ID.nl logo
Verbanden leggen lastig? Maak het visueel met CmapTools
© kwanchaift - stock.adobe.com
Huis

Verbanden leggen lastig? Maak het visueel met CmapTools

De wereld wordt steeds complexer en alles heeft met elkaar te maken. Gelukkig kunnen we veel complexiteit verduidelijken met zogenoemde conceptmaps. Dit zijn efficiënte diagrammen waarin je begrippen aan elkaar koppelt met een lijn. Deze handige en bruikbare overzichten maak je gratis met CmapTools.

Met CmapTools kun je begrippen als een soort mindmap met elkaar verbinden. In dit artikel laten we zien hoe je er zelf mee aan de slag kunt:

  • Begrippen aanmaken
  • Verbanden toevoegen
  • Alles ordenen
  • Extra informatie toevoegen

Lees ook: Capisce? Maak het duidelijk met diagrammen

Als je weleens schaakt, dan weet je dat je bij dit strategische spel met heel veel zaken rekening moet houden. Als je verliest, heb je doorgaans iets over het hoofd gezien. Dat is geen schande; de allerbeste schakers verliezen ook wel eens. Soms zijn dingen gewoon te ingewikkeld om het allemaal te visualiseren. Voor zulke situaties is de zogenoemde conceptmap bedacht. In goed Nederlands kun je dit een conceptueel diagram noemen, maar dan weet je nog niet veel.

Goed leren schaken?

Leer de regels kennen aan de hand van deze schaakbijbel

Een conceptmap is een diagram waarin je begrippen aan elkaar koppelt door middel van een lijn. Die lijn geef je een naam die de relatie tussen de begrippen beschrijft. Dit soort diagrammen kun je met CmapTools maken. Wanneer we ermee aan de slag gaan, wordt duidelijker wat nu precies het nut en de bruikbaarheid is van een conceptmap.

Installeren

Om aan de slag te kunnen, bezoeken we eerst de website van CmapTools. Daar zien we verschillende versies van het programma staan. Naast een cloudversie is er een editie voor de iPad. Beide zijn min of meer te vergelijken met de oorspronkelijke CmapTools. Daarnaast is er CmapServer. Dit is een versie waarmee meerdere mensen tegelijk aan dezelfde conceptmap kunnen werken. Omdat dat vooral interessant is voor organisaties, houden wij het bij de gewone CmapTools en klikken dus op Download CmapTools.

We moeten nu een e-mailadres en besturingssysteem invullen. De rest van de velden is niet verplicht en het e-mailadres wordt niet geverifieerd. Wel moeten we nog een controlevraag beantwoorden. Na een klik op Submit worden de downloadknoppen rechts actief. Wij kiezen voor de 64bit-versie voor Windows (Win64CmapTools_v6.04_09-24-19.exe, ongeveer 100 MB).

Wanneer je dit bestand uitvoert, kun je gewoon door de installatie klikken. Deze bevat geen bijzonderheden. Eenmaal geïnstalleerd vind je CmapTools in het Startmenu. Vanuit daar voeren we het programma uit. We geven eenmalig een naam en wachtwoord op. Dat lijkt wat overbodig, maar het heeft te maken met de mogelijkheid van cloudopslag.

Door een naam in te voeren, leg je vast dat jij de eigenaar van een conceptmap bent.

Voorbeeld bekijken

Als je CmapTools opent, zie je twee vensters. Aan de linkerkant staat het programmavenster met daarin functies om conceptmaps te beheren. In het venster aan de rechterkant kun je de conceptmaps daadwerkelijk bouwen.

Om een idee te krijgen wat conceptmaps nu precies zijn, bekijken we een openbaar voorbeeld, waarvan er de nodige in de cloud zijn opgeslagen. Klik op Gedeelde Cmappen in Plaatsen en dubbelklik vervolgens op IHMC Sample Knowledge Models. Na korte tijd verschijnen er nieuwe mappen. Dubbelklik op Cmappers. Learn & Aprende en daarna op Cmappers.Learn en op English App Version. Dubbelklik tot slot op Cmaps en op Concept Map About Concept Maps. Die laatste opent nu in een nieuw Cmap-venster.

Een voorbeeld van wat een conceptmap is.

Van nabij

Je ziet binnen de vakjes allerlei concepten. Daartussen staan pijlen met tekst. Deze geven het verband tussen de concepten aan. Een voorbeeld: Concept Maps represent Organized Knowledge, oftewel conceptmaps die geordende kennis vertegenwoordigen. Volg je het pijltje bij were developed by, dan kom je bij de bedenker van het fenomeen Joseph Novak. Onder zijn vakje zie je een speciaal pictogram. Als je daar je cursor op zet, verandert deze in een handje. Klik je erop, dan verschijnt er een snelkoppeling naar een informatiepagina die in je standaardbrowser wordt geopend.

