Natuurlijk wil je zelf de controle over je pc houden. Maar zelfs als je een besturingssysteem kiest dat je controle niet afneemt - zoals Linux - ben je op een dieper systeemniveau nog niet de baas over je computer. Dit dankzij Intel AMT en de bijbehorende Management Engine.

In de beginjaren van de computer was het vanzelfsprekend dat je de broncode van je besturingssysteem en software kon inzien. Dat was ook nodig, want de meeste gebruikers waren toen zelf nog ontwikkelaars. Je had daardoor heel wat controle over je computer: je kon zelf bugs fiksen en de functionaliteit uitbreiden. Universiteiten en onderzoeksafdelingen in bedrijven creëerden die programma’s en deelden ze vrijelijk, of hardwareproducenten ontwikkelden ze en verspreidden ze gratis bij hun hardware.

Beetje bij beetje verloren computergebruikers die controle. De software-industrie werd volwassen en de ontwikkelingskosten stegen. Commerciële partijen begonnen geld te vragen voor softwarelicenties los van hardware en wilden niet dat anderen hun software konden bestuderen of aanpassen. Deze zogenaamde propriëtaire software werd de norm.

Al die tijd bleef er een kleine groep idealistische gebruikers ijveren voor controle over hun pc. In de jaren 1980 en 1990 ontstonden er bewegingen die vrije software en opensource software promoten. In 1991 bracht de Finse student Linus Torvalds de Linux-kernel ter wereld en momenteel blijven gebruikers van Linux-distributies en BSD-besturingssystemen een kleine harde kern vormen van computergebruikers die bewust niet met Windows of macOS werken omdat ze de controle over hun pc willen houden.

Al die inspanningen om voor opensourcesoftware te kiezen, zetten in de praktijk geen zoden aan de dijk. De huidige pc-hardware is immers zo gesloten als wat. Elke moderne pc met het Intel-platform is uitgerust met een microcontroller, de Management Engine, die volledige controle over de pc heeft, maar onafhankelijk van de processor werkt en zonder dat de processor of je besturingssysteem er ook maar iets van ziet.

Ook het BIOS (of tegenwoordig UEFI) is in moderne pc’s niet open, net zoals de firmware van allerlei chips in je computer. Al deze gesloten componenten in pc-hardware betekenen dat je eigenlijk nooit zelf volledig de controle over je pc hebt, zelfs al draai je Linux en opensourcesoftware. Voor gebruikers die graag weten wat er op hun systeem draait, is dit een nachtmerrie. Hoe weet je of je privacy en veiligheid met zo’n systeem voldoende beschermd zijn?

Intel Management Engine

In 2006 introduceerde processorfabrikant Intel zijn Intel Management Engine. Dit is eigenlijk een volledige computer in je computer. Sinds de Core i3/i5/i7-processoren die Intel in 2009 voor het eerst uitbracht, zit de Management Engine in de Platform Controller Hub, een chip die de processor ondersteunt bij zijn taken. Alle desktopsystemen, mobiele systemen en serversystemen vanaf midden 2006 met een Intel-processor zijn uitgerust met een Management Engine.

De Management Engine bestaat uit een processorkern, cachegeheugen voor code en data, een cryptografische coprocessor, een kleine hoeveelheid rom en ram, geheugencontrollers, en zelfs een DMA-controller (direct memory access) met volledige toegang tot het werkgeheugen van je systeem. De Management Engine kan niet alleen het werkgeheugen van de computer uitlezen, maar krijgt ook de bovenste 16 Mbyte van je ram gereserveerd voor eigen gebruik. Verder heeft de Management Engine ook netwerktoegang via de ethernetcontroller van je computer, zelfs met een eigen mac-adres.

©PXimport

Het opstartprogramma van de Management Engine staat op diens interne ROM en laadt een firmwaremanifest van de SPI-flashchip van de pc. Dit manifest bevat een lijst van firmwaremodules en is cryptografisch ondertekend met een sleutel van Intel.

