ID.nl logo
Virtualiseren kun je leren: zo boots je een tweede computer na
© Reshift Digital
Huis

Virtualiseren kun je leren: zo boots je een tweede computer na

Je wilt aan de slag met Linux of met een andere Windows-editie, maar je vindt een live-systeem met een bootstick te traag, een dualboot-systeem te veel gedoe en meerdere fysieke machines te duur. Een oplossing die wel uitvoerbaar en betaalbaar is: virtualisatie in Windows.

Na een korte verkenningsronde van de virtualisatiefuncties zoals die in Windows zijn ingebouwd, gaan we uitgebreid aan de slag met de gratis hypervisor VirtualBox.

  • We installeren VirtualBox
  • We koppelen een virtuele schijf in VirtualBox
  • We voegen extensies toe aan onze virtuele machine

Interessant nadat je VirtualBox geïnstalleerd hebt: Whonix: virtueel en extra veilig

Tip 01: Virtualisatie

Voor we je de belangrijkste virtualisatiefuncties binnen Windows voorstellen, leggen we graag uit wat virtualisatie is. Of liever, wat we in dit artikel onder virtualisatie verstaan, want de definities zijn nogal uiteenlopend. Een gemeenschappelijke factor is het softwarematig nabootsen oftewel emuleren van een onderdeel of bron, op zo’n manier dat de software op dezelfde manier functioneert als het fysieke, geëmuleerde object. Anders gezegd: voor het systeem ziet deze software er als hardware uit. Het gaat dus om een virtuele versie van iets dat normaal gesproken fysiek is, zoals computerhardware, opslagapparaten, netwerkbronnen, besturingssystemen en applicaties.

In dit artikel focussen we ons op zogeheten virtuele machines die een complete computer softwarematig nabootsen, waarop vervolgens een besturingssysteem en allerlei toepassingen kunnen draaien. Wanneer je vanuit zo’n virtuele machine hardware wilt benaderen of het eigenlijke besturingssysteem wilt aanroepen, dan gebeurt dit doorgaans via emulatie, zoals voor de processor, de netwerk- of grafische kaart, of de hardeschijfinterface. Voor betere prestaties worden hiervoor tegenwoordig ook wel specialistische stuurprogramma’s ingezet, het zogeheten paravirtualisatie, maar we gaan hier niet verder op in.

Dankzij virtualisatie zijn ook meerdere simultane besturingssystemen mogelijk op één pc. (Klik op de afbeeldingen voor een betere resolutie.)

Tip 02: Hypervisors

De software(laag) waarmee je virtuele machines maakt en beheert op een fysieke computer oftewel host, noemen we een hypervisor. Er bestaan twee hoofdtypes. Zo is er het type-1-hypervisor, ook wel bare-metal-hypervisor genoemd. Zo’n tool draait dankzij eigen drivers rechtstreeks op de fysieke hardware van de machine, zonder dat er een reeds geïnstalleerd besturingssysteem nodig is. Bekende voorbeelden van dit type zijn VMware ESXi en Microsoft Hyper-V (zie ook tip 3).

In dit artikel gaan we het vooral hebben over het type-2-hypervisor, ook wel hosted hypervisor genoemd, omdat dit (de drivers van) een host-besturingssysteem nodig heeft. Bekende voorbeelden hiervan zijn Parallels Desktop (voor macOS), VMware Workstation Player (voor Linux en Windows) en Oracle VirtualBox. Deze laatste is gratis, opensource, beschikbaar voor Linux, macOS en Windows, wordt goed up-to-date gehouden is en krijgt daarom alle aandacht in dit artikel.

Een type-1-hypervisor heeft geen host-besturingssysteem nodig.

Tip 03: Windows-onderdelen

Windows zelf heeft ook diverse virtualisatiefuncties ingebouwd, maar Microsofts terminologie blijkt helaas verwarrend. Je begrijpt meteen wat we bedoelen als je Windows-onderdelen opent: druk op Windows-toets+R en voer optionalfeatures uit. Er verschijnt een venster met diverse optionele functies waarvan enkele rond virtualisatie draaien. In Windows Home gaat het om drie onderdelen: Platform voor virtuele machine, Windows Hypervisor-platform en Windows-subsysteem voor Linux. In Windows Pro en hoger zijn er nog vier extra: Hyper-V, Windows-Sandbox, Microsoft Defender Application Guard en Containers. We lichten heel kort elk onderdeel toe.

Windows-subsysteem voor Linux voorziet in een gevirtualiseerde Linux-kernel, waardoor je Linux-distributies kunt installeren en gebruiken. Hiervoor is het wel nodig dat je ook Platform voor virtuele machine inschakelt. Heb je deze items ingeschakeld en wil je met een externe hypervisor als VirtualBox aan de slag, dan dien je tevens een vinkje te plaatsen bij Windows Hypervisor-platform. Dit zorgt er namelijk voor dat zo’n hypervisor kan draaien bovenop de Hyper-V-hypervisor. Deze laatste zit slechts in uitgeklede vorm in Windows Home, maar via de optie Hyper-V kun je deze in Pro-versies en hoger als volwaardige hypervisor inzetten en er virtuele machines mee maken en beheren. Met Windows-Sandbox maak je snel een virtuele Windows-testmachine, wat handig kan zijn om veilig met Windows te experimenteren. Microsoft Defender Application Guard is een beveiligingsfunctie waarmee je websites en documenten in afgeschermde browser- of Office-instanties kunt openen (voor Chromium-browsers vind je hier een extensie). Het onderdeel Containers tot slot kan nodig zijn indien je Windows-containers wilt gebruiken.

