ID.nl logo
Programma's samen installeren en up-to-date houden
Huis

Programma's samen installeren en up-to-date houden

Programma’s opsporen, downloaden, installeren en updaten … Het vergt allemaal de nodige tijd en zorgt vaak voor ergernis. In Linux is dit proces beter geregeld, maar Windows maakt gelukkig een aardige inhaalslag. Microsoft heeft daarvoor een eigen oplossing, maar er zijn ook goede externe tools.

Pakketbeheerders

In Linux installeer je programma’s via een pakketbeheerder, met tools als apt of rpm. Of je doet dat vanuit een grafische omgeving , zoals Software Centre in Ubuntu of Software store in Zorin OS. Handig, want je vindt nagenoeg alle gewenste software in één groot, doorzoekbaar archief. Bovendien kan zo’n pakketbeheerder ook de geïnstalleerde applicaties op de achtergrond bijwerken naar de nieuwste versie.

Windows doet dit ook wel voor de meegeleverde applicaties en apps uit de Microsoft Store, maar daar houdt het bij op. Wil je ook andere toepassingen geautomatiseerd installeren en updaten, dan moet je dus verder kijken. De kans is echter klein dat je bij één tool alle software vindt die je nodig hebt. Daarom stellen we je in dit artikel diverse tools voor.

Bestel je nieuwe Windows-laptop hier bij Bol.com.

De Software store van Zorin OS put uit diverse pakketbronnen.

Vertrouwen

Bijna elke Linux-distributie steunt op een of meerdere goed onderhouden softwarecatalogi, ook wel repository’s of pakketbronnen genoemd, waar ze de nodige applicaties en eventuele afhankelijkheden kunnen vinden. Bij Windows is er met WinGet een begin gemaakt met zulke pakketbronnen. Maar je moet nog altijd vertrouwen op de database(s) van een of meer pakketbeheerders. Vertrouwen is hier inderdaad nodig, want je moet er wel zeker van zijn dat van een programma de nieuwste versie wordt geïnstalleerd en ook in de juiste taal. Verder beschikken heel wat toepassingen vaak over diverse installatieparameters en is het de vraag welke parameters een pakketbeheerder tijdens de installatie gebruikt. Wordt de toepassing bijvoorbeeld alleen voor de huidige of voor alle gebruikers beschikbaar gesteld? Wordt eventueel meeliftende adware automatisch geweerd? Worden er snelkoppelingen gemaakt? Kortom, het is geen slecht idee geautomatiseerde installaties en updates van tevoren even te checken.

Ninite

We beginnen met een bekende naam voor het automatisch installeren en updaten van enkele tientallen bekende freeware-applicaties: Ninite. Op de website vink je de gewenste programma’s aan, waarna je op Get Your Ninite klikt. Dit levert een aangepaste installatietool op die je alleen maar uit hoeft te voeren om de gevraagde applicaties te installeren in de standaard installatielocaties. In de meeste gevallen gebeurt dit zonder verdere tussenkomst van de gebruiker, en waar mogelijk gebeurt het zelfs in dezelfde taal als je Windows-installatie.

Je moet deze gepersonaliseerde installer wel zelf bijhouden, want wanneer je hem later nogmaals uitvoert, worden alleen eventuele updates gedownload en geïnstalleerd. Wil je er nog een of meer programma’s aan toevoegen, dan klik je bij het downloaden van de installer op de link change apps (boven aan de downloadpagina) en bewaar je de url. Die laat je de originele selectie zien, waar je nu extra vinkjes kunt plaatsen. Vinkjes weghalen kan ook, maar weet wel dat hiermee de reeds geïnstalleerde toepassingen op je pc niet verdwijnen.

Ninite werkt handig en is betrouwbaar, maar het aantal ondersteunde applicaties is vrij beperkt.