Als het opstartprogramma niet kan verifiëren of het manifest door die sleutel is ondertekend, weigert dit de firmware uit te voeren en wordt de Management Engine stopgezet. Het manifest bevat ook cryptografische hashes van de inhoud van de modules.

De kernel van de firmware is gebaseerd op het propriëtaire realtime besturingssysteem ThreadX van Express Logic. Tot de andere modules behoren een Java virtuele machine met Java-klassen voor cryptografie en veilige opslag, Intel Active Management Technology (AMT), Intel Boot Guard en Protected Audio Video Path of recenter Intel Insider. We gaan even kort op enkele van die laatste modules in.

Wake-on-Lan

De bekendste module van de Management Engine is Active Management Technology (AMT), dat onderdeel uitmaakt van Intels vPro-merk voor bedrijven. Het is een webserver die op de Management Engine draait en gebruikers op een afstand over een versleutelde verbinding toelaat om de pc te beheren, systeeminformatie te raadplegen en zelfs de computer uit- en in te schakelen. Dat inschakelen is zelfs mogelijk als de pc uitgeschakeld is (correcter: als die zich in de S3-slaaptoestand bevindt): die wordt dan via Wake-on-LAN gewekt. De Management Engine is immers actief zolang er stroom is.

Dat zijn heel krachtige mogelijkheden. Als er beveiligingsfouten in de Management Engine zitten, heeft dat dan ook grote gevolgen voor de veiligheid van je systeem. In 2009 al ontwikkelde Invisible Things Lab een exploit voor de Management Engine in de Intel Q35 chipset (geïntroduceerd in 2007). Ze slaagden erin om het beschermde deel RAM dat normaal gereserveerd is voor de Management Engine te remappen en daar een rootkit in te installeren.

In 2011 maakte beveiligingsonderzoeker Patrick Stewin daarvan gebruik om ter demonstratie een rootkit te installeren die alle toetsaanslagen continu registreerde en over het netwerk doorstuurde. Dat deed het door de toetsenbordbuffer in het RAM continu uit te lezen. En aangezien die rootkit op de volledig geïsoleerde Management Engine draait en niet op de processor zelf van de pc, kan antimalwaresoftware dit op geen enkele manier ontdekken.

Intel Boot Guard

Een extra Management Engine module die Intel in 2013 introduceerde in de Haswell-processoren is Intel Boot Guard. Een OEM (original equipment manufacturer) genereert dan een sleutelpaar en installeert de publieke sleutel in de processor. Die processor wil daarna dan alleen opstarten van firmware (BIOS/UEFI) die is ondertekend door de bijbehorende privésleutel, die alleen de OEM kent. Op zulke systemen is het dan onmogelijk om de firmware te vervangen door alternatieve, opensourcefirmware zoals coreboot of Libreboot. Als je zelf je pc samenstelt met een afzonderlijk moederbord en processor, heb je dit probleem overigens niet.

Minder bekend is dat de Management Engine ook een DRM-module (digital rights management) heeft voor audio en video. Vroeger heette die module Protected Audio Video Path (PAVP), maar sinds de Sandy Bridge-processoren wordt er gebruikgemaakt van Intel Insider. Deze DRM-modules werken gelijkaardig. De Management Engine ontvangt van het besturingssysteem van de processor een versleutelde mediastroom en een versleutelde sleutel, en ontcijfert de sleutel.

De Management Engine stuurt de versleutelde mediastroom dan samen met de gedecrypteerde sleutel naar de GPU, die de mediastroom met de sleutel decrypteert en afspeelt. Overigens maken ook andere modules van de Management Engine gebruik van de DRM-mogelijkheid, bijvoorbeeld om een pincode voor authenticatie op het scherm te tonen. Dat gebeurt volledig buiten het besturingssysteem om, zodat die pincode niet door software op de pc te onderscheppen is. Maar aan de andere kant betekent dit dat een rootkit in de Management Engine ook zaken op je scherm kan tonen waar je totaal geen controle over hebt.