In Windows Home vind je drie virtualisatiefuncties. In Pro en hoger zijn er dat zeven.

Applicatievirtualisatie In dit artikel hebben we het eigenlijk alleen over systeemvirtualisatie, waarbij dus een complete machine, inclusief besturingssysteem en toepassingen, wordt gevirtualiseerd. Dit kun je bijvoorbeeld doen met de in Windows Pro en hoger ingebouwde functies Hyper-V en (ten dele) met Windows-Sandbox.

Maar wat als je alleen specifieke toepassingen wilt virtualiseren? Dan is het wel omslachtig om daarvoor eerst een volledig gevirtualiseerd systeem op te starten. In dit geval ben je handiger af met zogeheten applicatievirtualisatie, een concept dat nauw verwant is aan sandboxing. Terwijl bij een sandbox de toepassing wel degelijk draait op het (host-)besturingssysteem, draait deze bij applicatievirtualisatie in een gevirtualiseerde omgeving die volledig is afgescheiden van het onderliggende besturingssysteem. De toepassing gebruikt hierbij ook een gevirtualiseerd bestandssysteem, register en andere bronnen. Hiervoor bestaan verschillende programma’s: een uitstekende en inmiddels gratis geworden opensource-tool is Sandboxie-Plus (voor Windows 32 en 64 bit).

Sandboxie-Plus is een handige tool om twijfelachtige apps of sites te verkennen.

Tip 04: Systeemeisen

Virtualisatie is dus op allerlei manieren ingebakken in Windows, maar helaas heb je voor een echte hypervisor Windows Pro of hoger nodig. Omdat lang niet iedereen hierover beschikt, houden we het bij Windows Home, en dan kom je automatisch uit bij een externe hypervisor als Oracle VM VirtualBox (die het trouwens ook uitstekend doet op Windows Pro en hoger). VirtualBox is weliswaar niet de enige tool, maar hij is gratis, opensource, wordt goed up-to-date gehouden en draait prima onder Windows (en ook onder Linux en macOS).

Houd er wel rekening mee dat virtualisatie de nodige eisen aan je systeem stelt. Om te beginnen heeft je systeem flink wat intern geheugen nodig: 4 GB is een absoluut minimum, maar om meerdere virtuele machines tegelijk te kunnen draaien is 12 GB of meer beter. Je hebt uiteraard ook voldoende vrije opslagruimte nodig voor je virtuele machines.

Verder moet het systeem een moderne processor bevatten, die, wat VirtualBox betreft, bij voorkeur ook zogeheten hardwarevirtualisatie ondersteunt (zie ook deze gids van Oracle). Je gaat als volgt na of dit op je Windows-systeem is ingeschakeld: druk op Ctrl+Shift+Esc voor het Taakbeheer en open het onderdeel Prestaties. Klik op Processor en check of Virtualisatie is Ingeschakeld. zo niet, dan moet je dit alsnog regelen in het UEFI-BIOS van je systeem, waarschijnlijk in een rubriek genaamd Chipset, Advanced CPU Configuration of Northbridge. Raadpleeg hiervoor je systeemhandleiding.

Zo controleer je in Windows snel of hardwarevirtualisatie op je systeem is ingeschakeld.

Is je computer niet geschikt?

Schaf een van model met 12 GB RAM of meer aan!

Tip 05: Installatie VirtualBox

Download VirtualBox. We gaan ervan uit dat je met Windows werkt en dus kies je hier Windows hosts om een uitvoerbaar bestand op te halen. Op het moment van schrijven was dat versie 7.0.6. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de tool te installeren. In het setup-venster druk je op Next. In het volgende venster mag je de standaardinstellingen ongemoeid laten. Druk op Next en op Yes, zodat ook een virtuele netwerkinterface mee kan worden geïnstalleerd. Rond af met Install en Finish. Je hypervisor staat nu klaar om je eerste virtuele machine te maken en te beheren.

De installatie van VirtualBox is een kwestie van enkele muisklikken.

Tip 06: Iso’s downloaden

In het Windows-startmenu tref je nu Oracle VM VirtualBox aan, dat je met een muisklik opstart. Je komt in het hoofdvenster van de beheermodule VirtualBox Manager terecht. Deze oogt nog behoorlijk leeg. Logisch, want je hebt nog geen virtuele machines gemaakt. Dat kan op verschillende manieren, afhankelijk van welk type bestand of bron je vertrekt. We tonen je achtereenvolgens de standaardmethode voor een schijfkopiebestand, een zogeheten appliance (tip 9) en een virtuele schijf (tip 10).

Een schijfkopiebestand is vaak een iso-bestand. Er is genoeg keuze, want er zijn bijvoorbeeld al een paar honderd Linux-distributies beschikbaar (zie bijvoorbeeld de verzamelsite DistroWatch.com).

