ID.nl logo
De technologie achter wifi uitgelegd
© PXimport
Huis

De technologie achter wifi uitgelegd

Wifi bestaat al zo’n 20 jaar, maar het wifi van vandaag valt – onder meer op gebied van snelheid, beveiliging en zelfs dekking – nauwelijks nog te vergelijken met het wifi van weleer. Er worden voortdurend nieuwe technologieën ontwikkeld die regelmatig ook in andere standaarden resulteren. In dit artikel lees je meer over de achterliggende technieken en de belangrijkste standaarden.

Wifi is een term die iedereen vlot in de mond neemt, maar niemand kan zeggen wat die precies betekent. ‘Wi’ staat voor wireless maar ‘fi’ verwijst alvast niet naar ‘fidelity’, zoals een vroege advertentieslogan liet geloven: “Wi-Fi, The Standard for Wireless Fidelity”. Wifi is niets meer dan een handelsmerk afkomstig van de Wi-Fi Alliance, een non-profit organisatie opgericht in 1999, met als bedoeling de wifi-technologie te promoten en wifi-producten te certificeren. Maar hoe werkt die wifi-technologie eigenlijk en welke interessante standaarden werden in die twee decennia zoal ontwikkeld?

©PXimport

Radiogolven

In de basis werkt wifi-technologie op ongeveer dezelfde manier als een traditionele radio. Wanneer een router elektrische stroom door een antenne stuurt, bewegen er elektronen in een bepaald patroon. Dit genereert een elektromagnetische golf die door de antenne wordt uitgestuurd. Als deze golf de antenne van een ontvanger bereikt, worden ook daar elektronen met datzelfde opgewekt wat resulteert in een gelijkaardige elektrische stroom.

Elke golf wordt gekenmerkt door zowel een amplitude (de grootte van de golfbeweging, zeg maar) als een frequentie (het aantal keren per seconde dat een golfcyclus optreedt), en door deze waarden te variëren kan er data worden gecodeerd die dan aan ontvangerszijde weer wordt gedecodeerd. Bij AM-radio bijvoorbeeld gebeurt dat eenvoudigweg door de amplitude van de golven te moduleren. Wifi daarentegen gebruikt veel complexere modulatiepatronen om digitale data te verzenden, zoals fasemodulatie (een vorm van frequentie-modulatie) en er wordt nog altijd verder gesleuteld aan betere coderingstechnieken.

Terwijl radiotechnologieën als FM en AM met lage frequenties werken (KHz en MHz) opereert wifi met relatief hoge frequenties in de 2,4GHz- en tegenwoordig vooral ook de 5GHz-frequentieband, wat een hogere bitdichtheid per draaggolf toelaat: 1 GHz komt zowat overeen met 1 miljard golfcycli per seconde.

©PXimport

802.11b & 802.11g

De aanvankelijke wifi-standaard was IEEE 802.11, maar intussen zijn er talrijke varianten ontwikkeld. Zo wist 802.11b zich vanaf 1999 snel tot een de facto standaard voor thuisgebruik te ontwikkelen. Die zette DSSS/CCK-modulatie in (direct sequence spread-spectrum complementary code keying) en haalde theoretische snelheden tot 11 Mbit/s. Zo’n vier jaar later was het de beurt aan 802.11g. Die haalde een theoretisch maximum van 54 Mbit/s, mede dankzij de codering OFDM (orthogonal frequency division multiplexing), een variant van QAM (quadrature amplitude modulation). QAM is een vorm van multilevel codering waarbij meerdere bits tegelijk kunnen worden getransporteerd. OFDM maakt het mogelijk dat een radiosignaal in verschillende subsignalen kan worden uitgesplitst, wat tot minder interferentie leidt.

Een zwak punt voor zowel 802.11b als 802.11g bleef echter de 2,4GHz-band. Immers, ook andere toestellen als magnetrons, bluetooth-apparaten en draadloze telefoons opereren binnen die frequentie en bovendien is het aantal te gebruiken kanalen beperkt. De 11 kanalen overlappen elkaar gedeeltelijk. Om dit te vermijden, stel je je draadloze router of toegangspunt het best in op een kanaal in dat minstens vijf nummers is verwijderd van dat van naburige netwerken. In de praktijk komt dat neer op een keuze tussen kanalen 1, 6 en 11.