Home Updater

Een programma als Ninite is vooral geschikt voor de installatie van nieuwe software. Andere pakketbeheerders richten zich vooral op het up-to-date houden van al geïnstalleerde programma’s. Dit geldt bijvoorbeeld voor het populaire Patch My PC Home Updater. Dit programma gaat op basis van je Windows-register na welke toepassingen er geïnstalleerd zijn en vergelijkt de versienummers vervolgens met een eigen database waarin zo’n driehonderd programma’s zijn opgenomen. Je vindt deze lijst op de website. De tool zelf heeft het overigens over ‘patch management’, omdat het updaten van toepassingen mogelijk bestaande kwetsbaarheden en bugs uitschakelt.

Meteen na het opstarten van de tool worden de gerubriceerde apps in drie mogelijke kleuren weergegeven: zwart (nog niet geïnstalleerd), rood (update is beschikbaar) en groen (geïnstalleerde versie is up-to-date). Standaard worden alleen de rode, verouderde apps geselecteerd. Klik op x/y Apps Up To Date! om te zien welke versie zal worden geïnstalleerd zodra je op de knop Perform x Updates drukt. Ook nog niet geïnstalleerde apps kun je aanvinken om te laten installeren.

In een flits detecteert Home Updater welke programma’s er zijn geïnstalleerd en welke aan een update toe zijn.

Extra opties

Dankzij de ingebouwde Scheduler hoef je er niet eens aan te denken Home Updater geregeld uit te voeren om je toepassingen up-to-date te houden. Je bepaalt zelf of een gebruiker hiervoor moet ingelogd zijn bij Windows (Run Whether or Not Logged in). En vanuit de rubriek Uninstaller kun je meerdere geïnstalleerde programma’s de-installeren; je hoeft daarvoor tijdens je selectie slechts Ctrl ingedrukt te houden.

Home Updater is portable, wat het een handig programma maakt om het ook op andere pc’s uit te kunnen voeren. Vooral in combinatie met de optie IT pro caching mode, die je aantreft bij Options. Hiermee worden namelijk alle gedownloade installatiepakketten in de submap \PatchMyPCITProCache opgeslagen. Wanneer je in het contextmenu van de geselecteerde applicaties op Add as auto-installin PatchMyPC.ini hebt geklikt, volstaat het de complete map (inclusief submap) van Home Updater op een usb-stick te plaatsen om precies dezelfde applicaties ook snel op andere pc’s te zetten.

Bij Options tref je ook nog enkele andere nuttige instellingen aan. We raden je in elk geval aan Create Restore Point Pre-update ingeschakeld te laten, evenals Auto Close Apps Before Update, want dit laatste verkleint het risico op problematische updates. Bij Download In The Following Language When Available wil je wellicht Dutch geselecteerd hebben.

Home Updater bevat enkele interessante functies en opties.

Software Update Monitor

Met veel van de genoemde tools zet je ook nog niet geïnstalleerde programma’s op je pc. SUMo, voluit Software Update Monitor is daarentegen een rasechte updatebeheerder. Na een snelle scanronde somt SUMo de gedetecteerde programma’s op, en dat gebeurt grondig. Zo vond SUMo er op ons testsysteem 97, tegenover 28 bij Home Updater. De maker claimt minimaal 30.000 softwaretitels in zijn database te hebben. Portable programma’s kun je zelf toevoegen door naar het exe-bestand te verwijzen. Herkent SUMo het programma, dan zal het voortaan ook dat programma op updates controleren. Handig is nog dat SUMo een (kleur)onderscheid maakt tussen grote en kleine updates.

Helaas is er geen sprake van automatische updates. Je moet met rechts op een verouderde app klikken en kiezen voor **Update ophalen**. Je hebt nu zo’n twintig seconden de tijd om op het **Web**-knopje bovenaan te drukken om naar de site van de appontwikkelaar te gaan, voor je naar de promotiepagina van SUMo Pro wordt gebracht. Deze Pro-variant kost je zo’n 20 euro en voert je rechtstreeks naar de downloadpagina. Maar ook dan moet je nog steeds handmatig downloaden en installeren.

