Intussen weten we wat er met onze gegevens gebeurt die we online opslaan en dat ons communicatieverkeer onder een vergrootglas ligt. Met deze 15 tools en webdiensten heb je een goed gevulde gereedschapskist om je eigen bestanden, berichten en andere online zaken af te schermen voor onbevoegden. Alles voor een veilig internet, dus.

1 Signal

Waar WhatsApp de meest gebruikte chat-app ter wereld is, is Signal de privacyvriendelijke tegenhanger. Qua uiterlijk lijken de apps veel op elkaar, maar Signal heeft de reputatie nagenoeg onkraakbaar te zijn. IJzersterke encryptie tussen alle berichten is niet het enige dat de dienst zo privé maakt. Je kunt er geen screenshots in maken, je kunt berichten instellen die automatisch weer verdwijnen en de dienst verzamelt geen metadata. Tegenwoordig kun je met Signal zelfs (video)bellen en ook die feature is volledig versleuteld. Signal wordt zelfs aangeraden door Edward Snowden. En het is volledig gratis.

©PXimport

2 LastPass

Je kunt nog zo’n sterk wachtwoord hebben verzonnen, maar als een dienst gehackt wordt, komt dat wachtwoord op straat te liggen en heb je er nog niks aan. In een ideale wereld heb je voor iedere dienst een ander wachtwoord, maar dat is onmogelijk te onthouden … tenzij je een wachtwoordkluis zoals LastPass gebruikt! LastPass maakt voor iedere dienst een uniek en sterk wachtwoord aan, wat je vanuit de app of met de handige browser-add-ons meteen kunt plakken op het moment dat je het nodig hebt. Sinds kort is de app zelfs helemaal gratis, ook als je hem op meerdere apparaten gebruikt. Ideaal.

©PXimport

3 ProtonMail

ProtonMail is geen op zichzelf staand programma, maar een maildienst. ProtonMail is gebouwd door een Zwitsers bedrijf dat privacy en de veiligheid van je berichten als leidraad heeft genomen. Alle mails zijn versleuteld en tijdens het inschrijven hoef je ook geen persoonlijke informatie weg te geven. ProtonMail is bijzonder makkelijk in te stellen en te gebruiken, en er zijn goede apps voor zowel pc/laptop als smartphone. Je kunt je Gmail- of Outlook-account wel de deur uit doen! De dienst is bovendien gratis te gebruiken, al vragen de makers wel om een donatie om Proton Mail in de lucht te houden.

©PXimport

4 Thunderbird

Hoewel mailprogramma Thunderbird zich niet specifiek richt op privacy, is het wel een favoriete tool van veel gebruikers die zich daar mee bezig houden. Thunderbird wordt gemaakt door Mozilla (het bedrijf achter browser Firefox) en is grotendeels opensource. Offline mailprogramma’s zijn – anders dan de meeste online mail-clients/diensten – veelal niet financieel afhankelijk van het ontfutselen van persoonlijke gegevens, en dat is Thunderbird gelukkig ook niet. Als extra heeft Thunderbird ondersteuning voor add-ons, zodat jet met virusscanners, adblockers, spamfilters, maar ook pgp-addons zorgt dat e-mailen een heel stuk veiliger aanvoelt.

©PXimport

5 OpenKeychain

Pgp (‘Pretty Good Privacy’) is een nagenoeg onkraakbaar encryptiealgoritme dat je aan e-mails kunt toevoegen om ze compleet anoniem te houden. Pgp bestaat al sinds 1992, maar hoewel het bijzonder veilig is, is het niet gebruiksvriendelijk. Je hebt sleutels nodig van zowel jezelf als van een ander en dat levert een hoop gedoe op tijdens het schrijven en versturen van e-mails. Met OpenKeychain voor Android wordt versleuteld mailen echter een stuk makkelijker. Deze gratis app kun je in combinatie met verschillende e-mail-apps gebruiken om makkelijk pgp-versleuteling aan je mails toe te voegen. Nu alleen nog een ijzersterk wachtwoord verzinnen.

6 Wickr Messenger

Wat Snapchat is voor foto’s, is Wickr Messenger voor berichten. Wickr is een chat-app waarbij al je chats automatisch verdwijnen na een specifieke tijd die je zelf kunt instellen. Het gaat bij Wickr overigens niet alleen om tekstberichten, maar je kunt er ook foto’s en video’s mee versturen en groepsgesprekken beginnen. De app legt de nadruk op veiligheid en heeft sterke encryptie toegevoegd aan alle berichten. Bovendien is Wickr inmiddels ook op de desktop te gebruiken, wat de dienst weer een stuk toegankelijker maakt.

©PXimport

7 CryptPad

Samenwerken in documenten was tien jaar geleden nog spannend en uniek, maar het is tegenwoordig gemeengoed geworden. Grote diensten als Google en Microsoft bieden prima tools aan, maar als je iets geheim wilt houden moet je geen Drive of Office 365 gebruiken. In dat geval is er Cryptpad, een online tekstverwerker waar meerdere personen tegelijk aan een document kunnen werken, maar waarbij de documenten alleen door de makers te bekijken zijn. Toegegeven, er zitten niet zo veel opties in als in Office, maar als je niet meer nodig hebt dan de meeste basis-opmaakprofielen en -functies dan heb je aan Cryptpad meer dan genoeg.

