Je wilt graag nog eens de tijd van MS-DOS of Windows 98 herbeleven, met games en toepassingen van weleer. Helaas is dit niet zo vanzelfsprekend op je snelle machine met Windows 10 of 11, maar met 86Box keer je terug naar het nostalgische tijdperk van meer dan 25 jaar geleden.

Er zijn een paar manieren waarop je ook op een moderne, krachtige machine met Windows 10 of 11 (of met een ander besturingssysteem) retrosoftware en zelfs oudere besturingssystemen aan de praat krijgt. Met wat geluk kom je al een eind door de compatibiliteitsmodus van Windows te activeren: klik met rechts op een snelkoppeling, kies Eigenschappen en open het tabblad Compatibiliteit. In de meeste gevallen kom je er helaas niet zonder geavanceerde technieken als virtualisatie en emulatie.

01 Virtualisatie en emulatie

Virtualisatietools zoals VirtualBox en VMware zijn zogeheten hypervisors. In essentie voeren ze de code uit van de virtuele machine en grijpen ze alleen in wanneer dat nodig is om de scheiding tussen de virtuele machine en de rest van het systeem te handhaven. Dit betekent onder meer dat de virtuele machine dezelfde cpu ziet als het hostsysteem.

86Box daarentegen is een zogeheten systeememulator. Hierbij wordt het volledige systeem, inclusief cpu, chipset en eventuele extra kaarten, in software nagebootst. Een emulator interpreteert elke instructie die wordt uitgevoerd in de virtuele machine. Hoewel deze werkwijze meer processorkracht vereist, is het hiermee mogelijk om het authentieke gedrag van de oorspronkelijke hardware te simuleren. Voor software en games met specifieke (hardware)vereisten is dit doorgaans de aanbevolen methode. Houd er wel rekening mee dat een emulator gebonden is aan de beperkingen van de oorspronkelijke hardware, waardoor extra functies zoals integratie van de muiscursor niet mogelijk zijn.

©Adam Ján Figeľ - stock.adobe.com

02 86Box

Er zijn verschillende emulators beschikbaar, zoals PCem, DOSBox en QEMU, maar als het gaat om het zo nauwkeurig mogelijk simuleren van verschillende hardwarecomponenten, is 86Box een koploper.

86Box bootst verschillende IBM-PC-compatibele systemen en moederborden na uit het laatste decennium van de vorige eeuw. Het kan overweg met Intel-processoren (inclusief verschillende klonen zoals AMD en Cyrix) van de Intel 8088/8086 tot de Pentium Pro/II-processoren uit het einde van de vorige eeuw.

Daarnaast kan de tool verschillende grafische modi emuleren, zoals Hercules, CGA, EGA en VGA. Het ondersteunt ook diverse grafische kaarten en geluidskaarten, waaronder verschillende modellen van Sound Blaster. Wat betreft besturingssystemen kan 86Box overweg met bijna alle versies van MS-DOS, FreeDOS en CP/M-86, bepaalde versies van OS/2, verschillende Linux-distributies, BSD-afgeleiden en vrijwel alle Windows-versies tot Windows XP.

In dit artikel gaan we met 86Box voor Windows aan de slag en brengen we zowel MS-DOS 6.22 – inclusief games zoals Wolfenstein 3D – als Windows 98 tot leven. 86Box is ook beschikbaar voor Linux en macOS.

03 Download

Ga naar de website https://86box.net en download de gewenste versie van 86Box, bij voorkeur een stabiele versie. Op het moment van schrijven was dat versie 3.11. Als je Windows 10 of 11 op je computer hebt geïnstalleerd, kies dan voor 86Box-Windows-64-b4311.zip. Als je met een 32bit-versie van Windows 10 werkt (dit kun je in Windows controleren via Instellingen / Systeem / Info / Type systeem), download dan de 32bit-versie van 86Box. Pak het gedownloade zip-bestand uit naar een aparte map, zoals c:\86box.