AMD

Ben je trouwens fan van AMD? Denk dan niet dat je veilig bent voor de bedreigingen van de Management Engine. Hoewel AMD niet van Intels oplossing gebruikmaakt, bevatten alle AMD-processoren sinds 2013 een Platform Security Processor, een ARM-kern met TrustZone-technologie. De werking daarvan is helemaal anders dan die van de Management Engine, maar deze processor doet iets heel gelijkaardigs.

De Platform Security Processor is op dezelfde ‘die’ (Engels, stukje printplaat of geleidend materiaal) als de hoofdprocessor ingebakken. Ze heeft toegang tot het volledige ram, de netwerkcontrollers en alle andere op de PCI-/PCI Express-bus aangesloten apparaten. De firmware is cryptografisch ondertekend door AMD. Als deze niet aanwezig is, blijft de processor van je pc zichzelf resetten en kun je er dus niet mee werken.

In een volgend artikel kijken we naar de mogelijkheden om de Management Engine eventueel uit te schakelen, dan wel naar de manieren om uit te wijken naar andere opties.

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een aantal keer per week geven we je een overzicht van deze producten. Dit keer: vijf moderne smartphones die voor minder dan 300 euro in de winkel liggen.

Een nieuwe smartphone hoeft niet duur te zijn. Wie goed zoekt, vindt voor minder dan 300 euro verrassend complete toestellen met scherpe schermen, snelle hardware en degelijke camera’s. In dit overzicht vind je vijf recente smartphones die binnen dit budget vallen. Ze bieden elk hun eigen balans tussen prestaties, opslagruimte en accuduur. De één blinkt uit in schermkwaliteit, de ander juist in snelheid of camera-opties. Hieronder lees je wat je van elk toestel kunt verwachten, zonder poespas of verkooppraatjes.

Samsung Galaxy A56

Met de Galaxy A56 richt Samsung zich op gebruikers die een groot scherm en snelle 5G-connectiviteit willen zonder de prijs van een topmodel. Dit toestel heeft een 6,7-inch Super AMOLED-scherm met een resolutie van 1080 × 2340 pixels. Binnenin draait een Samsung Exynos-processor met 8 GB werkgeheugen en 128 GB opslag, uitbreidbaar via een geheugenkaart. De hoofdcamera heeft een resolutie van 50 megapixel, aangevuld met ultragroothoek- en dieptesensoren. De batterij van 5000 mAh ondersteunt 25 W snelladen. Het toestel werkt met Android 14 en biedt ondersteuning voor dual-sim en 5G-netwerken.

OPPO Reno 12 5G

De Reno 12 heeft een afgerond OLED-scherm van 6,7 inch met een verversingssnelheid van 120 Hz. Het toestel draait op de MediaTek Dimensity 7300-processor met 12 GB RAM en 256 GB opslagruimte. De hoofdcamera telt 50 megapixel en wordt bijgestaan door een ultragroothoek- en dieptecamera. De batterij heeft een capaciteit van 5000 mAh en ondersteunt 80 W snelladen via USB-C. Deze telefoon draait op Android 14 met ColorOS. Het toestel ondersteunt 5G, dual-sim en Wi-Fi 6, en beschikt over een vingerafdrukscanner onder het scherm.

Motorola Edge 50 Neo

De Motorola Edge 50 Neo beschikt over een 6,55-inch P-OLED-display met een resolutie van 2400 × 1080 pixels en een verversingssnelheid van 120 Hz. Binnenin zit de Qualcomm Snapdragon 7s Gen 2, gekoppeld aan 12 GB RAM en 512 GB interne opslag. De hoofdcamera heeft een 50-megapixelsensor met optische beeldstabilisatie, de tweede lens is een 13-megapixel ultragroothoek. De batterij heeft een capaciteit van 5000 mAh en ondersteunt 68 W snelladen. De telefoon draait op Android 14 en heeft 5G, NFC en dual-sim.

