wat je moet weten om je persoonlijke gegevens en bestanden beter te beveiligen.

Tip 01: Clouddiensten

Voordat we aan de slag gaan met clouddiensten is het goed om de definitie van een clouddienst helder te hebben. Het komt er op neer dat alles wat je bewaart op internet kunt betitelen als 'opslag in de cloud'. Dit gaat verder dan schijfruimte voor bestanden. Clouddiensten zijn vaak complete systemen waarin je informatie, bestanden, back-ups, mail, fotoalbums en nog veel meer bewaart. Lees ook: De 9 beste gratis clouddiensten onder de loep.

De meeste diensten bieden een combinatie van dit alles. Beetje bij beetje zijn we alles wat we voorheen op de harde schijf van onze pc of laptop bewaarden aan het verkassen zijn naar diensten op internet. Dus alles naar de cloud, met alle voordelen én gevaren van dien.

©PXimport

Tip 01 Clouddiensten gaan verder dan de opslag van bestanden op internet.

Tip 02: Voordelen

De voordelen van clouddiensten zijn legio. Je kunt bijvoorbeeld overal bij je bestanden en gegevens: thuis op de computer en onderweg op de laptop en/of mobiele apparatuur. Een harde-schijfcrash heeft weinig invloed op je gegevens: mail, documenten, foto's en muziek staan bij een clouddienst en zijn dus op je volgende computer eenvoudig te benaderen.

Bij smartphones gaat dit nog verder. Android en iOS-gebruikers kunnen respectievelijk via een Google- en iCloud-account het toestel automatisch veiligstellen. Telefoon kwijt? Geen probleem! Herstel de back-up via de clouddienst en je hebt de inhoud van je oude toestel terug.

©PXimport

Tip 02 Telefoon defect, gestolen of verloren? Zet een back-up terug via de cloud en je hebt je oude gegevens terug.

Tip 03: Risico's

De risico's van clouddiensten zijn het beste voor te stellen aan de hand van een situatieschets. Stel je kopieert al je bestanden, foto's en persoonlijke mails op een externe harde schijf. De schijf geef je bij een kennis in bewaring. Welke afwegingen maak je? De kans is groot dat je afweegt of de persoon te vertrouwen is: bewezen integer, niet nieuwsgierig of op zijn minst 100% discreet.

Ook wil je zeker weten dat de persoon je schijf niet kopieert en verkoopt aan derden, of uitleent aan iedereen die hier om vraagt. Bij clouddiensten is het onmogelijk om hier een zinnige afweging te kunnen maken. Toch gebruiken we massaal Gmail, werken we met Dropbox en maken we klakkeloos een Microsoft-account aan inclusief OneDrive als Windows 8 hierom vraagt.

©PXimport

Tip 03 Vertrouw je een clouddienst met je hele hebben en houden?

Privacy en andere onzekerheden

Om het brede karakter en mogelijke gevaren van clouddiensten te illustreren, nemen we het 'gratis' fotobewerkingsprogramma Google Picasa als voorbeeld. Hierin zit een functie om je foto's eenvoudig op internet te plaatsen en delen met vrienden. Als het goed is gaan er minimaal vier alarmbellen rinkelen.

1: Mijn foto's verlaten mijn eigen computer en ik heb te maken met een clouddienst. 2: Ik heb geen idee wat de clouddienst doet met mijn foto's. 3: Wie heeft er toegang tot de foto's die ik op internet plaats? 4: Welke gegevens worden er nog meer gedeeld met de clouddienst?

Informatie over deze stellingen is lastig te vinden en dit is slechts een voorbeeld. Wat moet je er dan mee? Erken voor jezelf dat je een clouddienst in gebruik neemt, je nauwelijks weet hoe deze in elkaar steekt en je ook niet weet wat de (commerciële) belangen zijn van de aanbieder. Algemene voorwaarden en wetgeving zijn lastig te doorgronden en eenzijdig aan te passen. Qua wet- en regelgeving bent je vaak overgeleverd aan die van een ander land.

©PXimport

Handig zo'n functie om foto's te delen, maar waar wat gebeurt er met je foto's en welke informatie deel je nog meer?

