De groeiende rol van sociale media bij protesten

Social media hebben enorme invloed op protesten. Zoveel, dat overheden soms verregaande maatregelen treffen om daar iets aan te doen. Daarmee doelen we op de Soedanese regering die het hele internet stillegde voor drie weken, maar ook de Chinese overheid die Telegram blokkeerde tijdens de Hong Kong-protesten. Klinkt als een ver-van-ons-bed, maar ook in Amerika probeert de staat steeds meer invloed te krijgen op sociale platformen. Trump wil zelfs de communictiewet aanpassen om social media meer uitgeversrechten en -plichten te geven.

Sociale media helpen niet alleen mensen te mobiliseren, het helpt ze ook een mening te vormen. Zeker Twitter, dat praktisch aan elkaar hangt van de hersenspinsels en discussies. Hoewel dat ook tot gevolg heeft dat veel protesten inmiddels om veel meer draaien dan één specifiek onderwerp, blijft het bijzonder dat social media ook hiervoor heel geschikt blijken.

Flitsmeister voor actievoerders

Er zijn zelfs platforms zoals Sukey, die alle social media-berichten en foto’s van protesten verzameld. Zo ben je snel op de hoogte van wat er gebeurt. De snelheid en openheid van social media zorgen ervoor dat mensen al voor ze zich op de Dam hebben verzameld opvallen bij de media. De plus is dat Sukey ook nog aangeeft waar je het beste heen kunt lopen en waar je op een muur van politie kunt rekenen. Een soort Flitsmeister voor actievoerders.

Zo’n app blijkt hard nodig, maar kent ook zo zijn problemen. Zo was er tijdens de SocialMediaBlackOut-campagne een probleem met de hashtag #BlackLivesMatter. Juist omdat er zoveel berichten ‘op zwart’ kwamen met die hashtag, verstopten die als het ware het kanaal waarop protestanten met elkaar communiceren. Het is dubbel. Enerzijds heeft een hashtag veel kracht, maar ook die wordt voor verschillende doeleinden gebruikt.

Protesteren is dus allang niet meer iets dat we alleen ‘op de barricade’ doen. Je via online media uitspreken of een online petitie tekenen behoort hier ook toe. Toch zal fysiek protesteren nog steeds een van de meest sprekende methodes zijn. Denk aan de beelden van de Dam tijdens het recente Black Lives Matter-protest of die van de Women’s March in 2017 in America. Hoe scherp een tweet ook is: een beeld spreekt nog steeds duizend woorden.

Technologie is echter niet altijd de vriend van protestanten. Zo worden er regelmatig camera’s ingezet om na te trekken wie er bij protesten aanwezig waren. Bijvoorbeeld in Londen in 2009 bij onenigheid over Israels aandeel in de Gazastrook. Mensen werden na die protesten alsnog nagetrokken en waar nodig opgepakt. De beelden zijn voor de politie ideaal bewijs in een rechtszaak.

De politie gebruikt Twitter ook om mensen te informeren. Vroeger zouden ze dat vooral met megafoons doen, maar inmiddels wordt er vaak naar Twitter gegrepen om mensen te informeren. Trump deed dat laatst ook op Twitter, door iets te zeggen in de trant van: wanneer protestanten beginnen te plunderen, dan wordt er geschoten. Een tweet die het sociale platform wegens de oproep tot geweld achter een waarschuwing heeft geplaatst, tot grote ergernis van de Amerikaanse president.

24/7 meekijken

Social media zorgt er ook voor dat we veel meer te zien krijgen van de protesten. Het streamingplatform Twitch heeft meerdere kanalen die 24/7 beelden van de protesten rondom Black Lives Matter uitzenden. De chatschermen ernaast draaien overuren, want er is zoveel te zien en zoveel te bediscussiëren. Je ziet beelden die je vroeger alleen op het nieuws zou zien, gecurateerd door redacteuren. Maar denk bijvoorbeeld ook aan een oproep om geld te storten in fondsen die zorgen dat de borgsom voor opgepakte protestanten wordt betaald. Zo‘n oproep zou normaliter waarschijnlijk erg lokaal blijven in Amerika, maar dankzij de openheid van het internet kom je deze oproep snel tegen wanneer je een Amerikaans artikel leest over de situatie.

Toch is social media ook in dit geval niet heilig. Er is nog steeds te weinig controle op nepnieuws, waardoor onjuiste informatie zich net zo snel verspreid als informatie die wel correct en bruikbaar is. Bovendien biedt social media vaak vooral de gesprekken nadat iets is gebeurd, waardoor je soms mist wat er voorafging aan dit gesprek. Die context kun je zelf opzoeken, maar soms is het dan nog moeilijk om zeker te weten of personen daarover spreken of misschien al over een follow-up van die berichtgeving.

Hoewel social media zeker een essentiële schakel is geworden in actievoeren, is de beste technologie die helpt in protesten de smartphone. Zonder die uitvinding konden we social media aanzienlijk minder gemakkelijk gebruiken. Hetzelfde geldt voor applicaties die zorgen dat actievoerders beter geïnformeerd en veilig blijven. En dan zijn er natuurlijk de camera’s op onze smartphone. Die kunnen beelden schieten die de wereld overgaan, en de wereld oproepen om in actie te komen.