Home Assistant is populaire opensource-software om je slimme huis aan te sturen. Je installeert het op een Raspberry Pi of NAS, en beheert het via een handige webinterface of mobiele app. Het ondersteunt duizenden apparaten en integraties met andere smarthomesystemen.

Veel fabrikanten van smarthome-apparaten proberen je op te sluiten in hun eigen ecosysteem. Op die manier proberen ze je nog meer apparaten of diensten te verkopen. Wil je apparaten van verschillende fabrikanten combineren, dan wordt het je doorgaans knap lastig gemaakt. Er bestaan wel standaardprotocollen zoals Zigbee, Z-Wave en het recentere Matter. Maar als je in één huis producten wilt combineren die elk een ander protocol ondersteunen, moet je nog altijd meerdere basisstations draaien. Home Assistant biedt één oplossing aan die duizenden apparaten en diensten ondersteunt.

Een andere trend in smarthomes is dat veel producten alleen werken via servers van de fabrikant. Die cloudverbinding is onhandig: als je internetverbinding bijvoorbeeld uitvalt, kun je je lampen niet meer in- en uitschakelen. Bovendien komt de fabrikant allerlei privacygevoelige informatie over je te weten, zoals wanneer je thuis bent. Home Assistant bewaart jouw data daarentegen lokaal, doordat je het op een Raspberry Pi of andere computer in je eigen huis installeert.

Lees ook: HELP! Mijn slimme huis is down, wat nu?

 Home Assistant installeren

In dit artikel installeren we Home Assistant op een Raspberry Pi 4. In het kader ‘Andere hardware’ vind je enkele alternatieven. Sluit je Raspberry Pi altijd aan op de officiële voedingsadapter van de Raspberry Pi Foundation of een voeding met dezelfde specificaties. Verder heb je nog een microSD-kaartje nodig, bij voorkeur van Application Class 2 en met een capaciteit van 32 GB of hoger. Bovendien moet je tijdens de installatie je Raspberry Pi via ethernet op je netwerk aansluiten. Daarna kun je overschakelen naar wifi, maar ethernet blijft aanbevolen omdat het betrouwbaarder is.

Download en start het programma balenaEtcher en klik op de optie Flash from URL. Zoek dan op de installatiepagina van Home Assistant naar de url voor je model van de Raspberry Pi (3 of 4), kopieer die en plak hem in het tekstveld dat balenaEtcher toont. Klik op OK en dan op Select target. Steek je microSD-kaart in je kaartlezer en selecteer hem in de lijst met verwijderbare opslagapparaten. Bevestig je keuze en klik dan rechts op Flash. Nadat de microSD-kaart is beschreven, haal je hem uit de kaartlezer en steek je hem in het kaartslot van je Raspberry Pi.

Initiële configuratie

Sluit nu je Raspberry Pi via ethernet op je lokale netwerk aan en steek dan de voedingsadapter in het stopcontact. Wacht enkele minuten tot Home Assistant is opgestart. Ga daarna in je browser naar http://homeassistant.local:8123. Als dat niet werkt, zoek dan het ip-adres van je Raspberry Pi op in de webinterface van je router: je vindt het daar bij de DHCP-leases. Surf dan naar http://IP:8123 met in plaats van IP het ip-adres van je Pi.

Home Assistant leidt je nu in enkele pagina’s door de initiële configuratie. Op de eerste pagina vul je je naam, gebruikersnaam en wachtwoord in waarmee je later zult aanmelden. Op de volgende pagina geef je je installatie een naam (bijvoorbeeld Thuis) en kies je je locatie. Die locatiegegevens zijn nodig om te bepalen wanneer de zon opkomt en ondergaat, waarmee bijvoorbeeld verlichting op basis van de schemering werkt. Klik op Detecteren om je locatie automatisch te bepalen. De hoogte van je locatie vind je op deze website.

Op de volgende pagina kies je welke informatie je eventueel wilt doorsturen naar de makers van Home Assistant om hen te helpen bij de ontwikkeling. Standaard staat er niets ingeschakeld. Op de laatste pagina toont Home Assistant welke apparaten het al heeft ontdekt, waarna je op Voltooien klikt.

