Gebruik van Google Docs groeit met name door de groei van Chromebook-verkopen. Steeds meer mensen maken daardoor kennis met de online Office-suite van Google. Die – laten we eerlijk zijn – sowieso al bekend was. Het is een mooie online in-browser verzameling van veelgebruikte kantoorsoftware.

Ook een beetje moe van die aan functionaliteit exploderende mega-office suites die flink wat harddiskruimte innemen? En steeds weer forse updates door de strot geduwd krijgen? Dan is Google Docs wellicht op maat gemaakt voor jou. Het is een eenvoudige (maar vergis je ook weer niet in die eenvoud!) Office-suite waarvoor je geen bit op je computer of desnoods smart-tv hoeft te installeren. Het geheel draait gewoon in je browser en alles wordt veilig in de cloud bewaard. Je kunt er altijd en overal bij met elk apparaat dat van een browser voorzien is. Of je installeert – als je het dan toch niet kunt laten – een mobiele app. 

Voor Chromebook-gebruikers is het nog makkelijker: daarvoor zijn snelkoppelingen naar de drie onderdelen van Google Docs beschikbaar. Klik je daarop, dan opent direct de gewenste toepassing. Inloggen met gebruikersgegevens hoeft dan niet eens, want eenmaal ingelogd op je Chromebook ben je namelijk ook ingelogd in het Google-ecosysteem. Waarvan Google Docs deel uitmaakt.

Breed inzetbaar

Zoals gezegd bestaat Google Docs uit een drietal onderdelen: Documenten, Spreadsheets en Presentaties. Uit de naamgeving blijkt wat ze precies aan functionaliteit afdekken. We kijken in dit artikel naar Documenten, maar schroom zeker niet ook de andere onderdelen eens aan een grondige inspectie te onderwerpen. Grote kans dat je positief verrast wordt. 

Google heeft namelijk alle nauwelijks gebruikte ‘ruis’ uit z’n online suite gestript. Het betekent dat alleen de echt (veel)gebruikte functies overblijven. Dat zorgt niet alleen voor een overzichtelijke gebruikersinterface, maar zeker ook voor een stuk rust. En zelfs met die overgebleven set tools heb je nog meer dan genoeg om uit te kiezen. Documenten (en de andere onderdelen) zijn dan ook zonder meer geschikt voor scholieren, studenten en ook het bedrijfsleven. Extra prettig daarbij is dat samenwerken aan werkstukken en documenten een eitje is. Niet gek dus dat die al genoemde Chromebook aan een ware doorbraak binnen het Nederlandse onderwijs bezig is. 

Wel gebied de eerlijkheid te zeggen dat Google Docs wellicht net wat minder geschikt is voor complexe universitaire scripties met legio referenties en specifieke opbouw. Maar dat is deels ook weer een kwestie van wennen en misschien toch ook aanleren van een wat andere denkwijze. Grote kans dat de huidige generatie scholieren die straks op een universiteit belandt er z’n hand niet voor omdraait. Ook zijn er add-ons (zie verderop) die deze limiteringen opheffen.

Op naar een brief

Voor zakelijk en thuisgebruik is iets als Documenten meestal ruimschoots voldoende. Qua tekstverwerking hebben we het tegenwoordig veelal over brieven die om wat voor reden ook echt niet via mail verstuurd kunnen worden. Die vereisen geen complexe achterliggende software, slechts een heldere en nette layout volstaat. Ook voor iets als een CV draait documenten z’n hand niet om. Mede dankzij het feit dat daarvoor allerlei sjablonen beschikbaar zijn. Dat is een ander handig kenmerk van Documenten: dankzij sjablonen hoef je over opmaak alvast niet na te denken. Om te beginnen log je in bij Google (of als je in het gelukkige bezit van een Chromebook bent, start je de ‘app’ Documenten). 