Hoewel je nu al zou kunnen dubbelklikken op het bestand 86Box.exe, krijg je dan een foutmelding met de melding: 86Box could not find any usable ROM images. Dit komt doordat 86Box zogeheten ROM-dumps (read-only memory) nodig heeft van de originele computersystemen die je wilt emuleren. Deze bestanden bevatten namelijk het systeem-BIOS alsook low-levelsoftware en eventuele optionele ROM’s die door uitbereidingskaarten worden gebruikt.

Je vindt de benodigde images op deze locatie. Klik aan de rechterkant op Latest en vervolgens op Source code (zip). Maak een submap met de (verplichte) naam roms aan in de map waarin je 86Box hebt uitgepakt, bijvoorbeeld c:\86box\roms. Plaats de complete inhoud van het zojuist gedownloade zip-bestand roms-3.11.zip uit naar deze submap. Dit kan even duren, aangezien ongeveer 380 submappen en 840 bestanden moeten worden uitgepakt. Elk apparaattype uit deze ROM-set belandt namelijk in een afzonderlijke map, met ook weer aparte submappen voor de diverse apparaatmodellen of categorieën.

04 Opstarten

Je bent eigenlijk al klaar om aan de slag te gaan met 86Box. Hoewel er in dit artikel ook een grafische beheertool wordt besproken (zie '86Box Manager'), is het een goed idee dat je ook vertrouwd raakt met de pure 86Box-omgeving. Op deze manier begrijp je beter hoe de emulator werkt en is opgezet. Voor Linux is er trouwens geen GUI-beheertool beschikbaar.

Wanneer je 86box.exe start, verschijnt er een programmavenster waarin even later een heuse IBM Personal Computer lijkt op te starten. Onderliggend zie je dat er in de map 86box een configuratiebestand is aangemaakt met de standaardnaam 86box.cfg. Als je dit bestand opent in een teksteditor zoals Kladblok, zie je meteen een reeks eigenschappen van de geëmuleerde machine, zoals 8088, CGA enzovoort. Dit zijn slechts minimale instellingen met weinig snelheid.

Wat ons betreft kun je gerust een kopie van deze standaardmachine maken, bijvoorbeeld in een bestand als 86box-kopie.cfg. We gaan namelijk het oorspronkelijke configuratiebestand zo meteen overschrijven, omdat we een aangepaste machine willen maken die mooi aansluit bij wat we voor ogen hebben: een ‘snelle’ machine voor MS-DOS 6.22, waarop we plezier kunnen beleven aan de first-person shooter Wolfenstein 3D.

05 Instellingen

Voor het ooit zo populaire besturingssysteem MS-DOS 6.22 (uitgebracht in 1994) zijn de systeemvereisten niet erg strikt, maar het is toch handig om de aanbevelingen te volgen die te vinden zijn op deze webpagina.

Om een nieuwe machine te creëren in 86Box, ga je naar Tools / Settings. Er wordt dan een nieuw dialoogvenster geopend met elf hardware-onderdelen die je indien gewenst kunt emuleren, waaronder Machine, Display, Input devices, Sound, Network en Hard disks. Hier kun je de benodigde onderdelen op de juiste manier instellen. We zullen alleen vermelden wat we zelf hebben gewijzigd. De overige items kun je in principe ongewijzigd laten, tenzij je specifieke parameters bewust wilt aanpassen. Dit kun je doen door op de knop Configure naast het betreffende item te klikken.

06 MS-DOS-configuratie

In de rubriek Machine selecteer je de volgende opties:

Maak in de volgende categorieën ook deze instellingen:

Bij de categorie Hard disks moet je opletten. Klik onderaan op de knop New en stel het Type in op 152 MB (CHS:1224, 15, 17), zodat de bijbehorende waardes automatisch worden ingevuld bij Cylinders (1224), Heads (15) en Sectors (17). Druk nu op de knop Specify en verwijs bijvoorbeeld naar het bestand msdos622hdd.img, ergens in je 86Box-map. Bevestig de wijzigingen met Opslaan en OK (2x). Het schijfbestand van ongeveer 152 MB wordt toegevoegd.

