ID.nl logo
Neem je software overal mee naartoe dankzij PortableApps
Huis

Neem je software overal mee naartoe dankzij PortableApps

Als je genoeg hebt van het telkens moeten installeren van software, kun je ook portable programma’s gebruiken. Die hoef je niet te installeren. Ben je er klaar mee, dan sluit je ze gewoon af. Ze laten dus geen restjes achter op de computer. Steeds vaker wordt software portable aangeboden. Zelf kun je ook van je favoriete programma’s portable versies maken.

In dit artikel leer je

  • Wat portable apps zijn
  • Waar je portable apps kunt vinden
  • Hoe je portable apps gebruikt
  • Ook interessant: klik hier om te lezen over ons bezoek aan het laboratorium van Logitech

In de meeste gevallen installeer je een programma voordat je ermee aan de slag gaat. Tijdens de installatie vinden er verschillende bewerkingen plaats. Vaak worden bestanden uitgepakt en naar een locatie op de vaste schijf gekopieerd. Er worden snelkoppelingen gemaakt, op het bureaublad en in het startmenu. In het Windows-register worden aanpassingen gedaan en op de achtergrond worden processen geladen. Ben je na een tijdje het betreffende programma zat, dan kun je die de-installeren. De sporen van de software worden dan zo goed mogelijk verwijderd.

Maar zoals iedere Windows-gebruiker weet, gaat dat niet altijd zonder slag of stoot. Er blijven restjes achter en die hebben vaak een negatieve invloed op de systeemprestaties. Met portable apps (ofwel ‘draagbare’ apps) heb je hier geen last van. Hierbij gebruik je een programma zonder dat je het hoeft te installeren. Ben je er klaar mee? Dan klik je op het kruisje van het venster en het programma is er nooit geweest (als het ware). Portable apps lenen zich dus goed voor situaties waarin je je computer schoon wilt houden, maar ook wanneer je een programma eerst wilt uitproberen.

Portable apps komen ook van pas als je een computer tijdelijk gebruikt, bijvoorbeeld op een kantoor of bij een kennis. Bovendien kun je een portable app ook slim gebruiken als je achter een computer zit waarop je geen software mag installeren (bijvoorbeeld op een kantoor). Handig!

Lees ook: Windows aanpassen met Tweak UIX

Hoe kom je eraan?

Softwaremakers bieden steeds vaker een portable versie van het programma aan. Je vindt deze vaak op de downloadpagina van de aanbieder. De versies worden aangeduid met de termen ‘portable’, ‘without installation’ of ‘standalone’.

Probeer altijd eerst via deze weg een portable versie van het programma te krijgen en kom niet in de verleiding om aangepaste versies van de software via niet-officiële kanalen te downloaden. Van deze versies weet je immers niet of er (kwaadaardige) aanpassingen zijn gedaan aan de code. Wordt een portable variant niet aangeboden? Gelukkig bestaan er alternatieve methoden.

Makers bieden vaak een portable variant van hun software aan.

PortableApps.com Platform

Voor ons doel gaan we aan de slag met het PortableApps.com Platform. Deze tool fungeert als grote verzamelbak voor allerlei portable apps. PortableApps is een opensource-initiatief, dat je kosteloos mag gebruiken. De software is onder meer geschikt voor Windows 10 en 11, maar werkt ook op Linux. Je vindt de nieuwste versie via www.portableapps.com/download.

Tijdens de installatie geef je aan hoe het platform moet worden geïnstalleerd. Hierbij kun je kiezen tussen een portable installatie, maar ook voor een installatie in de cloud. Kies je voor een cloud-installatie, dan zet PortableApps alle bestanden in een online map, zoals Dropbox of Google Drive. Voordeel hiervan is dat je vanaf elke locatie met internetverbinding toegang hebt tot je programmaverzameling.