Wie goed zoekt, vindt bijvoorbeeld ook allerlei Windows-installaties als iso. Zo kun je via de tool Rufus iso’s downloaden van Windows 7 tot Windows 11. Start Rufus, druk op het pijlknopje en kies Downloaden. Druk vervolgens op de knop Downloaden en selecteer de beoogde Windows-editie. Druk enkele keren op Doorgaan en kies telkens de gewenste Release, Editie, Taal of Architectuur. Bevestig met Downloaden en bewaar het iso-bestand. Houd er wel rekening mee dat je ook voor gevirtualiseerde Windows-installaties een licentie nodig hebt, maar je kunt er minstens dertig dagen zonder activering mee aan de slag, wat voor uitgebreide experimenten kan volstaan.

Via Rufus kun je makkelijk schijfkopiebestanden van diverse Windows-edities downloaden.

Tip 07: Iso’s installeren

Het is nu de bedoeling dat je het besturingssysteem van het iso-bestand virtualiseert.

Start VirtualBox en druk op Nieuw. Vul een geschikte naam in, duid de map aan waarin je virtuele machine(s) terecht moeten komen en verwijs naar het iso-bestand. Als het goed is stelt VirtualBox nu een installatie zonder toezicht voor. Dit zorgt ervoor dat je nauwelijks ertussen hoeft te komen tijdens de installatie van het besturingssysteem op de virtuele machine. Je laat in dit geval best het vinkje weg bij Overslaan installatie zonder toezicht.

Druk op Volgende, waarna VirtualBox je vraagt om de velden Gebruikersnaam en Wachtwoord (2x) in te vullen. Vul ook een Hostnaam in (zonder spaties) en laat de Domeinnaam voor wat die is. Plaats tevens een vinkje bij Guest Additions, deze zorgen namelijk voor een betere integratie met je host en daardoor meer gebruiksgemak.

Druk op Volgende en geef aan hoeveel geheugen en processors je aan de virtuele machine wilt toekennen. Dit hangt samen met het beoogde besturingssysteem en met de hoeveelheid bronnen die je zoal ter beschikking hebt. Druk op Volgende en kies een geschikte schijfgrootte. Selecteer Nieuwe virtuele harde schijf aanmaken. Verder raden we aan om geen vinkje te plaatsen bij Pre-alloceren volledige grootte, zodat VirtualBox de virtuele machine met de actuele databehoefte kan laten meegroeien (en je niet meteen alle ingestelde maximale schijfruimte claimt). Bevestig met Volgende, check nogmaals de instellingen en zet alles in gang met Afmaken.

Een VM-installatie zonder toezicht is wel zo makkelijk (en doorgaans gaat dit goed).

Tip 08: Handmatige setup

Biedt VirtualBox geen installatie zonder toezicht aan of blijkt dit om een of andere reden niet te lukken, dan zit er weinig anders op dan dit handmatig te doen. De procedure is vergelijkbaar met die van tip 7, maar zodra de virtuele machine is toegevoegd aan het beheervenster gebeurt er niets.

Selecteer dan je virtuele machine en klik op Start. Afhankelijk van de gekozen distributie vind je in het opgestarte bureaublad wellicht een knop als (Try or) Install <naam_distributie>. Selecteer deze optie en volg de verdere instructies. Gewoonlijk moet je hier dan gegevens als taal en toetsenbordindeling invullen. Bij Installatietype mag je zonder schroom iets als Wis schijf en installeer <naam_distributie> selecteren. Immers, het gaat om een virtuele schijf en deze bevat nog geen gegevens. Bevestig de installatie. Op het einde vul je nog je (gebruikers)naam en wachtwoord in, waarna je aan de slag kunt met je virtuele besturingssysteem.

Je mag tijdens de installatie van je virtuele machine gerust je virtuele harde schijf laten wissen.

Problemen?

Het kan gebeuren dat een besturingssysteem weigert een virtuele installatie uit te voeren. Bij Linux kan dan de melding kernel panic opduiken. Dit euvel los je normaal gesproken als volgt op: heb je virtualisatiefuncties in Windows geactiveerd, zorg dan ook dat Windows Hypervisor-platform is ingeschakeld bij Windows-onderdelen (zie tip 3). Bij Linux-distributies helpt het vaak het aantal virtuele processors te verhogen naar 2 (desnoods meer). Dit doe je via de instellingen van de uitgeschakelde virtuele machine (zie tip 14).

In Windows Pro of hoger kan het ook helpen als je de beveiligingsfunctie Geheugenintegriteit uitschakelt. Je vindt deze via de instellingen van Windows (Windows-toets+I) waar je Privacy en beveiliging / Windows-beveiliging / Kernisolatiedetails selecteert.

Lukt het nog steeds niet, dan schakel je de virtualisatiefuncties van Windows uit via Windows-onderdelen (zie tip 3). Blijft de virtuele machine koppig weigeren, dan zijn er (in Windows Pro) wellicht nog virtualisatiefuncties blijven hangen. Je schakelt deze dan grondiger uit als volgt: klik met rechts Opdrachtprompt in het Windows-startmenu en kies Als administrator uitvoeren. Vervolgens voer je de volgende commando’s uit:

bcdedit /set hypervisorlaunchtype off
DISM /Online /Disable-Feature:Microsoft-Hyper-V

Bij problemen met het virtualiseren van Linux wil het soms helpen om het aantal virtuele processors te verhogen.