SUMo werkt snel en grondig, maar het downloaden en installeren van de updates moet je wel zelf doen.

WinGet

Zo’n twee jaar geleden is Microsoft begonnen met het ontwikkelen van een pakketbeheerder, als onderdeel van het app-installatieprogramma dat vanaf Windows 10 20H2 standaard geïnstalleerd wordt. Je vindt die hier via Instellingen / Apps / Apps en onderdelen. Klik in dit geval op de app en kies Geavanceerde opties voor het versienummer. Dit moet minstens 1.11.11451.0 zijn om ook de eigenlijke pakketbeheerder aan boord te hebben.

Deze heet officieel Windows Package Manager, maar wordt vaak WinGet genoemd. Mocht je een lagere versie hebben van het app-installatieprogramma, dan kun je dit alsnog bijwerken vanuit de Microsoft Store. In Windows 11 zoek je wellicht vergeefs naar App-installatieprogramma bij Apps en onderdelen, ook al beweert de Microsoft Store dat deze al is geïnstalleerd. Wel vind je hier de app Windows Package Manager Source (winget) terug.

Hoe dan ook, je kunt de recentste versie van WinGet altijd zelf downloaden en installeren vanaf de GitHub-site: www.kwikr.nl/mswpm. De recentste stabiele versie haal je op via de link onder Releases (aan de rechterkant van het hoofdvenster), maar hieronder tref je de link +x releases aan. Deze voert je naar een versieoverzicht waar je ook preview-versies kunt downloaden. Houd er rekening mee dat zo’n preview wellicht niet helemaal stabiel is.

Welke release je ook selecteert: download de software met de extensie .msixbundle en dubbelklik hierop om WinGet te installeren – die tijdens de installatie dan toch weer app-installatieprogramma blijkt te heten. Microsoft zorgt met de naamgeving wel voor flink wat verwarring …

Je vindt de nieuwste versie(s) van WinGet altijd op de website van GitHub.

Basiscommando’s

WinGet start je vanaf de Opdrachtprompt op, bij voorkeur als administrator. Klik met rechts op Opdrachtprompt in het startmenu van Windows en kies Als administrator uitvoeren.

Om te weten te komen over welke WinGet-versie je beschikt, voer je dit commando uit:

winget --version

Met het enkelvoudige commando winget (zonder toevoegingen) vraag je om een overzicht van de beschikbare parameters. Voor informatie over de afzonderlijke parameters gebruik je:

winget <parameter> -?

Onderaan vind je telkens een link naar online informatie en voorbeelden. Probeer deze twee voorbeelden maar eens:

winget install -?

winget upgrade -?

Met het commando winget upgrade (zonder verdere parameters) krijg je de geïnstalleerde programma’s opgesomd waarvoor WinGet een upgrade klaar heeft staan, inclusief kolommen als Name, Id, Version (geïnstalleerde versie), Available (beschikbare versie) en Source. Die laatste is doorgaans de (door een community onderhouden) WinGet-pakketbron, maar het kan ook msstore (Microsoft Store) zijn.

Met winget list krijg je een overzicht van alle geïnstalleerde toepassingen, waarbij je eveneens in de kolom Available ziet of er een upgrade beschikbaar is.

Om programma’s te upgraden, kun je een van de volgende commando’s gebruiken. Upgrade van programma met vermelde naam:

winget upgrade "<name>"

Upgrade van programma met vermelde ID:

winget upgrade --id <id>

Upgrade naar een specifiek versienummer:

winget upgrade "<name>" --version <versienummer>

Upgrade van alle programma’s die in aanmerking komen:

winget upgrade --all

Ga met WinGet snel na welke programma’s aan een upgrade toe zijn en haal de gewenste upgrades binnen.