Je kunt de software ook ‘traditioneel’ installeren op de lokale computer. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een installatie voor de huidige gebruikersaccount en een installatie voor alle gebruikers. Wij kiezen voor een portable installatie. Geef hierbij de map op, bijvoorbeeld op een usb-stick. Wil je dat het platform altijd wordt gestart als je Windows gebruikt? Je beschikt hiermee telkens automatisch over de gewenste programma’s en je hoeft PortableApps niet meer handmatig te starten. Kies in het laatste venster voor optie Het platform automatisch met Windows starten.

Je kunt PortableApps op verschillende manieren gebruiken of ‘installeren’.

Overzicht

PortableApps toont een overzicht van de beschikbare apps. De apps zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Afbeeldingen en foto’s, Hulpprogramma’s en Muziek en video. Bij elk programma lees je hoeveel ruimte de download in beslag neemt. Neem de lijst door en plaats een vinkje voor de programma’s die je wilt gebruiken. Tevreden met de selectie? Klik op Volgende. De programma’s worden gedownload.

Let er tijdens de installatie op dat er soms extra vensters worden geopend, zoals gebruiksrechtvoorwaarden. Die vensters verschijnen soms op de achtergrond, maar deze dien je wel door te klikken. Alleen dan kun je de installatie afronden.

Welke apps wil je installeren?

Aan de slag

Je vindt PortableApps als pictogram in het systeemvak van Windows (naast de klok op de taakbalk). Gebruik je het programma regelmatig, zorg er dan voor dat het pictogram continu wordt getoond (en niet is ondergebracht in het submenu van de Windows-taakbalk, zoals standaard het geval is). Open het submenu van de taakbalk en sleep het pictogram van PortableApps naar een leeg gedeelte naast de klok in de taakbalk. Klik eenmaal op het pictogram om het hoofdmenu van PortableApps te openen.

Links vind je een overzicht van de beschikbare programma’s, terwijl je rechts snelkoppelingen ziet naar standaardlocaties (zoals Documenten en Video) en naar programma-instellingen. Onderin het menu lees je hoeveel capaciteit er nog is. Dat is handig, bijvoorbeeld als je een usb-stick gebruikt en wilt weten of er nog voldoende vrije ruimte beschikbaar is.

Klik op een programma in de lijst om het te starten. Via de rechtermuisknop heb je toegang tot aanvullende opties voor het programma. Zo kun je het uitvoeren met beheerrechten (kies voor Als administrator uitvoeren). Ook kun je de naam veranderen (Naam wijzigen) en het programma uit de collectie halen wanneer je het niet meer gebruikt (Verwijderen).

Lees ook: Programma's samen installeren en up-to-date houden

Collectie uitbreiden

Heb je de smaak te pakken, dan kun je eenvoudig de collectie met portable apps uitbreiden. In het hoofdmenu van PortableApps kies je voor Apps, Meer apps verkrijgen. Je kunt de apps op verschillende manieren bekijken, bijvoorbeeld Op titel of Nieuwe releases. Je kunt de lijst met aangeboden apps verder aan je wensen aanpassen. Keer terug naar het hoofdmenu en kies voor Opties (rechts in het venster). Open vervolgens de tab App Store.

Wil je alleen opensource-programma’s gebruiken, dan plaats je een vinkje bij de optie Alleen opensource-apps weergeven. Via die appstore kun je ook vroege testversies binnenhalen: activeer hiervoor de optie Geavanceerde apps weergeven (bèta/test). In het vak ernaast bepaal je of er 64bit-versies moeten worden gebruikt of juist niet: kies tussen Automatisch, Altijd en Nooit.

Welke programma’s mag PortableApps aanbieden?

Overzicht behouden

Na verloop van tijd kan de collectie aardig groeien. Zorg ervoor dat je het overzicht behoudt. Via het zoekvak bovenin kun je op zoek gaan naar een specifieke programma. Bovendien brengt PortableApps de programma’s onder in verschillende categorieën. Ben je niet tevreden over die categorie? Je kunt de app verplaatsen. Klik met de rechtermuisknop op de app en kies Categorie. Een overzicht van bestaande categorieën verschijnt. Je hoeft hiermee geen genoegen te nemen: maak een eigen categorie aan. Onderin het menu vind je de optie Categorie toevoegen. Geef een naam op en klik op OK.

