Microsoft kennen we natuurlijk vooral van Windows en Office en ook wel van diensten als OneDrive en Bing. Als we je vragen om nog wat gratis tools op te noemen, wordt het al lastiger. Ze zijn er wel, maar dan toch behoorlijk goed verstopt in allerlei hoekjes van het internet. Een aantal van die tools hebben we in dit artikel samengebracht.

Tip 01: Sleutelwerk

Wanneer je googelt naar iets als ‘free software from Microsoft’ stuit je al snel op links die verwijzen naar gratis Microsoft-tools die niet langer worden aangeboden of niet verder worden ontwikkeld, zoals Movie Maker, Mathematics (Wiskundehulp), Security Essentials en WebMatrix. Microsoft heeft dan ook de (kwalijke) gewoonte om de ontwikkeling van gratis software na enige tijd stop te zetten. In het beste geval wordt de functionaliteit in Windows of andere software geïntegreerd.

Voor heel wat freeware-apps kun je uiteraard wel terecht in de officiële Microsoft Store. Deze apps zijn (doorgaans) niet afkomstig van Microsoft zelf, en kwalitatief en kwantitatief kan Microsoft's winkel lang niet tippen aan de App Store of Play Store. Wel afkomstig van Microsoft is de software uit de nog wat experimentele ‘Microsoft Garage'. Zowel de pagina als de toepassingen zijn doorgaans Engelstalig en in principe nog in bètaversie, hoewel meestal wel stabiel. Je kunt filteren op platform (zoals Web, Windows, Android, iOS en Xbox) en uitgiftedatum.

In dit artikel bekijken we een paar apps uit deze collectie, maar neem gerust zelf ook regelmatig een kijkje: er komen geregeld nieuwe programma’s en updates bij.

©PXimport

Tip 02: Beheerderssuite

We gooien er meteen een stevige kandidaat tegenaan: een suite van 74 tools die zich vooral op de wat gevorderde (thuis)netwerkbeheerder richt. De maker van de tools is eigenlijk Winternals, maar dit bedrijf is al meer dan een decennium in handen van Microsoft.

Wanneer je het gedownloade zipbestand hebt uitgepakt, tref je een hele reeks exe-bestanden aan, voor zowel 32bit- als 64bit-versies van Windows (bijvoorbeeld PsInfo.exe en PsInfo64.exe). Het gaat om portable tools die je dus ook vanaf een usb-stick kunt opstarten.

De programma’s dienen uiteenlopende doelen: je kunt er gedetailleerde systeeminformatie mee opvragen, nagaan welke processen actief zijn, bestanden grondig verwijderen, gedeelde bronnen opsporen, netwerkverkeer analyseren enzovoort. Op de vermelde webpagina vind je alle tools afzonderlijk opgesomd, opgedeeld in rubrieken als File and Disk, Networking, Process, Security en System. Klik op elke rubriek voor uitgebreide feedback en voor een overzicht van de beschikbare opdrachtregelparameters. Enkele tools uit deze suite verdienen echter je nadere aandacht. We stellen je die kort voor in de volgende twee tips.

©PXimport

WSCC

©PXimport

Tip 03: Mee-eters

Een van de populairste tools uit deze suite is Autorunsfor Windows. Ook deze tool laat zich afzonderlijk downloaden en voor de liefhebbers is er tevens een opdrachtregelversie beschikbaar (Autorunsc).

Het programma komt goed van pas wanneer je wilt nagaan welke toepassingen en processen er allemaal automatisch mee opstarten met Windows, je browser enzovoort. Dat kan helpen wanneer bijvoorbeeld Windows merkbaar trager opstart. Het ingebouwde Windows-taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc; tabblad Opstarten) laat je dat weliswaar ook zien, maar Autoruns werkt grondiger en is veel informatiever.

Wanneer je Autoruns opstart, krijg je standaard alle ‘autorun’-items te zien, verzameld op het tabblad Everthing. Via een van de andere tabbladen, zoals Logon of Scheduled Tasks, kun je inzoomen op specifieke subcategorieën.

Vanuit het contextmenu kun je een geselecteerd item tijdelijk uitschakelen (verwijder het vinkje) maar ook definitief verwijderen (via Delete). Je kunt ook een snapshot bewaren (via File / Save) dat je met een andere situatie kunt vergelijken via File / Compare. Acht je het niet helemaal uitgesloten dat een van de items kwaadaardig is, dan kun je Autoruns de gedetecteerde items richting VirusTotal laten sturen. Ga naar Options / Scan Options, plaats een vinkje bij Check VirusTotal.com en bij voorkeur ook bij Submit Unknown Images. Bevestig met Rescan; in de kolom VirusTotal zie je hoeveel virusscanners de items als malafide beschouwen.