Tip 09: Appliance importeren

Soms vind je op internet ook vooraf geconfigureerde virtuele machines, wat handig is bij bewerkelijke configuraties. We noemen dit appliances en deze importeer je als volgt in VirtualBox. We nemen de anonimiserende Linux-distributie Whonix als voorbeeld. Ga naar de website van Whonix en klik op Download Whonix Xfce (FREE!) voor het ova-bestand (Open Virtual Appliance), een archiefbestand met bestanden noodzakelijk om een virtuele machine te maken.

Ga vervolgens naar Bestand en kies Appliance importeren. Via het mapicoon verwijs je naar het ova-bestand. Druk op Volgende, stel het veld Machinebasismap in (de map voor je virtuele machines) en bevestig met Afmaken / Akkoord.

Er duiken nu twee virtuele machines op in de beheermodule. Start zowel Whonix-Gateway-XFCE als Whonix-Workstation-XFCE op. Het is tevens mogelijk een ova-appliance van een bestaande virtuele machine te exporteren. Dit doe je via Bestand / Appliance exporteren; eventueel plaats je hier een vinkje bij Meenemen ISO-imagebestanden.

Een goed geconfigureerde appliance importeren, is zo gebeurd.

Ook interessant: Zo draai je Windows op je Raspberry Pi

Tip 10: Virtuele schijf

Een bestaande virtuele harde schijf in VirtualBox koppelen kan ook. Met het gratis Disk2vhd kun je zelfs je huidige fysieke Windows-installatie in zo’n virtuele schijf onderbrengen. Start de tool, plaats een vinkje bij je Windows-volume en bij de systeemvolumes. Laat het vinkje staan bij Use Volume Shadow Copy, maar verwijder het vinkje bij Use Vhdx. Na afloop van het langdurige proces klik je op Nieuw in VirtualBox, laat je ISO-image ingesteld op <niet geselecteerd>, druk je twee keer op Volgende en kies je Bestaand virtuele harde schijf-bestand gebruiken, waarna je naar je vhd(x)-bestand verwijst. Wil je via deze weg een Windows 11-installatie virtualiseren, lees dan ook de extra uitleg.

Disk2vhd: van fysieke naar virtuele schijf (in een arbeidsintensief proces). 

Tip 11: Weergaves

Je virtuele machine staat nu helemaal klaar in de beheermodule. Je hoeft die nu alleen maar te selecteren en op de groene startpijl te drukken. Het deelvenster VM opstarten verschijnt en als het goed is, start even later het gevirtualiseerde systeem. Het gebeurt echter geregeld dat de weergave niet optimaal is. Mogelijk helpt het om de resolutie binnen het gevirtualiseerde systeem aan te passen. Vanuit een Cinnamon-desktop in Linux bijvoorbeeld klik je hiervoor linksonder op Toepassingen tonen en kies je Instellingen, waar je bij Schermen de Resolutie kunt instellen.

Maar ook vanuit VirtualBox kun je de weergavemodus van je virtuele machine aanpassen. Dit doe je vanuit de menubalk helemaal bovenaan. Klik hier op Weergeven en kies een van de beschikbare modi, zoals Schermvullende, Naadloze of Geschaalde Modus (bevestig met Switchen), AutoSchalen gastscherm of (handmatig) Venstergrootte aanpassen.

Let er wel op dat je bij bepaalde modi niet langer dit VirtualBox-menu te zien krijgt. Via sneltoetsen als <hosttoets> in combinatie met L, F of C keer je terug naar de vorige weergave. Of je drukt op <hosttoets>+Home om het menu op te roepen. Standaard is <hosttoets> de Rechter Ctrl-toets in Windows.

Er zijn verschillende weergaves mogelijk voor je virtuele machine.

Tip 12: Snapshots

Het besturingssysteem van een virtuele machine afsluiten, kan op dezelfde manier als je bij een fysieke computer. Maar je kunt ook de actuele status van die machine door VirtualBox laten bewaren, zodat je bij het herstarten van de machine begint waar je geëindigd was. Dat kan vanuit het VirtualBox-menu, via Bestand / Sluiten, waar je de staat van de machine opslaan kiest.

Stel, je wilt op je virtuele machine flink wat experimenteren met het risico dat je het gevirtualiseerde systeem verprutst. In dit geval maak je het liefst een zogeheten snapshot voordat je aan je experimenten begint. Dit kan eigenlijk op twee manieren.

De eerste is om dit vanuit een draaiend systeem te doen via het menu Machine / Snapshot maken. De tweede is om een virtuele machine in de beheermodule te selecteren, op het menu-icoon rechts van deze machine te klikken en te kiezen voor Snapshots / Nemen. In beide gevallen vul je vervolgens een snapshotnaam in en bevestig je met OK. Houd er wel rekening mee dat snapshots flink wat schijfruimte kunnen innemen.

Om naderhand naar zo’n snapshot terug te keren open je opnieuw het menu Snapshots, klik je met rechts op het beoogde snapshot in het overzicht en selecteer je Terugzetten (Verwijderen is eveneens een optie).

Wel zo handig: een snapshot maken voor je je aan experimenten waagt.