Goed om weten is ook dat elk wifi-kanaal tevens een bepaalde ‘breedte’ heeft: standaard is dat 20 MHz. Sommige producenten slaagden er in meerdere kanalen te bundelen, zodat een effectieve kanaalbreedte van 40 MHz kon worden benut. Dat gebeurde echter vooralsnog op een niet-gestandaardiseerde manier, wat tot allerlei compatibiliteitsproblemen leidde.

©PXimport

802.11n

Door de groei van het aantal wifi-netwerken werd het al snel dringen op deze 2,4GHz-band. Dit besef resulteerde in 2009 in de 802.11n-standaard, die voor het eerst ook het gebruik van de 5GHz-band mogelijk maakte – de 2,4 GHz bleef evenwel beschikbaar. Deze 5GHz-band was toen veel minder druk en biedt zo’n 23 niet-overlappende kanalen (van elk 20 MHz) aan. In de praktijk zijn dat er evenwel maar 19, waarvan er bovendien 15 ook door onder meer radarsystemen kunnen worden gebruikt. Detecteert een router zo’n radarsignaal, dan zal dat kanaal normaliter niet beschikbaar zijn.

802.11n mikte vooral ook op hogere snelheden – theoretisch tot 150 Mbit/s en zette daarvoor in op diverse (nieuwe) technologieën, waaronder kanaalbundeling – in tegenstelling tot bij 802.11g gebeurde dat dit keer op een gestandaardiseerde manier – en vooral ook mimo (multiple input multiple output). Hierbij worden verschillende antennes gecombineerd, zodat er meerdere simultane datastromen zijn, met een hogere doorvoersnelheid tot gevolg. Via mimo konden toen maximaal vier datastromen parallel worden verstuurd.

802.11ac

Verdere ontwikkelingen leidden daarna alweer tot een nieuwere standaard: 802.11 ac, die op het moment van dit schrijven nog altijd de meest gebruikte is. Die werkt uitsluitend op de 5GHz-band en kan kanalen bundelen met een totale breedte van 80 of zelfs 160 MHz. Mimo werd opgewaardeerd tot maximaal acht simultane datastromen. De meeste 802.11ac-routers bieden 801.11n op de 2,4GHz-band. Het gevolg is natuurlijk een waaier aan routermodellen, waarbij de mogelijkheden bovendien niet altijd eenduidig worden aangeprezen. Zo worden de theoretisch haalbare snelheden van alle radio’s van de 5GHz- en 2,4GHz-band gewoon bij elkaar opgeteld. Lees je bijvoorbeeld AC1200, dan betekent dat doorgaans twee datastromen op 2,4 GHz (2x150 Mbit/s= 300 Mbit/s) en twee op 5 GHz (2x433 Mbit/s = ‘afgerond’ 2x450 = 900 Mbit/s). Het wordt nog iets ingewikkelder, gezien door een betere QAM-modulatie de basissnelheid van 433 Mbit/s per antenne op de 5GHz-band soms wordt opgedreven tot 600 Mbit/s (TurboQAM) of zelfs 750 Mbit/s (NitroQAM).

Wellicht de meest belangwekkende vernieuwing in 802.11 ac (wave 2) is de ondersteuning voor mu-mimo (multi-user mimo). Bij traditionele mimo kan één antenne slechts één wifi-client tegelijk bedienen. In dat geval heb je dus al minstens drie antennes nodig om drie clients tegelijk te kunnen bedienen. Mu-mimo-routers daarentegen kunnen met één antenne simultaan tot maximaal vier aangesloten apparaten bedienen. Dat is vooral zinvol wanneer vaak meerdere draadloze, mu-mimo-compatibele clients binnen je draadloze netwerk actief zijn. Maar het kan de verbindingen ook versnellen bij één of twee clients die elk over minstens twee antennes beschikken.