Tip 04: Cloud op slot

Veilige opslag bij een clouddienst begint bij het vertrouwen dat je in het bedrijf achter de clouddienst hebt. Clouddiensten kunnen, in tegenstelling tot wat ze misschien beweren, (bijna) altijd bij je gegevens en bestanden. Dit is alleen tegen te gaan met encryptieoplossingen (vanaf tip 15).

Stel dat je de clouddienst vertrouwt, dan is er altijd nog het risico dat je account gekaapt wordt en iemand anders toegang krijgt tot alles wat je bij die clouddienst bewaart. Dit is op meerdere manieren te verbeteren, maar de zwakste schakel blijft het grootste gevaar. De oplossing is eenvoudig: begin met een goed fundament en weet hoe je zwakke schakels herkent en aanpakt.

©PXimport

Tip 04 Clouddiensten zijn in beginsel niet te vertrouwen, maar wel veiliger te gebruiken.

Tip 05: Vier giganten

In dit artikel nemen we de diensten van Dropbox, Microsoft, Google en Facebook als voorbeeld. Als het om opslag gaat, zijn er drie grote spelers: Microsoft OneDrive (voorheen SkyDrive), Dropbox en Google Drive. Vooral Google en Microsoft werken met gekoppelde diensten waardoor de beveiliging hier zeer belangrijk is. Heb je bijvoorbeeld een Android-toestel, dan is de kans groot dat veel persoonlijke gegevens via je Google-account worden opgeslagen.

OneDrive werkt met een Microsoft-account en hierin worden weer persoonlijke gegevens/bestanden van onder andere je Windows 8-computer bewaard. De diensten van Google en Microsoft worden ook gebruikt als 'sleuteldienst' en dat geldt ook voor Facebook. Een 'sleuteldienst' maakt het mogelijk om bijvoorbeeld met je Google- of Facebook-account in te loggen op een andere website of app. Hierbij wordt vaak vergeten dat je deze website/app toegang geeft tot gedeeltes van je Google- of Facebook-account. Deze optie worden ook wel 'machtigingen' genoemd en deze kun je eenvoudig controleren en/of intrekken (zie ook tip 9).

©PXimport

Tip 05 De belangrijkste spelers van dit moment zijn Dropbox, Microsoft OneDrive en Google Drive.

Wachtwoorden maken en onthouden

Om te voorkomen dat je clouddiensten gekaapt kunnen worden door derden, is het essentieel om een goed wachtwoord in te stellen. Een goed wachtwoord bestaat uit minimaal acht tekens en bevat zowel hoofdletters, kleine letters, cijfers en speciale tekens.

Wat mag je niet gebruiken? Alles wat met namen, geboortedata, bedrijfsnamen en persoonsnamen te maken heeft. Gebruik het liefst woorden die niet bestaan, dus alle woorden uit het woordenboek (ongeacht de taal) zijn bij voorbaat onveilig. Een combinatie als Dksidw!21 is bijvoorbeeld een prima wachtwoord. Moeilijk te onthouden? Niet als je weet dat het is opgebouwd uit de eerste letters van de zin "de koe staat in de wei". De toevoeging 21 is ons lievelingsgetal.

Tip 06: Ander wachtwoord

Laat je wachtwoord te wensen over? Dan kun je het eenvoudig wijzigen. Alles wat met Google te maken heeft, wordt centraal beheerd in je Google-account. Ga naar je accountinstellingen, klik op Beveiliging en kies Wachtwoord wijzigen.

Het wachtwoord van een Microsoft-account wordt onder andere gebruikt voor OneDrive, je Windows 8-computer, Skype en Hotmail.

Je verandert je wachtwoord via deze link, kies Overzicht en wijzig het via de optie Wachtwoord.

Dropbox-gebruikers vinden de instelling hier, klik op Security en verander het via de optie Change password. Facebook-gebruikers openen de instellingen via het tandwiel-icoontje. Bij Algemeen kun je je wachtwoord eenvoudig veranderen.

©PXimport

Tip 06 Heb je ooit een zwak wachtwoord ingesteld? Kies vandaag nog voor een goed wachtwoord!