Het zal je niet verbazen dat we straks een floppydrive nodig hebben voor de installatie van MS-DOS. Ga naar de categorie Floppy & CD-ROM drives en selecteer bij het bovenste type Floppy Drives het Type3.5" 1.44M.

Je bent nu klaar met het instellen van de emulator in 86Box. Bevestig de wijzigingen met OK en klik op Save.

07 BIOS-setup

Zodra je bevestigt, start de machine met de configuratie (opgeslagen in het bestand config.cfg). Al snel verschijnt er een foutmelding: er is een probleem met het geëmuleerde systeem-BIOS. Klik daarom in het 86Box-venster en druk op F1 om naar het BIOS-setupvenster te gaan. Onthoud dat je door de middelste knop van de muis in te drukken of via de toetscombinatie F8+F12 kunt ontsnappen uit dit venster van de geëmuleerde machine en kunt terugkeren naar je vertrouwde Windows-hostomgeving. In het setupvenster selecteer je Standard CMOS Setup (druk tweemaal op Enter). Gebruik de pijltjestoetsen om naar Floppy Drive A: te navigeren en stel deze in op 1.44 MB, 3½" met behulp van de toetsen PageDown en PageUp.

Uiteraard moet je ook de harde schijf instellen volgens de parameters die je eerder hebt gekozen in 86Box. Selecteer dus Hard Disk C: en druk meerdere keren op PageUp totdat je achter Type de optie 46 ziet staan met de waardes 1224 / 15 / 65535 / 1223 / 17 / 152 MB. Als alles correct is ingesteld, druk dan op Esc. In het hoofdvenster van je BIOS-setup selecteer je Write to CMOS and Exit en bevestig je met Y en Enter.

08 MS-DOS-installatie

Bij het opnieuw opstarten van je virtuele machine verschijnt een nieuwe foutmelding: Drive not ready error. Insert boot diskette in A:. Dat klopt, want onze virtuele schijf is nog compleet leeg en we hebben natuurlijk een opstartbaar besturingssysteem nodig.

Dat besturingssysteem moet je dus eerst ophalen. Je vindt een versie van MS-DOS 6.22 onder meer op deze pagina, in de vorm van een zip-bestand. Uitgepakt levert dit drie genummerde img-bestanden op. Deze drie floppybestanden moet je in de juiste volgorde koppelen aan het geëmuleerde diskettestation in 86Box. Open hiervoor het menu Media en kies Floppy 1 (3.5" 1.44M): empty en kies Existing image. Verwijs naar het zojuist uitgepakte bestand Disk 1.img en bevestig met Enter, waarna de machine MS-DOS zal opstarten van deze virtuele floppydisk. Druk in het blauwe setupvenster op Enter, selecteer Configure allocated disk space (recommended) en druk tweemaal op Enter. Na de herstart wordt de virtuele harde schijf geformatteerd. Direct erna kun je het juiste land en toetsenbordlay-out instellen. Bevestig weer met Enter en stel de map in voor de MS-DOS-installatiebestanden (de standaardlocatie C:\Dos voldoet prima). Druk nogmaals op Enter, zodat de eigenlijke installatie kan starten. Wanneer om de volgende setupdisk wordt gevraagd, koppel je het tweede img-bestand aan de floppydrive, en je herhaalt dit voor het derde en laatste bestand.

Na afloop maak je de koppeling ongedaan via Media / Floppy 1 / Eject Disk 3 Image en herstart je machine met Enter.

09 DOS-games

Nu zou de oude (en voor sommige mensen vertrouwde) MS-DOS-prompt C:> moeten verschijnen. Als je het commando dir invoert, zie je dat er vier bestanden (zeggen autoexec.bat en config.sys je nog iets?) en een submap op de schijf staan.

