ID.nl logo
Van idee tot dia: AI regelt je hele presentatie
© Brian Jackson - stock.adobe.com
Huis

Van idee tot dia: AI regelt je hele presentatie

Een boeiende diapresentatie maken is altijd wel een uitdaging, maar met AI hoef je daar echt niet meer over te piekeren. Van brainstorming en tekstopmaak tot inhoudsoptimalisatie, sprekernotities, voice-overs en diacreatie: AI kan het allemaal.

In dit artikel laten we zien hoe je met behulp van AI-tools een complete presentatie maakt:

  • Gebruik Copilot in PowerPoint om complete presentaties te genereren
  • Maak visueel aantrekkelijke presentaties met Gamma
  • Voeg interactieve quizzen of polls toe aan je presentatie via Mentimeter
  • Genereer afbeeldingen met Microsoft Designer en pas ze aan voor je dia’s
  • Zet tekst om naar ingesproken audio met Elevenlabs of verander een bestaande opname
  • Laat avatars je tekst inspreken en presenteer in videoformaat via Synthesia

Lees ook: Interactief, creatief en professioneel: haal meer uit je presentaties

Je hebt het vast al bedacht en geprobeerd: met AI-chatbots als ChatGPT, Bing Chat, Gemini, Claude en Grok kun je snel relevante antwoorden genereren die aansluiten bij je presentatieonderwerp. Maar er is meer mogelijk.

Je kunt bijvoorbeeld een schermafbeelding van een dia maken en deze uploaden naar een chatbot (bij ChatGPT via het paperclip- of plus-pictogram), met een prompt als ‘Genereer uitgebreid gesproken commentaar bij deze dia uit mijn powerpointpresentatie’. Nog handiger is het wellicht om je volledige pptx-bestand te uploaden en een gerichte prompt te gebruiken, zoals ‘Geef uitgebreid commentaar voor de spreker bij dia 6 over ontbossing en landgebruik’, ‘Vind op internet copyrightvrije afbeeldingen die goed passen bij dia 6’, of ‘Genereer een leuke cartoon die perfect aansluit bij dia 6’.

Er zijn natuurlijk nog andere nuttige vragen te bedenken, maar je zult wat moeten knippen en plakken om de bruikbare resultaten in je presentatie te verwerken. Daarom richten we ons vooral op AI-tools die iets nauwer samenwerken met presentatie(software), met de focus op PowerPoint.

Upload je presentatiebestand naar de AI-chatbot en vraag bijvoorbeeld om een passende afbeelding te genereren.

Copilot in PowerPoint

Gebruik je PowerPoint als onderdeel van een Microsoft 365-licentie, dan heb je aan Copilot een handige geïntegreerde AI-tool. Je kunt er als volgt mee aan de slag.

Start een nieuwe, lege PowerPoint-presentatie. Op het tabblad Start druk je in het Lint op de knop Copilot om het bijbehorende deelvenster te openen. Onderaan vind je de chatbalk voor het invoeren van prompts. Je kunt bijvoorbeeld iets vragen als ‘Creëer een voorstelling van acht dia’s rond klimaatopwarming, waarin zowel de oorzaken, gevolgen als remedies worden behandeld’. Dit levert wellicht al een (eerste) bruikbare presentatie op. Klik op het wereldbol-pictogram om Copilot internet te laten raadplegen voor je prompt. Je kunt om extra dia’s vragen, zoals ‘Voeg een extra dia toe na dia vier waarin je (geografische) relevante statistieken of tabellen opneemt die een en ander verduidelijken’. Een andere nuttige prompt is bijvoorbeeld ‘Genereer voor elke dia (uitgebreide) sprekernotities en voeg deze toe’. Deze verschijnen dan in het notitiegebied onderaan het ontwerpvenster en kunnen nog worden aangepast.

Met de ingebouwde functie Designer, op het tabblad Start, kun je snel een ander ontwerp selecteren voor een geselecteerde dia. Onderaan het Designer-deelvenster kun je op Meer ontwerpideeën zien klikken.

Deze presentatie werd in minder dan een minuut geheel door Copilot gegenereerd (met een beetje hulp van Designer).

Copilot-prompts

Wanneer je met de muisaanwijzer over een prompt gaat, verschijnt een pictogram om de prompt te bewaren. Bewaarde prompts kun je oproepen via het plusknopje op de chatbalk. Klik op Prompts weergeven en open Jouw prompts om de opgeslagen prompts snel te kunnen hergebruiken.

