ID.nl logo
Interactief, creatief en professioneel: haal meer uit je presentaties
© Ratchapon - stock.adobe.com
Huis

Interactief, creatief en professioneel: haal meer uit je presentaties

PowerPoint is het populairste presentatiepakket en daar kunnen we dus niet omheen. Met de eerste tien tips halen we daarom meer uit dit programma. Maar er is meer dan PowerPoint, zoals je duidelijk merkt in de tweede tien tips en (gratis) tools.

Na het lezen van dit artikel weet je hoe je je PowerPointpresentatie kunt verbeteren en welke alternatieven er zijn:

  • Google Presentaties
  • LibreOffice Ímpress
  • Zoho Show
  • Canva
  • Pitch
  • Typito
  • Pecha Kucha

Lees ook: Gaaap! Interactieve presentaties maak je met Aha Slides

PowerPoint

1 Model

Om te voorkomen dat je de kleuren, het lettertype of de stijl van meerdere dia’s in je PowerPoint-presentatie moet aanpassen, werk je het best met een diamodel. Wijzigingen die je hierin aanbrengt, worden automatisch toegepast op alle dia’s. Open het menu Beeld en selecteer Diamodel bij Modelweergaven. Kies het hoofdmodel bovenin het linkerdeelvenster (ondersteunde lay-outs staan hieronder) en pas dit aan. Je wijzigingen worden doorgevoerd naar de onderliggende lay-outs. Als je nu Beeld / Normaal kiest en Nieuwe dia selecteert, hoef je alleen de gewenste lay-out te selecteren.

Met een diamodel zorg je snel voor consistentie in je presentatie.

Over dia's gesproken

Met een scanner kun je deze oude beelden digitaliseren

2 Overzicht

Bij een langere PowerPointpresentatie kan een overzichtsdia met de belangrijkste secties nuttig zijn. Eén klik op zo’n miniatuur en PowerPoint zoomt in op de bijbehorende dia. Open of creëer een presentatie (met de extensie pptx), ga naar Invoegen, klik bij Koppeling op de knop Zoom en kies Overzichtszoom. Selecteer de dia’s die je in het overzicht wilt opnemen en bevestig met Invoegen. De overzichtsdia wordt meteen toegevoegd aan je diareeks.

Een overzichtsdia laat je een (saaie) lineaire volgorde makkelijker doorbreken.

3 Animatiepad

PowerPoint biedt verschillende animaties, maar je kunt ook een object langs een zelfgetekend pad laten bewegen. Selecteer het object, ga naar Animaties en klik op Animatie toevoegen. Je ziet nu opties als Begin, Nadruk, Einde en Animatiepaden. Kies hier Aangepast om met de muis een eigen animatiepad op de dia te tekenen. Vervolgens kun je op het tabblad Animaties de Duur en de Vertraging van de animatie instellen. Indien nodig, klik je met rechts op het object en selecteer je Naar voorgrond. Je kunt het object ook buiten de dia laten beginnen.

Laat een object langs een eigen pad bewegen.

4 Actieknop

Een hyperlink invoegen is eenvoudig: kies Invoegen / Koppeling, selecteer Bestaand bestand of webpagina en vul de url in het Adres-veld in. Je kunt ook een link aan een object koppelen, zoals een eigen actieknop. Kies Invoegen / Vormen en selecteer bij Actieknoppen een vorm. Teken een kader, selecteer het, open het tabblad Invoegen en kies Actie. In het venster Actie-instellingen selecteer je op het tabblad Klikken met de muis en/of Aanwijzen met de muis bij Hyperlink naar de gewenste optie, zoals Dia, URL of Andere PowerPoint-presentatie.

Koppel zelf de gewenste actie aan een knop.

5 Tekstvakken

Je kunt je presentatie interactiever maken door bijvoorbeeld reacties van het publiek in je dia op te nemen. Ga hiervoor naar Bestand en kies Opties / Lint aanpassen. Zet in het rechterdeelvenster een vinkje bij Ontwikkelaars en bevestig met OK. Op het tabblad Ontwikkelaars selecteer je bij Besturingselementen de optie Tekstvak en klik je op ActiveX inschakelen. Teken een tekstvak op je dia. Bij een quiz kun je bijvoorbeeld voor elke ploeg een tekstvak maken in een grafisch scorebord.