Mooi, maar daar willen we wel iets mee! Wat dacht je van een ooit zo populaire DOS-game: Wolfenstein 3D? Daarvoor verwijzen we graag naar deze link, een gearchiveerde versie van een site met een indrukwekkende collectie van oude DOS-applicaties en games. Tik Wolfenstein in bij Search this Collection en klik op (bijvoorbeeld) het eerste resultaat dat zich aandient. Hier download je het 7z-bestand (1,1 MB). Je kunt dit uitpakken met behulp van een gratis tool als 7-Zip. In ons geval leverde dit twee img-bestanden op.

Je weet inmiddels hoe je zo’n img-bestand aan de virtuele floppydrive koppelt. Herstart je MS-DOS-sessie niet, maar tik a: in op de opdrachtregel, gevolgd door het commando dir, zodat de inhoud van je gekoppelde diskette verschijnt.

Voer nu het commando install.bat uit. Bij de vraag Which drive to install to tik je C in. De voorgestelde submap \Wolf3D voldoet prima. Druk op Y om deze te maken. Zodra om Disk 2 wordt gevraagd, koppel je het tweede img-bestand via het menu Media en bevestig je met Enter. Na afloop moet je nogmaals het eerste img-bestand koppelen. Vanuit de map C:\WOLF3D hoef je nu maar het commando wolf3d.exe uit te voeren en de pret kan beginnen. Vergeet na afloop je img-bestand niet te ontkoppelen.

10 Drivers downloaden

Wolfenstein 3D werkt weliswaar, maar helaas nog zonder muisbesturing en met weinig verheffende piepgeluiden. Dit kan beter, maar daar hebben we wel een paar stuurprogramma’s voor nodig.

Voor onze geëmuleerde geluidskaart gebruiken we de Creative PnP Configuration Manager (Rev 4). Je kunt deze downloaden, wederom in de vorm van een 7z-bestand. Het is ook handig om muisondersteuning te hebben, hiervoor downloaden we het zip-bestand van CuteMouse. Pak ook dit bestand uit.

Het probleem is dat we de uitgepakte bestanden van de geluidskaart en de muis naar onze geëmuleerde machine moeten krijgen. Om dit te doen hebben we een floppy-imagebestand nodig en daarvoor maken we gebruik van WinImage (dertig dagen gratis beschikbaar). Installeer deze tool en start hem op als administrator. Open het menu File en kies New. Selecteer 1.44 MB bij Standard Format en bevestig met OK. Druk op het knopje Inject en selecteer het bestand ctcmbbs.exe van de Creative PnP Configuration Manager, evenals alle bestanden uit de submap \BIN van CuteMouse. Bevestig telkens met Yes. Druk op de knop Save, selecteer Image file (*.ima) bij Opslaan als en bewaar het bestand (bijvoorbeeld disk.ima). Sluit WinImage vervolgens af.

11 Drivers configureren

Start je geëmuleerde MS-DOS-omgeving op met 86Box en koppel het zojuist gemaakte image-bestand. Typ a: op de opdrachtprompt en voer daarna het commando dir uit om de inhoud van de floppy te bekijken. Kopieer de geluidsdriver naar de virtuele harde schijf met dit commando:

Verwijder het bestand nu van de floppy met:

Maak een submap genaamd ctmouse aan op de schijf met dit commando:

Kopieer de bestanden naar die submap met:

Nu staat alles netjes op je virtuele harde schijf. Je kunt dit controleren door c: in te voeren, gevolgd door dir.

Voer nu vanuit c: het commando ctcmbbs.exe uit om alle benodigde bestanden uit te pakken. Voer daarna de eigenlijke driverinstallatie uit met install.exe. Bevestig drie keer met Enter, zodat de bestanden autoexec.bat en config.sys correct worden aangepast. Druk nog twee keer op Enter en je keert terug naar de opdrachtprompt.

Helaas is er geen installatiewizard voor de muisdriver, dus je moet het bestand autoexec.bat handmatig aanpassen. Voer deze opdracht uit:

Voeg onderaan deze regel toe:

Druk op Enter en vervolgens op Alt om het menu te openen. Kies File / Save en daarna File / Exit. Koppel de floppy los en herstart MS-DOS. Als je nu WOLF3D.EXE uitvoert, zou je geluid en muisbesturing moeten hebben. Als het geluid te zacht is, dubbelklik dan op het luidspreker-icoontje onderaan het 86Box-venster en verhoog de Gain-waarde.

