Als je genoeg hebt van het telkens moeten installeren van software, kun je ook portable programma’s gebruiken. Die hoef je niet te installeren. Ben je er klaar mee, dan sluit je ze gewoon af. Ze laten dus geen restjes achter op de computer. Steeds vaker wordt software portable aangeboden. Zelf kun je ook van je favoriete programma’s portable versies maken.

In de meeste gevallen installeer je een programma voordat je ermee aan de slag gaat. Tijdens de installatie vinden er verschillende bewerkingen plaats. Vaak worden bestanden uitgepakt en naar een locatie op de vaste schijf gekopieerd. Er worden snelkoppelingen gemaakt, op het bureaublad en in het startmenu. In het Windows-register worden aanpassingen gedaan en op de achtergrond worden processen geladen. Ben je na een tijdje het betreffende programma zat, dan kun je die de-installeren. De sporen van de software worden dan zo goed mogelijk verwijderd.

Maar zoals iedere Windows-gebruiker weet, gaat dat niet altijd zonder slag of stoot. Er blijven restjes achter en die hebben vaak een negatieve invloed op de systeemprestaties. Met portable apps (ofwel ‘draagbare’ apps) heb je hier geen last van. Hierbij gebruik je een programma zonder dat je het hoeft te installeren. Ben je er klaar mee? Dan klik je op het kruisje van het venster en het programma is er nooit geweest (als het ware). Portable apps lenen zich dus goed voor situaties waarin je je computer schoon wilt houden, maar ook wanneer je een programma eerst wilt uitproberen.

Portable apps komen ook van pas als je een computer tijdelijk gebruikt, bijvoorbeeld op een kantoor of bij een kennis. Bovendien kun je een portable app ook slim gebruiken als je achter een computer zit waarop je geen software mag installeren (bijvoorbeeld op een kantoor). Handig!

Lees ook: Windows aanpassen met Tweak UIX

Hoe kom je eraan?

Softwaremakers bieden steeds vaker een portable versie van het programma aan. Je vindt deze vaak op de downloadpagina van de aanbieder. De versies worden aangeduid met de termen ‘portable’, ‘without installation’ of ‘standalone’.

Probeer altijd eerst via deze weg een portable versie van het programma te krijgen en kom niet in de verleiding om aangepaste versies van de software via niet-officiële kanalen te downloaden. Van deze versies weet je immers niet of er (kwaadaardige) aanpassingen zijn gedaan aan de code. Wordt een portable variant niet aangeboden? Gelukkig bestaan er alternatieve methoden.

PortableApps.com Platform

Voor ons doel gaan we aan de slag met het PortableApps.com Platform. Deze tool fungeert als grote verzamelbak voor allerlei portable apps. PortableApps is een opensource-initiatief, dat je kosteloos mag gebruiken. De software is onder meer geschikt voor Windows 10 en 11, maar werkt ook op Linux. Je vindt de nieuwste versie via www.portableapps.com/download.

Tijdens de installatie geef je aan hoe het platform moet worden geïnstalleerd. Hierbij kun je kiezen tussen een portable installatie, maar ook voor een installatie in de cloud. Kies je voor een cloud-installatie, dan zet PortableApps alle bestanden in een online map, zoals Dropbox of Google Drive. Voordeel hiervan is dat je vanaf elke locatie met internetverbinding toegang hebt tot je programmaverzameling.

Je kunt de software ook ‘traditioneel’ installeren op de lokale computer. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een installatie voor de huidige gebruikersaccount en een installatie voor alle gebruikers. Wij kiezen voor een portable installatie. Geef hierbij de map op, bijvoorbeeld op een usb-stick. Wil je dat het platform altijd wordt gestart als je Windows gebruikt? Je beschikt hiermee telkens automatisch over de gewenste programma’s en je hoeft PortableApps niet meer handmatig te starten. Kies in het laatste venster voor optie Het platform automatisch met Windows starten.

Overzicht

PortableApps toont een overzicht van de beschikbare apps. De apps zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Afbeeldingen en foto’s, Hulpprogramma’s en Muziek en video. Bij elk programma lees je hoeveel ruimte de download in beslag neemt. Neem de lijst door en plaats een vinkje voor de programma’s die je wilt gebruiken. Tevreden met de selectie? Klik op Volgende. De programma’s worden gedownload.

Let er tijdens de installatie op dat er soms extra vensters worden geopend, zoals gebruiksrechtvoorwaarden. Die vensters verschijnen soms op de achtergrond, maar deze dien je wel door te klikken. Alleen dan kun je de installatie afronden.

Aan de slag

Je vindt PortableApps als pictogram in het systeemvak van Windows (naast de klok op de taakbalk). Gebruik je het programma regelmatig, zorg er dan voor dat het pictogram continu wordt getoond (en niet is ondergebracht in het submenu van de Windows-taakbalk, zoals standaard het geval is). Open het submenu van de taakbalk en sleep het pictogram van PortableApps naar een leeg gedeelte naast de klok in de taakbalk. Klik eenmaal op het pictogram om het hoofdmenu van PortableApps te openen.

Links vind je een overzicht van de beschikbare programma’s, terwijl je rechts snelkoppelingen ziet naar standaardlocaties (zoals Documenten en Video) en naar programma-instellingen. Onderin het menu lees je hoeveel capaciteit er nog is. Dat is handig, bijvoorbeeld als je een usb-stick gebruikt en wilt weten of er nog voldoende vrije ruimte beschikbaar is.