Selecteer het tekstvak en kies Eigenschappen op het tabblad Ontwikkelaars. Stel hier EnterKeyBehavior in op True en eventueel ook Multiline als meerdere regels nodig zijn. Tijdens je presentatie kun je tekst invoeren en deze behouden als je de presentatie opslaat.

In een ActiveX-tekstvak kun je bijvoorbeeld ook scores bijhouden.

6 Teleprompter

Het komt wat onhandig over als je tijdens je PowerPointpresentatie van een blad papier afleest. Je kunt dit oplossen door je pptx-bestand te openen en de eerste dia te selecteren. Klik op Notities in de statusbalk en voeg de gewenste tekst bij de dia in. Herhaal dit voor de overige dia’s en sla je presentatie op.

Vlak voor de presentatie open je het tabblad Diavoorstelling, klik je op Monitors en stel je Monitor in op Automatisch. Ga daarna naar het tabblad Opnemen en kies Vanaf het begin. Onder Weergaven, onderaan, selecteer je Teleprompter. Zo krijg jij (als enige) de notities bij elke dia te zien.

Je tekst verschijnt terwijl je naar de gepresenteerde dia’s kijkt.

7 Mobiel

Je kunt je PowerPoint-presentatie ook vanaf je smartphone geven. Installeer de PowerPoint-app en start de presentatie. Tik op het schermpictogram (Weergave voor presentator). Bovenaan verschijnt de eigenlijke dia en onderaan kun je door de dia’s navigeren. In het midden wordt het notitievenster getoond, dat alleen jij kunt zien. Je kunt hier op elk moment nog tekst invoeren, maar als je hier je vinger op houdt, verschijnt er een laserpointer op de dia die je kunt aansturen via telefoonbewegingen. Je dient je smartphone wel met de beamer te verbinden, zoals via een HDMI-adapter of draadloos met AirPlay, Chromecast of Miracast.

Je kunt je smartphone ook als laserpointer inzetten.

8 Video

Wil je je presentatie als video beschikbaar stellen, ga dan naar Bestand en kies Exporteren. Je ziet hier opties als PDF- of XPS-document maken, Presentatie inpakken voor cd, Hand-outs maken en Een video maken. Kies deze laatste en stel de resolutie in (van 480p tot 4K). Blijkt de optie Opgenomen tijdsinstellingen en gesproken tekst gebruiken, niet beschikbaar en wil je dit, dan kies je voor Een video opnemen en kun je, eventueel met camera en microfoon, alsnog een opname maken. Bevestig met Video maken en sla de video op als mp4 of wmv. Je kunt deze altijd nog converteren met bijvoorbeeld het gratis HandBrake.

Je kunt je presentatie, inclusief ingesproken tekst, ook als video bewaren.

9 Ondertitels

Als je een presentatie geeft en er zijn mensen met een gehoorbeperking of anderstaligen, kun je gesproken commentaar live als (vertaalde) ondertitels tonen. Ga naar Diavoorstelling en zet een vinkje bij Altijd ondertitels gebruiken. Bij Instellingen voor ondertitels stel je de spreektaal en doeltaal in. Klik op Meer instellingen (Windows) om de kleur, stijl en grootte van de ondertitels aan te passen. Zodra je de presentatie start en begint te spreken (met ingeschakelde microfoon), verschijnen de gevraagde ondertitels.

Je gesproken commentaar verschijnt live – en ook vertaald – als ondertitels.

10 Invoegtoepassingen

Je kunt PowerPoint uitbreiden met diverse invoegtoepassingen. Ga naar Start en kies Invoegtoepassingen / Meer invoegtoepassingen. Interessante apps in de online store vinden we onder meer Symbols and Characters, Emoji Keyboard, Wikipedia, Pexels en ChatGPT for PowerPoint.

Met deze laatste kun je AI gebruiken om je presentatie te helpen samenstellen. Je beschrijft je onderwerp uitgebreid of selecteert een (video)bestand, kiest de presentatietaal evenals een sjabloon. Het ontwerp is vervolgens snel klaar. Deze add-on kun je vijf keer gratis gebruiken met een maximum van zeven dia’s per keer.

Je kunt de functionaliteit met diverse invoegtoepassingen uitbreiden, ook met AI.

Alternatieven

11 Interactie

Het is handig om tijdens of na je presentatie de respons van je toehoorders te peilen, bijvoorbeeld via een bevraging of quiz. Dit kan perfect met diensten als Mentimeter of Poll Everywhere. Beide bieden gratis accounts (met beperkte functies) en kunnen zich integreren in je presentatiepakket (of videoconferentietool). Hiermee kun je een quiz opzetten, waarna deelnemers via een webbrowser of app direct kunnen meedoen. De reacties kunnen live in je presentatie worden weergegeven.