12 86Box Manager

86Box is een uitstekende emulator, maar de beheermogelijkheden zijn beperkt. Je kunt slechts één geëmuleerde machine configureren met deze emulator. Het is mogelijk om voor elke nieuwe machine handmatig het bijbehorende bestand 86box.cfg te hernoemen, maar werkt niet zo handig. Daarom is het beter om een beheertool zoals WinBox for 86Box of de meer geavanceerde 86Box Manager te installeren. Hier laten we kort zien hoe je aan de slag kunt gaan met die laatste.

Klik op Latest om het zip-bestand te downloaden. Pak het zip-bestand uit naar een geschikte map. Zorg ervoor dat 86Box is afgesloten en start het bestand 86Manager.exe op vanuit deze map. Klik op de Settings-knop en gebruik de bovenste Browse-knop om naar de map te verwijzen waarin het bestand 86Box.exe staat. Gebruik de onderste Browse-knop om naar de map te verwijzen waarin de images (virtuele machines) moeten worden opgeslagen, bijvoorbeeld de submap \vms in je 86Box-map. Bevestig de wijzigingen met OK.

Druk op Add, vink de optie Import VM files from aan, klik op Browse en selecteer de map waarin het bestand 86Box.cfg staat. De machine wordt nu geïmporteerd door 86Box Manager en in de submap met virtuele machines geplaatst. Om een nieuwe machine te maken in de manager klik je op Add, voer je een Name en Description in, vink je (alleen) Configure this virtual machine now aan, en bevestig je met Add en OK. Het bekende instellingenvenster van 86Box wordt nu weergegeven, waarin je de machine naar wens kunt configureren.

Je kunt de instellingen ook altijd later aanpassen door de gestopte machine te selecteren in de manager en op Configure te klikken. Via het contextmenu kun je een geselecteerde machine onder andere starten, bewerken, configureren, verwijderen en klonen.

13 Windows 98

Je bent nu helemaal klaar om een andere machine te emuleren. Laten we Windows 98 als voorbeeld nemen. Ook hier komt het erop aan een geschikte image te vinden en de juiste instellingen voor de virtuele machine te gebruiken. We tonen je kort hoe je dit aanpakt.

Beginnen we met het venster Settings. In de rubriek Machine selecteer je de volgende opties:

Maak in de volgende categorieën ook deze instellingen:

In de categorie Hard disks voeg je een harde schijf toe met (bijvoorbeeld) de volgende eigenschappen: Cylinders (4063), Heads (16), Sectors (63), Size (1999 MB), Bus (IDE) en als Image Format kies je Dynamic-size VHD (.vhd).

Voor de installatie van Windows 98 heb je ook een cd-romspeler nodig. Bij de categorie Floppy & CD-ROM drives kies je bij de sectie CD-ROM drives de optie ATAPI (op Channel 1:0) en stel je Speed in op 62x.

14 Installatie

Bevestig de instellingen met OK en start je nieuwe machine op vanuit 86Box Manager. Druk op DEL om naar de BIOS-setup te gaan. Open daar Standard CMOS Setup en stel Primary Master en Secondary Master in op Auto, en beide slave-apparaten op None. Stel Drive A en/of B in op basis van de types die je in 86Box had ingesteld. Druk op Esc en ga naar BIOS Features Setup, waar je de Boot Sequence instelt op A,CDROM,C. Bevestig met Esc.

Zorg ervoor dat je een imagebestand van de installatie-cd van Windows 98 hebt voordat je het BIOS-setupvenster verlaat. Je kunt dit downloaden, het is een iso-bestand van ongeveer 625 MB.

