Met een NUC of Raspberry Pi zet je snel een thuisserver op, bijvoorbeeld door allerlei services in Docker-containers te draaien en bestanden op je netwerk te delen. CasaOS maakt dit wel heel eenvoudig dankzij een toegankelijk dashboard waarmee je diensten kunt installeren en beheren.

Een thuisserver draaien is nog nooit zo eenvoudig geweest. Een Raspberry Pi of NUC kosten niet veel en draaien relatief energiezuinig 24/7 in je thuisnetwerk. Je installeert er een Linux-distributie op en deelt de bestanden die op de aangesloten schijf staan met je netwerk. Daarbovenop draai je dan allerlei opensource-services, bijvoorbeeld als Docker-containers. Het is een beproefd recept met mooie resultaten.

CasaOS maakt dit proces nog eenvoudiger om te realiseren. Het biedt een gebruiksvriendelijke webinterface aan waarmee je met één klik allerlei services op een Linux-server installeert. In dit artikel doen we dat op een Intel NUC met Debian 12 (codenaam Bookworm), het door CasaOS aanbevolen besturingssysteem. Raadpleeg het kader ‘Systeemeisen’ voor andere opties.

1 CasaOS installeren

In dit artikel gaan we ervan uit dat je al Debian 12, of een van de andere aanbevolen besturingssystemen, op ondersteunde hardware hebt geïnstalleerd. Je dient op je besturingssysteem ook een gewoon gebruikersaccount (zonder beheerrechten) te hebben, die het commando sudo kan uitvoeren. Raadpleeg de documentatie van je besturingssysteem voor de instructies hiervoor.

Update daarna de pakketbronnen en upgrade de geïnstalleerde pakketten:

Daarna start je de installatie van CasaOS met de volgende regel, waarmee je het installatiescript downloadt en vervolgens met rootrechten uitvoert:

Het installatiescript controleert allerlei systeemvereisten en installeert ook pakketten die nodig zijn voor CasaOS. Dat kan enige tijd duren. Als alles naar behoren verloopt, krijg je op het einde in je terminalvenster het ip-adres te zien waarop de webinterface van CasaOS bereikbaar is.

Installeer CasaOS in Debian 12.

2 Eerste keer inloggen

Wanneer je dit ip-adres in je browser bezoekt, krijg je de vraag om een account aan te maken. Klik op Go, kies een gebruikersnaam en wachtwoord, en klik daarna op Create. Je ziet daarna het dashboard. Dat toont standaard de huidige datum en tijd, de systeemstatus (CPU en RAM), de gebruikte opslag, netwerkstatistieken en enkele knoppen om extra apps te installeren of te activeren.

De icoontjes linksboven geven je toegang tot je account (naam en wachtwoord aanpassen, en uitloggen), de instellingen, en de terminal en logs. De terminal laat je toe om via je browser met SSH in te loggen op de computer waarop CasaOS draait. Vul de gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in van een geldig account op de computer en klik dan op Connect om een inlogsessie te starten. Doorgaans zul je dit niet vaak nodig hebben: CasaOS is juist ontworpen om zoveel mogelijk via de gebruiksvriendelijke webinterface te gebruiken.

Via het dashboard van CasaOS heb je toegang tot allerlei apps en widgets.

3 Instellingen

Als je op het instellingenicoontje klikt, kun je een reeks algemene instellingen aanpassen. Zo kies je hier of je de zoekbalk wilt zien en welke zoekmachine je daarin gebruikt, en configureer je de taal van CasaOS (Nederlands behoort tot de opties). Ook de achtergrondafbeelding is te wijzigen naar een van de andere meegeleverde afbeeldingen of een bestand dat je zelf uploadt.

Als je bovenaan geen aanbevelingen voor apps te zien wilt krijgen, schakel dit hier dan uit. Het automatisch aankoppelen van usb-schijven die je aansluit, is hier ook uit te schakelen. Daarnaast zie je hier of je de nieuwste versie van CasaOS draait en kun je de computer herstarten of uitschakelen.