Klik op een programma in de lijst om het te starten. Via de rechtermuisknop heb je toegang tot aanvullende opties voor het programma. Zo kun je het uitvoeren met beheerrechten (kies voor Als administrator uitvoeren). Ook kun je de naam veranderen (Naam wijzigen) en het programma uit de collectie halen wanneer je het niet meer gebruikt (Verwijderen).

Lees ook: Programma's samen installeren en up-to-date houden

Collectie uitbreiden

Heb je de smaak te pakken, dan kun je eenvoudig de collectie met portable apps uitbreiden. In het hoofdmenu van PortableApps kies je voor Apps, Meer apps verkrijgen. Je kunt de apps op verschillende manieren bekijken, bijvoorbeeld Op titel of Nieuwe releases. Je kunt de lijst met aangeboden apps verder aan je wensen aanpassen. Keer terug naar het hoofdmenu en kies voor Opties (rechts in het venster). Open vervolgens de tab App Store.

Wil je alleen opensource-programma’s gebruiken, dan plaats je een vinkje bij de optie Alleen opensource-apps weergeven. Via die appstore kun je ook vroege testversies binnenhalen: activeer hiervoor de optie Geavanceerde apps weergeven (bèta/test). In het vak ernaast bepaal je of er 64bit-versies moeten worden gebruikt of juist niet: kies tussen Automatisch, Altijd en Nooit.

Overzicht behouden

Na verloop van tijd kan de collectie aardig groeien. Zorg ervoor dat je het overzicht behoudt. Via het zoekvak bovenin kun je op zoek gaan naar een specifieke programma. Bovendien brengt PortableApps de programma’s onder in verschillende categorieën. Ben je niet tevreden over die categorie? Je kunt de app verplaatsen. Klik met de rechtermuisknop op de app en kies Categorie. Een overzicht van bestaande categorieën verschijnt. Je hoeft hiermee geen genoegen te nemen: maak een eigen categorie aan. Onderin het menu vind je de optie Categorie toevoegen. Geef een naam op en klik op OK.

Programma’s die je vaak gebruikt, kun je ook vastmaken aan het startmenu of aan de taakbalk van Windows. Je kunt de portable app vervolgens gebruiken zonder het menu van PortableApps te openen. Klik met de rechtermuisknop op de app die je eenvoudig toegankelijk wilt maken en kies Aan taakbalk vastmaken. Die naam is ietwat misleidend. In de praktijk wordt de app eerst aan het startmenu vastgemaakt. Open het startmenu en klik met rechts op de verschenen app. Kies dan zelf voor Aan de taakbalk vastmaken.

Je kunt favoriete programma’s ook als zodanig markeren. Ze worden dan in een aparte categorie ondergebracht en zijn eenvoudig toegankelijk via de bovenkant van het menu. Klik met de rechtermuisknop op het programma en kies Favoriet. Wil je dat het programma altijd geladen wordt wanneer je de computer gebruikt, dan kies je voor de optie Automatisch opstarten. Als je het programma enige tijd niet gebruikt maar het niet wilt verwijderen, kies dan de optie Verbergen. Via de optie Verborgen pictogrammen weergeven kun je de programma’s alsnog openen.

Naar je hand zetten

Je kunt PortableApps verder naar je hand zetten. In het hoofdmenu kies je voor Opties. Open het tabblad Geavanceerd. Geen behoefte aan die onnodige titelschermen wanneer je een app opent? Plaats een vinkje bij Splash screens van apps uitschakelen (waar ondersteund). Ook kun je alle apps automatisch laten afsluiten zodra je PortableApps sluit: kies voor de optie Apps sluiten bij afsluiten van Platform. Verder vind je de nodige opties om het overzicht te bewaren. Zo kun je de apps in de verschillende categorieën in één keer tonen (via Categorieën standaard uitklappen) of niet-gebruikte categorieën juist laten inklappen (Andere categorieën inklappen als er een uitgeklapt wordt). Wil je dat de categorieën niet altijd zichtbaar zijn, dan kies je voor Categorieën inklappen bij minimaliseren.

Vooral bij een grote hoeveelheid programma’s is het niet altijd eenvoudig om het gewenste programma te vinden. Plaats een vinkje bij Zoeken binnen app-beschrijvingen tijdens zoeken. Hiermee wordt bij een zoekopdracht niet alleen gekeken naar de namen van de programma’s, maar neemt PortableApps ook de bijbehorende beschrijving mee.

Reservekopie

PortableApps biedt de mogelijkheid om een reservekopie te maken van je programmacollectie. Je kunt op een later moment altijd de back-up terugzetten. Bijvoorbeeld als je niet meer tevreden bent over de huidige programmacollectie en wilt terugkeren naar een eerdere samenstelling. In het hoofdmenu van PortableApps klik je op Back-up. Je vindt de optie rechts in het venster. Kies voor Back-up maken. En wizard wordt geopend. Klik op Volgende. Hierna geef je aan van welke onderdelen je een back-up wilt maken.

Voor een volledige back-up kies je Compleet, deze bestaat dan uit zowel de programma’s als de programma-instellingen. Wil je alleen de gegevens van de programma’s (zoals instellingen, profielen en favorieten) opslaan, dan kies je Opgeslagen data. Tot slot is er de optie Documenten, waarmee je alleen de map met documenten veiligstelt. Geef in het vak Back-up Opties de gewenste locatie en naam op. De andere instellingen hoef je niet aan te passen. Klik op Back-up. Je kunt de reservekopie op elk gewenst moment terugzetten: in het hoofdmenu van PortableApps kies je voor Back-up / Back-up herstellen.

Ben je al op zoek naar de ultieme Black Friday-deal? Check onze tips in de video hieronder!

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.