Je kunt je publiek op meerdere manieren bevragen.

12 Kleuren

De meeste presentatiepakketten bieden sjablonen en thema’s, en PowerPoint heeft de Designer-module op het tabblad Ontwerpen. Toch kan de gratis dienst Color Hunt handig zijn voor het vinden van een harmonieus kleurenpalet, met kleuren in hexadecimaal en RGB. Met Coolors kun je via een generator interactief een passend kleurenpalet samenstellen. Druk op de spatiebalk voor een nieuwe combinatie en gebruik het hangslotje om een kleur vast te zetten. Er zijn knopjes voor andere tinten en je kunt ook zelf kleuren kiezen, onder meer in RGB en CMYK.

Met een evenwichtig kleurenpalet oogt je presentatie aangenamer en professioneler.

13 Google Presentaties

Hoewel PowerPoint het populairste presentatiepakket is, zijn er andere alternatieven die je gratis kunt gebruiken. Een bekende optie is Google Presentaties. De dienst werkt goed samen met tools als Google Drive en Documenten. De online tool biedt diverse sjablonen, aanpasbare thema’s en ingebouwde opties voor het invoegen van afbeeldingen, grafieken, animaties en video’s. Je kunt presentaties in pptx-formaat uploaden en downloaden, en meerdere gebruikers kunnen tegelijk in realtime aan dezelfde presentatie werken.

Google Presentaties laat zich online bedienen en heeft best veel mogelijkheden.

14 LibreOffice Impress

Als je liever offline werkt aan een presentatie en een gratis pakket verkiest, dan is Impress een goede keuze. Het maakt deel uit van de volledige opensource-kantoorsuite LibreOffce, beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Dit pakket biedt ondersteuning voor sjablonen, thema’s, diamodellen en opmaakprofielen, wat zorgt voor consistentie in je presentaties. Met de app kun je vormen, tabellen, diagrammen en allerlei media-objecten, waaronder audio en video, toevoegen. Het biedt krachtige animaties en overgangen en kan goed overweg met ppt(x)-bestanden voor zowel import als export. Er zijn tot wel dertig werkbalken beschikbaar, maar je kunt de interface gelukkig uitgebreid aanpassen.

LibreOffice Impress: een degelijk en geheel gratis ontwerpprogramma voor de desktop.

15 Zoho Show

Zoho Show (is een minder bekend presentatiepakket, maar is gratis voor particulier gebruik. De interface is wel Engelstalig. Je krijgt 500 MB cloudopslag (in een Europees datacenter) en je hebt toegang tot een onbeperkt aantal bestandsversies. Er is ook een offline modus beschikbaar en je kunt in realtime samenwerken met anderen op basis van machtigingen. Er is een ruim aanbod aan sjablonen en je kunt in je presentatie de gebruikelijke objecten en mediabestanden opnemen, inclusief uitgebreide animaties en overgangen. De functionaliteit is bovendien uitbreidbaar met add-ons, maar het aanbod is vooralsnog beperkt.

Het online presentatiepakket Zoho Show heeft een overzichtelijke interface.

16 Canva

Canva is een bekend online platform voor grafisch ontwerp van visuele content. Naast socialmediaposts, posters en logo’s kun je er ook presentaties mee maken. Canva biedt een uitgebreide bibliotheek met professioneel ontworpen sjablonen in diverse categorieën. De (Engelstalige) interface is gebruiksvriendelijk en met het drag-and-dropsysteem kun je elementen zoals tekstvakken, afbeeldingen (ook via AI) en video’s eenvoudig verplaatsen en aanpassen. Helaas zijn lang niet alle ontwerpelementen gratis beschikbaar. Het programma maakt het ook mogelijk om in realtime samen te werken.

Canva is dankzij drag-and-drop ook goed toegankelijk voor de beginnende ontwerper.

17 Piktochart

Piktochart is vooral bekend om zijn gebruiksvriendelijke interface voor het maken van infographics, maar het platform laat je ook presentaties creëren. De online app heeft diverse sjablonen met elementen als grafieken, pictogrammen, afbeeldingen en tekstvakken. De tool werkt grotendeels met drag-and-drop, en je kunt verschillende diavormen ontwerpen. Voor geavanceerdere functies, zoals complexe animaties of interactieve elementen, is deze tool minder geschikt. Houd er rekening mee dat de gratis versie van Piktochart dia’s alleen als png opslaat, niet als PowerPoint-presentatie of pdf.