Onderaan heb je een widget met de naam Widgetinstellingen. Hier kun je de widgets met de tijd, systeemstatus, opslagstatus en netwerkstatus individueel in- en uitschakelen. De meeste van die widgets laten ook nog lichte aanpassingen toe. Klik je bijvoorbeeld op de widget met de tijd, dan schakel je over van 24- naar 12-uursnotatie. Bij Opslag en Netwerkstatus schakel je over naar een andere schijf of netwerkkaart.

De instellingen van CasaOS zijn beperkt, maar bieden de belangrijkste configuratiemogelijkheden.

4 Bestanden

CasaOS biedt diverse apps aan, weergegeven als tegels in het dashboard. Standaard zijn er al twee apps geïnstalleerd: App Store en Files. Als je op die laatste klikt, kom je in een interface van een bestandsbeheerder, die standaard de inhoud van de map DATA toont, die CasaOS in de Root-directory van het bestandssysteem heeft gemaakt.

Daarin zijn ook de volgende subdirectory’s gemaakt: AppData (waarin de gegevens van de containers terechtkomen), Documents, Downloads, Gallery en Media. Overigens krijg je ook gewoon toegang tot het hele bestandssysteem van je Linux-distributie via deze app: links bovenaan brengt het menu-item Root je naar de Root-directory.

In elke map kun je bovenaan op Uploaden of aanmaken klikken om een bestand of map te uploaden, of een nieuw bestand of nieuwe map aan te maken. In een lege map krijg je deze mogelijkheden ook wat zichtbaarder te zien als icoontjes in het midden van de mapweergave.

Een klik op een bestand geeft een voorvertoning, zodat je bijvoorbeeld een Word- of pdf-document rechtstreeks in je browser kunt bekijken. Uiteraard kun je de bestanden ook downloaden. Bij een map klik je op de drie puntjes rechts bovenaan en dan op Downloaden om een zip-bestand met de volledige inhoud van de map te downloaden.

De webgebaseerde bestandsbeheerder van CasaOS geeft je toegang tot het hele bestandssysteem.

5 Mappen delen

Verder maakt CasaOS het delen van mappen op het netwerk heel eenvoudig. Klik op de drie puntjes rechts bovenaan de gewenste map en kies dan Delen in het contextmenu dat verschijnt. De map wordt onmiddellijk gedeeld en je krijgt te zien via welk netwerkpad de map toegankelijk is in Verkenner (Windows) of in Finder (macOS).

Merk op dat CasaOS nu zonder enige authenticatie mappen op je netwerk deelt. Iedereen op je netwerk kan dus als anonieme gebruiker toegang krijgen tot de gedeelde map. De app Files toont een groen icoontje over de rechteronderhoek van het icoontje van de map om aan te duiden dat hij gedeeld is. Onder Gedeeld (helemaal linksonder van de webpagina) krijg je een overzicht van alle gedeelde mappen. Je stopt het delen met een klik op de drie puntjes bij de map en dan Delen stoppen.

CasaOS maakt bestanden op het netwerk delen heel eenvoudig.

6 App Store

Wanneer je de app Files afsluit met een klik op het kruisje helemaal rechts bovenaan, keer je terug naar het dashboard. Klik vervolgens op App Store om de applicatiewinkel van CasaOS te openen. Je krijgt hier een honderdtal apps te zien, die je eenvoudig installeert. Bovenaan loopt een slideshow van enkele aanbevolen apps.

Je kunt de hele lijst met apps doorbladeren of links bovenaan de lijst All veranderen naar een specifieke categorie waarvoor je de apps wilt zien. En ernaast kun je de apps filteren tot de door CasaOS of de community aangeboden apps. Uiteraard kun je ook eenvoudig zoeken door een naam of term uit de beschrijving in te typen in het zoekveld.

In de App Store vind je een honderdtal apps en diensten die je in CasaOS kunt installeren.

7 App installeren

Klik je op een van de apps in de lijst, dan krijg je een korte beschrijving, en een of meerdere screenshots te zien. Vaak staat er ook bij hoeveel MB geheugen de app nodig heeft. Klik op de blauwe knop Installeren om de app met de standaardconfiguratie te installeren. Op de achtergrond downloadt CasaOS dan een Docker-image van de app en installeert deze als een container op je Linux-server.