Meer pakketbeheerders

WinGet en Chocolatey zijn de populairste, maar niet de enige gratis pakketbeheerders onder Windows. Zo is er ook nog het opensource Npackd (www.kwikr.nl/npackd, zowel in een grafische als een opdrachtregel-versie), dat momenteel zo’n 1330 pakketten beschikbaar heeft. In de grafische versie hoef je slechts Updateable te selecteren om de applicaties te zien die je kunt updaten: druk op Ctrl+A om deze te selecteren, klik met rechts op je selectie en kies Update.

Met het commando ncl krijg je een overzicht van de beschikbare parameters, zoals: ncl search -q "<zoekterm>" ncl add -p "<pakketnaam>" ncl update -p "<pakketnaam>" ncl remove -p "<pakketnaam>" Een ander alternatief is RuckZuck (https://ruckzuck.tools), dat eveneens opensource is en ook beschikbaar is in zowel een grafische als een opdrachtregelversie. De minimalistische interface bevat onder meer de knoppen Install new Software en There are currently (x) updates available. Deze laatste kun je dan met Update All in één keer bij de tijd brengen. Wij telden circa zeshonderd pakketten in de repository.

Liefhebbers van PowerShell kunnen terecht bij Scoop (www.scoop.sh) dat zich vanuit een PowerShell-terminal met de volgende twee commando’s laat installeren: set-ExecutionPolicy RemoteSigned -Scope CurrentUser irm get.scoo.sh | iex Tik scoop in voor een lijst met parameters, waaronder het bekende search, install, update en uninstall. In deze repository bevinden zich meer dan 4200 toepassingen.

De grafische gebruikersinterface van Npackd oogt best overzichtelijk.

Installaties

WinGet beperkt zich niet alleen tot upgrades, ook de installatie van nieuwe applicaties is mogelijk. Om naar programma’s te zoeken, gebruik je onderstaande opdracht (eventueel gevolgd door |sort voor een alfabetische sortering):

winget search "<zoekterm>"

In de resultatenlijst verschijnen dan de applicaties die je zoekterm bevatten in de tag of de beschrijving – dat kan ook slechts één letter zijn. Je kunt ook specifiek zoeken binnen de naam of de ID van applicaties met een van deze twee commando’s:

winget search --name "<naam>"

winget search --id <id>

Gebruik de parameter --source winget of --source msstore als je je zoektocht wilt beperken tot een van beide pakketbronnen.

Heb je een app gevonden die je wilt installeren, dan kan dat met:

winget install "<name>"

Of met de volgende opdracht, die vaak nauwkeuriger is:

winget install --id <id>

Net als bij een upgrade kun je ook hier een specifiek versienummer vermelden met de parameter --version <versienummer>.

Normaliter kun je de voortgang van de installatie volgen, maar ook dit proces valt aan te passen. Zo zorgt install --silent voor een installatie op de achtergrond, terwijl met install --interactive om de nodige gebruikersinvoer wordt gevraagd. Verder kun je met install --location "<volledig_installatiepad>" aangeven waar op de schijf je de app geïnstalleerd wilt hebben. De betreffende applicatie moet deze extra parameters dan wel ondersteunen.

Heb je de verkeerde app geïnstalleerd, dan kun je dit ongedaan maken met een van deze twee opdrachten (waarbij ook weer de parameters --silent en --interactive beschikbaar zijn):

winget uninstall "<name>"

winget uninstall --id <id>

Sommige applicaties bevinden zich in meerdere pakketbronnen (niet zelden in een andere versie).

Chocolatey

WinGet doet qua populariteit voorlopig nog onder voor pakketbeheerder Chocolatey, vooral bij de gevorderde gebruikers. Ook deze tool wordt onderhouden door een community en laat zich vanaf de opdrachtregel bedienen (al bestaat er ook een grafische versie van: zie tip 11).