Ga gewoon naar Google.nl en klik rechtsboven op Inloggen. Eenmaal ingelogd klik je op de knop met het puntjesraster (ook rechtsboven). Scroll een stukje naar beneden en klik of tik op Documenten (of een van de andere Docs-onderdelen). Je kunt nu kiezen voor een leeg document of een sjabloon. Wil je meer sjablonen zien, klik dan op Templategalerij. Er zijn voldoende werk- en studie/school-gerelateerde sjablonen beschikbaar om uit te kiezen. In dit voorbeeld gaan we voor Zakelijke brief. Die ietwat onlogisch onder het kopje Sollicitatiebrieven te vinden is, want een brieftemplate is vanzelfsprekend ook voor andere doeleinden te gebruiken.

©PXimport

Afdrukken en exporteren

De eigenlijke tekstverwerkingsomgeving opent nu. Werk je op een (ondersteund) mobiel apparaat, dan krijg je wellicht de melding te zien die aangeeft dat er ook een mobiele app beschikbaar is. Die laten we nu even voor wat het is en we concentreren ons op de universele webinterface. 

Het sjabloon spreekt voor zich: overschrijf de voorbeeldteksten en je hebt een strak ogende brief. Wil je deze vervolgens afdrukken, klik dan in het menu Bestand op Afdrukken. Er gebeurt dan net iets anders dan je verwacht (in ieder geval op onze iPad): er wordt namelijk een PDF ter download aangeboden. Die je na downloaden dan alsnog af kunt drukken. An sich niet verkeerd, zo heb je meteen een lokale kopie in pdf-vorm voorhanden. Wil je om wat voor reden ook nog een kopie in .docx-formaat (het bestandsformaat van Microsoft Word) dan klik je in het menu Bestand op Downloaden. 

Naast .docx is nog een serie andere bestandsformaten waaronder zelfs ePub aanwezig. Dat laatste voor wie een boek of handleiding aan het schrijven is die op e-readers gelezen moet worden.

©PXimport

Speciale tekens

Doorloop zeker de menu’s van Documenten eens. Je treft er een hele berg aan bruikbare opties in aan. Zoals gezegd moet het eigenlijk wel heel vreemd lopen wanneer je hier iets mist dat niet voor dagelijks gebruik van pas komt. Wil je een ‘vreemd’ teken invoeren? Klik dan onder Invoegen op Speciale tekens. Grappig is dat je zeer efficiënt kunt zoeken naar een speciaal teken. Door simpelweg de naam in te tikken als je die weet, maar ook om een schets van het gewenste teken te maken. Grote kans dat die schets – hoe klunzig ook – leidt naar het gewenste teken dat in het vlak erboven verschijnt. Klik op het teken in de zoekresultaten en ’t wordt ingevoegd in je tekst, op de plek van de cursor.

©PXimport

Grafieken en add-ons

De mogelijkheid tot het invoegen van grafieken ontbreekt evenmin, klik hiervoor in het menu Invoegen op Diagram en kies een van de grafieksoorten. Vanzelfsprekend wordt je spelling (en ook je grammatica) gecontroleerd tijdens het tikken. Wat Documenten helemaal af maakt is de mogelijkheid tot het toevoegen van extra functionaliteit. Mocht je dus iets missen, dan is de kans aanwezig dat je dat makkelijk alsnog kunt regelen middels een klik op het menu Add-ons en dan Add-ons toevoegen. Je ziet dan een berg aan modules die je kunt ‘installeren’. Kortom: daarmee ontstaat een behoorlijk te tweaken geheel!

©PXimport

Documentnaam en uitloggen

Tot slot: je document wordt automatisch onder een standaardnaam opgeslagen zodra je begint te tikken. Wil je de naam van je document wijzigen, klik dan linksboven op de standaardnaam (in ons voorbeeld Zakelijke brief) en vervang de tekst door iets wellicht logischers. Vergeet na een Google Docs-sessie niet uit te loggen bij Google, als je tenminste niet wilt dat Google voortaan je hele zoekgeschiedenis en aansluitend surfgedrag volgt. Uitloggen is een kwestie van op een paar keer op de terugknop van Google Docs klikken tot je terug bent in het hoofdvenster van de Docs-app die je gebruikt. Klik dan helemaal rechtsboven op het bolletje met de meestal eerste letter van je naam of mailadres, gevolgd door een klik op Uitloggen.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).