Denk je weleens weemoedig terug aan vintage besturingssystemen, verouderde technologieën, oude websites en ooit zo populaire diensten? Met deze vijftien tips en tools gaan we terug in de tijd.

1 Oude desktop-apps

Voor je dagelijkse werk gebruik je natuurlijk de meest recente softwareversies. Maar weet je nog hoe WordPerfect er ooit uitzag of een van de eerste versies van Winamp? Op www.oldversion.com vind je tienduizenden oude versies van zo’n tweeduizend freeware- en sharewareprogramma’s voor onder meer Windows, macOS en Linux. Daarnaast kun je ook terecht voor oudere versies van verschillende programma’s op www.filehorse.com (kies een applicatie en open het tabblad Old Versions), op www.filehippo.com (selecteer een toepassing en kijk rechts bij Older Versions) en www.softonic.nl (bij de meeste applicaties vind je een uitklapmenu bij Versie).

2 Oude mobiele apps

Op Oldversion.com vind je ook een Android-rubriek, maar voor een uitgebreidere collectie met apk-bestanden van oudere Android-apps kun je terecht op www.apkmirror.com. Hier vind je tientallen rubrieken, zoals Adventure Games, Business en Tools. Meestal zijn er meerdere versies van elke app beschikbaar. Het gaat om apk-bestanden die je moet ‘sideloaden’ op je Android-toestel. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor het best een oud toestel, of je doet dit binnen een geëmuleerde Android-omgeving, zoals die van WSA, LDPlayer of BlueStacks.

3 Compatibiliteitsmodus

Je zult merken dat veel oudere software niet goed werkt op moderne machines met bijvoorbeeld Windows 10 of 11. In dat geval kun je de zogeheten compatibiliteitsmodus proberen. Klik met de rechtermuisknop op de snelkoppeling naar het programma en kies Eigenschappen. Ga naar het tabblad Compatibiliteit, plaats een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies een oudere Windows-versie (tot Windows Vista). Onder Instellingen kun je ook andere opties aanpassen, zoals kleurenmodus en resolutie.

4 Virtuele machine

Helaas lost de compatibiliteitsmodus niet alle problemen op. In dat geval kun je overwegen om een ouder besturingssysteem in een virtuele machine te draaien met een hypervisor, zoals het gratis Virtualbox. Op deze pagina vind je verschillende oudere versies van besturingssystemen als DOS en Windows. Hier zijn schijfkopiebestanden beschikbaar in het iso- of img-formaat van bijvoorbeeld Windows for Workgroups 3.1, 95, 98 en ME, vaak ook in het Nederlands.

5 Fysiek naar virtueel

Heb je een oude pc met een verouderd besturingssysteem die je als virtuele machine wilt blijven gebruiken voordat het apparaat het begeeft? Met behulp van tools zoals VMware vCenter Converter (vereist registratie) of de portable Disk2vhd, kun je het volledige fysieke systeem omzetten naar een virtuele machine. Disk2vhd is zeer eenvoudig in gebruik. Start de app op, plaats (alleen) een vinkje bij Use Volume Shadow Copy, selecteer alle nodige (systeem)partities, geef de locatie van het vhd-bestand aan en start de – ongetwijfeld langdurige – operatie met Create.

6 Systeememulator

Om oudere DOS- en Windows-versies goed te laten draaien op je moderne machine, gebruik je het best een low-level systeememulator als 86box. Deze bootst softwarematig het volledige systeem na, inclusief cpu (van 8086- tot Pentium-processors), chipset en uitbreidingskaarten. Met beheersoftware als WinBox for 86Box of de nog flexibelere 86Box Manager kun je zelfs meerdere geëmuleerde machines configureren. Hiermee hebben we succesvol systemen zoals MS-DOS 6.22 en Windows 98 gedraaid.

Lees ook: Retro-gaming op een moderne Windows-pc: zo werkt 86Box

7 Windows 95

Als je de installatie via virtualisatie of emulatie te complex vindt en je vooral de sfeer van Windows 95 wilt ervaren, dan kan het veel eenvoudiger. Download via deze website een geschikte versie van Windows 95, bijvoorbeeld windows95-3.1.1-setup-x64.exe. Start de app door dubbel te klikken op het exe-bestand. Even later start (de Engelstalige editie van) Windows 95 op en kun je ermee aan de slag. Met een druk op Esc geef je de muisbesturing weer terug aan je eigen Windows-omgeving.