©PXimport

Tip 04: Procesanalyse

Terwijl Autoruns in feite een (statisch) snapshot te zien geeft van de toepassingen en processen die op een of andere manier of moment automatisch worden opgestart, geeft Process Explorer je een realtime blik op wat processen zoal op je systeem uitvoeren. Klik met rechts op een item uit de lijst en selecteer Properties. Er verschijnt een dialoogvenster met diverse tabbladen, die onder meer het cpu-, gpu-, schijf- en netwerkverbruik van het geselecteerde item tonen. Handig is ook het vizier-pictogram in de knoppenbalk: laat je dit los boven een applicatievenster, dan weet je meteen welk achtergrondproces daarmee samenhangt.

Process Monitor levert dan weer andere interessante en realtime informatie op. Hiermee zoek je namelijk uit voor welke schijf-, register- of netwerkactiviteit een programma verantwoordelijk is. Zodra je File / Capture Events selecteert, legt de tool alle systeemactiviteit vast in een logboek; het aantal gebeurtenissen wordt in de statusbalk getoond. Nogmaals klikken op Capture Events onderbreekt deze registratie. Er is gelukkig hulp aan boord om dit uitgebreide logboek snel en gericht te kunnen doorzoeken. Zo bevat ook deze tool een vizier-pictogram, dat je boven een applicatievenster kunt loslaten om alle informatie over die applicatie te zien. Of je klikt op het filterpictogram en je selecteert een of meer filtervoorwaarden, zoals Process Name begins with winword then Include. Uiteraard is er ook nog de ingebouwde zoekfunctie waarmee je naar specifieke items kunt speuren.

©PXimport

Tip 05: Installatiemedium

Wie Windows 10 op een pc wil installeren, kan het best een programma als Media Creation Tool gebruiken. Bij het opstarten moet je kiezen tussen Deze pc nu bijwerken en Installatiemedia […] voor een andere pc maken. De eerste optie zorgt ervoor dat de nieuwste versie van Windows 10 wordt opgehaald en geïnstalleerd, waarbij je logischerwijze kiest voor de variant waarvoor je een licentie hebt. De tweede optie dient om een installatiemedium voor een andere pc te creëren. Dat kan een usb-stick zijn, maar ook een dvd of een iso-bestand. Dit laatste kun je dan naderhand zelf nog op een stick plaatsen of eventueel als een virtueel station koppelen.

Een voordeel van de Media Creation Tool is dat die usb-sticks opstartbaar maakt, zowel voor gebruik op bios- als op uefi-systemen. Gebruik je een tool als Rufus, dan moet je die keuze zelf maken door de overeenkomstige parameters in te stellen.

©PXimport

Tip 06: Multimuis

Je hebt op je bureau een desktop-pc en een laptop staan en misschien heb je ook nog wel een server draaien op een oudere, in de kast weggemoffelde pc. Met Mouse Without Borders, een tool uit het Garage-project, kun je met eenzelfde toetsenbord en muis tot maximaal vier Windows-computers simultaan bedienen. De bedoeling is dat je de tool installeert op je ‘hoofd-pc’, die met muis en toetsenbord, waarbij je meteen de computernaam en de getoonde beveiligingscode noteert.

Laat het venster geopend en installeer deze tool ook op je andere pc(‘s), waar je dan dezelfde computernaam en code invult. Indien nodig geef je je firewall toelating om een verbinding op te zetten. Als het goed is kun je de muisaanwijzer nu voor de schermrand van je eerste pc verslepen en duikt die mooi op het scherm van je tweede pc op. In de voorkeuren van het programma kun je op het tabblad Options eventueel Easy Mouse op Disable zetten; je kunt dan niet langer meer voorbij de schermrand van een pc heen slepen. Om toch naar een andere pc over te kunnen schakelen druk je dan op Ctr+Alt+F1, F2, F3 en F4. Een leuk extra is dat ook het Windows Klembord over de pc’s heen wordt gedeeld.