Koppel dit iso-bestand aan je geëmuleerde machine: ga naar Media / CDROM 1 (ATAPI) / Image en selecteer het gedownloade iso-bestand. Druk vervolgens op F10 en daarna op Y om de gewijzigde BIOS-instellingen op te slaan en de machine te starten. Kies 2. Boot from CD-ROM en daarna 1. Start Windows 98 Setup from CD-ROM. Bevestig met Enter en selecteer Configure unallocated disk space (recommended) en vervolgens Yes, enable large disk support. Zodra je dit bevestigt met Enter, zal de machine nogmaals opstarten vanaf de cd-rom en even later wordt je virtuele harde schijf geformatteerd.

Volg daarna de instructies van de Windows 98-installatiewizard. Houd er rekening mee dat dit proces ongeveer een halfuur kan duren. Na afloop heb je een werkende Windows 98-installatie. Een productsleutel vind je op de eerdergenoemde downloadpagina.

Veel plezier met je geëmuleerde machines en alle applicaties van weleer!

Ramen lappen staat zelden bovenaan je lijstje met favoriete klussen, maar het resultaat spreekt altijd voor zich. Schone ramen laten meer licht binnen, geven je huis een frisse uitstraling en maken het uitzicht net een stukje fraaier. En het hoeft echt geen tijdrovend karwei te zijn. Met deze vijf simpele methodes krijg je je ramen snel weer sprankelend schoon.

Lees ook: Top 10 vervelendste huishoudklussen: zo maak je ze leuker!

1: Glasreiniger en microvezeldoek, een gouden duo

De klassieker onder de schoonmaakmethodes blijft glasreiniger in sprayvorm, gecombineerd met een microvezeldoek. Het werkt snel, gemakkelijk en levert in de meeste gevallen een streeploos resultaat op. Spuit de reiniger gelijkmatig over het raamoppervlak: niet te spaarzaam, maar ook niet zo veel dat het in straaltjes naar beneden loopt. Neem vervolgens een microvezeldoek en poets het glas in rustige, cirkelvormige bewegingen. Begin in een hoek en werk stap voor stap naar de andere kant, zodat je geen plekken overslaat. Heb je te maken met hardnekkige vlekken, laat de spray dan even kort inwerken voordat je begint met poetsen. Wil je het glas net dat beetje extra glans geven, dan kun je de doek op een gegeven moment ook vervangen door een prop krantenpapier. Dat geeft een verrassend mooi effect.

©Voyagerix - stock.adobe.com

2: Warm water met een scheut afwasmiddel

Heb je geen glasreiniger in huis of zijn je ramen uitzonderlijk vuil, dan is een emmer met warm water en een paar druppels afwasmiddel een uitstekende oplossing. Vul de emmer met schoon, warm water, voeg er een beetje afwasmiddel aan toe en maak de ramen schoon met een zachte spons of een niet-pluizende doek. Werk steeds van boven naar beneden om te voorkomen dat er druipsporen ontstaan. Zodra het raam helemaal is afgenomen, pak je een raamwisser om het water in vloeiende banen weg te trekken. Zorg ervoor dat je de wisser na elke haal even droogveegt, zodat er geen strepen achterblijven. Droog daarna de randen en hoeken na met een schone, pluisvrije doek.

Woon je in een gebied met hard water, dan is het slim om gedestilleerd water te gebruiken. Daarmee verklein je de kans op witte vlekken en kalkresten die anders zichtbaar kunnen opdrogen.

💡 Kies een bewolkte dag om je ramen te lappen. In de felle zon droogt het water namelijk sneller op, waardoor je meer kans hebt op strepen.

3: Voor een streeploos resultaat: azijn

Wie liever met natuurlijke middelen schoonmaakt, kan uitstekend terecht bij een oplossing van water en witte azijn. Meng één deel azijn met drie tot vier delen water in een lege plantenspuit, schud even goed en spray het mengsel royaal op de ramen. Gebruik een microvezeldoek of een oude, schone theedoek om het raam grondig te poetsen. Net als bij de glasreiniger kun je voor extra glans ook hier weer krantenpapier gebruiken om na te wrijven.

