Dankzij virtual lan’s, kortweg vlan’s, kun je meerdere virtuele netwerken aanmaken, elk met een eigen ip-bereik (subnet), maar met dezelfde infrastructuur. Het geeft je daarmee vrijwel hetzelfde als fysiek gescheiden netwerken, maar je hoeft geen extra kabels te trekken. Dat zit zo.

Dankzij de gunstige prijzen voor managed switches hoef je niet veel aan een vlan uit te geven. Een zakelijke router om verkeer tussen vlan’s en internet in goede banen te leiden, is ook geen vereiste dankzij de gratis software pfSense. Bij grote netwerken ontkom je bijna niet aan vlan’s. Denk aan een bedrijf waar elke afdeling een afzonderlijk netwerk krijgt.

Maar ook in een klein netwerk kan het interessant zijn. Denk bijvoorbeeld aan een gastnetwerk met alleen internettoegang, een netwerk voor onveilige IoT-apparaten en een netwerk waar je ongestoord kunt werken zonder dat je last hebt van zware downloads in een ander subnet. Hier komt ook QoS (Quality of Service) om de hoek kijken: daarmee geef je verkeer op bepaalde vlan’s een hogere prioriteit.

Vlan tagging

Om scheiding aan te brengen met vlan’s krijgt verkeer op elk netwerk een uniek labeltje, ook wel vlan-tag of id genoemd. Dat is gedefinieerd in de 802.1Q-standaard. Het wordt allemaal geregeld op de routers, switches en accesspoints. Die moeten natuurlijk wel met vlan’s overweg kunnen. Zo heb je om te beginnen een managed switch nodig, soms ook smart switch genoemd. Die kan automatisch de juiste tag toekennen aan verkeer of dit juist op basis van de tag in het juiste netwerk indelen.

De aangesloten apparaten zoals pc’s en printers weten niets van de vlan’s, voor die poorten wordt het verkeer zelfs ontdaan van de tag, ook wel untagged genoemd. Het verkeer naar een router, switch of accesspoint die met vlan’s overweg kan bevat uiteraard wel de tags. Een andere managed switch kan zo zelf het verkeer weer correct verder verdelen. En een router kan verkeer voor de vlan’s onderling en met internet regelen. En ten slotte kan een geschikt accesspoint de tag aan een bepaalde ssid koppelen, zodat je ook op het wifi-netwerk dezelfde scheiding hebt.

©PXimport

In theorie kun je gezien de 12 bits grote tag tot 4096 getallen onderscheiden, maar de 0 en 4095 zijn gereserveerd en de 1 heeft de speciale functie van standaard vlan. Al het verkeer dat geen tag heeft wordt daarop ingedeeld. Het zijn meer vlan’s dan je óóit nodig zult hebben.

De meeste switches onderscheiden maar zo’n 256 vlan’s. In de praktijk heb je aan twee tot vijf vlan’s waarschijnlijk meer dan genoeg. Een praktisch voorbeeld is het scheiden van televisie (iptv), internet en telefonie, zoals ook internetproviders zoals KPN en XS4ALL zelf in hun netwerk doen.

Ongemerkt maak je dus thuis wellicht al gebruik van vlan’s. Zo hebben providers aan de internetkant vaak verschillende netwerksegmenten voor internet, televisie en telefonie. De precieze vlan-instellingen verschillen per provider. KPN en XS4ALL gebruiken bijvoorbeeld vlan 4 voor televisie (iptv), 6 voor internet en 7 voor telefonie. De router zal deze intern ook verwerken en uitsplitsen naar logisch gescheiden netwerken.

Dat doen ze bijvoorbeeld door televisie op één van de switchpoorten aan te bieden en internet op de andere poorten. Op de poort voor televisie sluit je dan een settopbox aan of eventueel meerdere via een switch. Dankzij interne regels in de router kunnen de settopboxen overigens ook gewoon met internet communiceren, zodat je via de settopbox bijvoorbeeld Netflix kunt bekijken.