Open de Opdrachtprompt als administrator en voer eenmalig de volgende installatieopdracht uit:

@"%SystemRoot%\System32\WindowsPowerShell\v1.0\powershell.exe" -NoProfile -InputFormat None -ExecutionPolicy Bypass -Command "[System.Net.ServicePointManager]::SecurityProtocol = 3072; iex ((New-Object System.Net.WebClient).DownloadString('https://community.chocolatey.org/install.ps1'))" && SET "PATH=%PATH%;%ALLUSERSPROFILE%\chocolatey\bin"

Je vindt deze complexe installatiestring overigens ook terug via www.kwikr.nl/chosetup. Je kunt hier eveneens lezen hoe je Chocolatey vanuit PowerShell kunt installeren.

Herstart de Opdrachtprompt en voer choco -? uit voor een uitgebreid overzicht van alle parameters en opties. Zoals vaker levert choco <commando> -? aanvullende informatie op over de gevraagde parameter, bijvoorbeeld choco install -?.

Een complex commando zorgt voor een pijnloze en snelle installatie van Chocolatey.

Installeren

Om de online pakketbron met momenteel zo’n 9500 apps te doorzoeken, gebruik je een van deze twee opdrachten:

choco find "<zoekterm>"

choco search "<zoekterm>"

Een concreet voorbeeld is:

choco search "chrome"

Overigens kun je ook rechtstreeks online zoeken via www.kwikr.nl/chopack, waarna je meteen het bijbehorende installatiecommando kunt overnemen. Met de extra parameter --verbose krijg je uitgebreidere informatie en met –limitoutput krijg je uitsluitend de programmanaam en versie te zien.

Om te achterhalen welke programma’s je met Chocolatey op je systeem hebt geïnstalleerd, voer je deze opdracht uit:

choco search –local

Merk op dat Chocolatey standaard geen applicaties detecteert die je buiten de tool om hebt geïnstalleerd.

Een applicatie installeren is niet zo moeilijk. In principe kun je volstaan met:

choco install <exacte-programmanaam>

Twee concrete voorbeelden:

choco install lastpass-chrome

choco install vivaldi.portable

Na zo’n commando moet je de installatie nog bevestigen, tenzij je de parameter --confirm of --yes al aan het commando had toegevoegd.

Het is ook mogelijk meerdere applicaties in één keer te installeren door de programmanamen achter elkaar met een tussenliggende spatie in te voeren, bijvoorbeeld:

choco install inkscape krita --confirm

Als je geen voortgangsbalk van de download hoeft te zien, voeg dan de parameter --no-progress toe.

Wil je weten wat er precies zou gebeuren als je een bepaalde applicatie laat installeren, tik dan het gebruikelijke install-commando in, gevolgd door de parameter --whatif. Dit is vooral interessant voor wie zich thuis voelt in PowerShell-scripting. Vind je zo’n simulatie wat overdreven, maar wil je wel vooraf gedetailleerde informatie over een pakket hebben, dan volstaat:

choco info <programmanaam>

Een programma zoeken, eventueel eerst analyseren en dan installeren.

Updaten en wissen

wil je ze natuurlijk ook up-to-date houden. Om Chocolatey zichzelf te laten updaten, volstaat:

choco update chocolatey

Dit voorbeeld geeft ook meteen aan hoe de commando-syntax voor andere applicaties eruitziet:

choco update <exacte-programmanaam>

Meerdere programma’s tegelijk updaten kan ook: tik de diverse namen na elkaar in, gescheiden door een komma. Het kan zelfs nog eenvoudiger, want met choco upgrade all werk je in één keer alle reeds (met Chocolatey) geïnstalleerde programma’s bij. Uitzonderingen kun je toevoegen door ze achter de parameter --except te zetten, met de volgende syntax:

choco upgrade all --except="<programma1>,<programma2>"

Erg handig is trouwens ook het commando choco outdated: dit vertelt je welke pakketten verouderd zijn en welke nieuwere versie er beschikbaar is, zodat je gerichter kunt updaten.

Programma’s die je met Chocolatey hebt geïnstalleerd, kun je hiermee ook weer verwijderen. Het commando, evenals de syntax, spreekt eigenlijk voor zich:

choco uninstall <exacte-programmanaam>

Of voor als je met een schone lei wilt beginnen:

choco uninstall all

Een uitgebreid logboek van alles wat Chocolatey precies voor je heeft uitgevoerd, vind je standaard terug in C:\ProgramData\chocolatey\logs\chocolatey.log.