In de rubriek Microsoft-prompts vind je talrijke modelprompts, ingedeeld in categorieën als Maken, Vragen en Ontwerpen, en thematische secties zoals Marketing en IT.

Doe inspiratie op in de talrijke modelprompts van Microsoft.

Invoegtoepassing

Wil of kun je Copilot niet gebruiken in PowerPoint, dan is er een goed alternatief in de vorm van een invoegtoepassing: ChatGPT for PowerPoint. Na installatie verschijnt deze als een knop op het tabblad Start.

De tool werkt in PowerPoint 2016 en later, evenals in Office Online. De gratis versie is beperkt tot maximaal zeven dia’s voor vijf presentaties. Je beschrijft de gewenste presentatie, eventueel op basis van een geüpload bestand. Via Advanced Options kun je de mate van detail instellen en kiezen uit beeldbronnen (Unsplash of Pexels).

Na een beknopt dia-overzicht kies je een grafisch thema, waarna de presentatie wordt gegenereerd. De betaalde versies (vanaf 6 dollar per maand) heffen een aantal beperkingen op.

ChatGPT laat zich ook in PowerPoint integreren (ongeveer zoals Copilot).

Gamma: instellingen

Copilot is een handige tool voor het genereren van diapresentaties, maar vereist een Microsoft 365-licentie. Er zijn gelukkig alternatieven, zoals ChatGPT for PowerPoint (zie het kader ‘Invoegtoepassing’) en Gamma, dat gratis beschikbaar is, weliswaar met beperkingen.

Na aanmelding en een korte profilering kun je aan de slag. Je hebt drie startopties: Tekst plakken (om vanuit aantekeningen of andere informatie een presentatie te maken), Genereren (op basis van je prompt), en Bestand of URL importeren (om een bestaande presentatie te optimaliseren). We gaan hier uit van Genereren.

Geef aan dat het om een presentatie gaat, bepaal het aantal kaarten oftewel dia’s, met een maximum van tien in de gratis versie, en selecteer de taal. Vul je prompt in en bevestig met Overzicht genereren om een tekstueel dia-overzicht te krijgen. Je kunt direct een thema kiezen (klik ook op Meer bekijken) en bepalen hoeveel tekst er gemiddeld op de dia’s moet staan. Daarnaast kun je aangeven welke bronnen de tool mag gebruiken voor beelden, zoals Automatisch, AI-beelden (via een instelbare beeldgenerator) of Stockfoto’s (van Unsplash).

Beschrijf het onderwerp, geef het aantal dia’s op en kies een geschikt thema.

Gamma: bewerkingen

Klik na je selecties op Genereren om de eigenlijke diavoorstelling te maken, bijvoorbeeld in filmstripweergave.

Vanuit je Gamma-dashboard kun je de gegenereerde dia’s op verschillende manieren bewerken. Wanneer je met de muisaanwijzer over een dia gaat, verschijnen knoppen voor het toevoegen van notities en het aanpassen van de stijl, zoals een andere accent- of achtergrondafbeelding, kleur en breedte. Via Bewerken met AI kun je de tekst langer of korter maken, opsplitsen, corrigeren, vereenvoudigen of vertalen.

Aan de rechterzijde biedt een knoppenbalk opties om elementen toe te voegen, zoals afbeeldingen, video’s, grafieken, diagrammen, formulieren en knoppen. Ook kun je een link naar een geüpload bestand insluiten. Basisblokken zoals tekst, tabellen, lijsten en interactieve knoppen kunnen worden toegevoegd en aangepast.

Ben je klaar, klik dan rechtsboven op de Deel-knop. Op het tabblad Deel kun je een link naar je online presentatie kopiëren (die ziet er als volgt uit: https://gamma.app/docs/<naam-code>). Op het tabblad Samenwerken voeg je e-mails van anderen toe zodat zij de presentatie eventueel verder kunnen optimaliseren. Je kunt je presentatie ook naar een website laten omzetten, gratis op het domein gamma.site.

Via Exporteer kun je de presentatie downloaden, onder meer als pdf of PowerPoint. In de gratis versie verschijnt een reclameknop rechtsonder de dia’s. Je kunt deze in PowerPoint desgewenst verwijderen via Beeld / Diamodel. Selecteer het knopje in de bovenste dia, verwijder het met de Delete-knop en herhaal dit voor de andere dia’s. Klik vervolgens op Modelweergave sluiten.

Je kunt je presentatie in Gamma online bewerken, maar ook (als pptx) downloaden.