Benodigdheden

pfSense is een op FreeBSD gebaseerde opensource router/firewall voor het opzetten van vlan's, die niet onder doet voor prijzige zakelijke producten. Je hebt er wat netwerkkennis voor nodig, maar geen speciale kennis van het Unix-achtige besturingssysteem zelf: de configuratie gaat vrijwel volledig via een webinterface. Aan de hardware worden geen speciale eisen gesteld. Het werkt op vrijwel elk systeem en ook in een virtuele omgeving. Een (zuinige) 1GHz-processor met 1 GB werkgeheugen is al genoeg, tenzij je erg actief van vpn’s gebruik gaat maken.

Een leuke budgettip zijn de tweedehands thin clients op eBay van merken als HP en Dell. Die kosten maar een paar tientjes. Koop er een mooie tweedehands netwerkkaart voor met meerdere poorten en je hebt een goede basis. Wie klaar wil zijn voor de toekomst kiest liefst een processor die met AES-NI-instructies overweg kan.

Wil je alleen experimenten met pfSense? Dat kan ook goed met bijvoorbeeld VirtualBox op je pc en enkele virtuele netwerkinterfaces. Ook in het echt draait pfSense trouwens prima in zo’n virtuele omgeving (bijvoorbeeld VMware ESXi of Proxmox VE), handig als je dat al op een server hebt draaien. Dan zijn een paar fysieke netwerkpoorten wel weer gewenst.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Woor wie graag en veel leest en dat ook op vakantie wil doen, loopt al snel tegen de beperkingen aan voor wat betreft het menemen van boeken. Een e-reader is dan een uitkomst: een enkel apparaat kan zo je hele boekencollectie opslaan. Dat scheelt kilo's en kostbare kofferruimte.

Ben je een boekenwurm die graag leest aan het zwembad, aan zee of in bad? Dan is een waterdichte e-reader een absolute uitkomst! We hebben vijf e-readers met een lekker groot scherm voor je gevonden.

Kobo Sage

Deze e-reader is ontworpen voor de serieuze lezer die meer wil dan alleen boeken verslinden. Het grote, haarscherpe E Ink Carta 1200-scherm zorgt ervoor dat tekst er fantastisch uitziet en pagina's vlot omslaan. Handig is ook de ondersteuning voor de Kobo Stylus. Hiermee kun je direct aantekeningen maken in boeken en pdf-bestanden. Daarnaast kun je via Bluetooth ook luisterboeken afspelen, waardoor je moeiteloos wisselt tussen lezen en luisteren. De behuizing is waterdicht, dus een boek lezen in bad of aan het zwembad is geen enkel probleem. Met 32 GB aan opslag heb je bovendien genoeg ruimte voor duizenden boeken en notities.

PocketBook InkPad 4

De PocketBook InkPad heeft een iets kleiner 7,8-inch scherm. Uniek is de ingebouwde luidspreker, waarmee je direct luisterboeken kunt afspelen zonder een koptelefoon te hoeven koppelen, al is die optie er via Bluetooth natuurlijk ook. De InkPad 4 is waterbestendig en het scherm heeft daarnaast ook een extra beschermlaag tegen krassen, dus prettig als je iets minder voorzichtig met je spullen omgaat. Met de SMARTlight-functie pas je niet alleen de helderheid aan, maar ook de kleurtemperatuur van het licht, zodat je op ieder moment van de dag comfortabel kunt lezen. Dankzij de ondersteuning voor een breed scala aan bestandsformaten, inclusief stripboekformaten, hoef je je zelden zorgen te maken over het converteren van bestanden.

Pocketbook InkPad Color 3

Voor wie zijn leeservaring letterlijk meer kleur wil geven, is er de PocketBook InkPad Color 3. De IkPad Color 3 heeft - zoals de naam al doet vermoeden - een 7,8-inch kleurenscherm van de nieuwste generatie dat 4096 kleuren kan weergeven. Dit maakt het apparaat perfect voor het lezen van tijdschriften, graphic novels, en kinderboeken, waarbij illustraties echt tot leven komen. De kleuren zijn weliswaar subtieler dan op een tablet, maar het grote voordeel blijft het rustige, niet-reflecterende e-ink scherm. Net als zijn zwart-wit broertje hierboven heeft dit model een ingebouwde luidspreker, Bluetooth, waterbestendigheid en de aanpasbare SMARTlight-verlichting. Een goede keuze als je vaak content met beeldmateriaal leest.