Met Piktochart creëer je ook presentaties (maar met stevige beperkingen in de gratis variant).

18 Pitch (met AI)

Pitch richt zich met uitgebreide online samenwerkingsopties op het zakelijke segment. Je kunt een PowerPointpresentatie uploaden of een presentatie maken op basis van talrijke sjablonen. Ook kun je de AI-module gebruiken, die op basis van een beschrijving een presentatie ontwerpt. Deze kun je vervolgens aanpassen vanuit een overzichtelijke interface. Bij het selecteren van een object verschijnen automatisch de relevante bewerkingstools, en je kunt objecten toevoegen als tekst, media, geometrische figuren, grafieken en tabellen. Er is tevens een online opnamefunctie. Presentaties kun je direct vanaf de website tonen; exporteren naar een PowerPointpresentatie is helaas voorbehouden aan betaalde accounts.

Een snel presentatie-ontwerp op basis van een uitgebreide AI-prompt.

19 Typito

Typito is geen traditioneel presentatiepakket, maar een videocreatietool voornamelijk op tekstbasis. Met deze online app kun je namelijk eenvoudig tekstboodschappen op diverse manieren animeren en omzetten naar een video. De gratis versie beperkt je tot video’s van vijf minuten (dertig minuten per maand), met 250 MB opslagruimte.

Je kiest eerst het formaat, zoals 16:09, waarna je elementen als stockfoto’s, -video’s, stickers en pijlen naar het werkveld sleept. Onderaan vind je de gebruikelijke tijdlijn van een videobewerker. Na voltooiing kun je je project exporteren en lokaal opslaan als mp4, weliswaar met een watermerk in de gratis versie.

Geen klassieke presentatie, maar wel een aantrekkelijke combinatie van tekst en animatie.

Video bewerken? Clipchamp, kampioen in videobewerking

20 Pecha Kucha

De term Pecha Kucha, Japans voor gekeuvel, verwijst naar een format voor korte, creatieve presentaties, meestal een diavoorstelling van twintig beelden, die elk twintig seconden zichtbaar zijn. Op Pecha Kucha vind je een online tool voor dit soort presentaties. Je kunt kiezen uit verschillende formaten en eigen afbeeldingen gebruiken. In de betaalde Pro-versie kun je ook dia’s uit een PowerPointpresentatie invoegen. Voeg een titel en extra tekst toe aan elke dia – tekstoverlays zijn beschikbaar in de Pro-versie – en maak een audio-opname via de ingebouwde recorder. Sla je Pecha Kucha online op en kies of je deze publiek maakt of niet.

Pecha Kucha: strikte regels en strenge timing voor sterke creatievelingen.

Lees ook: Breng herinneringen tot leven in een paar klikken

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Wat is doomscrolling en hoe kom je ervan af?
© AK | ID.nl
Huis

Wat is doomscrolling en hoe kom je ervan af?

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

In dit artikel lees je:

☠️ Wat doomscrolling is ☠️ Waarom je maar blijft scrollen ☠️ Hoe je weet of jij een doomscroller bent ☠️ Wat je tegen doomscrollen kunt doen

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.

📵 Verveel je je zonder smartphone?

📘 Door een boek kun je urenlang scrollen!


 

▼ Volgende artikel
Schone lucht in huis: zo werkt het HEPA-filter van je stofzuiger
© lucky pics
Huis

Schone lucht in huis: zo werkt het HEPA-filter van je stofzuiger

Bij veel moderne stofzuigers kom je de term HEPA-filter tegen. Dat is niet voor niets: het speelt een grote rol in het filteren van kleine, schadelijke deeltjes uit de lucht. Maar wat doet zo'n uitblaasfilter precies, waar moet je op letten en is zo'n filter echt nodig?

Wat is een HEPA-filter?

HEPA staat voor High-Efficiency Particulate Air. Het is een type luchtfilter dat extreem kleine deeltjes uit de lucht kan halen. Deze filters werden in de jaren veertig ontwikkeld voor laboratoria en militaire toepassingen, oorspronkelijk om de verspreiding van radioactieve verontreinigingen via de lucht te voorkomen. Tegenwoordig worden ze vooral gebruikt voor het filteren van pollen, fijnstof, schimmelsporen, huisstofmijt, bacteriën en in sommige gevallen zelfs virussen.