8 DosBox

Als je vooral geïnteresseerd bent in oude DOS- of Windows-applicaties en games, dan is DosBox een uitstekende keuze. Als de opdrachtregeltool je wat afschrikt, kun je een grafische front-end zoals AmpShell installeren. Verwijs naar de locatie waar je eerder DosBox hebt geïnstalleerd, creëer een categorie (bijvoorbeeld DOS Games) en klik met rechts in het venster. Kies Add a Game en vul de nodige gegevens in, zoals de locatie van het exe-bestand van het spel. Met een dubbelklik start je het spel en met de Windows-toets krijg je weer controle over de normale cursor.

9 Retrogaming

Je vraagt je misschien af waar je oude games kunt vinden. Een van de bekendste collecties vind je in dit programma. Voor games uit de DOS-rubriek werkt dit doorgaans goed met DosBox (zie tip 8). Maar het kan vaak ook gewoon online, rechtstreeks vanuit je browser, met online emulators, zoals DosBox of JSMAME. Op www.archive.org vind je vele tientallen games in de rubrieken MS-DOS Games en Internet Arcade. Je selecteert gewoon de gewenste game en drukt op Click to Begin om te kunnen spelen. Klik met rechts voor extra opties.

10 Flash-games

De Flash-technologie was jaren geleden erg populair, maar moderne browsers ondersteunen Flash niet meer. Gelukkig zijn er uitwegen, zoals het eerder genoemde Internet Archive. Een andere optie is Flashpoint. Als je 1,5 TB te veel vindt voor de Ultimate-collectie kun je voor Infinity kiezen (1,9 GB), waarbij een game alleen wordt gedownload als je op de Speel-knop drukt. Een alternatief is Flash Game Archive. Start de app op, klik op Download en haal het bijbehorende swf-bestand op. Met een standalone Flash-player zoals Ruffle of Adobe Flash Player kun je deze Flash-games spelen.

11 Gameconsoles

Wat als je vroeger graag op een gameconsole speelde? Voor een emulator voor Nintendo’s Game Boy (Color en Advance) kun je terecht bij VisualBoyAdvance-M (klik op Latest), met tal van opties. Voor de NES kun je gebruikmaken van Mesen en voor de SNES is er Mesen-S. Als je liever GameCube- of Wii-games wilt spelen, kun je het best kiezen voor Dolphin. Voor game-ROM’s kun je dan weer terecht op onder meer de website EmulatorGames.net.

12 Oude siteversies

Er zijn ook talrijke webpagina’s die er tegenwoordig helemaal anders uitzien. Om deze veranderingen te kunnen bekijken, heeft Internet Archive de Wayback Machine ontwikkeld, met zo’n 820 miljard webpagina’s. Om een webpagina uit het verleden te bekijken, hoef je slechts een url in te vullen en vervolgens op Browse History te klikken. Je krijgt dan een kalender te zien met dagen en tijdstippen waarop een of meer snapshots van de gevraagde webpagina beschikbaar zijn. Met een muisklik kun je deze bekijken en zien hoe de webpagina er destijds uitzag.

13 Rss (browser)

Rss is nooit echt verdwenen, maar veel gebruikers zijn niet meer bekend met deze technologie uit 1997. Met een rss-feed kunnen abonnees automatisch webinhoud ontvangen zonder de sites actief te hoeven bezoeken. Voor Chromium-browsers kun je een extensie zoals Feeder installeren vanuit de webstores om rss-feeds te beheren. Sommige browsers, zoals Opera, hebben een ingebouwde rss-reader. In Opera kun je rechtsklikken op de linkerzijbalk, Instellingen zijbalk kiezen en onder Opera Tools een vinkje plaatsen bij Persoonlijk nieuws. Klik op het bijbehorende pictogram in de zijbalk en kies Voeg bronnen toe. Typ bijvoorbeeld www.volkskrant.nl/rss/feeds in en voeg de gewenste feed(s) toe. Deze zijn voortaan beschikbaar en worden automatisch geüpdatet.

14 Rss (app)

Je kunt in plaats van je browser ook desktop- en mobiele applicaties gebruiken om rss-feeds binnen te halen. Voor Windows is bijvoorbeeld de app Newsflow een van de meest gebruiksvriendelijke opties. Deze is beschikbaar in de Microsoft Store. Start de app op en klik linksonder op de plusknop bij Bronnen. Vul een url in die rss-feeds aanbiedt of voer een trefwoord in (bijvoorbeeld recepten). Je kunt de feeds direct naar je toestel downloaden en ook meldingen ontvangen bij nieuwe feeds.