GPT’s

Webapplicaties als Gamma en vele andere kun je vaak ook op een alternatieve manier benaderen, namelijk via ChatGPT. Na je gratis aanmelding klik je op GPT’s onderzoeken. Zo’n GPT is een AI-model dat voor specifieke taken is geoptimaliseerd. Voer hier een trefwoord, zoals presentations, in de zoekbalk in. De term presentaties kan ook, maar weet dat Nederlandstalige termen vaak naar andere tools leiden. Eventueel klik je op Meer zien. Je krijgt nu een overzicht van AI-tools waarmee je in veel gevallen presentaties kunt genereren op basis van prompts. Bij de meeste moet je toestemming geven om via een connector verbinding te maken, meestal in de vorm van een webapplicatie. Een mogelijke kwaliteitsindicatie is het aantal gebruikers. In de top drie bijvoorbeeld vonden wij Slide Maker, GammaAI en CanvaAI.

Houd er rekening mee dat de meeste diensten een beperkte gratis versie aanbieden en dat je voor extra opties moet betalen.

Interactie: Mentimeter

Een AI-tool als Gamma is handig voor het snel genereren en bewerken van presentaties, maar voor interactieve presentaties is Mentimeter beter geschikt. Je kunt deze tool gratis gebruiken tot vijftig deelnemers per maand. Alle vraagtypes zijn beschikbaar en je kunt per presentatie een onbeperkt aantal vragen toevoegen.

Ga naar Mentimeter en creëer een account, bijvoorbeeld via Google. Na enkele profileringsvragen kun je aan de slag. Op je dashboard kun je via New Menti een quiz of enquête maken, of Start with AI gebruiken en een beschrijving invoeren, zoals ‘Creëer een Nederlandstalige quiz met vijf vragen over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering.’ Kies vervolgens een kleurencombinatie en even later is je quiz met interactieve dia’s klaar.

Je kunt de inhoud en vormgeving nog aanpassen. Wanneer je klaar bent, klik je op Share en voeg je de bijbehorende link of QR-code toe aan je presentatie. Zodra alle deelnemers zich via www.menti.com met de juiste code hebben aangemeld, start je de quiz met Present en stuur je deze verder aan.

Voor een betere integratie met je presentatie kun je in PowerPoint naar Start / Invoegtoepassingen gaan, Mentimeter voor PowerPoint selecteren en je quiz of poll direct in je presentatie laden.

Je quiz-ontwerp in Mentimeter en het mobiele scherm van een deelnemer.

Visuals

Ben je op zoek naar leuke afbeeldingen, dan kun je ChatGPT met Dall-E gebruiken, maar voor creatieve visuals is Microsoft Designer vaak beter geschikt. Je hebt hiervoor een Microsoft-account nodig, bij voorkeur met een 365-abonnement voor extra maandelijkse tegoeden. Op https://account.microsoft.com kun je het saldo hiervan controleren.

Meld je aan bij https://designer.microsoft.com, klik op Maken met AI en scrol door het visuele aanbod. Categorieën als Afbeeldingen, Pictogrammen en Achtergronden lijken ons het meest geschikt voor diapresentaties. Selecteer een categorie, kies indien nodig een formaat zoals Breed (1792 x 1024) en voer een gedetailleerde prompt in. Bevestig met Genereren.

Je krijgt vier resultaten waaruit je kunt kiezen. Download de gewenste afbeelding in jpeg-formaat via het pijlknopje en importeer deze in PowerPoint. Wil je de afbeelding als achtergrond gebruiken, dan klik je er met rechts erop en kies je Naar achtergrond. Via het tabblad Afbeeldingsindeling kun je de doorzichtigheid aanpassen.

Voor een opvallende openingsdia kies je in Microsoft Designer Volledig nieuw ontwerp en daarna PowerPoint cover. Je kunt een sjabloon selecteren, tekst en visuals toevoegen en meerdere ontwerpen maken. Deze kun je als afzonderlijke afbeeldingen of als pdf downloaden.

Designer weet vast enkele leuke visuals voor je presentatie uit zijn AI-hoed te toveren.

Audio

Een handige dienst om tekst naar spraak om te zetten is Elevenlabs. Maak eerst een account aan en kies Text to Speech. Plak of typ je tekst (tot 10.000 tekens in de gratis versie) en selecteer bij Settings een stem die ook in het Nederlands goed klinkt. Verder kun je hier ook het AI-model en enkele parameters instellen, zoals Speed en Stability. Klik vervolgens op Generate om de audio te beluisteren. Je kunt deze daarna downloaden als mp3-bestand.