Tip 13: Toevoegingen

Vanuit de beheermodule zijn nog heel wat andere opties mogelijk. Zo is er het menu Tools (links bovenaan) waar je via het menu-icoon het onderdeel Extenties (sic) kunt openen. Klik hier op Installeren en verwijs naar het VirtualBox Extension Pack dat je vanaf de officiële site kunt downloaden (klik op All supported platforms) in de vorm van een extpack-bestand. Na je akkoord wordt het extensiepakket toegevoegd en dit biedt ondersteuning voor onder meer RDP, schijfversleuteling en NVMe.

Er zijn ook toevoegingen van een ander type, de zogeheten Guest Additions en het is de bedoeling dat je deze toevoegt aan een virtuele machine nadat het gast-besturingssysteem is geïnstalleerd. Als het goed is, volstaat hiervoor een vinkje bij een geautomatiseerde installatie (zie tip 7), maar desnoods installeer je deze achteraf. Start hiervoor je virtuele machine op, open het menu Apparaten en kies Optische schijven / Invoegen Guest Additions CD-image, waarna je deze Guest Additions kunt installeren vanuit een virtuele cd-rom die via het bestandsbeheer van je gastsysteem beschikbaar komt. Via deze pagina lees je meer over de voordelen van deze toevoegingen, evenals over een handmatige manier om deze te installeren. Een van de grote voordelen is dat je nu ook het klembord en allerlei gegevensbestanden makkelijker kunt uitwisselen tussen host- en gastsysteem.

Verbeter de integratie en het gebruiksgemak met de Guest Additions.

Tip 14: Fijnregelen

In VirtualBox zijn er nog andere instellingen om de configuratie van je virtuele machines aan te passen. Wanneer je namelijk een virtuele machine selecteert en Instellingen kiest, verschijnt een uitgebreid menu met allerlei opties. Houd er wel rekening mee dat bij een draaiende machine of een machine met opgeslagen status minder opties aanpasbaar zijn. In dit geval moet je de machine eerst volledig afsluiten.

We raden je aan alle rubrieken even te openen, waaronder Algemeen, Systeem, Beeldscherm, Opslag, Netwerk, Gedeelde mappen enzovoort en alle opties door te lopen.

De meeste rubrieken bevatten ook diverse tabbladen. We kunnen hier slechts een paar voorbeelden geven. Zo bepaal je bij Systeem / Processor het aantal virtuele processors. Bij Systeem / Moederbord leg je de bootvolgorde van de beschikbare media vast. Wil je het gastsysteem meer videogeheugen geven, dan ga je naar bij Beeldscherm / Scherm. Extra virtuele schijven – met interfaces als IDE of SATA – regel je via Opslag. Vanuit de rubriek Netwerk bepaal je hoe een virtuele machine zich al dan niet met de rest van je (fysieke of virtuele) netwerken en internet mag verbinden.

Bij Gedeelde mappen tot slot kun je via de plusknop bepalen welke fysieke mappen je met welke machtigingen je vanuit de virtuele machine bereikbaar wilt maken.

Er zijn tig opties waarmee je je virtuele machine optimaal instelt (hier: gedeelde mappen tussen een virtuele Ubuntu en hostsysteem Windows 11).

▼ Volgende artikel
Zo maak je de Windows-taakbalk echt van jezelf
© Alina - stock.adobe.com
Huis

Zo maak je de Windows-taakbalk echt van jezelf

De taakbalk is een van de handigste onderdelen van Windows. Hoewel hij nauwelijks ruimte in beslag neemt, geeft hij snelle toegang tot je favoriete apps, het startmenu, de zoekfunctie, het systeemvak en de basisinstellingen. Bovendien kun je deze taakbalk in hoge mate aanpassen en zelfs nog functioneler maken.

In het kort

De Windows-taakbalk: hij zit er altijd, netjes onderaan je scherm, maar heb je ooit stilgestaan bij wat je er allemaal mee kunt? Die balk is namelijk veel meer dan een parkeerplaats voor je snelkoppelingen. Met een paar simpele aanpassingen maak je van die bescheiden onderbalk een middel om je eigen workflow te stroomlijnen. Handig, je moet alleen even weten hoe.

Lees ook: Zo maak je de taakbalk transparant

Verbergen en uitlijnen

Wil je wat extra schermruimte? Verberg dan de taakbalk. Die verschijnt dan alleen nog wanneer je met de muis naar de onderrand van het scherm gaat. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek in de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. In Windows 11 scrol je naar Gedrag van taakbalk en zet je een vinkje bij Taakbalk automatisch verbergen. Kun je niet wennen aan de gecentreerde pictogrammen? Zet ze dan klassiek links via Uitlijning van taakbalk en kies Links uitlijnen in plaats van Centreren.

Windows 10-gebruikers moeten de optie De taakbalk automatisch verbergen in de desktopmodus of De taakbalk automatisch verbergen in de tabletmodus selecteren. Heb je een hybride tablet of laptop? Dan kun je de taakbalk in tabletmodus laten verschijnen door simpelweg met je vinger van onder naar boven te vegen.

Door de taakbalk automatisch te verbergen, blijft je bureaublad lekker leeg.