Tip 07: Extra verificatie

Steeds meer clouddiensten bieden een extra beveiligingslaag aan bovenop de standaard wachtwoordbeveiliging. De extra beveiliging bestaat uit een code die nodig is om in te loggen, als je je aanmeldt op een nieuwe computer of apparaat. De code wordt afhankelijk van de dienst verstrekt via sms of mail.

De extra beveiliging minimaliseert de kans op een gehackt account. Facebook-gebruikers gaan naar de instellingen via het tandwiel-icoontje. Klik op Beveiliging en activeer de optie Meldingen over aanmelden om een berichtje te krijgen als je je account actief wordt op een onbekende computer of apparaat. Gebruik Aanmeldgoedkeuringen voor een extra verificatie via je telefoon.

©PXimport

Tip 07 Verificatie in twee stappen en andere maatregels helpen je account beter te beschermen.

Tip 08: Twee stappen

De extra beveiliging van Dropbox vind je hier bij Security / Two-step verification. Klik op Enable en volg de stappen op het scherm om verificatie in twee stappen in te schakelen. Google-gebruikers activeren de dubbele verificatie hier bij Beveiliging / Authenticatie in twee stappen. Ook hier word je stap voor stap door de instellingen geleid.

De opties om je Microsoft-account te beveiligen vind je hier, ga naar Overzicht / Beveiligingsgegevens om een telefoonnummer en alternatief mailadres in te stellen. Ook kun je een speciale app voor je smartphone downloaden om je account te beveiligen.

©PXimport

Tip 08 Clouddiensten bieden meerdere mogelijkheden om je account te beveiligen, je moet ze alleen wel zelf activeren en in gebruik nemen.

Machtigingen

Tip 09: Gekoppelde diensten

Als je ooit een dienst in gebruik hebt genomen via Facebook, Gmail of een andere 'sleuteldienst', dan ben je misschien vergeten dat deze dienst nog steeds toegang heeft tot je account, bestanden en andere informatie. Het is verstandig om dit regelmatig te controleren. Als je de controle voor de eerste keer uitvoert, kun je versteld staan van de gekoppelde bedrijven, websites, apps en programma's.

©PXimport

Tip 09 Ooit ergens ingelogd met je Facebook- of Google-account? Schrik niet dat de bedrijven nog steeds toegang hebben tot je informatie en zelfs bestanden.

Mypermissions.com

Vanaf tip 10 lees je waar je de rechten instelt van je Facebook-, Google-, Microsoft- en Dropbox-account. Omdat het relatief lastig is om de instellingen van alle accounts handmatig bij te houden zijn we blij met Mypermissions.com. Deze website maakt de instellingen toegankelijker en vertelt in 'normale mensentaal' wat een app precies doet. Zo zie je bijvoorbeeld dat alleen je basisinformatie wordt geraadpleegd of dat een app namens jou mag handelen.

Dit laatste klinkt eng, maar bedenk goed dat dit nodig is om bijvoorbeeld een foto via de app te kunnen plaatsen. Privacygevoelige informatie zoals je locatie is misschien niet nodig voor een chat-app, maar wel als je navigatiesoftware gebruikt.

©PXimport

Mypermissions.com controleert de machtigingen van alle bekende clouddiensten.

Tip 10: Google-machtigingen

Open je accountinstellingen en kies Beveiliging. Als je wilt zien hoe je account de afgelopen tijd gebruikt is, kijk dan bij Recente activiteit. Alles wat met de instellingen omtrent de toegang tot je account (machtigingen) te maken heeft, vind je bij Accountrechten. Er verschijnt een lijst met apparaten, diensten en websites die je ooit toegang hebt gegeven tot je Google-account.

Klik op een onderdeel om te zien welke toegang er is, bijvoorbeeld om bestanden te lezen/schrijven op je Google Drive. Met de knop Toegang intrekken wordt de toestemming ingetrokken.

©PXimport

Tip 10 Google toont alles wat met gekoppelde diensten te maken heeft in één scherm en geeft precies aan welke machtigingen je ooit hebt afgegeven.