15 Nieuwsgroepen

Nieuwsgroepen oftewel discussiegroepen waren ooit erg populair. Het zijn hiërarchisch geordende communicatiekanalen op ‘Usenet’ en zijn enigszins te vergelijken met discussiefora op websites. Om toegang te krijgen tot nieuwsgroepen, heb je een nieuwslezer nodig. Naast tekstuele nieuwsgroepen zijn er ook ‘binaire’ nieuwsgroepen waarin veel bestanden te downloaden zijn. Als je toegang wilt, zit er weinig anders op dan een betaald account te nemen bij een Usenet-provider als Eweka of Pure Usenet. Reken op ongeveer 7 euro per maand voor een abonnement met onbeperkte snelheid en downloads.

Na een uitgebreid diner is de koffie vaak de afsluiter van de avond. In plaats van een standaard zwarte bak zet je met een paar simpele ingrediënten iets bijzonders op tafel. Je hoeft geen volleerd barista te zijn om indruk te maken; met wat kruiden of een restje chocolade geef je de koffie direct een feestelijke twist. Speciaal voor jou: vijf heerlijke koffierecepten.

Espresso met witte chocolade en kardemom

Witte chocolade is een goede match voor de sterke smaak van een espresso. Leg een paar blokjes witte chocolade onderin het glas en laat deze langzaam smelten door de hete koffie eroverheen te gieten. Als je een snufje kardemom door de melk mengt voordat je deze opschuimt, krijg je een heerlijke warme en kruidige geur. De kardemom zorgt ervoor dat de zoete chocolade niet de overhand krijgt, waardoor de koffiesmaak goed overeind blijft.

Tiramisu uit een glas

Je kunt de smaken van het bekende Italiaanse dessert ook gewoon drinken. Meng een sterke kop koffie met een drupje amandelsiroop voor de herkenbare smaak van amaretto, maar dan zonder de alcohol. In plaats van gewone melk kun je een mengsel van halfstijve slagroom en een beetje mascarpone bovenop de koffie leggen. Een flinke laag cacaopoeder over de room maakt het plaatje compleet. Dit koffierecept kan eigenlijk ook direct als vervanger van een dessert kan dienen, vooral het serveert met bijpassend koekje, zoals cantuccini of amaretti.

Mokka met sinaasappel en pure chocolade

De combinatie van pure chocolade en sinaasappel doet het altijd goed tijdens de feestdagen. Rasp de schil van een sinaasappel en roer dit samen met een blokje pure chocolade door je warme koffie totdat alles is opgelost. De olie uit de sinaasappelschil geeft een fris aroma dat heel goed samengaat met donker gebrande koffiebonen. Als je dit serveert met een klein stukje sinaasappelschil op de rand van het glas, ziet het er meteen feestelijk uit. De pure chocolade maakt de koffie wat dikker en voller, wat goed past bij een koude winteravond.

Karamel met een snufje zeezout

Gezouten karamel is al jaren populair en dat is niet zonder reden. Het zout versterkt namelijk de zoete tonen van de karamel en haalt tegelijkertijd de bittere randjes van de koffie af. Doe een scheutje karamelsiroop in je glas en voeg daar echt maar een heel klein beetje zeezout aan toe. Gebruik havermelk voor het schuim, omdat dit van zichzelf al een beetje romig en nootachtig smaakt. Het resultaat is een zachte koffie die het door de combinatie van zout en zoet bij bijna iedereen goed doet.

Koffie met honing en kaneel

Voor wie geen chocolade of room lust, is een combinatie van honing en kaneel een goed alternatief. Roer een goede lepel honing door de zwarte koffie en bestrooi de melkschuimlaag met wat kaneelpoeder. De honing geeft een andere soort zoetheid dan suiker en maakt de koffie zachter voor de keel. Het is een eenvoudige manier om een normale latte een feestelijke upgrade te geven met spullen die je waarschijnlijk al in je keukenkastje hebt staan. De geur van kaneel die van de warme melk afkomt, maakt meteen duidelijk dat het kerst is! 

©ID.nl

Zo maak je je koffie helemaal af

Je kunt de feestkoffie nog net wat mooier presenteren door aandacht te besteden aan de garnering. Een klein beetje kaneel, nootmuskaat of cacaopoeder op de melkschuimlaag doet bijvoorbeeld al wonderen. Gebruik een klein zeefje zodat de poeder gelijkmatig verdeeld wordt en er geen klontjes ontstaan. Voor een luxe effect kun je met een fijne rasp wat krullen van een blok pure of witte chocolade schaven. Dit smelt langzaam weg in het schuim en geeft bij elke slok een beetje extra textuur.