Apps vastmaken

Apps die je vaak gebruikt, wil je natuurlijk niet telkens via het startmenu opzoeken. Veel handiger is het om ze vast te zetten in de taakbalk. In Windows 10 open je de lijst met apps via de Startknop. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram of de tegel van de app die je wilt vastmaken, kies Meer en dan Vastmaken aan taakbalk. Wil je de app later weer verwijderen van de taakbalk? Klik dan met de rechtermuisknop op het pictogram en kies Losmaken van taakbalk.

In Windows 11 werkt het vergelijkbaar: open het Startmenu en zoek de app bij Vastgezette apps of onder Alle apps. Klik met de rechtermuisknop, kies Meer en dan Aan de taakbalk vastmaken.

De volgorde van de pictogrammen op de taakbalk pas je eenvoudig aan door ze te verslepen. Slepen, neerzetten, klaar!

Met de rechtermuisknop kun je apps vastmaken aan de taakbalk.

Knoppen combineren

Windows laat actieve programma's als knoppen in de taakbalk zien. Heb je bijvoorbeeld twee Word-documenten open, dan verschijnen er twee miniatuurvensters zodra je met de muis over het Word-pictogram beweegt. In de Taakbalkinstellingen vind je de optie Taakbalkknoppen combineren en labels verbergen. Kies je hier Nooit, dan toont Windows niet alleen het pictogram, maar ook de bestandsnamen van elk geopend document. Dat is overzichtelijk, maar neemt flink wat ruimte in op de taakbalk. Daarom kiezen de meeste gebruikers voor Altijd of Wanneer taakbalk vol is, daarmee combineert Windows de vensters netjes onder één knop.

Wanneer wil je taakbalkknoppen combineren en labels verbergen?

Widgets

In Windows 11 zie je in de taakbalk vaak aan de linkerkant live-weerberichten of andere informatie, zonder dat je werk wordt onderbroken. Dat zijn zogeheten widgets. Sommige gebruikers zijn er dol op, anderen ervaren ze als storende elementen. Widgets geven informatie over onder meer het weer, nieuwsberichten, beurskoersen en fotogalerijen.

Wil je widgets aan de taakbalk toevoegen? Open dan de Instellingen via Windows-toets+I, ga naar Persoonlijke instellingen en kies vervolgens Taakbalk. Onder Taakbalkitems kun je de schakelaar bij Widgets inschakelen. Zodra je dat doet, verschijnt de Widgets-app automatisch aan de linkerzijde van de taakbalk en toont daar het laatste nieuws en andere updates.

De widgets tonen voortdurend live informatie aan de linkerkant van de taakbalk.

Verschillen tussen Windows 10 en 11

Vreemd genoeg heeft Windows 11 een aantal handige functies van de taakbalk uit Windows 10 niet overgenomen. Het gaat om details, maar wie eraan gewend was, zal ze beslist missen. Zo kon je in Windows 10 een afbeelding naar het pictogram van een beeldbewerkingsprogramma in de taakbalk slepen om het bestand automatisch in Paint of Photoshop te openen. Hetzelfde gold voor tekstdocumenten: sleepte je een bestand naar het Word-pictogram dan opende dat vanzelf in Word. In Windows 11 krijg je bij diezelfde actie een verbodsbord te zien.

Ook het rechtsklikken op de taakbalk is uitgekleed. Waar je in Windows 10 via het snelmenu de taakbalk kon vergrendelen of ontgrendelen, is die optie in Windows 11 verdwenen. De taakbalk is simpelweg vergrendeld. Punt. De balk blijft onderaan staan, heeft een vast formaat en je kunt hem als gebruiker niet verplaatsen. De mogelijkheid om de taakbalk aan de boven-, linker- of rechterkant van het scherm te zetten – ooit standaard in Windows 10 – is in Windows 11 afgeschaft.

Taakweergave

Windows 11 heeft een bijzonder handige functie: Taakweergave. Met één klik op het bijbehorende pictogram in de taakbalk krijg je een overzicht van alle geopende applicaties en virtuele bureaubladen. Met de pijltjestoetsen kun je snel de gewenste applicatie selecteren en activeren.

Wil je de knop voor Taakweergave toevoegen aan de taakbalk? Ga dan naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk / Taakbalkitems en zet de schakelaar bij Taakweergave aan. Vanaf dat moment verschijnt in de taakbalk een pictogram van een wit-zwart vierkant. Hiermee kun je razendsnel schakelen tussen apps en virtuele bureaubladen.

Met de knop Taakweergave krijg je een overzicht van de actieve vensters en alle virtuele bureaubladen.

Schakelen met toetsenbord

Alle apps die je aan de taakbalk hebt vastgemaakt, kun je ook met het toetsenbord openen. Gebruik hiervoor de Windows-toets in combinatie met een numerieke toets aan de bovenkant van het toetsenbord. Cijfer 1 staat voor de eerste app op de taakbalk die je telt vanaf de knop Taakweergave. Cijfer 2 staat voor de tweede app enzovoort. Zijn er voor de gekozen app meerdere vensters geopend, dan kun je via dezelfde toetscombinatie door de vensters bladeren.

Gebruik de volgorde door te tellen vanaf de knop Taakweergave.