Programma’s die je vaak gebruikt, kun je ook vastmaken aan het startmenu of aan de taakbalk van Windows. Je kunt de portable app vervolgens gebruiken zonder het menu van PortableApps te openen. Klik met de rechtermuisknop op de app die je eenvoudig toegankelijk wilt maken en kies Aan taakbalk vastmaken. Die naam is ietwat misleidend. In de praktijk wordt de app eerst aan het startmenu vastgemaakt. Open het startmenu en klik met rechts op de verschenen app. Kies dan zelf voor Aan de taakbalk vastmaken.

Je kunt favoriete programma’s ook als zodanig markeren. Ze worden dan in een aparte categorie ondergebracht en zijn eenvoudig toegankelijk via de bovenkant van het menu. Klik met de rechtermuisknop op het programma en kies Favoriet. Wil je dat het programma altijd geladen wordt wanneer je de computer gebruikt, dan kies je voor de optie Automatisch opstarten. Als je het programma enige tijd niet gebruikt maar het niet wilt verwijderen, kies dan de optie Verbergen. Via de optie Verborgen pictogrammen weergeven kun je de programma’s alsnog openen.

Naar je hand zetten

Je kunt PortableApps verder naar je hand zetten. In het hoofdmenu kies je voor Opties. Open het tabblad Geavanceerd. Geen behoefte aan die onnodige titelschermen wanneer je een app opent? Plaats een vinkje bij Splash screens van apps uitschakelen (waar ondersteund). Ook kun je alle apps automatisch laten afsluiten zodra je PortableApps sluit: kies voor de optie Apps sluiten bij afsluiten van Platform. Verder vind je de nodige opties om het overzicht te bewaren. Zo kun je de apps in de verschillende categorieën in één keer tonen (via Categorieën standaard uitklappen) of niet-gebruikte categorieën juist laten inklappen (Andere categorieën inklappen als er een uitgeklapt wordt). Wil je dat de categorieën niet altijd zichtbaar zijn, dan kies je voor Categorieën inklappen bij minimaliseren.

Vooral bij een grote hoeveelheid programma’s is het niet altijd eenvoudig om het gewenste programma te vinden. Plaats een vinkje bij Zoeken binnen app-beschrijvingen tijdens zoeken. Hiermee wordt bij een zoekopdracht niet alleen gekeken naar de namen van de programma’s, maar neemt PortableApps ook de bijbehorende beschrijving mee.

Zet PortableApps nog verder naar je hand.

Reservekopie

PortableApps biedt de mogelijkheid om een reservekopie te maken van je programmacollectie. Je kunt op een later moment altijd de back-up terugzetten. Bijvoorbeeld als je niet meer tevreden bent over de huidige programmacollectie en wilt terugkeren naar een eerdere samenstelling. In het hoofdmenu van PortableApps klik je op Back-up. Je vindt de optie rechts in het venster. Kies voor Back-up maken. En wizard wordt geopend. Klik op Volgende. Hierna geef je aan van welke onderdelen je een back-up wilt maken.

Voor een volledige back-up kies je Compleet, deze bestaat dan uit zowel de programma’s als de programma-instellingen. Wil je alleen de gegevens van de programma’s (zoals instellingen, profielen en favorieten) opslaan, dan kies je Opgeslagen data. Tot slot is er de optie Documenten, waarmee je alleen de map met documenten veiligstelt. Geef in het vak Back-up Opties de gewenste locatie en naam op. De andere instellingen hoef je niet aan te passen. Klik op Back-up. Je kunt de reservekopie op elk gewenst moment terugzetten: in het hoofdmenu van PortableApps kies je voor Back-up / Back-up herstellen.

Tijd voor een nieuwe Windows-laptop?

Bol.com verkoopt notebooks in alle soorten en maten.

Ben je al op zoek naar de ultieme Black Friday-deal? Check onze tips in de video hieronder!

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!