Nieuwe apparaten

Het dashboard dat je nu te zien krijgt, toont twee widgets: één met de locatie van jou als persoon (Onbekend) en een tweede met het weerbericht van de locatie die je voor je huis hebt ingesteld. Links onderaan zie je ook het onderdeel Notificaties, waar normaal al een oranje bolletje te zien is met een melding. Klik je hierop, dan krijg je te zien dat Home Assistant nieuwe apparaten heeft ontdekt. Klik op Check it out om ze te bekijken.

De pagina die je nu te zien krijgt, kun je op elk moment bekijken met een klik op Instellingen linksonder en dan Apparaten & Diensten. Je ziet dat hier enkele integraties standaard zijn ingeschakeld. Een integratie is alles wat Home Assistant toelaat om met hardware of een ander platform te spreken. Zo zijn er al integraties ingeschakeld om de voedingsspanning van je Raspberry Pi te monitoren, om de stand van de zon te bepalen, om het weerbericht op te vragen en voor de bluetooth-chip van je Raspberry Pi.

Apparaten configureren

Op de integratiepagina toont Home Assistant ook de apparaten die het heeft ontdekt, maar die nog extra configuratie nodig hebben voordat je ze kunt gebruiken. Dat zijn bijvoorbeeld bluetooth-sensoren, ESPHome-apparaten of je printer. Elk van deze apparaten krijgt een kadertje met de tekst Ontdekt in een blauwe titelbalk en een knop Configureer. Klik je op deze knop, dan krijg je een configuratievenster te zien waarvan de inhoud afhangt van het type apparaat.

In veel gevallen beperkt de configuratie zich tot het bevestigen dat je het apparaat in Home Assistant wilt kunnen benaderen. Klik dan op Opslaan, ken het apparaat eventueel aan een ruimte toe (bij deze keuze kun je ook een nieuwe ruimte aanmaken) en klik op Voltooien. Daarna verdwijnt het blauwe kader en de blauwe knop en is het apparaat bij je ingeschakelde integraties te zien. Bij sommige integraties moet je nog enkele extra stappen doorlopen, zoals het invoeren van een url of encryptiesleutel.

Apparaten bekijken

Nu je alle door Home Assistant ontdekte apparaten hebt geconfigureerd, kun je ze bekijken in het tabblad Apparaten. Klik je daar op een van de apparaten, dan krijg je alle informatie te zien die Home Assistant over het apparaat kent, zoals de gemeten sensorwaardes of het batterijpercentage. Elk van deze stukjes informatie is in Home Assistant bekend als een entiteit. En bij een lamp of schakelaar zie je een schuifschakelaar om het apparaat in en uit te schakelen.

Rechts toont Home Assistant een logboek van alle relevante gebeurtenissen, zoals wanneer je een lamp hebt in- of uitgeschakeld. En in het blokje Apparaat info krijg je informatie zoals de firmware- of hardwareversie te zien. Als het apparaat een webinterface aanbiedt voor het beheer, staat de link ernaar ook hier, waarmee je rechtstreeks de webserver van het apparaat bezoekt. Daar kun je dan bijvoorbeeld een imagebestand uploaden om de firmware te updaten.

Dashboard

Als je nu in de linkerzijbalk op Overzicht klikt, krijg je het dashboard van Home Assistant te zien. Vlak na de installatie was dat nog vrij leeg, maar nu zijn al je toegevoegde apparaten hier zichtbaar. Per ruimte zie je een kadertje waarin de entiteiten staan van de apparaten die je aan deze ruimte hebt toegekend. Entiteiten zonder ruimte komen in een kader per type, bijvoorbeeld Sensor.

Schakelaars, zoals van een lamp, kun je hier eenvoudig verschuiven om het apparaat in en uit te schakelen. Klik op de naam van de entiteit voor meer mogelijkheden, zoals het met een kleurenwiel instellen van de lichtkleur van een lamp of het kiezen van een bepaald effect uit een lijst. Bij sensoren zie je de huidige waarde in het kader en een grafiekje van de historische waarden als je op de naam klikt.

Meer over het dashboard, lees je in het artikel: Zo maak je een dashboard voor Home Assistant

Automatiseringen aanmaken

In een slim huis wil je natuurlijk niet alleen sensordata kunnen bekijken en knopjes bedienen. Als het daartoe beperkt zou blijven, zou Home Assistant alleen maar een moderne bedieningsinterface voor al je apparaten zijn. Je wilt dat er ook zo veel mogelijk automatisch gebeurt. Dat is in Home Assistant vrij eenvoudig te realiseren. Die functionaliteit heet Automatiseringen en die heb je vast al hebben gezien op de pagina van een apparaat.

