De eenvoudigste manier om een headless Raspberry Pi op te zetten is via het netwerk. Dan log je via het ssh-protocol op je Pi in, naar keuze via ethernet of wifi. Met de Raspberry Pi Zero en Zero W is het zelfs mogelijk om een netwerkverbinding op te zetten via een usb-kabel.

Als je je Pi opstart vanaf het image van Raspbian dat je in het vorige deel van deze workshop hebt gedownload, draait Raspbian wel, maar heb je een toetsenbord en scherm nodig om erop in te loggen. De ssh-toegang is immers standaard uitgeschakeld om misbruik door onbevoegden te voorkomen.

De oplossing is gelukkig eenvoudig. Steek het micro-sd-kaartje in je pc. Windows herkent daarop de fat32-partitie ‘boot’ en opent die in Windows Verkenner. Krijg je de vraag om een niet-herkende partitie te formatteren, doe dat dan niet!

Vink eerst in het menu Beeld de optie Bestandsnaamextensies aan. Rechtsklik dan op een lege plaats in die partitie en maak een nieuw tekstdocument aan met de naam ssh. Verwijder wel de extensie .txt en wanneer je de vraag krijgt of je dat echt wilt, bevestig je je keuze. Door dit bestand dat je nu hebt aangemaakt, schakelt Raspbian de volgende keer dat het besturingssysteem opstart de OpenSSH-server in, zodat die elke keer bij het opstarten automatisch mee opstart.

Haal de micro-sd-kaart uit je pc, steek hem in je Pi, sluit je Pi via een ethernetkabel op het netwerk aan en start het minicomputertje op.

Inloggen via PuTTY

Het eerste wat je nu te weten dient te komen, is het ip-adres van je Pi op je netwerk. Een eenvoudige manier is om in de ‘dhcp leases’ van je router te kijken. In die lijst vind je voor elk toestel dat een ip-adres heeft gekregen van de dhcp-server op je netwerk het ip-adres, het mac-adres en de naam waarmee het toestel zichzelf identificeert. Raspbian is standaard zo geconfigureerd dat het de naam raspberrypi gebruikt. Een andere aanwijzing is dat het mac-adres van elke Raspberry Pi begint met b8:27:eb.

Heb je het ip-adres gevonden, open dan het programma PuTTY, verzeker je ervan dat in het hoofdvenster SSH aangevinkt staat en vul bij Host Name (or IP address) het ip-adres in. Laat het poortnummer op 22 staan. Klik op Open om de verbinding te starten.

Omdat het de eerste keer is dat je op de Pi inlogt via ssh, krijg je een gevaarlijk ogende waarschuwing (“PuTTY Security Alert”). Dat doet PuTTY omdat het de host key (een unieke beveiligingssleutel) van je Pi nog niet kent. Klik op Ja om de host key in PuTTY op te slaan, zodat je de volgende keren deze waarschuwing niet meer krijgt.

Daarna vraagt PuTTY je achtereenvolgens om een gebruikersnaam en wachtwoord in te voeren. Als gebruikersnaam voer je pi in en als wachtwoord raspberry. Het wachtwoord wordt niet getoond terwijl je typt. Je bent nu ingelogd en kunt opdrachten op je Pi invoeren.

©PXimport

Wifi configureren

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je Pi via een ethernetkabel met je thuisnetwerk verbonden is. Raspbian haalt dan immers automatisch een ip-adres op van je dhcp-server. Je hoeft dan alleen nog maar in te stellen dat de OpenSSH-server opstart.

Maar wat als je geen ethernetkabel wilt of kunt aansluiten? Of als je headless systeem een Raspberry Pi Zero W is, die geen ethernetconnector heeft? Dan dien je na het inschakelen van ssh ook je wifi-netwerk nog te configureren voor Raspbian. Maak daarvoor een tekstdocument met de naam wpa_supplicant.conf aan in de bootpartitie van Raspbian (bevestig weer dat je de extensie .txt wilt veranderen) en open het in WordPad (of een goede editor als Notepad++). Voer in dit bestand de volgende regels in:

Vul hierin uiteraard in plaats van SSID en WACHTWOORD het ssid en wachtwoord voor je eigen wifi-netwerk in. Sla dit configuratiebestand op, haal de micro-sd-kaart uit je pc en steek hem in je Pi. Zodra je het ip-adres van je Pi hebt gevonden, kun je inloggen via PuTTY.

Inloggen via usb

Op de Raspberry Pi Zero en Zero W is er nog een andere manier: een netwerkverbinding via de usb-on-the-go-poort (let op: dat is de micro-usb-aansluiting waar USB bij staat, niet degene waar PWR bij staat). Deze functionaliteit moet je eerst nog inschakelen.

Open daarom na het inschakelen van ssh het bestand config.txt in WordPad (Kladblok opent het bestand verkeerd) en voeg helemaal onderaan de volgende regel toe:

Open daarna het bestand cmdline.txt met WordPad en voeg tussen rootwait en quiet de optie

toe. Let op dat voor én na deze optie een spatie staat. Sla het bestand op en haal de micro-sd-kaart uit je pc. Download dan de RNDIS-driver voor de Raspberry Pi Zero. Pak het zip-bestand uit. Steek de micro-sd-kaart in je Pi, sluit de Pi via de usb-on-the-go-poort op je computer aan (die geeft je Pi ook stroom) en wacht even.

Windows 10 herkent je Pi Zero standaard als serieel usb-apparaat. Open daarom het Apparaatbeheer, klik op Poorten, klik dan met rechts op Serieel USB-apparaat, kies voor Stuurprogramma bijwerken / Op mijn computer zoeken naar stuurprogrammasoftware en dan Ik wil kiezen uit een lijst met stuurprogramma’s op mijn computer. Klik op Bladeren, navigeer naar de map van de driver die je hebt uitgepakt en selecteer het bestand RNDIS.inf. Klik op Volgende om de driver te installeren.

©PXimport

Adres achterhalen met Zeroconf

Dan is de vraag welk ip-adres je Pi via die RNDIS-driver heeft gekregen. Gelukkig draait op Raspbian de avahi-daemon, die Zeroconf ondersteunt (ofwel Zero Configuration Networking). Dan heb je alleen nog op je Windows-computer Zeroconf-ondersteuning nodig.

Als je al Apple-software zoals iTunes hebt geïnstalleerd, draait er al Zeroconf-software op je pc. Indien niet, installeer dan de Apple-software Bonjour Print Services voor Windows. Bonjour is de naam die Apple aan Zeroconf geeft.

Daarna log je via PuTTY op je Pi in door als hostnaam raspberrypi.local in te voeren en je gebruikersnaam en wachtwoord in te voeren. Dat werkt overigens alleen als er geen andere Pi in je netwerk onder dezelfde naam bereikbaar is. Schakel indien nodig even tijdelijk het netwerk van je pc uit.

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.