Tip 11: Microsoft-machtigingen

Surf naar deze website en ga naar Machtigingen. Bij Beheer de andere accounts die je hebt gekoppeld staan de koppelingen met andere accounts die je via het Microsoft-account gebruikt, bijvoorbeeld Facebook en Flickr. Bij Beheer alle apps en services die toegang hebben tot je gegevens vind je de diensten die je toegang hebt gegeven tot het Microsoft-account.

Tot slot zijn er nog je vertrouwde apparaten. We hebben geen instelling ontdekt om te zien welke apparaten dit zijn. Wel is het mogelijk om de machtigingen in één keer te beëindigen. Ga hiervoor naar Overzicht / Beveiligingsgegevens en kies Alle vertrouwde apparaten verwijderen die zijn gekoppeld aan mijn account.

©PXimport

Tip 11 De instellingen omtrent machtigingen zijn bij Microsoft verscholen op meerdere plekken.

Tip 12: Dropbox-machtigingen

Ga naar je accountinstellingen en open Security. Alles wat met machtigingen te maken heeft, vind je in dit overzichtsscherm. Bij Sessions zie je wanneer welke apps of programma's contact hebben gehad tot je account. Bij Devices zie je welke apparaten dit zijn/waren, bijvoorbeeld je pc, laptop en tablet.

Bij Apps linked staan apps, websites en programma's die je (ooit) toegang hebt gegeven tot (een deel) van je Dropbox. Van elk onderdeel in de lijst kun je de verbinding verbreken via het kruisje.

©PXimport

Tip 12 Dropbox toont gelinkte apparaten en andere toegang tot je account in één handig overzicht.

Tip 13: Facebook-machtigingen

Klik rechtsboven in je Facebook op het tandwiel-icoontje en kies Instellingen. Bij Beveiliging / Herkende apparaten en bij Actieve sessies zie je vanaf welke computers/apparaten je Facebook wordt gebruikt. Met Bewerken kun je de rechten intrekken. Klik in de linkerkolom op Apps om te zien welke apps je met je Facebook-account gebruikt. Ook hier kun je de rechten eenvoudig intrekken of beperken. Standaard toont Facebook een beperkte lijst. Klik op Alle apps weergeven voor een compleet overzicht.

©PXimport

Tip 13 Controleer via de optie Apps welke programma's, diensten en websites toegang hebben tot je Facebook-account.

Encryptie

Tip 14: Versleutelen

Encryptie is een goede manier om te voorkomen dat een clouddienst (of iemand anders) je bestanden in de clouddienst leesbaar kan maken. Hierbij worden de gegevens extra versleuteld en onleesbaar opgeslagen bij de clouddienst. Met de juiste software, sleutel en/of wachtwoord maak je de bestanden weer leesbaar. Het grootste nadeel van encryptie is het verminderde gebruiksgemak. Je moet extra software gebruiken om de bestanden te beveiligen en weer leesbaar te maken in bijvoorbeeld je Dropbox. Hier staat tegenover dat je niet je complete Dropbox hoeft te versleutelen: gebruik encryptie waar nodig.

©PXimport

Tip 14 Gebruik encryptie om te voorkomen dat bestanden in de clouddienst leesbaar zijn voor derden.

Tip 15: On-the-fly

Er zijn veel encryptieprogramma's om je bestanden te versleutelen. Voor encryptie in combinatie met een clouddienst heb je een programma nodig dat aan 'on-the-fly' encryptie doet. Hierbij worden gegevens direct en op 'afroep' per map onleesbaar of juist leesbaar gemaakt. Zo belanden bestanden nooit onveilig in de cloud.

Cloudfogger is zo'n programma en is nog gratis ook. Download en installeer Cloudfogger. Tijdens de installatie kun je kiezen voor lokaal gebruik op je eigen computer of voor een Cloudfogger-account. Deze laatste optie is het meest gebruiksvriendelijk als je ook via je smartphone of een andere computer je gecodeerde bestanden wilt openen. Cloudfogger ondersteunt Dropbox, Google Drive en OneDrive.

©PXimport

Tip 15 Cloudfogger zorgt voor veilige opslag van bestanden bij potentieel onveilige clouddiensten.