Azijn heeft als groot voordeel dat het vet en vuil oplost, en bovendien strepen tegengaat. Houd er wel rekening mee dat de geur tijdens het schoonmaken even sterk kan zijn. Gelukkig verdwijnt die snel zodra de ramen droog zijn. Zo houd je een fris en helder resultaat over, zonder chemische schoonmaakmiddelen.

💡 Vergeet de kozijnen niet! Een schoon raam in een vuil kozijn ziet er maar 'half af' uit.

Ook interessant: 10x (goedkoop!) je huis schoon met soda, groene zeep en azijn

4: Efficiënt werken met een raamwisser

Wil je vooral snel en efficiënt resultaat, dan is een raamwisser je beste bondgenoot. Begin met het wassen van het raam volgens een van de eerdere methodes, zet de raamwisser vervolgens in de bovenhoek en trek hem in een rechte, horizontale beweging naar de andere kant. Veeg de wisser na elke haal af met een droge doek, zodat vuil en water zich niet opnieuw over het glas verspreiden. Zorg er daarnaast voor dat je elke baan een klein beetje laat overlappen met de vorige, zodat er geen strepen of gemiste stroken ontstaan. Sluit af door de randen van het raam en de vensterbank droog te maken met een schone doek. Daarmee voorkom je dat er druppels of watervlekken achterblijven.

💡 Voor moeilijk bereikbare buitenramen kun je een telescopische raamwisser gebruiken.

©Brian Jackson

5: Houd je ramen bij door regelmatig te lappen

Tot slot een tip die misschien niet leuk klinkt, maar wel een groot verschil maakt: maak je ramen regelmatig schoon. Door ze vaker even snel af te nemen, voorkom je dat vuil en aanslag zich ophopen en vastkoeken. Dat betekent dat je minder hard hoeft te boenen en sneller klaar bent. Bovendien blijven je ramen langer helder, waardoor je altijd kunt genieten van een fris uitzicht. Mooier kunnen we het niet maken, wel een stuk makkelijker.

💡 Last van condens op je ramen? Ventileer wat vaker of verweeg een luchtontvochtiger.

Conclusie

Met deze tips en een beetje voorbereiding wordt ramen lappen een stuk eenvoudiger. Door slim te werken en de juiste schoonmaakmiddelen te gebruiken, zorg je ervoor dat je ramen er in no-time netjes uitzien!

Als de zomer ten einde loopt, verdwijnt bij veel mensen de aandacht voor de tuin. Toch is het najaar een van de belangrijkste periodes voor tuinonderhoud. Wie nu opruimt en snoeit, voorkomt extra werk in het voorjaar. En met het juiste gereedschap is dat makkelijker dan je denkt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Gardena

Vallende blaadjes, uitgebloeide planten, struiken en bomen die in de zomer flink zijn gegroeid – juist in het najaar vraagt de tuin om aandacht. Hieronder lees je welke klussen je nu kunt uitpakken en welk gereedschap daarbij van pas komt.

Snoeien: nu knippen is straks genieten

Veel vaste planten, struiken en jonge bomen groeien in de zomer flink door. Door ze in het najaar te snoeien, houd je ze in model en voorkom je dat zwakke of te lange takken bij de eerste storm afbreken. Snoeien is ook belangrijk voor de gezondheid van de plant: zo krijgen lucht en licht krijgen meer ruimte, wat schimmelvorming tegengaat.

Voor dunne takken en jong hout is een scherpe snoeischaar vaak al genoeg. De Gardena PremiumCut Flex is daar een goed voorbeeld van. Deze stevige bypass-schaar is bedoeld voor groen hout tot 24 mm dik. Dankzij de ergonomische handgreep en PowerCoating werk je nauwkeurig en hoef je geen extra kracht uit de oefenen. De coating zorgt er bovendien voor dat je de snoeischaar makkelijk schoon kunt maken en houden.