Dit gebeurt allemaal transparant op de achtergrond. Wil je meer flexibiliteit, klik dan op het pijltje-omlaag helemaal rechts in de knop Installeren en kies dan de optie Aangepaste installatie. Je krijgt nu alle mogelijke eigenschappen van de container te zien en kunt deze individueel aanpassen. Zo kun je een ander Docker-image of andere tag kiezen, en omgeleide poorten, volumes en omgevingsvariabelen configureren. Je kunt de container ook toegang tot specifieke apparaten geven, een specifieke opdracht laten uitvoeren en een limiet instellen op de hoeveelheid geheugen die de container mag innemen.

Installatie van een app start op de achtergrond een container op.

8 Apps gebruiken

Na de installatie van een app draait de software in een Docker-container en toont het dashboard van CasaOS onder App een extra icoontje. Klik hierop om de webinterface van de app in een nieuw tabblad van je browser te openen. Zowel het icoontje als de url van de webinterface zijn instellingen die via de optie Aangepaste installatie te vinden waren.

De meeste apps zullen de eerste keer vragen een account aan te maken. De container slaat zijn data overigens op in een submap van de map /DATA/AppData met de naam van de container.

Klik je op de drie puntjes rechts bovenaan van het icoontje van een geïnstalleerde app, dan open je een contextmenu met meer mogelijkheden. Zo kun je de app hier verwijderen, herstarten of afsluiten. Ook kun je controleren of er een nieuwe versie van de container beschikbaar is en deze bijwerken. En als je op Instellingen klikt, krijg je dezelfde containereigenschappen te zien als bij de optie Aangepaste installatie. Je kunt deze eigenschappen nu ook aanpassen, opslaan, en dan de container opnieuw aanmaken.

Via CasaOS pas je allerlei containerinstellingen van een app aan.

9 Containerbeheer

Als je in het contextmenu van een app op Instellingen klikt, zie je rechts bovenaan ook twee icoontjes links van het kruisje om het instellingenvenster te sluiten. Met het meest linkse icoontje open je een terminal in de container. Op deze manier kun je Linux-opdrachten in de container uitvoeren, bijvoorbeeld om problemen op te lossen. Het tabblad Logboeken daarnaast toont je de loguitvoer van de container.

Met het meest rechtse icoontje in het instellingenvenster exporteer je de huidige containerconfiguratie naar een yaml-bestand voor Docker Compose. Hiermee kun je op elke andere Linux-machine met Docker Compose de app opstarten. Eventueel moet je dan wel het pad met de data voor de container aanpassen.

Op deze manier kun je de app ook naar een andere computer met CasaOS verplaatsen. Klik daar in CasaOS op App Store, vervolgens bovenaan rechts op Aangepaste installatie en daarna op het icoontje bovenaan rechts naast het kruisje. Upload je Docker Compose-bestand van de app en bevestig. Daarna worden de containereigenschappen ingevuld en kun je deze nog wijzigen voordat de container geïnstalleerd wordt.

Importeer een app in CasaOS via een Docker Compose-bestand.

10 Willekeurige containers installeren

Op dezelfde manier kun je in CasaOS willekeurige containers installeren, ook als CasaOS daarvoor geen app aanbiedt, door in de App Store bovenaan op Aangepaste installatie te klikken en dan op het importeerknopje. Als de documentatie van de software een Docker Compose-bestand beschrijft, kun je dit op dezelfde manier als in de vorige paragraaf uploaden, of de Docker Compose-code in het tekstveld plakken. En als de documentatie een Docker-opdracht beschrijft om de container te starten, plak die dan in het tekstveld van het tabblad Docker CLI.

Na een klik op Bevestigen worden alle containereigenschappen ingevuld en kun je deze nog aanpassen. Als de documentatie geen Docker Compose-code of Docker-opdracht beschrijft, vul dan al deze eigenschappen handmatig in. De belangrijkste zijn het Docker-image en de tag, die bepalen welk image er wordt uitgevoerd. Vul ook de titel in, want die wordt getoond in de lijst met apps. Na een klik op Installeren wordt de container geïnstalleerd en verschijnt hij bij je andere apps in het dashboard van CasaOS.