©PXimport

8 Tresorit

Tresorit is als een soort Dropbox, maar met twee belangrijke verschillen: de dienst richt zich vooral op het bedrijfsleven én staat volledig in het teken van anonimiteit. Naast de end-to-end-versleuteling heeft Tresorit nog een aantal andere functies die het gebruik extra veilig maken. Zo kun je altijd zien wie welke wijzigingen heeft gedaan, en zijn er Public Key Infrastructures om te zorgen dat gebruikers op meerdere apparaten veilig blijven. Je moet er overigens wel flink voor betalen: Tresorit kost minimaal tien euro per gebruiker per maand, maar voor bedrijven die met gevoelige informatie werken is dat best de moeite waard.

©PXimport

9 DuckDuckGo

Ja, Google is de allerbeste zoekmachine die er bestaat, maar daar betaal je wel een prijs voor: de dienst volgt je overal op internet en verdient miljarden met het profileren van bezoekers. Gelukkig zijn er alternatieven die dat niet doen. DuckDuckGo is er daar één van, en ook met deze zoekmachine krijg je prima zoekresultaten te zien. Die worden niet opgeslagen en zijn ook niet gepersonaliseerd op jouw profiel (dat kan ook niet, want dat wordt niet opgebouwd). Overigens is Startpage ook een goed alternatief.

©PXimport

10 Private Internet Acces

Een vpn is één van de beste manieren om te zorgen dat je veilig online bent. Van alle beschikbare vpn’s is Private Internet Access (‘PIA’) onze favoriet. Deze dienst heeft alles wat je van een vpn mag verwachten: snelheid, veel verschillende servers en handige apps voor Windows, Android en iOS. Let op dat je voor een goede vpn wel moet betalen, want bij gratis diensten zit er altijd een addertje onder het gras. Gelukkig zit je ook op dat vlak goed bij PIA, want je betaalt er slechts 45 euro per jaar voor. Koopje!

11 Tor Browser

Het incognito-venster in je browser is handig als je niet wilt dat iemand je zoekgeschiedenis kan terugvinden, maar echt anoniem ben je er niet mee. Als je zeker wilt weten dat er niemand – maar dan ook écht niemand – mee kan kijken met je surfgedrag (zelfs je provider of de overheid niet) dan gebruik je Tor. De Tor-browser, waarvan de afkorting staat voor ‘The Onion Router’, wordt niet alleen gebruikt door criminelen, maar door iedereen die om zijn privacy geeft. Je internetverkeer wordt ermee omgeleid via een handvol proxy’s waardoor je bijna niet te volgen bent. Het nadeel is dat het surfen er langzamer van gaat, maar dat is een klein offer om te maken als je om je privacy geeft.

©PXimport

12 Ghostery

Ghostery is een browser-add-on voor zowel Firefox als Chrome, die bedoeld is om vervelende trackers tegen te houden. Die komen op praktisch iedere website voor en worden gebruikt door advertentienetwerken om je op een heleboel websites te kunnen volgen. Met Ghostery kun je per pagina zien hoeveel trackers er achter je aan zitten en je kunt ze allemaal tegelijk óf individueel uitschakelen. Er zijn overigens genoeg alternatieven voor Ghostery, zoals Privacy Badger of Disconnect. Adblockers doen dit klusje doorgaans ook voor je, en die beschermen je ook nog tegen malvertising-aanvallen. uBlock Origin is op dit moment de beste adblocker.

©PXimport

13 VeraCrypt

In een tijd waarin alle apps en apparaten standaard worden versleuteld, is een goede encryptietool onmisbaar geworden. VeraCrypt is de spirituele opvolger van TrueCrypt, en is inmiddels nog veiliger geworden. Vooral het aantal opties om schijven, usb-sticks of losse bestanden te versleutelen is zeer compleet. VeraCrypt maakt versleutelen toegankelijk voor de leek, maar heeft ook meer dan genoeg opties voor de échte cryptonerds. Bovendien is de tool gratis én opensource, wat het risico op misbruik flink kleiner maakt.

©PXimport

14 KeePass

Wil je een wachtwoordmanager niet alleen gebruiken voor wat simpel kopieer- en plakwerk (zie tip 2), dan is er het oneindig veel uitgebreidere KeePass (en KeePassX voor Linux). Dat is een opensource wachtwoordmanager, maar de software doet veel meer dan alleen het genereren van unieke wachtwoorden. KeePass zorgt dat je die op verschillende manieren kunt importeren en exporteren, dat je keyfiles kunt gebruiken om de app te beschermen, en je kunt pgp-versleuteling aan je wachtwoorden hangen. Wie graag in de weer gaat met verschillende encryptiestandaarden kan in het menu bovendien een enorme hoeveelheid opties aanpassen.

©PXimport

15 Google Authenticator

Naast een sterk wachtwoord is het ook slim om tweestapsverificatie aan te zetten voor zo veel mogelijk diensten. Daarbij heb je niet alleen een wachtwoord nodig, maar ook een extra code die je op je smartphone genereert. Zo heeft een hacker niet genoeg aan alleen je wachtwoord. Je kunt zo’n extra code krijgen via sms, maar de gratis app Google Authenticator is eigenlijk beter omdat die codes niet onderschept kunnen worden. Google Authenticator genereert zo’n code op je smartphone en is gratis te gebruiken op Android en iOS. Authenticator wordt ondersteund door een groot aantal diensten die tweestapsverificatie aanbieden.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!