Een sjabloon in Office kan zowel inhoudelijke elementen als ontwerpelementen bevatten, wat je als vertrekpunt voor je eigen documenten kunt gebruiken. Thema's zijn daarnaast handig als je meerdere Office-programma’s gebruikt en daarin dezelfde stijl wilt doorvoeren. In dit artikel gaan we dieper in op het gebruik van sjablonen en thema's.

Er zijn honderden sjablonen beschikbaar, ook online. In Word, PowerPoint en Excel kun je als volgt een sjabloon gebruiken: ga naar Bestand, Nieuw en vul een trefwoord in bij Onlinesjablonen (en -thema’s) zoekenof klik op een van de Voorgestelde zoekopdrachten. Selecteer een sjabloon en bevestig met Maken.

Ook al kun je gebruikmaken van honderden bestaande sjablonen, je hoeft je daar niet toe te beperken en kunt vrij eenvoudig je eigen creaties maken. Wel met een kanttekening, want Microsoft pusht juist het gebruik van Office-thema’s om consistentie binnen je documenten en presentaties te verkrijgen en behouden. Thema’s hebben namelijk het voordeel dat je ze tussen de verschillende Office-applicaties kunt uitwisselen en gebruiken, terwijl je met sjablonen beperkt bent tot het programma waarin je ze hebt gecreëerd.

Zelf sjablonen maken en delen

Hoe creëer je nou zelf een sjabloon? Dat is niet zo lastig. Maak ten eerste de keus of je de basis van een bestaand sjabloon wilt gebruiken, of dat je een leeg document gebruikt waarin je alle gewenste aanpassingen doorvoert, zoals marges, paginagrootte en -oriëntatie, stijlen, enzovoort. Het is in een sjabloon zelfs mogelijk om er allerlei besturingselementen aan te koppelen via het tabblad Ontwikkelaars. Hiermee kun je bepalen wat en waar de ontvangers van je sjabloon dingen kunnen aanpassen.

Heb je dit niet nodig, dan kun je het tabblad onzichtbaar maken door te klikken op Bestand, Opties, Lint aanpassen, het vinkje uit te zetten bij Ontwikkelaars in het rechterpaneel en te bevestigen met OK.

©PXimport

Je sjabloon sla je op via Bestand, Opslaan als. Kies vervolgens voor de map C:\Users\<uwaccountnaam>\Documents\Aangepaste Office-sjablonen. In het uitklapmenu kies je dan voor [applicatie]-sjabloon (of [applicatie-sjabloon] met ingeschakelde macro’s als je macro’s hebt gebruikt). Bevestig met Opslaan. Een opgeslagen sjabloon kun je openen via Bestand, Nieuw, waarna je de rubriek Privé aanklikt en je je sjabloon selecteert.

Een sjabloon is overigens ook gemakkelijk met andere gebruikers te delen. Zij hoeven enkel sjabloon-bestand (dotx, potx of xltx) in de standaard-submap van hun eigen Windows-account te plaatsen, waarna ze het ook terugvinden via Bestand, Nieuw, Privé.

Let op: bij PowerPoint kan het gebeuren dat bepaalde toegevoegde tekstdelen niet in het lettertype staan dat je in het sjabloon hebt bepaald. Is dat zo, selecteer dan alle betreffende dia’s in het miniatuuroverzicht en klik je met rechts op de diaselectie. Kies hierDia herstellen.

Werken met thema's

Zoals gezegd is Microsoft er voorstander van om zo veel mogelijk van Office-thema’s gebruik te maken aangezien ze applicatie-overkoepelend kunnen werken. We nemen Excel erbij – waar je het werken met thema’s misschien niet zo snel zou verwachten. Laad, om te beginnen, een willekeurig werkblad in, bij voorkeur met een tabel en een grafiek. Ga vervolgens naar het tabblad Pagina-indeling en ga met de muisaanwijzer over een van de beschikbare thema’s: je merkt dat je tabel en grafiek er meteen anders uitzien.

Je themakeuze zet zich automatisch ook door in het aanbod van de celkleuren. Dat merk je bijvoorbeeld wanneer je op het tabblad Start op het pijltje naast de vulkleur klikt: de voorgestelde kleuren zijn aan het thema aangepast. Dit geldt trouwens ook voor onder meer de tabel-, grafiek- en zelfs WordArt-stijlen. Office zorgt er zo voor dat de kleurstelling consistent blijft binnen het door jouw geselecteerde thema. In Word en PowerPoint vind je de thema’s terug op het tabblad Ontwerpen.

©PXimport

Zelf thema's maken en delen

Wat voor stijlen, stijlsets en sjablonen kan, is ook mogelijk voor thema’s: je eigen ontwerpen maken. Je moet er dan uiteraard wel voor zorgen dat alle onderdelen naar wens zijn aangepast en goed aansluiten op de kleuren van je logo en/of je huisstijl. Laten we er opnieuw Word erbij nemen. Open het tabblad Ontwerpen en kies een thema dat het best aansluit bij wat je mooi vindt. Klik op het pijltje onder de knop Kleuren en kies Kleuren aanpassen. Klik vervolgens op de kleur naast een van de items die je wilt aanpassen, klik op Meer kleuren en open het tabblad Aangepast: hier kun je de gewenste hsl- of rgb-kleur kiezen.

Wil je ook de lettertypes van het thema aanpakken, dan gaat dat eigenlijk op dezelfde manier. Klik op het pijltje onder de knop Lettertypen, kies Lettertypen aanpassen en selecteer een geschikt lettertype voor de koptekst en de hoofdtekst.

Ben je klaar, dan klik je op de knop Thema’s en selecteer je Huidig thema opslaan. Voorzie je thema van een naam en bewaar het als een Office-thema (thmx-bestand). De standaardlocatie is C:\Users\<accountnaam>\AppData\Roaming\Microsoft\Templates\Document Themes.

©PXimport

Zoals we eerder vertelden, kun je thema’s ook in andere Office-applicaties gebruiken. Start bijvoorbeeld PowerPoint of Excel op. Je vindt het thema terug onder Thema’s, in de rubriek Aangepast, onder de door jou opgegeven naam. Merk ook op dat de diverse onderdelen van het tabblad Pagina-indeling of Ontwerpen automatisch op dat thema zijn afgestemd. Je treft dit thema zelfs in Outlook aan: open een nieuw bericht, ga naar het tabblad Opties en kies je thema binnen de groep Thema’s.

Ook thema’s kun je trouwens met anderen delen. Het volstaat het thmx-bestand aan de geïnteresseerden te bezorgen, die het vervolgens alleen nog maar in juiste map hoeven te plaatsen.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.