Ook met koekjes of fruit kun je creatief uit de hoek komen. Serveer de koffie met een typisch winters koekje op de schotel, zoals een speculaasje of een Italiaanse cantuccini. Een dunne reep sinaasappelschil die je even rond je vinger draait tot een krul staat erg chique aan de rand van het glas. Wil je echt uitpakken, dip de rand van het glas dan in wat water en daarna in suiker voor een bevroren effect. In plaats van een gewone lepel kun je tot slot een kaneelstokje in de koffie zetten, wat tijdens het drinken subtiel steeds meer smaak afgeeft.

Drie espressomachines voor je feestkoffie

De'Longhi PrimaDonna Soul

Dit apparaat van De'Longhi is een zeer uitgebreide volautomaat. Dankzij de 18 voorgeprogrammeerde recepten zet je met één druk op de knop een krachtige espresso of een zachte latte. Voor wie van variatie houdt, biedt dit toestel ook de mogelijkheid om de sterkte van de koffie nauwkeurig aan te passen, zodat je altijd die gewenste sterke kop koffie krijgt. De machine is bovendien via een smartphone-app te bedienen.

Siemens EQ.500

De Siemens EQ.500-serie staat bekend om het gebruiksvriendelijke display waarbij je de koffiespecialiteiten direct via sensorvelden selecteert. Naast de standaard espresso en latte beschikt dit apparaat over de zogenaamde 'aromaDouble Shot'-functie. Hiermee zet je een extra sterke koffie door middel van een dubbel maal- en zetproces, zonder dat de koffie een bittere nasmaak krijgt.

Melitta Barista Smart T

De Melitta Barista Smart TS blinkt uit in veelzijdigheid met maar liefst 21 voorgeprogrammeerde recepten. Een groot voordeel is de fluisterstille molen, waardoor je zonder veel lawaai geniet van versgemalen bonen. Dankzij het dubbele bonenreservoir kun je bovendien eenvoudig wisselen tussen een milde boon voor je latte en een krachtige variant voor de espresso. De machine is via een handige app op je smartphone te bedienen. Met de 'My Coffee Memory'-functie sla je de persoonlijke voorkeuren van acht verschillende personen op.

Het is dé klassieker tijdens de feestdagen: met de hele familie rondom een apparaat zitten om je eigen eten te bereiden. Maar sta je in de winkel of scrol je online door het aanbod, dan vliegen de termen je om de oren. Is racletten hetzelfde als gourmetten? Waarom zou je voor een steen kiezen in plaats van een metalen plaat? Wij leggen haarfijn (en hapklaar) uit wat de verschillen zijn.

Raclette: voor de echte kaasfans

Laten we beginnen met de term die vaak voor de meeste verwarring zorgt: raclette. Hoewel we het woord in Nederland vaak door elkaar gebruiken met gourmetten, is het van oorsprong een Zwitsers nationaal gerecht. De naam komt van het Franse woord racler, wat 'schrapen' betekent. Bij traditionele raclette verwarm je een groot stuk kaas aan één kant, waarna je de gesmolten laag over aardappelen, zilveruitjes en augurken schraapt.

Kijken we naar de consumentenapparaten die je nu in de winkel koopt, dan verwijst de term raclette specifiek naar het gebruik van de pannetjes die je onderin het apparaat schuift. Je gebruikt hierbij de hitte van het verwarmingselement om kaas te smelten of kleine gerechtjes, zoals een omelet of pannenkoekje, te garen. Vaak zit er bovenop het apparaat nog een grillplaat of steen, zodat je het racletten kunt combineren met grillen. Ben je een echte kaasliefhebber of houd je van afwisseling tussen bakken en gratineren, dan is de raclette-optie onmisbaar. Een handige tip is om altijd speciale raclettekaas te gebruiken; deze smelt perfect met een ideale romigheid.

Lees ook: 🧀 Ze smelten de kazen! Waarom raclette dé topper is voor de feestdagen

©Roland - stock.adobe.com

Steengrill: puur natuur en gezond

De naam geeft het eigenlijk al weg: bij een steengrill bak je het voedsel op een plaat van natuursteen, meestal gemaakt van graniet. Dit ziet er niet alleen robuust en chique uit op tafel, het werkt ook fundamenteel anders dan een metalen plaat. Een steen heeft namelijk wat meer tijd nodig om op te warmen, dus reken er bij het aanzetten op dat je zo'n twintig tot dertig minuten geduld moet hebben voordat de plaat goed heet is. Eenmaal op temperatuur houdt de steen de hitte echter extreem goed en lang vast.