Elk conceptvak kan een snelkoppeling hebben naar aanvullende informatie op internet.

Bewerken

Klik je op een vak, rode tekst of pijl, dan wordt deze gemarkeerd om aan te geven dat je deze kunt bewerken. Rechtsklikken geeft vervolgens toegang tot allerlei functies die afhangen van het geselecteerde object. Doe je dit voor een conceptvak of voor een verband, dan kun je kiezen voor het bewerken van de Opmaakstijl.

In het stijlvenster kun je stijlen toepassen, aanpassen of maken.

Je kunt stijlen ook kopiëren. Door een aantal vergelijkbare objecten te selecteren met Ctrl+Muisklik kun je snel de opmaak van meerdere objecten wijzigen. Rechtsklik bijvoorbeeld op were developed by en kies Opmaakstijl / Lettertype. Nu wordt het stijlvenster geopend. Klik daarin op het driehoekje achter het Kleur-pictogram en selecteer een groene tint. De tekst krijg nu deze kleur. Rechtsklik nogmaals op de aangepaste tekst en kies Kopieer Stijl. Klik vervolgens op een andere rode tekst en Ctrl+Muisklik op nog enkele van deze teksten. Rechtsklik vervolgens op een van de geselecteerde objecten en kies Plakken Stijl.

De tekst van een concept of verband kun je wijzigen door erop te dubbelklikken.

Stijlen kun je eenvoudig op meerdere objecten tegelijk loslaten.

Verbanden leggen

Toen je de eerste keer de tekst were developed by aanklikte, verschenen er naast een blauw kader ook twee symbolen. Hetzelfde gebeurt wanneer je een conceptvak aanklikt. Het symbool rechtsonder is de bekende Dubbele pijl waarmee je ook de grootte van vensters in Windows kunt aanpassen. In CmapTools heeft die dubbele pijl een vergelijkbare functie. Niets bijzonders, dus.

Het pictogram dat boven het blauwe kader verschijnt, is interessanter. Hiermee kun je verbanden leggen tussen concepten. Klik op Linking Words en sleep vervolgens vanaf dat pictogram naar het vak Organized Knowledge. Wanneer je de muisknop loslaat, is er een pijl getrokken tussen de twee en halverwege is een nieuw vak verschenen waarin je het gelegde verband een naam kunt geven. Dubbelklik op de vraagtekens en typ Verband. Klik ergens op een lege plek en daar is je nieuwe verband.

Merk op dat het uiterlijk van de tekst overeenkomt met de laatst gemaakte stijlaanpassing.

Je legt heel eenvoudig verbanden tussen de concepten.

Opslaan

Tijd om de wijzigingen tussendoor op te slaan. Probleem is wel dat we werken met een voorbeeld uit de cloud. Als we het daar willen opslaan, moeten we het eerder aangemaakte account gebruiken. We kunnen ook kiezen voor Bestand / Bewaar Cmap als. Vervolgens klikken we op Mijn Cmappen (tweede pictogram van boven). We kunnen de conceptmap nu lokaal opslaan. Eventueel geven we de map een andere naam.

Bestaande conceptmaps uit de cloud kun je ook naar een leeg werkblad kopiëren. Daarvoor rechtsklik je op een lege plek en kies je Selecteer Alles gevolgd door Ctrl+C. Vervolgens plakken we in het lege werkblad met Ctrl+V en slaan de conceptmap lokaal op. Conceptmaps kun je ook in vele formaten exporteren.

Voorbeelden uit de cloud kunnen we lokaal opslaan.

Zelf doen

Tijd om zelf aan de slag te gaan. Daarvoor sluiten we de geopende conceptmaps en kiezen we in het programmavenster voor Bestand / Nieuwe Cmap. Om wat meer werkruimte te hebben, maximaliseren we het venster. Het venster Stijlen wordt automatisch geopend.

We gaan nu een conceptmap maken van de relatie tussen een aantal mensen. Daarvoor dubbelklikken we ergens bovenin in het midden en typen we Kees. Vervolgens dubbelklikken we linksonder Kees en typen we Gerard. We klikken daarna op Kees en trekken een pijl van Kees naar Gerard. Wanneer we de muisknop loslaten, verschijnt het vak waarin we de relatie kunnen invoeren. We typen daar Bevriend met.

We vullen het schema verder aan met een aantal namen op dezelfde hoogte als Gerard, onder wie Annemarie, Jos en Belinda en tot slot Arnold en Joke. Ook naar deze mensen trekken we een lijn vanuit Kees met de naam Bevriend met.

Lees ook: PowerPoint: zo gebruik je het om de afbeeldingen op je dia's te stylen

Opmaak

Het geheel ziet er wat saai uit. We markeren daarom alle tot nu toe ingevoerde elementen met Ctrl+A en klikken in het venster Stijlen op het driehoekje achter Stijlsjabloon (linksonder). Je ziet daar allerlei voorgebakken stijlen. Je kunt hieraan eventueel zelf nieuwe toevoegen. We kiezen voor Blue on Dark Blue en het aanzicht van onze conceptmap verandert daardoor direct.