Heb je al een eigen stemopname, dan kun je deze via de rubriek Voice Changer uploaden of je maakt hier zelf een opname via Record audio. Daarna kun je hiervoor een alternatieve stem kiezen en ook deze aangepaste opname kun je downloaden.

Ook leuk: via Sound Effects kun je op basis van je eigen prompts allerlei geluidseffecten laten genereren. Ook deze kun je weer als mp3 downloaden.

Alle audiobestanden kun je natuurlijk eenvoudig in je diapresentatie importeren en gebruiken. In PowerPoint bijvoorbeeld doe je dit via Invoegen / Audio / Audio op mijn pc.

Je kunt tekst eenvoudig naar een ingesproken opname laten omzetten.

Video

Je kunt nog een stap verdergaan en eigen tekst (bestanden) niet alleen naar gesproken tekst laten omzetten, maar ze ook door geanimeerde avatars of personages gesynchroniseerd laten uitspreken en vervolgens in je diapresentatie opnemen.

Een goede oplossing hiervoor is Synthesia (gratis met beperkingen). Meld je bij deze dienst aan en open bijvoorbeeld de rubriek Video. Kies Videos en klik rechtsboven op New video. Selecteer een sjabloon of kies Start from blank of Import PowerPoint. Bij dit laatste kun je per dia bepalen welke tekst door welke stem (ook in het Nederlands) wordt ingesproken, waarna een video van de presentaties met voice-overs wordt gecreëerd. Kies je Start from blank, dan maak je zelf scènes waarin je een zelfgekozen avatar jouw tekstscripts laat uitspreken. Ook dit is naar video om te zetten. In de gratis versie kun je van je video een link of embedcode genereren en delen. Downloaden als mp4 kan alleen in de betaalde versie.

Je eigen scripts, uitgesproken door een zelfgekozen avatar.

▼ Volgende artikel
Trick or treat? Zo ontmasker je cybercriminelen
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Trick or treat? Zo ontmasker je cybercriminelen

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

Bitdefender Premium Security: vangnet voor heel je digitale leven

Bitdefender Premium Security biedt meermaals bekroonde bescherming tegen virussen, malware, ransomware en frauduleuze websites. De software werkt op Windows, macOS, Android en iOS en beveiligt al je apparaten met één abonnement.

Naast Scam Copilot en de geavanceerde virusscanner bevat Premium Security diverse functies die gericht zijn op privacy en gebruiksgemak. Zo krijg je toegang tot onbeperkt VPN-verkeer, met meer dan vierduizend servers verspreid over vijftig landen. Daarmee surf je veilig en anoniem, ook op openbare wifi-netwerken.

De password manager helpt bij het genereren en veilig opslaan van sterke wachtwoorden, zodat je nooit meer hoeft te vertrouwen op zwakke of hergebruikte wachtwoorden. Verder blokkeert de systeembrede advertentie- en trackerbescherming ongewenste volgers en zorgt Cryptomining Protection ervoor dat kwaadwillenden je systeem niet stiekem inzetten om digitale valuta te delven.

Ook aan identiteit is gedacht. Zodra er een datalek wordt ontdekt waarin jouw gegevens opduiken, ontvang je realtime meldingen. Zo kun je snel actie ondernemen om schade te voorkomen. Bitdefender Premium Security combineert daarmee virusbescherming, privacyfuncties en identiteitswaarschuwingen in één helder pakket.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

▼ Volgende artikel
Dit kun je allemaal nog doen in de tuin in november
© melnikviva - stock.adobe.com
Huis

Dit kun je allemaal nog doen in de tuin in november

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

November in de tuin: in het kort

November is de maand waarin je opruimt, beschermt en voorbereidt. Zet vorstgevoelige planten in pot alvast binnen of maak er ruimte voor in de schuur. Hark het gevallen blad van het gazon, en gebruik het blad op andere plekken in je tuin als natuurlijke bodembedekking. Nu is ook het moment om fruitbomen en bloembollen te planten en wintergroene planten zoals heide of Skimmia in potten te zetten. Snoei fruitstruiken en knot de treurwilg, zodat ze straks sterker terugkomen in het voorjaar.

Lees ook: Zo maak je je tuinmeubilair winterklaar

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

Waarom een boompaal belangrijk is

Een pas geplante boom heeft nog geen sterke wortels en kan bij harde wind gaan wiebelen. Daardoor scheuren jonge wortels af en groeit de boom minder goed aan. Een boompaal geeft steun totdat de wortels zich stevig hebben vastgezet. Plaats de paal aan de windzijde van de boom en bevestig hem met een boomband. Na een jaar of twee mag de paal weer weg.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.