Kleur of semitransparant

Het is in beide systeemvarianten mogelijk om de kleur van de taakbalk aan te passen en deze semitransparant te maken. Klik met rechts op het bureaublad en gebruik de opdracht Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. In de linkerkolom selecteer je Persoonlijke instellingen en aan de rechterkant klik je op Kleuren. Bij Modus ga je voor Licht of Donker.

Zet de Transparantie-effecten aan en bij Accentkleur ga je voor de optie Handmatig. Vervolgens pik je een aangepaste accentkleur uit de kleurenkiezer. Je krijgt pas het effect te zien als je hier de optie Accentkleur weergeven op Start en de taakbalk hebt ingeschakeld.

Je kunt de taakbalk ook een kleurtje geven.

Op meerdere schermen

Veel gebruikers klikken hun laptop in een dock of sluiten het apparaat via usb-c aan op een extern beeldscherm om te profiteren van extra schermruimte. Standaard wordt de taakbalk op alle beeldschermen weergegeven. Wil je dat niet, dan kun je dat in Windows 10 aanpassen via de Taakbalkinstellingen. Schakel daar de optie Taakbalk weergeven op alle beeldschermen uit. Vervolgens kun je de taakbalk naar het gewenste scherm slepen. Let op: dit werkt alleen als de taakbalk niet vergrendeld is. Controleer dat door met rechts op de taakbalk te klikken en na te gaan of Taakbalk vergrendelen is uitgeschakeld.

In Windows 11 ga je in de Taakbalkinstellingen naar de sectie Gedrag van taakbalk. Ook daar kun je aangeven dat de taakbalk slechts op één scherm zichtbaar mag zijn. Daarnaast kun je instellen hoe de apps in de taakbalk op meerdere schermen worden weergegeven. Je hebt drie opties. Ofwel zie je de geopende apps in alle taakbalken, of zowel in de hoofdtaakbalk en de taakbalk waar het venster is geopend, ofwel zie je de geopende apps alleen in de taakbalk van het venster dat actief is. Let wel: in Windows 11 worden het notificatiecentrum, samen met datum en tijd, uitsluitend op het hoofdscherm weergegeven. Ze verschijnen dus nooit op het extra beeldscherm.

Hierdoor wordt de taakbalk op alle beeldschermen getoond.

Jumplist

Wanneer je in Windows 11 met de rechtermuisknop op het taakbalkpictogram van een applicatie klikt, verschijnt er een lijst met bestanden die je recent of frequent met dat programma hebt geopend. Zo'n lijst heet een jumplist: een contextmenu dat snelle toegang biedt tot eerder gebruikte bestanden. Je kunt bestanden in een jumplist vastmaken, zodat ze altijd beschikbaar blijven. Klik hiervoor met de rechtermuisknop op het taakbalkpictogram om de jumplist te openen. Beweeg je muis naar het bestand dat je wilt vastzetten. Er verschijnt dan een punaisepictogram naast de bestandsnaam. Klik op die punaise om het item vast te maken. Je kunt ook nogmaals met rechts op zo'n item klikken voor meer opties, zoals Openen, Aan deze lijst vastmaken, of Uit deze lijst verwijderen. In de jumplist worden vastgezette bestanden bovenaan gegroepeerd en daaronder de recent gebruikte bestanden.

Het is mogelijk om bestanden permanent toe te voegen aan de jumplist.

Badges weergeven

In de taakbalk zie je regelmatig kleine indicaties op de knoppen die aangeven dat er aandacht nodig is. Deze badges zijn bedoeld om je snel te laten weten dat er iets te doen is in een bepaalde app. Er wacht bijvoorbeeld een ongelezen bericht of een alarm. Die badges en knipperende meldingen zijn behoorlijk subtiel en belasten de systeembronnen niet. Je kunt de zichtbaarheid van deze badges instellen via de Taakbalkinstellingen. In Windows 10 schakel je Badges weergeven op taakbalkknoppen in. In Windows 11 ga je naar Gedrag van taakbalk en daar heet deze functie Badges weergeven op taakbalkapps.

De badges vragen je aandacht in de taakbalk.

TaskbarPlus voor workflow

Er zijn verschillende tools die de taakbalk in Windows productiever maken. Een aanrader is de freeware TaskbarPlus. Het is een draagbare tool, je hoeft dus niets te installeren. Wat TaskbarPlus zo aantrekkelijk maakt, is dat je letterlijk alles wat je vaak gebruikt kunt organiseren in meerdere taakbalken. Zo blijft je bureaublad overzichtelijk en leeg, terwijl je toch met één klik toegang hebt tot je favoriete apps, snelkoppelingen, plaknotities of webpagina's.

Wanneer je TaskbarPlus voor het eerst opent, krijg je enkele korte instructies. Daarna verschijnt er in je taakbalk een extra knop waarmee je extra taakbalken op het scherm kunt oproepen. Standaard krijg je er zeven, maar het idee is dat je TaskbarPlus helemaal afstemt op je eigen workflow. Toegegeven: visueel is TaskbarPlus geen hoogvlieger. De extra taakbalken nemen aardig wat ruimte in op je bureaublad. Maar zodra je buiten TaskbarPlus klikt, verdwijnen ze weer uit beeld.

TaskbarPlus wint geen schoonheidsprijs, maar is wel bijzonder handig.