Stel dat je een lamp wilt laten aangaan wanneer een PIR-sensor beweging in de gang detecteert. Open dan de apparaatpagina van je sensor en klik op de plusknop van het kader Automatiseringen. Je krijgt enkele suggesties van wat je kunt doen. Klik bijvoorbeeld op motion.

Triggers, voorwaarden en acties

Je krijgt nu de pagina voor een nieuwe automatisering te zien. Een automatisering bestaat uit drie onderdelen: een of meer triggers, een of meer optionele voorwaarden, en een of meer acties. De trigger heb je al ingevuld door de suggestie motion te kiezen, maar je kunt deze hier nog aanpassen. Je kunt ook een tijdsduur invullen, maar die hebben we hier niet nodig. Zoiets is bijvoorbeeld nuttig als je alleen wilt dat een automatisering start als een contactsensor van een deur of raam minstens tien seconden open is.

Onder de triggers zie je Voorwaarden staan. Triggers en voorwaarden lijken op elkaar, maar het verschil is belangrijk. Bij een trigger vul je in wat de automatisering in gang zet. Een voorwaarde legt extra beperkingen op waaraan moet zijn voldaan om de actie uit te voeren. Wil je bijvoorbeeld de lamp alleen inschakelen als er 's nachts beweging wordt gedetecteerd, dan is de trigger de detectie van beweging. De voorwaarde is dat het tussen zonsondergang en zonsopgang is. Na een klik op Voorwaarde toevoegen kies je een type voorwaarde, zoals Zon, en vul je je beperkingen in.

Uiteindelijk eindigt je automatisering met een actie: iets wat Home Assistant moet doen na de triggers wanneer aan de voorwaarden is voldaan. Klik op Voeg actie toe en kies Apparaat. Selecteer dan het apparaat waarmee je iets wilt doen uit de lijst, zoals je lamp. Selecteer daaronder de actie, zoals Zet Staanlamp Switch aan. Klik tot slot op Opslaan en geef je automatisering een naam en optionele beschrijving. Wanneer de PIR-sensor beweging detecteert tussen zonsondergang en zonsopgang, gaat je lamp aan.

Add-ons

Home Assistant biedt van huis uit al veel functionaliteit, maar die kun je nog uitbreiden met add-ons. Ga daarvoor naar Instellingen / Add-ons en klik rechts onderaan op Add-on winkel. Je hebt nu de keuze uit een lijst met officiële add-ons en community-add-ons. Bij elk van die add-ons gaat het om externe software die op deze manier eenvoudig naast Home Assistant te installeren is en met het smarthomesysteem wordt geïntegreerd.

Zo is er een officiële add-on Samba share om de mappen van Home Assistant binnen je netwerk te delen om er eenvoudiger toegang tot te krijgen, en RPC Shutdown om vanuit Home Assistant je Windows-pc’s op afstand uit te schakelen. Bij de community-add-ons vind je AdGuard Home om advertenties op je netwerk te blokkeren, motionEye om bewegingsdetectie aan je ip-camera’s toe te voegen en Node-RED om op een grafische manier zaken te automatiseren. Wanneer je de geavanceerde modus in je profiel (na een klik op je naam helemaal linksonder) inschakelt, krijg je toegang tot nog meer add-ons.

En verder

Home Assistant is een opensource-project, maar de hoofdontwikkelaars worden betaald door het bedrijf Nabu Casa, dat zijn inkomsten haalt uit het aanbieden van Home Assistant Cloud. Dit is een abonnementsdienst waarvoor je 7,50 euro per maand betaalt. Je krijgt dan een veilige tunnel naar je Home Assistant-installatie die je van over de hele wereld kunt bereiken, zonder dat je zelf dynamische DNS, een TLS-certificaat en portforwarding in je modem hoeft te regelen.

Verder biedt de documentatie van Home Assistant een kijkje in de geavanceerde mogelijkheden. En loop je tegen problemen aan, dan kun je hulp vragen op het forum. De Home Assistant-community is enorm gegroeid de laatste jaren, waardoor je niet alleen staat in het automatiseren van je huis.

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!