Kobo Libra Colour

Deze Kobo Libra Colour met zijn 7-inch kleurenscherm biedt een prachtige middenweg als je een iets kleinere e-reader zoekt. Dit model brengt de voordelen van een kleurenscherm naar een compacter en betaalbaarder niveau. Je kunt er niet alleen boekomslagen in kleur op zien, maar ook direct in je boeken arceren en notities maken met de los verkrijgbare Kobo Stylus 2. Het ergonomische ontwerp met fysieke bladerknoppen wordt als zeer prettig ervaren, omdat je de e-reader stevig kunt vasthouden zonder het scherm aan te raken. Uiteraard is ook dit model waterdicht. Hij is ook voorzien van ComfortLight PRO dat blauw licht filtert zodat het prettiger is voor je ogen.

PocketBook Era

De PocketBook Era is een andere goede kandidaat in de 7-inch categorie. Het model is robuust en strak vormgegeven, met een dunne rand en fysieke bladerknoppen aan de zijkant voor de bediening. Dit model leest vrijwel alle bestandsformaten die je maar kunt bedenken, heeft een ingebouwde luidspreker voor audioboeken en is waterdicht. Hoewel het een zwart-wit scherm heeft, is de schermkwaliteit uitstekend dankzij de E Ink Carta 1200-technologie, wat zorgt voor een hoog contrast en snelle reactietijden. Als je geen behoefte hebt aan een kleurenscherm of stylus-ondersteuning, dan is de PocketBook Era een prima keuze.

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, maar ook de meest toegankelijke telefoon van het - Nederlandse! - merk tot dusver. De Fairphone 6 is een smartphone die voor iedereen boeiend is, vertelt de fabrikant vol trots. Is dat echt zo? Je leest het in deze Fairphone 6-review.

Het verhaal van Fairphone is nobel: het maakt smartphones (en audioproducten) met respect voor mens en milieu, onder andere door zoveel mogelijk duurzaam gewonnen grondstoffen te gebruiken en Chinese fabrieksarbeiders goed te behandelen en te betalen. De telefoons zelf zijn deels door jou als gebruiker te repareren en krijgen vele jaren software-updates. Alles voor een zo duurzaam mogelijke smartphone die jij zo lang mogelijk kunt gebruiken. Een streven waar niemand op tegen kan zijn, maar een groot verkoopsucces zijn Fairphones nooit geworden. Wij denken dat dat onder andere komt omdat Fairphone vaak koos voor technisch wat minder goede onderdelen, waardoor een Fairphone op papier en in de praktijk minder goed presteerde dan even dure – maar veel minder duurzame – smartphones van andere merken. 

©Rens Blom

De batterij kun je zelf uit de smartphone halen.

©Rens Blom

De batterij uit de behuizing.

©Rens Blom

Een nieuwe batterij is zo in de smartphone te stoppen.

De Fairphone 6 moet dat verhaal veranderen. Het 193 gram wegende toestel is net als zijn voorgangers erg duurzaam, krijgt updates tot 2033 en is grotendeels zelf te repareren. Fairphone belooft die reserve-onderdelen ook te blijven verkopen tot 2033. Bovendien krijg je vijf jaar garantie op de hardware van de smartphone, tegenover twee jaar die de meeste andere merken bieden. Tot zover de aspecten die Fairphone interessant maken voor de bekende doelgroep. 

©Rens Blom

Prima specificaties

Fairphone heeft echter ook stappen gezet om zijn nieuwste smartphone interessanter te maken voor een grotere doelgroep. In de Fairphone 6 zitten meer gangbare specificaties, zoals een prima Qualcomm-processor en — net als in de Fairphone 5 – 8 GB werkgeheugen en 256 GB opslagcapaciteit. De Fairphone 6 heeft een beter oledscherm gekregen. Dat scherm is met 6,3 inch redelijk goed met één hand te bedienen, oogt soepel dankzij de 120Hz-verversingssnelheid en kan ook op andere vlakken aardig meekomen met de concurrentie. 