Getallen verklaard

We hebben heel wat 802.11ac-routers bekeken, op diverse fora en in online webshops, en zagen onder meer de volgende varianten vaak terugkeren. Er zijn er weliswaar nog een hoop andere. AC1900: drie datastromen op 2,4 GHz (TurboQAM, 600 Mbit/s) en drie op 5 GHz (1300 Mbit/s) AC2350: drie datastromen op 2,4 GHz (TurboQAM, 600 Mbit/s) en vier op 5 GHz (1750 Mbit/s), mu-mimo AC2600: vier datastromen op 2,4 GHz (TurboQAM, 800 Mbit/s) en vier op 5 GHz (1750 Mbit/s), mu-mimo AC3200: vergelijkbaar met AC1900 maar de datastromen op 5 GHz hebben een kanaalbreedte van 160 MHz (2600 Mbit/s), mu-mimo AC5300 (5400): drie datastromen op 2,4 Ghz met NitroQAM (1000 Mbit/s) en tweemaal vier op 5 GHz met NitroQAM (2x2165 Mbit/s), mu-mimo

©PXimport

Met de opvolger 802.11ax, ook wel HEW (High-Efficiency Wireless) genoemd, bevinden we ons tussen heden en toekomst. Er zijn weliswaar al een paar 802.11ax-routers beschikbaar, maar de officiële certificering wordt pas in 2019 verwacht.

De verbeteringen liggen zowel op het vlak van snelheid als van netwerkcapaciteit. Zo zou de theoretische maximumsnelheid met acht gekoppelde datastromen bij een 160 MHz breed kanaal en een verder verbeterde QAM-modulatie, maar liefst 9607,8 Mbit/s bedragen. Belangrijker echter is de verbeterde netwerkcapaciteit, met onder andere mu-mimo. In tegenstelling tot bij 802.11ac is deze functionaliteit standaard ingebouwd en kan mu-mimo niet alleen voor het downloaden maar ook voor de uplink worden ingezet. Verder zorgt het nieuwe OFDMA (orthogonal frequency-division multiple access – een multi-user variant van het eerder vermelde OFDM) er bovendien voor dat niet noodzakelijk een heel kanaal aan een client dient te worden toegewezen, maar desgevallend alleen een deel (subkanaal), zodat meer clients simultaan kunnen worden bediend. Wil je gebruik kunnen maken van alle mogelijkheden van 802.11ax, dan moet je wel over een geschikt clienttoestel beschikken.

802.11 ax belooft tevens een beter bereik, doordat er tegelijk op de 5GHz- en op de 2,4GHz-band – die beter door muren kan doordringen – kan worden uitgezonden. Tot slot is het dankzij Target Wake Time (TWT) niet langer nodig dat clients continu met de router verbonden blijven: er kunnen hierover afspraken worden gemaakt tussen router en clients, met als gevolg minder drukte en daardoor ook een langere batterijduur bij de clients.

Nog meer standaarden

Intussen werd en wordt ook naarstig gesleuteld aan andere standaarden, zoals 802.11ad. Die opereert in de zeer hoge 60Hz-band die datasnelheden tot wel 7 Gbit/s toelaat. Dat is snel genoeg voor bijvoorbeeld draadloze harde schijven. Het grootste nadeel is wel dat muren een nagenoeg ondoordringbaar obstakel vormen. zodat router en clients best een directe ‘line-of-sight’ aanhouden. Niettemin, 802.11 ad heeft wel degelijk nuttige toepassingsgebieden, zoals het draadloos versturen van een 4K-film naar een tv. Aan de andere kant van het spectrum – en dat mag je vrij letterlijk nemen – bevinden zich 802.11ah (HaLow) en 802.11af, die respectievelijk binnen de lage 900MHz-band en ergens tussen 54 en 790 MHz opereren. Minder snelheid dus, maar wel een veel groter bereik en ongetwijfeld inzetbaar voor diverse vormen van IoT-communicatie (internet of things).