©PXimport

Tip 07: Fotoverhuis

Photos Companion is eveneens afkomstig uit het Microsoft Garage-project en is een handig hulpmiddel voor wie de Foto’s-app van Windows 10 gebruikt en geregeld foto’s of video’s van zijn mobiele apparaat naar de computer wil overzetten. Je downloadt dit niet apart, maar je start het vanuit de app Foto's. Start die op, druk op het hamburgerknopje, kies Instellingen en zet Preview op Aan. Over naar je mobiele apparaat, waar je uit de officiële app-store van Apple of Android de app Photos Companion installeert.

Wanneer je die opstart, verwacht die een qr-code; die haal je naar boven in de Foto’s-app op je pc, via de knop Importeren / Van mobiel via Wi-Fi. Zodra je de qr-code hebt gescand kun je de gewenste foto’s of video’s selecteren – je krijgt in dit media-overzicht bijvoorbeeld ook de ontvangen WhatsApp-foto’s te zien. Tik op Done om de foto’s of video’s over te zetten, wat overigens lekker snel blijkt te werken. Minpuntje is wel dat je deze koppeling via qr-code bij elke nieuwe sessie opnieuw moet maken.

©PXimport

Tip 08: Panorama

Je kunt weliswaar panoramische foto’s maken met de al dan niet ingebouwde app van je smartphone, maar misschien verkies je toch je goeie (ouwe?) digitale fotocamera en stel je de panorama’s liever achteraf samen op basis van deels overlappende foto’s. Dan is Image Composite Editor iets voor jou (32- en 64bits-versie). Je kunt zo’n panorama overigens niet alleen van foto’s maar ook van videobeelden maken.

We houden het hier gemakshalve bij foto’s. Allereerst selecteer je een aantal geschikte foto’s en kies je (bijvoorbeeld) voor Simple Panorama. Druk op de Stitch-knop: de tool tracht nu het panorama samen te stellen, waarbij je uit verschillende projectiemethodes kunt kiezen, zoals Cylindrical, Spherical en Perspective. Vervolgens klik je op Crop en leg je de gewenste panorama-contouren vast. Ten slotte kun je het resultaat in diverse formaten opslaan via Export to disk.

©PXimport

Tip 09: Dictafoon

Voor gebruikers van MS Office zijn er een paar gratis plug-ins beschikbaar, sommige daarvan worden zelfs na een succesvolle testperiode in het Microsoft Office-pakket toegevoegd. Dictatezo'n app. Deze dicteer-functie is nu onderdeel van Word, PowerPoint en Outlook. Met deze tool spreek je eenvoudigweg je tekst in, waarna die automatisch in het document wordt uitgetypt. Zodra je de Dictate-knop indrukt kun je met het dicteren beginnen. De tool begrijpt ook een beperkt aantal instructies, zoals new line en comma. Volgens de makers kan de tool met een twintigtal talen overweg en kan er realtime naar wel 60 talen worden vertaald, maar op onze test-pc bleek het aantal ondersteunde talen vreemd - en jammer - genoeg beperkt tot enkele varianten van Engels, Frans, Duits, Spaans, Portugees, Italiaans en Chinees. Wij testten het Engels, Frans en Duits uit en dat leverde zeer degelijke, zij het niet vlekkeloze resultaten op. Hopelijk komt ook snel een Nederlandse taalmodule (weer?) ter beschikking.

©PXimport

Tip 10: Nog meer add-ons

Ook de app Social Share is nu onderdeel van Office, specifiek in PowerPoint is er de add-on Social Share. Zoals de naam al doet vermoeden maakt deze tool het makkelijk om (delen van) je diashow te publiceren, met name op Facebook en Twitter. Je dient de add-on wel eerst bij deze diensten te autoriseren. Voor Facebook heeft deze add-on de meeste functionaliteiten in huis. Zo kun je je diapresentatie naar een filmpje om laten zetten, transities incluis. Je kunt vanuit PowerPoint ook de reacties van je vrienden volgen.

Gebruik je Excel en worstel je met handleidingen voor Excel-functies in andere talen die je maar niet goed omgezet krijgt in het Nederlands, dan biedt de add-on Functions Translator voor Excel (Office 365) een uitweg. De installatie van de add-on plaatst een extra rubriek op het lint: Functiesvertaler. Klik je hier op Translator, dan verschijnt een venster met twee invoervelden. Het is de bedoeling dat je in het ene veld een formule intikt of plakt en na een druk op de knop verschijnt de vertaalde formule in het andere veld. Via het tandwielpictogram stel je de gewenste bron- en doeltaal in, waarbij je uit enkele tientallen talen kunt kiezen.

©PXimport

Sterren kijken

©PXimport

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.