©Rens Blom

De camera's zijn ook vernieuwd en bevallen ons heel aardig. Met de 50megapixel-hoofdcamera schiet je in veel omstandigheden realistische foto's en de 13megapixel-groothoekcamera doet ook keurig zijn werk. Er zijn in dit prijssegment wel smartphones met nog betere camera's. Voor de batterij geldt hetzelfde. De Fairphone 6 beschikt over een 4415mAh-accu die probleemloos een dag meegaat, maar daar houdt het op. Veel concurrerende toestellen hebben grotere accu's en gaan langer mee. Opladen doet de Fairphone 6 met maximaal 30 watt via usb-c, waardoor de accu snel genoeg vol zit. 

Rustgevende modus

Om een bredere doelgroep aan te spreken, heeft Fairphone meer gedaan dan een technisch fijne smartphone maken. De Fairphone 6 heeft echt een eigen smoel, komt – ondanks dat je hem grotendeels uit elkaar kunt schroeven – degelijk over en houdt prettig vast. Een speciale knop laat je overschakelen naar een rustgevende modus met slechts vijf apps, zonder meldingen. Helaas ervaren wij nogal wat bugs in deze modus.

©Rens Blom

De rustgevende modus.

©Rens Blom

Met deze gele knop schakel je de rustgevende modus in en uit.

We vinden het ook leuk en slim bedacht dat je officiële accessoires kunt kopen om op de achterkant te schroeven. Denk aan een kaarthouder, nekkoord en verticaal rubber handvat voor meer grip. De accessoires bevestigen en verwijderen gaat erg eenvoudig en doet ons veel denken aan de aanpak van de concurrerende CMF Phone 1 die begin 2024 uitkwam. 

©Rens Blom

©Rens Blom

©Rens Blom

Wat CMF niet doet en andere merken vrijwel ook niet, is jou de telefoon laten openschroeven om onderdelen als het scherm, de batterij en luidspreker te vervangen bij schade of een defect. Fairphone doet dit wel en profileert zich zo niet alleen als een duurzaam merk, maar ook als een merk dat jou als gebruiker verder helpt bij problemen. Die filosofie waarderen we.

Software nog met bugs

Fairphone belooft zijn nieuwste smartphone tot 2033 software-updates te geven, een belofte die bij oude toestellen is waargemaakt. Het merk heeft langer nodig dan andere fabrikanten om updates uit te rollen, maar heeft wel een lange adem. Opmerkelijk is dat wij en veel andere vroege gebruikers nogal wat softwareprobleempjes ervaren met de Fairphone 6. Een topman van Fairphone (h)erkent de bugs en belooft deze zomer updates met oplossingen. Fijn, maar als vroege koper kunnen de eerste weken tot maanden met je nieuwe Fairphone 6 dus ook frustrerend zijn.  

©Rens Blom

Dan blijft alleen nog de prijs over. De eerste Fairphones waren niet heel duur, maar technisch ook niet zo geavanceerd. De Fairphone 5 uit 2023 was technisch een stuk beter, maar kostte een serieuze 699 euro. We vinden het dan ook een goede stap dat de Fairphone 6 verschijnt voor 599 euro – een prijs die in potentie meer mensen aanspreekt. Zeker omdat de smartphone technisch echt prima bevalt.

Conclusie: Fairphone 6 kopen?

De Fairphone 6 is de meest duurzame smartphone die je kunt kopen, wat een goed gevoel geeft. Je profiteert er zelf ook van, want het toestel is eenvoudig te repareren en krijgt liefst acht jaar software-updates. Tel daar een prima gebruikservaring bij op en je kunt voor 599 euro een erg interessante smartphone kopen. Een smartphone die wij om de combinatie van genoemde redenen veel mensen kunnen aanraden, al moeten vroege kopers dus rekening houden met bugs in de software.