Kopieer en plak een Docker-opdracht om een container in CasaOS te importeren.

11 Andere appstores

Als een app niet in de officiële appstore van CasaOS beschikbaar is, betekent dat niet dat je onmiddellijk zelf een Docker-container hoeft aan te maken. CasaOS ondersteunt namelijk ook andere appstores. Open hiervoor de App Store, klik rechts bovenaan de lijst met apps op het aantal apps en kies dan Meer apps. Vul de url van de extra appstore in en klik op Toevoegen.

Deze zogenoemde third-party-appstores voor CasaOS worden door communityleden beheerd. Zo is er de Big Bear CasaOS-appstore met allerlei interessante apps, of de CasaOS LinuxServer-appstore met meer dan honderd containerimages van de populaire site LinuxServer.io.

Installeer containerimages van LinuxServer.io in CasaOS.

12 En verder

CasaOS heeft zijn beperkingen. Zo is de ondersteuning voor aangepaste netwerken voor de apps beperkt. Wil je een completer platform om containers te draaien, kies dan voor Portainer of Proxmox Virtual Environment. Maar beide oplossingen zijn ook complexer om te gebruiken.

Wat CasaOS aantrekkelijk maakt, is de gebruiksvriendelijke interface: de eenvoud waarmee je zonder dat je Linux-opdrachten hoeft in te typen allerlei diensten op een Raspberry Pi of Intel NUC kunt draaien. Bovendien ben je niet beperkt tot de apps die CasaOS aanbiedt. Je kunt zelf Docker-containers toevoegen en er bestaan meerdere third-party-appstores met extra apps.

Ook interessant: Overal toegang tot je Pi: ontdek Raspberry Pi Connect

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Woor wie graag en veel leest en dat ook op vakantie wil doen, loopt al snel tegen de beperkingen aan voor wat betreft het menemen van boeken. Een e-reader is dan een uitkomst: een enkel apparaat kan zo je hele boekencollectie opslaan. Dat scheelt kilo's en kostbare kofferruimte.

Ben je een boekenwurm die graag leest aan het zwembad, aan zee of in bad? Dan is een waterdichte e-reader een absolute uitkomst! We hebben vijf e-readers met een lekker groot scherm voor je gevonden.

Kobo Sage

Deze e-reader is ontworpen voor de serieuze lezer die meer wil dan alleen boeken verslinden. Het grote, haarscherpe E Ink Carta 1200-scherm zorgt ervoor dat tekst er fantastisch uitziet en pagina's vlot omslaan. Handig is ook de ondersteuning voor de Kobo Stylus. Hiermee kun je direct aantekeningen maken in boeken en pdf-bestanden. Daarnaast kun je via Bluetooth ook luisterboeken afspelen, waardoor je moeiteloos wisselt tussen lezen en luisteren. De behuizing is waterdicht, dus een boek lezen in bad of aan het zwembad is geen enkel probleem. Met 32 GB aan opslag heb je bovendien genoeg ruimte voor duizenden boeken en notities.

PocketBook InkPad 4

De PocketBook InkPad heeft een iets kleiner 7,8-inch scherm. Uniek is de ingebouwde luidspreker, waarmee je direct luisterboeken kunt afspelen zonder een koptelefoon te hoeven koppelen, al is die optie er via Bluetooth natuurlijk ook. De InkPad 4 is waterbestendig en het scherm heeft daarnaast ook een extra beschermlaag tegen krassen, dus prettig als je iets minder voorzichtig met je spullen omgaat. Met de SMARTlight-functie pas je niet alleen de helderheid aan, maar ook de kleurtemperatuur van het licht, zodat je op ieder moment van de dag comfortabel kunt lezen. Dankzij de ondersteuning voor een breed scala aan bestandsformaten, inclusief stripboekformaten, hoef je je zelden zorgen te maken over het converteren van bestanden.