Afstemmen op je wensen

Om TaskbarPlus aan te passen aan je eigen manier van werken, moet je de taakbalken eerst vastzetten. Doe je dat niet, dan verdwijnen ze telkens weer zodra je ergens anders klikt. Door op het kleine pinnetje in de hoek van een taakbalk te klikken, blijven ze tijdelijk zichtbaar. Daarna kun je met de plusknop een nieuwe taakbalk aanmaken, of nieuwe koppelingen toevoegen aan een bestaande. De tijd die je investeert in de inrichting van TaskbarPlus, verdien je later dubbel en dik terug. Je krijgt een bureaublad dat overzichtelijk blijft, met directe toegang tot alles wat voor jou belangrijk is.

De instellingen van TaskbarPlus zijn eenvoudig. Je kunt kiezen tussen een lichte of donkere modus, de pictogrammen van snelkoppelingen tonen of verbergen, en bepaalde taakbalken uit het zicht houden als je ze tijdelijk niet nodig hebt. Het is aan te raden om TaskbarPlus automatisch mee te laten opstarten met Windows, zodat je persoonlijke taakbalkomgeving altijd meteen klaarstaat.

Je moet de tool nog wel van de koppelingen voorzien, afgestemd op jouw manier van werken.


☑️ Heb jij nog taken te doen?

☑️ Houd het bij op een ToDo-lijst!
▼ Volgende artikel
Audio-Technica introduceert vernieuwde AT33x-cartridges
Huis

Audio-Technica introduceert vernieuwde AT33x-cartridges

Audio-Technica heeft voor het eerst sinds 2014 een grote update van zijn phono-cartridgelijn uitgebracht. De nieuwe AT33x-serie bestaat uit vijf verschillende modellen, waaronder drie zogeheten stereo moving coil-cartridges en twee mono moving coil-cartridges.

De nieuwe serie introduceert verschillende technische vernieuwingen die de geluidskwaliteit moeten verbeteren. Een belangrijke innovatie is bijvoorbeeld het eerste gebruik van gegoten zink door Audio-Technica in cartridges. Dit materiaal heeft een hoge dichtheid en stijfheid, waardoor ongewenste trillingen worden geminimaliseerd en een rijkere en meer gearticuleerde weergave wordt bereikt, vooral in het midden- en lage frequentiebereik.

Audio-Technica heeft ook een nieuw ophangingsmechanisme ontwikkeld met een iets lagere dynamische compliantie dan conventionele cartridges. Deze aanpassing zorgt voor meer flexibiliteit bij het instellen en betere compatibiliteit met verschillende toonarmen, wat gebruikers meer vrijheid geeft bij het aanpassen van het geluid.

Alle cartridges uit de AT33x-serie worden volgens Audio-Technica in Japan vervaardigd en met de hand afgewerkt door ervaren vakmensen. De nauwkeurige bewerking en zorgvuldige afstelling zijn het resultaat van tientallen jaren ervaring, wat resulteert in een kwaliteits- en betrouwbaarheidsniveau dat volgens Audio-Technica niet mogelijk zou zijn met enkel geautomatiseerde processen. Dit weerspiegelt de Japanse ambachtelijke traditie waar Audio-Technica veel waarde aan hecht.

De verschillende modellen

De stereo-modellen in de serie hebben elk hun eigen kenmerken. De AT33xEN is uitgerust met een elliptische naald die een rijk geluidsveld combineert met stabiele controle, terwijl de AT33xMLD en AT33xMLB microlineaire naaldmodellen zijn die zorgen voor verfijnde expressiviteit en uitzonderlijke controle over een brede bandbreedte bieden.

De mono-cartridges in de serie zijn speciaal ontworpen voor liefhebbers van mono-vinyl. De AT33xMONO/I brengt volgens Audio-Technica de volledige aantrekkingskracht van mono vinyl over, terwijl de AT33xMONO/II zich onderscheidt met een warm, meeslepend geluid. Dit laatste model is het enige in de AT33x-serie dat gebruikmaakt van een samarium-kobaltmagneet en een zuiver ijzeren juk voor een soepele, stabiele en rijk gestructureerde weergave.

Technische innovaties

De AT33x-serie bevat technische innovaties, waaronder dubbele bewegende spoelen voor uitstekende kanaalscheiding en brede frequentierespons, een duraluminium cantilever die harder is dan standaard aluminium, en een hybride behuizing die drie materialen combineert om resonantie over de hele cartridge te verspreiden voor een gebalanceerd, natuurlijk geluid.

De cartridges zijn verder voorzien van PCOCC-spoelleiders zonder kristalkorrelgrenzen voor verminderde signaalverstoring, goudgeplateerde geluidsterminalpennen met een dikkere goudlaag dan conventionele producten, en schroefdraadgaten voor eenvoudigere directe montage op geïntegreerde toonarmen en de meeste standaard headshells.

Beschikbaarheid en prijzen

De Audio-Technica AT33x-serie is vanaf 23 oktober 2025 verkrijgbaar. De stereo-modellen hebben een adviesprijs vanaf 599 euro, terwijl de mono-modellen een adviesprijs hebben vanaf 399 euro.

Platenspelers van Audio-Technica op Kieskeurig.nl: