Wil je iets duidelijk maken? Probeer in plaats van woorden eens een diagram. Met yEd maak je ze in soorten en maten en het programma is nog gratis ook.

Dat een plaatje soms meer zegt dan duizend woorden, is bekend. Een populair type verhelderende afbeelding is de grafiek, waarmee je snel verbanden kunt zien in de wereld van getallen. Dat laatste is ook meteen de beperking ervan: zonder getallen heb je geen grafiek. In zulke situaties kunnen we terugvallen op een ander soort plaatje: het diagram.

Diagrammen zijn er in heel veel soorten: zo veel dat we geen enkel programma kennen waarmee je ze allemaal kunt maken. Eén soort diagrammen werkt met blokken die je aan elkaar kunt knopen met lijnen of pijlen. Dit is het type waarin het gratis yEd is gespecialiseerd. Je kunt ze in allerlei situaties gebruiken.

Live

Je kunt yEd downloaden in verschillende versies. Wanneer je maar af en toe een diagram hoeft te maken, kun je overwegen om met de onlineversie aan de slag te gaan. Daar gaan we dan ook uitgebreid naar kijken.

Wanneer je deze pagina opent, krijg je eerst een welkomstvenster te zien. Rechtsboven in dat venster zie je EN met een driehoekje. Klik je daarop, dan kun je desgewenst ook voor een Frans- of Duitstalige versie kiezen – het programma is van Duitse origine.

Het welkomstvenster bestaat uit slechts twee pagina’s, zodat je na één klik op Next al gereed bent om aan de slag te gaan met een klik op Start.

Voorbeeld

Na de klik op Start kun je kiezen of je met een leeg vel aan de slag wilt (Start With Blank Diagram) of een voorbeeld wilt bekijken (Open Sample Graph). Dat laatste is een goed idee, omdat je daarmee een mooi beeld krijgt van het soort diagrammen waarvoor yEd bedoeld is, en daarmee ook van de soorten diagrammen waarvoor je niet bij yEd terecht kunt. Heb je eerder met yEd Live gewerkt, dan kun je overigens ook kiezen voor Continue Last Session om verder te gaan waar je gebleven was.

Zoals je kunt zien wanneer je klikt op Open Sample Graph, zijn de voorbeelden verdeeld in categorieën. De eerste categorie heet Layout en hierin zie je allerlei vormen die je diagrammen kunnen aannemen. Onder deze algemene categorie zie je rubrieken met diagrammen die specifiek worden gebruikt in zakelijke toepassingen (Business), programmeren (Programming), mindmaps, netwerken (Networks), tabellen (Tables), genealogie (Genealogy) en Venn-diagrammen.

Venn

Wat je uit dit aanbod ook leert, is dat yEd niet bedoeld is voor het maken van diagrammen op basis van cijfers, zoals taart- of staafdiagrammen, en ook niet voor bijvoorbeeld diagrammen met landkaarten. Liggen je grafische behoeften buiten het aanbod van yEd, dan zul je dus elders moeten zoeken.

In een algemene grafische editor kun je natuurlijk elk type diagram maken, maar dat is wel een heidens karwei omdat zulke programma’s allerlei gespecialiseerd gereedschap missen. Om te zien wat we daarmee bedoelen, open je het voorbeeld onder Venn.

Zoals je wellicht weet, kun je met een Venn-diagram laten zien of verzamelingen gemeenschappelijke elementen bevatten. Vaak zullen dat getallen zijn, maar in dit voorbeeld zijn de eigenschappen van verschillende Playstation-modellen.

Ga je met de cursor over de grafiek, dan zie je dat deze uit vier gekleurde cirkels bestaat waarvan yEd de kleuren mengt waar ze elkaar overlappen. Daarnaast zijn er acht tekstblokken. Klik je op zo’n tekst (bijvoorbeeld die in de roze cirkel) en versleep je deze een beetje, dan zie je hulplijnen die je helpen de tekst optimaal te plaatsen. Dat zou een algemeen programma ook nog wel doen, maar als specialist doet yEd dat ook in overlapgebieden, zoals voor de tekst 4 USB Ports.

Objecten plaatsen

Op de rechterschermhelft zie je allerlei objecten die je in je diagram kunt plaatsen en scrol je daar naar beneden, dan zie je naast de groep Shape Nodes nog heel wat meer categorieën. Rechtsboven zie je Graph Defaults. Dat venster bevat de standaardelementen die horen bij Venn-diagrammen. Omdat deze een buitenbeentje vormen binnen het aanbod van yEd, zul je hier in de praktijk alleen de eerste en laatste van de vier gebruiken.

Vanuit dit venster kun je snel passende elementen toevoegen aan je diagram. Sleep bijvoorbeeld de roze cirkel uit Graph Defaults naar rechtsonder in je grafiek, zodat deze de drie teksten rechtsonder omvat. Klik vervolgens rechtsboven op het tabblad Properties. Klik daar op het roze cirkeltje onder Color en kies een lichtblauwe kleur. Zoals je ziet, zorgt yEd zelf weer voor het mengen van kleuren.

Bij Properties kun je van elk element het uiterlijk in detail aanpassen en zoals je ziet, kun je er zelfs een beschrijving aan toevoegen en een url aan koppelen.

Jargon

De diagrammen die je in yEd maakt zijn – met uitzondering van het Venn-diagram – allemaal van hetzelfde type. Dat is een object dat in de wiskunde een graph wordt genoemd (graaf in het Nederlands). Een graph bestaat uit nodes (knopen) en edges (lijnen). Deze lijnen kunnen ook een richting hebben (pijl) en eventueel voorzien zijn van een waarde, bijvoorbeeld om een afstand aan te geven. De woorden Graph, Node en Edge kom je dan ook volop tegen in yEd. 

Lees ook: Met deze software kun je een organigram maken

Boom opzetten

Nu je het jargon kent en weet hoe je een object kunt toevoegen en aanpassen, is het tijd om zelf eens een diagram te gaan maken. Klik daarvoor linksboven op de drie lijntjes en kies New / Clear Diagram / Clear Diagram.

Klik nu linksboven op Layout en kies Orthogonal. Dit is een lay-out met een horizontale en verticale structuur voor knopen en lijnen en is daarmee zeer geschikt voor het type diagram dat we willen maken: een beslisboom. Klik op Apply om aan de slag te gaan.

Node en Edge

Sleep vanuit Shape Nodes een rechthoek naar het werkblad en maak deze groter (ongeveer 8 bij 8 roostervakjes) door een hoek te verslepen. Klik met rechts erop en kies Edit / Copy en vervolgens Edit / Paste. Versleep de kopie horizontaal en plaats hem rechts van het origineel. Zoals je merkt (en ook eerder zag), geeft yEd je hulp bij het mooi uitlijnen. Maak nog een kopie en plaats deze onder het origineel.

Rechtsklik nu op de knoop linksboven en kies Add Label. Typ in het tekstvak Beschik je over een pc? en druk op Enter. Zoals je ziet, is de tekst niet al te groot. Selecteer de tekst met Shift+linkermuisknop en verander bij Properties de tekstgrootte van 12px naar 18px.

Ga naar het tabblad Palette en open de groep Edges. Sleep het eerste element uit de groep naar de knoop met de ingevoerde tekst, laat de muisknop los en klik in de knoop rechts ervan. Er is nu een pijl geplaatst tussen de twee vakken. Plaats op dezelfde manier een pijl van het vak met de tekst naar het vak eronder.

Rechtsklik op de horizontale pijl en kies Add Label. Geef de tekst Nee gevolgd door Enter. Geef de verticale pijl op dezelfde manier de tekst Ja.

Stijl

Zouden we een nieuwe tekst invoeren in een van de andere knopen, dan zou deze weer de oorspronkelijke grootte hebben. Dat kunnen we eenvoudig voorkomen door een stijl te definiëren.

Selecteer eerst weer de tekst die we al hebben ingevoerd en zorg dat deze bij Properties zowel horizontaal als verticaal gecentreerd is met de pictogrammen onder Text Styling. Kies bij Placement voor Stretch Center. Selecteer het oranje vak bij de tekst en geef het via Properties een wat minder schreeuwerige kleur, zoals grijsblauw.

Rechtsklik nu in deze aangepaste knoop en kies Style / Set as default node style. Klik nu op een van de oranje vakken en Ctrl+klik op het andere om ze beiden te selecteren. Rechtsklik vervolgens op één van beide en kies Style / Apply default style. Merk op dat deze nieuwe stijl nu ook is terug te vinden onder Graph Defaults op het tabblad Palette, zodat je nieuwe elementen met dezelfde stijl van daaruit snel kunt toevoegen.