Het grootste voordeel van de steengrill is het gezonde aspect. In tegenstelling tot andere bakplaten heb je op een steen geen boter of olie nodig. Vaak strooi je alleen wat zout op de steen om aanbakken te voorkomen. Hierdoor schroeit het vlees snel dicht en blijven de sappen optimaal bewaard, wat zorgt voor een pure smaak. Houd er wel rekening mee dat steen een poreus natuurproduct is. Je mag deze beslist niet met afwasmiddel schoonmaken, want dat trekt in de steen en proef je de volgende keer terug in je biefstukje. Even laten weken en schoon schrapen of schrobben met enkel warm water is hier het devies.

©Yaruniv-Studio - stock.adobe.com

De bakplaat: snelheid en gemak

De bakplaat, vaak ook grillplaat of Teppanyaki genoemd, is meestal gemaakt van metaal en voorzien van een sterke anti-aanbaklaag. Je ziet ze vaak in twee varianten: de geribbelde grillplaat voor die mooie, karakteristieke streepjes op je vlees of groente, en de vlakke plaat die ideaal is voor roerbakken of vis.

De grote kracht van de metalen bakplaat is snelheid en gebruiksgemak. Je stopt de stekker in het stopcontact en binnen enkele minuten kun je al beginnen met bakken, wat een stuk sneller is dan bij natuursteen. In tegenstelling tot de steengrill gebruik je hier wel een klein beetje boter of olie. Dankzij de gladde antiaanbaklaag glijdt je eten makkelijk over de plaat en blijft er zelden iets kleven. Ook na het eten wint de bakplaat het op punten van de steengrill: je kunt de plaat vaak losklikken en eenvoudig met een sopje afwassen. Sommige platen zijn zelfs bestand tegen de vaatwasser, al is het altijd verstandig om dat even in de handleiding te checken.

©Donghyun Kim - stock.adobe.com

In één oogopslag: De technische verschillen

Twijfel je nog over welk apparaat bij jou past? We hebben van alle drie de apparaten de technische eigenschappen naast elkaar gezet:

Kiezen? Dat hoeft niet!

Vroeger moest je echt een keuze maken tussen deze apparaten, maar fabrikanten snappen gelukkig dat wij consumenten van alles wat willen proberen. Tegenwoordig zijn de meeste apparaten die als 'gourmetstel' worden verkocht, slimme combi-apparaten. Deze bieden vaak ruimte voor de raclette-pannetjes onderin, terwijl de bovenkant bestaat uit een grill- en/of bakplaat is.

Er zijn ook modellen met verwisselbare platen, waarbij je de ene keer kiest voor de gezonde steengrill en de andere keer voor de snelle bakplaat. Als je een nieuw apparaat gaat kopen, is zo'n combi-set met verwisselbare opties vaak de beste keuze voor de meeste huishoudens. Let er bij aankoop ook op of het apparaat een 'parkeerdek' heeft; dat is een koude zone waar je je hete pannetje even veilig kwijt kunt als je een eetpauze inlast.

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

❤️🧑‍🍳Matchmaker: welk ingrediënt op welke plaats?

Niet elk stukje vlees of groente wordt blij van dezelfde bereiding. Wil je de beste smaak? Hanteer dan deze vuistregels voor je ingrediënten:

Steengrill, raclette en bakplaat: bekende merken

Tefal levert veelzijdige sets zoals de Tefal Raclette Gourmet 3-in-1 RE610D , een tafelmodel dat grillen, raclette en bakken in één apparaat combineert. De stevige antiaanbaklaag en eenvoudige bediening maken dit dé keuze voor mensen die iets zoeken dat prettig werkt en makkelijk schoon blijft.
Princess biedt betaalbare en degelijke tafelgrills. Een goed voorbeeld is de Princess 162660 Raclette Purify. Dit apparaat is speciaal voor grotere gezelschappen en is niet alleen gebruiksvriendelijk(zo kun je met draaiknoppen de warmte instellen), maar heeft ook nog eens ingebouwde geurafzuiging!
Solis staat bekend om multifunctionele en duurzame tafelgrills. Met de Solis Table Grill 5-in-1, heb je de keuze uit verschillende bereidfingswijzen. Grillen, bakken of gourmetten: het kan allemaal.
Tristar levert voordelige sets voor kleinere of gemiddelde huishoudens. Neem bijvoorbeeld de Tristar RA-2996 Raclette Grill, een model dat simpel werkt en genoeg ruimte biedt voor een avondje samen eten.
Bourgini combineert toegankelijke prijzen met degelijke bouw. De Bourgini Gourmet Raclette Grill Plus – 8 personen is een combinatie van een raclette en grill. Hij is robuust van bouw en heeft (altijd fijn) een antiaanbaklaag en een cool grip handgreep.