Met deze nieuwe opmaak voeren we nog wat namen in. Onder Jos en Belinda zetten we de namen Storm, Daisy en Emma. We trekken een pijl vanuit Jos en Belinda naar elk van deze drie waaraan we de relatienaam Kind geven. Op dezelfde manier voegen we voor Arnold en Joke de kinderen Gijs en Floris toe. Om het schema compleet te maken, trekken we een lijn van Gijs naar Storm en geven deze de relatie Heeft hekel aan. Ook trekken we een lijn van Floris naar Emma en geven die als verband Heeft relatie met.

We passen het uiterlijk van de conceptmap snel en eenvoudig aan.

Ordenen

Alle concepten en verbanden staan wat schots en scheef. Dat komt doordat Cmap Tools de elementen niet automatisch uitlijnt tijdens het plaatsen. We kunnen wel elk element handmatig verslepen, maar er zijn ook gereedschappen om de boel te ordenen. De eerste heet Geneste Knoop en laat je elementen samenvoegen. Trek een rechthoek om Arnold en Joke en beide kinderen. Rechtsklik vervolgens op een van de geselecteerde elementen en kies Geneste Knoop / Maak. Ze verschijnen dan bij elkaar in één kader.

Kies met de elementen nog steeds geselecteerd voor Opmaak / Auto-indeling (of gebruik de toetscombinatie Ctrl+L). Je kunt nu uit allerlei manieren van ordenen kiezen, experimenteer vooral! De ordening die je kiest, wordt standaard op de selectie toegepast. Je kunt ook kiezen voor Pas de Indeling toe op de totale Cmap. Deze optie is standaard actief als je geen selectie hebt gemaakt.

We kunnen elementen van onze conceptmap op verschillende manieren ordenen.

Toevoegen

Wanneer je de getoonde informatie in een conceptmap wat karig vindt, dan zijn er allerlei manieren om deze uit te breiden zonder dat het rommelig wordt. Eerder in dit artikel zagen we al de snelkoppeling naar een internetpagina. Deze voeg je toe door te rechtsklikken op een item en vervolgens te kiezen voor Voeg webadres toe.

Behalve naar een website kun je ook een koppeling maken naar een andere conceptmap via Voeg toe & bewerk / Koppelingen naar resources.

Met Voeg info toe kun je tekst toevoegen die desgewenst als tooltip kan worden getoond. Deze tekst is doorzoekbaar. Met Aantekenen kun je aan elk item in de conceptmap een memo toevoegen. Wil je de conceptmap zelf uitbreiden, maar lijkt je werkblad vol? Met Ctrl+Muiswiel of de Zoomfunctie bovenin creëer je eenvoudig meer ruimte.

Je weet nu genoeg om zelfs de ingewikkeldste connecties te beschrijven. Veel plezier!

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
De slimste onafhankelijke smarthome-oplossingen voor in en om huis
© AlexanderD - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

De slimste onafhankelijke smarthome-oplossingen voor in en om huis

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

In dit artikel hebben wij allerlei smarthome-spullen verzameld die je met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken:

  • Sensoren voor deuren en ramen
  • Rookmelders
  • Tuinverlichting
  • (Wand)schakelaars en slimme stekkers
  • Klimaatbeheersing voor in huis

Lees ook: 5 fouten die je niet moet maken in je smarthome

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

▼ Volgende artikel
Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd
Huis

Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

Fantastisch
Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De LG OLED EVO 65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit. De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Plus- en minpunten
  • Alpha11-processor met uitstekende beeldverwerking
  • Fantastische HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
  • Goede kijkhoek en anti-reflectie
  • WebOS 25, met vijf jaar lang nieuwe versies
  • Advertenties op het Home-scherm
  • Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
  • Voorlopig weinig meerwaarde met AI

 

LG OLED EVO 65G56LS (2025)

  • Adviesprijs: 3,299 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 165 Hz W-OLED-tv
  • Aansluitingen: 4x HDMI (4x v2.1 (48 Gbps), ARC/eARC, ALLM, VRR, HFR), 3x usb, 1x optisch digitaal uit, 2x antenne, 1x IR-blaster, Wifi 6 (802.11ax), ethernet, Bluetooth 5.3, WiSA
  • Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, Dolby Atmos, webOS 25, AirPlay 2, Google Cast, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Alpha 11 gen2 processor
  • Afmetingen: 1.441 x 910 x 263 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 26,6 kg (incl. voet)
  • Verbruik (per 1000 uur): SDR 85 kWh (E) / HDR 222 kWh (G) 

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Lees ook: Zo testen we televisies

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.