Samsung Galaxy A16

De Galaxy A16 is een toestel met een 6,5-inch PLS-LCD-scherm met een resolutie van 1600 × 720 pixels. De telefoon werkt met de MediaTek Helio G85-processor en 4 GB werkgeheugen, met 128 GB opslag. De camera achterop bestaat uit drie lenzen, waarvan de hoofdcamera 50 megapixel heeft. De batterij van 5000 mAh ondersteunt 15 W snelladen. Het toestel draait op Android 14 met One UI. De telefoon heeft een 3,5-mm-aansluiting en ruimte voor twee simkaarten.

Xiaomi Redmi Note 14 5G

De Redmi Note 14 5G heeft een 6,6-inch AMOLED-scherm met een verversingssnelheid van 120 Hz. Binnenin zit de Snapdragon 4 Gen 2-chip, samen met 8 GB RAM en 256 GB opslagruimte. De hoofdcamera aan de achterkant heeft 108 megapixel, terwijl de frontcamera 16 megapixel levert. De batterij van 5000 mAh ondersteunt 33 W snelladen via USB-C. Het toestel biedt ondersteuning voor 5G, Bluetooth 5.3, NFC en een infraroodzender. Android 14 met MIUI vormt de softwarebasis.

LG heeft een nieuwe monitor aangekondigd voor creatieve professionals: de UltraFine evo 6K (model 32U990A). Dit scherm valt op als de eerste 6K-monitor met Thunderbolt 5-ondersteuning en richt zich op gebruikers die werken met zware videoprojecten, grafisch ontwerp of andere veeleisende taken.

De 32U990A heeft een resolutie van 6.144 bij 3.456 pixels en een pixeldichtheid van 224 PPI. Dat zorgt voor bijzonder scherpe tekst en een hoge detailweergave. Volgens LG is het scherm in de fabriek gekalibreerd voor consistente kleuren binnen macOS. De monitor dekt bijna de volledige DCI-P3- en Adobe RGB-kleurruimte, wat hem geschikt maakt voor foto- en videobewerking en drukwerk. Ook voldoet hij aan de VESA DisplayHDR 600-standaard, wat zorgt voor een goede helderheid en kleurechtheid. Daarnaast heeft LG een Studio Mode toegevoegd, met drie kleurprofielen die speciaal zijn bedoeld voor Mac-gebruikers.

De UltraFine evo 6K biedt 2,5 keer zoveel pixels als een 4K-scherm, en wie twee van deze monitoren naast elkaar gebruikt, krijgt bijna vijf keer zoveel werkruimte. Via Thunderbolt 5 kunnen gebruikers bovendien eenvoudig meerdere schermen koppelen. De monitor kan ook dienen als hub, met ingebouwde KVM-switch en diverse aansluitingen, waarmee snel tussen Mac- en Windows-systemen kan worden gewisseld.

Dankzij de Thunderbolt 5-ondersteuning haalt de monitor overdrachtssnelheden tot 120 Gbps, drie keer sneller dan Thunderbolt 4. Dat maakt hem geschikt voor het werken met zware 8K-RAW-bestanden en real-time 4K-rendering. Het ontwerp is strak en vrijwel randloos, en het scherm kan in hoogte worden versteld of verticaal worden gedraaid – handig voor wie veel met verticale content werkt. Er zijn minder kabels nodig, wat zorgt voor een opgeruimde werkplek.

“Nu veel videomakers meerdere projecten tegelijk beheren, is de behoefte aan ultrahoge resolutie, nauwkeurige kleuren en snelle verbindingen groter dan ooit,” zegt YS Lee, hoofd van de IT-divisie van LG Media Entertainment Solution Company. “Met de UltraFine evo 6K bieden we een toekomstbestendig scherm van compromisloze kwaliteit, waarmee professionals sneller, slimmer en beter kunnen werken.”

Beschikbaarheid en prijzen

De LG UltraFine evo 6K-monitor wordt in oktober in Europa en de VS uitgebracht, maar een adviesprijs is nog niet bekendgemaakt.