Tip 16: Cloudfogger

Open Cloudfogger en meld je aan met je gebruikersnaam en wachtwoord (of alleen je wachtwoord als je voor een lokaal account hebt gekozen). Klik op het plusteken en geef aan welke map je wilt beveiligen. Let op: experimenteer altijd met een nieuwe map en kopieën van bestanden totdat je de werking van Cloudfogger volledig door hebt.

Maak bijvoorbeeld de map Geheim aan in je Dropbox en kopieer hier meerdere bestanden naartoe. Je merkt dat de inhoud van de map onleesbaar wordt als Cloudfogger niet actief is (of als je niet bent aangemeld). Neem bijvoorbeeld de proef op de som door de inhoud van de map Geheim op te vragen via de website van Dropbox.

©PXimport

Tip 16 Experimenteren met Cloudfogger? Maak een nieuwe map aan om bestandsverlies te voorkomen!

Cloudfogger op je smartphone

Een nadeel van encryptie-oplossingen als Cloudfogger is dat het altijd via een omweg werkt: je hebt Cloudfogger (en natuurlijk je wachtwoord) nodig om je bestanden te kunnen openen. Ook op een smartphone of tablet is de inhoud van bijvoorbeeld bepaalde mappen van je Dropbox niet meer direct leesbaar. Om de bestanden die voorzien zijn van encryptie wel te kunnen lezen, heb je Cloudfogger nodig op je smartphone/tablet. De gelijknamige app vind je in de Android- en iOS-app store.

©PXimport

Gebruik je Cloudfogger en een smartphone? Vergeet de Cloudfogger-app niet!

Tijdens de feestdagen heb je alle tijd om van een simpel kopje koffie iets bijzonders te maken. Met perfect melkschuim en prachtige latte art geef je jouw bakkie troost een feestelijke upgrade. Hoe je dat doet, ontdek je in deze video's.

Stap 1: Melk opschuimen

Door melk op te schuimen krijgt je koffie een romige, volle smaak die aanvoelt als een warme omhelzing op koude winterdagen. Voor het beste resultaat kies je magere melk met minstens anderhalf procent vet. Hoe vetter de melk, hoe beter het schuimt. Haal de melk van tevoren uit de koelkast, zodat deze op kamertemperatuur komt.

Melkschuim maken kan op drie manieren: met het stoompijpje van een espressomachine, een elektrische melkschuimer of met de hand. Welke methode je ook kiest, zorg ervoor dat je de melk goed opschuimt tot het volume verdubbeld is en de melk een glanzende, gladde structuur heeft.

Ook met plantaardige melk maak je heerlijk schuim voor een cappuccino of latte. Kies bij voorkeur voor een barista-editie van soja- of havermelk. Deze bevatten extra eiwitten en vetten, wat zorgt voor beter schuim.

Stap 2: Latte art

Op de schuimlaag kun je prachtige patronen maken in de vorm van latte art. Denk aan kerstboompjes, rendieren of andere evrsieringen. Latte art is een leuke, creatieve bezigheid voor jong en oud, en het resultaat ziet er geweldig uit op de feesttafel of op je Instagram.

P.S. Geen zin in latte art, maar wel in versierde koffie? Met cacao, kaneel en een koffiestencil strooi je prachtige vormen of patronen op je laagje opgeschuimde melk.

Reageert Windows op jouw (oude) pc of laptop stroperig? Via allerlei kunstgrepen kun je de boel mogelijk nog wat vlottrekken, maar verwacht geen wonderen. Iets wat écht helpt, is de installatie van een lichtgewicht besturingssysteem. De relatief nieuwe en gratis Linux-distributie CachyOS is hiervoor heel geschikt. Je komt in de overzichtelijke gebruikersomgeving heel wat vertrouwde namen tegen.

CachyOS is tot dusver onderbelicht gebleven. Ten onrechte, want volgens de bekende informatieve website Distrowatch wint dit besturingssysteem in rap tempo terrein. Niet voor niets staat CachyOS inmiddels in de top tien van populairste Linux-systemen.

Opstartbare usb-stick maken

Je hebt van CachyOS een zogeheten image nodig. Hiermee ga je op een later moment de installatie in orde maken. Er bestaan verschillende versies van het besturingssysteem. In dit artikel gaan we aan de slag met de desktopeditie. Surf naar www.cachyos.org/download en klik op Download Desktop Edition / Direct om het iso-bestand op te slaan.