Je kunt alle programma’s in één keer laten upgraden (behalve de programma’s die je in de uitzonderingslijst plaatst).

Chocolatey GUI

Vind je Chocolatey met zijn indrukwekkende repository best handig, maar ligt de opdrachtregel je niet zo goed, dan kun je de installatie van Chocolatey GUI overwegen. Zoals de naam al aangeeft (GUI staat voor Graphical User Interface), is deze tool een grafische schil rondom de opdrachtregelversie van Chocolatey. Je installeert het programma via de Opdrachtprompt met:

choco install chocolateygui

En upgraden kan met:

choco upgrade chocolateygui

Na de installatie vind je de app netjes terug in het startmenu van Windows. Start je het programma op, dan krijg je direct een overzicht van de geïnstalleerde pakketten te zien, inclusief logo, naam en versienummer. Tenminste, als je aan de linkerkant Deze PC hebt geopend. Open je hier chocolatey, dan krijg je meteen een overzicht van de online softwarecatalogus.

Bovenaan tref je een handige zoekbalk aan, met als filteropties Alle versies, Ook bètaversies en Moet exact overeenkomen en twee mogelijke sorteeropties: A-Z of volgens Populariteit. Klik met rechts op een pakket en kies Installeren of, beter nog, kies eerst Details voor meer informatie. Vanuit dit infovenster zijn er twee knoppen beschikbaar: Installeren en Geavanceerde installatie. Bij deze laatste optie verschijnt er een dialoogvenster met diverse installatieopties, zoals de gewenste versie, eventuele parameters enzovoort.

In het contextmenu van reeds geïnstalleerde programma’s tref je opties aan als Vastzetten (zodat updates worden genegeerd), Deïnstalleren en (geforceerd) Herinstalleren. Via de knop Instellingen kun je nog van alles aanpassen, zowel voor Chocolatey GUI zelf als voor het onderliggende Chocolatey.

De grafische versie van Chocolatey maakt het wel gebruiksvriendelijker, maar niet (noodzakelijk) sneller.
▼ Volgende artikel
AI-tip: zo maak je zelf (heel snel!) een geïllustreerd kinderboek met Storybook
Huis

AI-tip: zo maak je zelf (heel snel!) een geïllustreerd kinderboek met Storybook

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Dit gaan we doen

In dit artikel laten we zien hoe je met Google Storybook een persoonlijk prentenboek maakt. Je leest hoe je een goede prompt schrijft, hoe het boek automatisch wordt opgebouwd met tekst en illustraties en welke extra opties er zijn, zoals voorlezen, delen en downloaden als pdf. Zo weet je precies wat je kunt verwachten en hoe je het resultaat afstemt op je (klein)kind.

Lees ook: Handige AI-apps voor mobiel

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Geef Storybook een tekstopdracht.

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Naast iedere tekst staat een bijpassende illustratie.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Je ontvangt een link om het geïllustreerde verhaal te delen.

🧚Sprookjesboek geschreven?

👑 Daar hoort een prinsessenjurk bij!
▼ Volgende artikel
Gourmetten zonder stank: 10 ideeën die écht werken
© NilsZ - stock.adobe.com
Huis

Gourmetten zonder stank: 10 ideeën die écht werken

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Dit gaan we doen

Stankvrij gourmetten is een kwestie van goede voorbereiding én de juiste nazorg. We splitsen de tien tips daarom op. We beginnen bij de basis: ingrediënten en spullen die nauwelijks rook veroorzaken. Vervolgens geven we je praktische hacks om, mocht er toch wat gourmetlucht blijven hangen, die direct weer uit je woonkamer te krijgen, zodat je de volgende ochtend wakker wordt in een fris huis.

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Watch on YouTube

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!