Op dezelfde manier kun je een standaard-stijl toekennen voor de lijnen (edges) en de tekst erbij (labels). Gewapend met deze standaard-stijl kunnen we onze beslisboom voltooien.

Optimaliseren

Toe we aan de beslisboom begonnen, kozen we voor de orthogonale lay-out, wat betekent dat componenten horizontaal en verticaal in het gelid staan. Wij hebben daarvoor zelf gezorgd bij het plaatsen van elementen.

Rechtsonder in het diagramvenster zie je een oranje pictogram, dat als je het aanwijst een pop-up geeft met de tekst Apply layout… Klik je hierop, dan zal yEd je hele diagram proberen te optimaliseren. Als het niet bevalt, kun je overigens met Ctrl+Z of het Undo-pictogram boven in beeld eenvoudig terug naar je vorige lay-out.

Ben je tevreden, dan kun je je diagram via het bestandsmenu opslaan (Save) of in verschillende formaten (png, svg, pdf) als plaatje exporteren (Export). Je kunt vanuit yEd Live zelfs je diagrammen laten analyseren. Dat wil onder andere zeggen dat je ze snel in verschillende lay-outs kunt bekijken via Explorer. Zo kom je er makkelijk achter of er geïsoleerde knopen zijn waarnaar niet wordt verwezen of dat er knopen zijn die naar zichzelf verwijzen.

Andere soorten diagrammen maken? Het gratis Google Presentaties is de redder in nood

Lokaal

We hebben je een idee gegeven van hoe je met yEd Live diagrammen kunt maken en aanpassen. Werk je liever lokaal, dan is er de desktopversie van yEd. Je kunt kiezen uit versies voor Windows, macOS en Linux. Het programma draait op Java, wat automatisch mee wordt geïnstalleerd. De installatie kent geen bijzonderheden.

Eenmaal gestart, zul je merken dat de desktopversie er weliswaar anders uitziet, maar dat de functionaliteit in grote lijnen hetzelfde is als die van yEd Live. Bovendien kun je de diagrammen die je daarin hebt gemaakt ook in de desktopversie openen (en omgekeerd).

Wil je voorbeelden bestuderen, dan vind je die in de desktopversie niet in het bestandsmenu, maar onder Help / Example Graphs. Een ander belangrijk verschil is dat yEd Live meer grafische objecten biedt om in je diagrammen te gebruiken.

Deze drie laptops kosten allemaal minder dan 400 euro en scoren een 8,5 of hoger bij bezoekers van Kieskeurig.nl ☝

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.

tado° maakt het balanceren van verwarmingssystemen voortaan een kwestie van software. Het merk introduceert de digitale Hydronic Balancing-functie, die zorgt voor een gelijkmatige verdeling van warm water over alle radiatoren in huis. De functie is per 15 december beschikbaar voor alle Europese gebruikers van tado° X-apparaten.

Hydronisch balanceren is een methode om verwarmingssystemen optimaal af te stellen, zodat warmte efficiënt en gelijkmatig wordt verspreid. Waar dat traditioneel handmatig moet worden gedaan - een tijdrovend proces waarbij je het systeem leeg moet laten lopen - automatiseert tado° dit via software en slimme radiatorknoppen.

De nieuwe functie regelt de waterstroom digitaal, zonder dat fysieke aanpassingen nodig zijn. Volgens tado° kunnen gebruikers de tado° X Slimme Radiatorknoppen zelf installeren, waarna het systeem de warmteverdeling automatisch optimaliseert. Dat moet niet alleen leiden tot een constanter binnenklimaat, maar ook tot minder energieverbruik omdat de boiler of warmtepomp efficiënter werkt.Hydronic Balancing is gratis beschikbaar voor wie een tado° Warmtepomp Optimizer X gebruikt in combinatie met een Panasonic AQUAREA-warmtepomp. Andere gebruikers kunnen de functie gebruiken via het tado° AI Assist-abonnement, dat 3,99 euro per maand kost. Het bedrijf werkt nog aan officiële certificering van deze digitale aanpak, die begin 2026 wordt verwacht.

Bekijk alle tado° slimme thermostaten op Kieskeurig.nl

©tado°