©Gardena

Gaat het om iets dikkere takken, bijvoorbeeld van struiken of jonge bomen, dan is een takkenschaar praktischer. De Gardena EasyCut S is een compacte en lichte takkenschaar met een sterke bypass-snede. Hij heeft een snoeidiameter van 4,5 centimeter. Dankzij zijn ergonomische ontwerp en zijn gewicht van net 900 gram kun je lekker vlot doorwerken.

💡Tip: snoei op een droge dag, zodat de snoeiwonden snel kunnen indrogen en je schimmel geen kans geeft.

©Gardena

Blad op het gazon? Tijd voor actie

Afgevallen bladeren horen bij de herfst, maar laat je ze liggen, dan gaan ze al snel tegen je werken. Zeker op het gazon vormen ze een natte, compacte laag die het gras verstikt. Mos en schimmels krijgen vrij spel, en in het voorjaar zie je de kale plekken terug. Blad opruimen is dus geen overbodige luxe.

Voor kleine oppervlakken of om gevallen blad uit borders en perken te halen is een hark vaak al voldoende. De Gardena combisystem bladhark is verstelbaar in breedte, van 30 tot 50 centimeter, zodat je hem kunt aanpassen aan de situatie. Smal bij struiken of tussen planten, breder op het gazon. Je klikt hem vast op een steel naar keuze, waardoor je ook prettig rechtop kunt blijven werken.

©Gardena

Wil je sneller klaar zijn, dan is een bladblazer of -zuiger handiger. De Gardena PowerJet Collect werkt op een 18V accu en combineert blazen en zuigen ineen. Je kunt bladeren dus op een hoop blazen óf ze direct opzuigen. Doe je dat laatste, dan zorgt de geïntegreerde hakselaar dat het bladafval meteen versnipperd wordt. Is de opvangzak vol, dan is het opgevangen materiaal meteen klaar voor op de composthoop of in de groenbak.

©Gardena

Liever geen herrie of gedoe met stroom? Dan is de Gardena bladverzamelaar een slim alternatief. Deze tuinruimer werkt volledig mechanisch: je duwt hem als een karretje over het gazon en de draaiende borstels vegen het blad naar binnen. Je hoeft dus niet meer zelf telkens te bukken om opgehoopt blad te verzamelen en weg te gooien. Het borstelmechanisme is in hoogte verstelbaar, afhankelijk van de ondergrond. Handig: je kunt hem ook gebruiken na het grasmaaien of verticuteren. En dat allemaal zonder lawaai!

En waar laat je al dat groenafval?

Tijdens het snoeien en harken verzamel je al snel een flinke berg groenafval. Takken, bladeren, uitgebloeide planten – het is handig om daar meteen een verzamelpunt voor te hebben. De Gardena pop-up tuinafvalzakbiedt uitkomst. Deze stevige, rechthoekige zak klapt vanzelf open en blijft goed rechtop staan. Daardoor kun je er gemakkelijk takken en blad in kwijt, zonder dat de zak steeds omvalt. Met een inhoud van 127 liter hoef je niet steeds heen en weer te lopen. Klaar? Dan vouw je de zak plat op, zodat hij weinig ruimte inneemt in de schuur of garage.

💡Tip: gebruik meerdere zakken om te scheiden wat je kunt composteren (bladeren, plantresten) en wat naar de gemeentelijke groenophaal moet (ziek of besmet plantmateriaal, dikke takken).

©Gardena

Het najaar als onderhoudsseizoen

Hoewel het in het najaar lijkt alsof de tuin tot rust komt, is dit juist het moment om dingen aan te pakken. Je zorgt dat de tuin winterklaar is, zodat je er in het voorjaar weer helemaal van kunt genieten. Bovendien werk je vaak in prettig weer: niet te heet, niet te droog, geen muggen meer. En zeg nou zelf: het voelt goed om de tuin netjes en opgeruimd achter te laten voordat de winter echt begint!

Met goed gereedschap wordt dat werk een stuk makkelijker. Gardena helpt daarbij, met alles van snoeischaren en bladverzamelaars tot stevige tuinafvalzakken. Het enige wat jij nog hoeft te doen, is aan de slag gaan.