Je kunt CachyOS het beste vanaf een opstartbare usb-stick installeren. Je moet het opslagmedium hiervoor klaarmaken. Er bestaan diverse hulpprogramma’s waarmee dat kan. De ontwikkelaar adviseert balenaEtcher. Dit tooltje is voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Verbind eerst een usb-stick met minimaal 8 GB opslagruimte met een willekeurige computer en start het programma daarna op. Via Flash from file selecteer je in de verkenner het iso-bestand. Klik nu op Select target en vink de usb-stick aan. Bevestig met Select. Je klikt als laatste op Flash om de opstartbare usb-stick te creëren.

Live-omgeving

Het is nu de bedoeling om de beoogde CachyOS-computer met de zojuist gemaakte usb-stick op te starten. Sluit de opslagdrager aan en schakel het systeem in. Druk tijdens de opstartfase op een specifieke toets om het computermenu (BIOS of UEFI) te openen. Vaak is dat F2, maar het kan bijvoorbeeld ook F10, F12 of Delete zijn. Dat verschilt per computer. Het is nu zaak om de usb-stick als eerste opstartschijf te selecteren. Kijk of je een onderdeel als Boot, Boot Priority of iets soortgelijks kunt vinden. Met behulp van de muis of pijltjestoetsen kun je vaak de opstartvolgorde wijzigen. Als dat eenmaal is gelukt, herstart je de computer.

Zodra het menu van CachyOS verschijnt, kies je voor een standaardinstallatie. Dat is doorgaans de bovenste optie. Bevestig vervolgens met Enter. Na even wachten komt de live-omgeving tevoorschijn. Dat is in feite een voorproefje van het besturingssysteem waarin je alvast wat zaken kunt uitproberen. Klik in het welkomstvenster op Launch installer om de definitieve installatie te starten.

Voorafgaand aan de installatie kom je eerst in de live-omgeving van CachyOS terecht.

Installatie uitvoeren

Je controleert in het installatiescherm of de Nederlandse taal is geselecteerd en kiest in het volgende venster de juiste regio. Via Volgende selecteer je de gewenste toetsenbordindeling. Klik verder en bepaal op welke partitie je CachyOS wilt installeren. Wil je met een schone lei beginnen, dan ligt de optie Wis schijf voor de hand. Wijs daarna in het uitrolmenu ext4 aan als bestandssysteem. Daarmee creëer je namelijk een stabiele werkomgeving.

Overigens kun je CachyOS eventueel ook naast Windows installeren. Voor het inrichten van zo’n dualboot-systeem moet je de juiste partitie aan de Linux-distributie toewijzen. Maak een keuze en bevestig met Volgende.

Het besturingssysteem is in allerlei sausjes beschikbaar. Voor deze workshop selecteren we Plasma Desktop, maar het staat je vrij om een ander uiterlijk te kiezen. In het volgende scherm voeg je eventueel extra onderdelen toe, al kan dat ook op een later moment. Laat de standaardinstellingen ongewijzigd en klik wederom op Volgende. Vul nu een naam, gebruikersnaam en computernaam in. Je bedenkt ook een wachtwoord. Via Volgende / Installeer / Install Now wordt de installatie uitgevoerd. Je zet na afloop een vinkje voor Nu herstarten en klikt op Voltooid.

Je kunt tussen maar liefst zeventien lay-outs kiezen!

Eerste kennismaking

Als de installatie is gelukt, start het zojuist geïnstalleerde Linux-systeem voor het eerst op. Typ het wachtwoord om door te gaan naar het bureaublad. Elke keer dat CachyOS opent, verschijnt er een welkomstvenster. Klik dat nog niet weg, want je hebt hiermee snel toegang tot enkele handige onderdelen. Daar gaan we zo dadelijk mee aan de slag.

Vanaf het prille begin hebben andere personen niet zomaar toegang tot jouw computer.