Een filter krijgt het label HEPA alleen als het voldoet aan de Europese norm EN 1822. Die schrijft voor dat het filter minimaal 99,95% van alle deeltjes van 0,3 micrometer moet tegenhouden. Filters die daaraan voldoen, krijgen een H-waarde: hoe hoger deze waarde (bijvoorbeeld H13 of H14), hoe fijner het filter werkt.

Waarom is een HEPA-filter belangrijk in een stofzuiger?

Bij het stofzuigen komt onvermijdelijk lucht vrij. Zonder goed filter worden kleine stofdeeltjes en allergenen weer terug de kamer in geblazen. Met een HEPA-filter in je stofzuiger wordt juist die uitblaaslucht gezuiverd. Zo blijft het stof in de opvangbak, en adem je tijdens het schoonmaken geen ongezonde deeltjes in.

Voor mensen met astma, allergieën of hooikoorts is dat een groot voordeel. Maar ook wie geen klachten heeft, profiteert van schonere lucht in huis. Vooral in goed geïsoleerde woningen, waar lucht minder makkelijk circuleert, kan zo'n filter verschil maken.

Ook in luchtreinigers en ventilatiesystemen

HEPA-filters vind je ook terug in luchtreinigers. Sinds de coronapandemie zijn die veel populairder geworden. Ze worden gebruikt om de lucht in woonkamers, slaapkamers of werkruimtes actief te zuiveren. In sommige systemen worden HEPA-filters gecombineerd met actieve koolstoffilters, die ook geuren en gassen kunnen verwijderen. De combinatie is vooral nuttig in stedelijke gebieden of als je (over)gevoelig bent voor luchtvervuiling.

Waar moet je op letten bij aankoop?

Bij stofzuigers is het niet alleen belangrijk dat er een HEPA-filter in zit, maar dat het ook goed geïntegreerd is in het ontwerp. Bij oudere of goedkope modellen lekt er soms nog lucht weg langs het filter, waardoor de werking niet optimaal is. Kies liever voor een model dat volledig luchtdicht is gebouwd en waarin het filter daadwerkelijk de volledige luchtstroom zuivert.

Let op de H-waarde van het filter. H13 is meestal de standaard bij huishoudelijke toepassingen. H14 biedt nog meer filtering, maar is vaak prijziger. In praktijk merk je het verschil vooral als je erg gevoelig bent voor allergenen.

Controleer of het filter wasbaar is . Kan dat niet, dan zul je om de zoveel tijd een nieuw filter moeten kopen ter vervanging. Spoel wasbare filters minstens één keer per maand schoon onder de kraan, met koud water. Laat ze daarna goed drogen (minstens 24 uur) voordat je ze terugplaatst. Niet-wasbare filters moet je meestal elke zes tot twaalf maanden vervangen, afhankelijk van hoe vaak je de stofzuiger gebruikt.

Hoe zit het met onderhoud?

Als het filter vol zit, kan de lucht minder goed doorstromen en neemt de zuigkracht af. Ook houdt het filter dan minder stofdeeltjes tegen. Controleer het daarom regelmatig. Zie je dat het vies is, verstopt raakt of merk je dat de stofzuiger minder goed werkt? Spoel het dan schoon of vervang het als dat nodig is.

©M. Shamil

Wanneer is een HEPA-filter écht nodig?

Voor mensen met een allergie, luchtwegproblemen of een gevoeligheid voor stof heeft een HEPA-filter echt nut. Het helpt klachten te verminderen en zorgt voor een merkbaar frissere lucht in huis. Maar ook zonder medische noodzaak kan het bijdragen aan een gezonder binnenklimaat. Zeker als je in een drukke stad woont of een huisdier hebt, loont het om te kiezen voor een apparaat met HEPA-filter.

Tot slot

Een HEPA-filter is geen luxe, maar een slimme manier om je leefomgeving schoner en gezonder te maken. Kies wel het juiste type, let op de inbouw en vergeet het onderhoud niet. Bij de meeste stofzuigerverkopers kun je bij de specificaties selecteren op de aanwezigheid van een HEPA-filter.

HEPA-gradatieDoeltreffendheid
H13Vangt minimaal 99,95% van de deeltjes
H14Vangt minimaal 99,995% van de deeltjes op