Pocketbook InkPad Color 3

Voor wie zijn leeservaring letterlijk meer kleur wil geven, is er de PocketBook InkPad Color 3. De IkPad Color 3 heeft - zoals de naam al doet vermoeden - een 7,8-inch kleurenscherm van de nieuwste generatie dat 4096 kleuren kan weergeven. Dit maakt het apparaat perfect voor het lezen van tijdschriften, graphic novels, en kinderboeken, waarbij illustraties echt tot leven komen. De kleuren zijn weliswaar subtieler dan op een tablet, maar het grote voordeel blijft het rustige, niet-reflecterende e-ink scherm. Net als zijn zwart-wit broertje hierboven heeft dit model een ingebouwde luidspreker, Bluetooth, waterbestendigheid en de aanpasbare SMARTlight-verlichting. Een goede keuze als je vaak content met beeldmateriaal leest.

Kobo Libra Colour

Deze Kobo Libra Colour met zijn 7-inch kleurenscherm biedt een prachtige middenweg als je een iets kleinere e-reader zoekt. Dit model brengt de voordelen van een kleurenscherm naar een compacter en betaalbaarder niveau. Je kunt er niet alleen boekomslagen in kleur op zien, maar ook direct in je boeken arceren en notities maken met de los verkrijgbare Kobo Stylus 2. Het ergonomische ontwerp met fysieke bladerknoppen wordt als zeer prettig ervaren, omdat je de e-reader stevig kunt vasthouden zonder het scherm aan te raken. Uiteraard is ook dit model waterdicht. Hij is ook voorzien van ComfortLight PRO dat blauw licht filtert zodat het prettiger is voor je ogen.

PocketBook Era

De PocketBook Era is een andere goede kandidaat in de 7-inch categorie. Het model is robuust en strak vormgegeven, met een dunne rand en fysieke bladerknoppen aan de zijkant voor de bediening. Dit model leest vrijwel alle bestandsformaten die je maar kunt bedenken, heeft een ingebouwde luidspreker voor audioboeken en is waterdicht. Hoewel het een zwart-wit scherm heeft, is de schermkwaliteit uitstekend dankzij de E Ink Carta 1200-technologie, wat zorgt voor een hoog contrast en snelle reactietijden. Als je geen behoefte hebt aan een kleurenscherm of stylus-ondersteuning, dan is de PocketBook Era een prima keuze.

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, maar ook de meest toegankelijke telefoon van het - Nederlandse! - merk tot dusver. De Fairphone 6 is een smartphone die voor iedereen boeiend is, vertelt de fabrikant vol trots. Is dat echt zo? Je leest het in deze Fairphone 6-review.

Het verhaal van Fairphone is nobel: het maakt smartphones (en audioproducten) met respect voor mens en milieu, onder andere door zoveel mogelijk duurzaam gewonnen grondstoffen te gebruiken en Chinese fabrieksarbeiders goed te behandelen en te betalen. De telefoons zelf zijn deels door jou als gebruiker te repareren en krijgen vele jaren software-updates. Alles voor een zo duurzaam mogelijke smartphone die jij zo lang mogelijk kunt gebruiken. Een streven waar niemand op tegen kan zijn, maar een groot verkoopsucces zijn Fairphones nooit geworden. Wij denken dat dat onder andere komt omdat Fairphone vaak koos voor technisch wat minder goede onderdelen, waardoor een Fairphone op papier en in de praktijk minder goed presteerde dan even dure – maar veel minder duurzame – smartphones van andere merken. 

©Rens Blom

De batterij kun je zelf uit de smartphone halen.

©Rens Blom

De batterij uit de behuizing.

©Rens Blom

Een nieuwe batterij is zo in de smartphone te stoppen.

De Fairphone 6 moet dat verhaal veranderen. Het 193 gram wegende toestel is net als zijn voorgangers erg duurzaam, krijgt updates tot 2033 en is grotendeels zelf te repareren. Fairphone belooft die reserve-onderdelen ook te blijven verkopen tot 2033. Bovendien krijg je vijf jaar garantie op de hardware van de smartphone, tegenover twee jaar die de meeste andere merken bieden. Tot zover de aspecten die Fairphone interessant maken voor de bekende doelgroep. 