Wie Windows gewend is, hoeft vermoedelijk niet lang te wennen aan de navigatiestructuur. Klik linksonder op het logo van CachyOS om het startmenu te openen. Hier zijn flink wat applicaties over verschillende categorieën verdeeld. Kies bijvoorbeeld Systeem / Dolphin om een bestandsbrowser te openen. Hier vind je alle lokaal opgeslagen foto’s, video’s, documenten en overige bestanden. Daarnaast bevindt zich in Dolphin ook een prullenbak met verwijderde items.

Verder staan helemaal rechts van de taakbalk diverse systeempictogrammen. Daarmee regel je onder andere het geluid en de netwerktoegang. Via het kleine pijltje komen er nog meer pictogrammen tevoorschijn. Vraag bijvoorbeeld een overzicht van recente meldingen op of pas de energie-opties aan. Tot slot kun je hier ook scherminstellingen wijzigen.

Dolphin is een soort verkenner waarin je alle bestanden kunt terugvinden.

CachyOS bijwerken

Net zoals bij elk besturingssysteem is het belangrijk om de boel regelmatig bij te werken. Hiervoor komt het eerder genoemde welkomstvenster goed van pas. Heb je dat weggeklikt, dan haal je het weer tevoorschijn. Klik in het menu op Systeem en CachyOS Hello. Ga nu naar Programma’s / Aanpassingen en Systeem bijwerken. Na opgave van het juiste wachtwoord checkt een hulpprogramma of er updates zijn. Tik op de J-toets en Enter om het besturingssysteem bij te werken. Je sluit na afloop het venster met Enter.

Vertrouwde tooltjes

Elk besturingssysteem valt of staat met de beschikbare programma’s. Dat zit bij CachyOS wel goed. Er zijn zelfs een aantal nuttige tooltjes voorgeïnstalleerd. Zo gebruik je Cachy Browser om op internet te surfen en VLC Media Player om naar video’s te kijken. Verder vind je in het menu een fotoviewer (Gwenview), tekstverwerker (KWrite) en analyseprogramma (Systeemmonitor).

In Systeemmonitor zie je in hoeverre de processor en het werkgeheugen worden belast.

Je kunt in CachyOS nog veel meer toepassingen installeren. Klik in het welkomstscherm rechtsonder op Programma’s installeren. Er opent een venster met vijftien categorieën. Je klikt voor een categorie op het pijltje om de onderliggende tooltjes te tonen. Op die manier kom je allerlei vertrouwde namen op het spoor. Firefox is bijvoorbeeld een bekende browser, terwijl je met Thunderbird e-mailaccounts kunt beheren. Voor kantoortoepassingen is het LibreOffice-pakket een aanrader. Je komt daarnaast onder andere toepassingen voor e-bookbeheer (Calibre), fotobewerking (GIMP) en videomontages (Kdenlive) tegen. De keuze is reuze!

Wil je iets installeren? Zet dan achter een of meerdere programma’s een vinkje. Je kiest daarna Systeem bijwerken. Typ in het verschenen commandovenster het juiste wachtwoord en bevestig met Enter. Nadat alle programmagegevens zijn opgehaald, druk je achtereenvolgens op de J-toets en Enter. Is de installatie afgerond? Sluit dan met Enter het commandovenster. De freeware nestelt zich automatisch in het startmenu.

Je kunt vanuit CachyOS in één klap diverse bekende programma’s installeren.

Tot slot

In dit artikel komen alleen de basisbeginselen van CachyOS aan bod. Je kunt je ontdekkingstocht natuurlijk op eigen houtje vervolgen, want het besturingssysteem kent verrassend veel mogelijkheden. Bekijk alle onderdelen in het startmenu, zodat je CachyOS goed leert kennen.

Vooral het hulpprogramma Systeeminstellingen is de moeite waard. Hier kun je diverse zaken van de computer naar eigen wens aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan het gedrag van de muis, het touchpad, het toetsenbord en de monitor. Je kunt ook de achtergrond, het thema en het lettertype wijzigen. Gebruik bovenaan zo nodig de zoekfunctie om een bepaalde instelling te vinden. Veel computerplezier!

In de Systeeminstellingen pas je talloze zaken naar eigen smaak aan, zoals het kleurenschema.