©Rens Blom

Prima specificaties

Fairphone heeft echter ook stappen gezet om zijn nieuwste smartphone interessanter te maken voor een grotere doelgroep. In de Fairphone 6 zitten meer gangbare specificaties, zoals een prima Qualcomm-processor en — net als in de Fairphone 5 – 8 GB werkgeheugen en 256 GB opslagcapaciteit. De Fairphone 6 heeft een beter oledscherm gekregen. Dat scherm is met 6,3 inch redelijk goed met één hand te bedienen, oogt soepel dankzij de 120Hz-verversingssnelheid en kan ook op andere vlakken aardig meekomen met de concurrentie. 

©Rens Blom

De camera's zijn ook vernieuwd en bevallen ons heel aardig. Met de 50megapixel-hoofdcamera schiet je in veel omstandigheden realistische foto's en de 13megapixel-groothoekcamera doet ook keurig zijn werk. Er zijn in dit prijssegment wel smartphones met nog betere camera's. Voor de batterij geldt hetzelfde. De Fairphone 6 beschikt over een 4415mAh-accu die probleemloos een dag meegaat, maar daar houdt het op. Veel concurrerende toestellen hebben grotere accu's en gaan langer mee. Opladen doet de Fairphone 6 met maximaal 30 watt via usb-c, waardoor de accu snel genoeg vol zit. 

Rustgevende modus

Om een bredere doelgroep aan te spreken, heeft Fairphone meer gedaan dan een technisch fijne smartphone maken. De Fairphone 6 heeft echt een eigen smoel, komt – ondanks dat je hem grotendeels uit elkaar kunt schroeven – degelijk over en houdt prettig vast. Een speciale knop laat je overschakelen naar een rustgevende modus met slechts vijf apps, zonder meldingen. Helaas ervaren wij nogal wat bugs in deze modus.

©Rens Blom

De rustgevende modus.

©Rens Blom

Met deze gele knop schakel je de rustgevende modus in en uit.

We vinden het ook leuk en slim bedacht dat je officiële accessoires kunt kopen om op de achterkant te schroeven. Denk aan een kaarthouder, nekkoord en verticaal rubber handvat voor meer grip. De accessoires bevestigen en verwijderen gaat erg eenvoudig en doet ons veel denken aan de aanpak van de concurrerende CMF Phone 1 die begin 2024 uitkwam. 

©Rens Blom

©Rens Blom

©Rens Blom

Wat CMF niet doet en andere merken vrijwel ook niet, is jou de telefoon laten openschroeven om onderdelen als het scherm, de batterij en luidspreker te vervangen bij schade of een defect. Fairphone doet dit wel en profileert zich zo niet alleen als een duurzaam merk, maar ook als een merk dat jou als gebruiker verder helpt bij problemen. Die filosofie waarderen we.

Software nog met bugs

Fairphone belooft zijn nieuwste smartphone tot 2033 software-updates te geven, een belofte die bij oude toestellen is waargemaakt. Het merk heeft langer nodig dan andere fabrikanten om updates uit te rollen, maar heeft wel een lange adem. Opmerkelijk is dat wij en veel andere vroege gebruikers nogal wat softwareprobleempjes ervaren met de Fairphone 6. Een topman van Fairphone (h)erkent de bugs en belooft deze zomer updates met oplossingen. Fijn, maar als vroege koper kunnen de eerste weken tot maanden met je nieuwe Fairphone 6 dus ook frustrerend zijn.  

©Rens Blom

Dan blijft alleen nog de prijs over. De eerste Fairphones waren niet heel duur, maar technisch ook niet zo geavanceerd. De Fairphone 5 uit 2023 was technisch een stuk beter, maar kostte een serieuze 699 euro. We vinden het dan ook een goede stap dat de Fairphone 6 verschijnt voor 599 euro – een prijs die in potentie meer mensen aanspreekt. Zeker omdat de smartphone technisch echt prima bevalt.

Conclusie: Fairphone 6 kopen?

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, wat een goed gevoel geeft. Je profiteert er zelf ook van, want het toestel is eenvoudig te repareren en krijgt liefst acht jaar software-updates. Tel daar een prima gebruikservaring bij op en je kunt voor 599 euro een erg interessante smartphone kopen. Een smartphone die wij om de combinatie van genoemde redenen veel mensen kunnen aanraden, al moeten vroege kopers dus rekening houden met bugs in de software.