▼ Volgende artikel
Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij
© sergio delle vedove
Huis

Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij

Ben je het zat dat je je bladwijzers verliest zodra je overstapt naar een andere browser? Of dreigt je steeds maar toenemende verzameling bladwijzers een zootje te worden? Er is een oplossing: een browseronafhankelijke bladwijzerbeheerder. Deze houdt al je favorieten strak in het gelid, ongeacht de browser die je gebruikt.

In dit artikel laten we zien hoe je bladwijzers overzichtelijk en platformonafhankelijk kunt beheren:

  • Gebruik browseronafhankelijke tools zoals Raindrop, Bookmark Ninja en SaveDay
  • Houd je bladwijzers georganiseerd met tags, categorieën, pictogrammen en thema's
  • Bescherm je gegevens met encryptie en tweefactorauthenticatie
  • Gebruik AI-functionaliteit om websites samen te vatten of direct vragen te stellen

Of probeer Linkwarden: Browseronafhankelijk je favorieten beheren

Iedereen is ooit begonnen met het opslaan van interessante internetadressen in zijn favoriete browser. Voor veel mensen was dat Internet Explorer. Maar daarna kwamen Firefox en Chrome en misschien daarna ook wel Brave. Waarschijnlijk heb je toen een oplossing gevonden om al je bladwijzers van de ene browser over te dragen naar de andere. Alleen onderling synchroniseren die verschillende browsers deze bladwijzers niet. Om nog maar te zwijgen over de uitwisseling van favorieten tussen je computer en je mobiele toestel. Om alles vlot te synchroniseren heb je een hulpprogramma nodig. Zo’n bladwijzermanager kan ook nog eens heel wat meer dan alleen internetadressen organiseren.

Bladwijzers zijn enorm handig

Ook om bij te houden waar je in je boek bent

Brug tussen browsers

Wat heeft zo’n bladwijzermanager wat de bladwijzerfunctie van jouw browser niet heeft? Een browseronafhankelijke bladwijzerbeheerder is een tool waarmee je de bladwijzers in verschillende webbrowsers opslaat en ordent. Deze oplossing werkt als brug tussen alle browsers die je gebruikt. Belangrijk is dus dat zo’n bladwijzerbeheerder compatibel is met zo veel mogelijk populaire browsers. Op die manier heb je toegang tot je collectie bladwijzers op meerdere apparaten, zoals je laptop, desktop, smartphone en tablet.

Een bladwijzerbeheerder moet met zo veel mogelijke webbrowsers compatibel zijn.

Veiligheid

De bladwijzermanager moet ook voldoende functies hebben om een brede verzameling overzichtelijk te maken met behulp van tags, categorieën of collecties. Het is tenslotte de bedoeling dat je eenvoudig een bladwijzer terugvindt, zelfs als je die maanden of jaren geleden hebt opgeslagen.

In een tijd waarin privacy steeds belangrijker wordt, moet zo’n tool ook je collectie favoriete internetadressen met encryptie beveiligen. Stiekemerds met een ongezonde nieuwsgierigheid naar de internetbronnen die je regelmatig bezoekt, mogen geen toegang krijgen tot deze gegevens.

Ook online moeten je bladwijzers veilig worden opgeslagen.

Beheermogelijkheden

Op ons verlanglijstje staan nog enkele andere eisen. Uiteraard willen we ook een geavanceerde zoekfunctie om de speld in de hooiberg te vinden. Daarnaast willen we onze bladwijzers makkelijk kunnen delen met anderen. Dat is handig als je elkaar wilt inspireren bij bijvoorbeeld groepsprojecten.

Sommige browseronafhankelijke bladwijzerbeheerders kun je zelfs benaderen als je niet met het internet bent verbonden. Tot slot zijn er bladwijzermanagers waarvan je het uiterlijk en het gedrag naar eigen wens kunt aanpassen. Ze werken met een aanbod aan thema’s, lay-outs en weergave-opties.

Je kunt het uiterlijk en het gedrag van zo’n bladwijzermanager aanpassen.

Zelfs offline bereikbaar

We steken van wal met een topper: Raindrop. Je mag een onbeperkt aantal links gratis opslaan. Het maakt niet uit of je met Windows, Android, iOS of macOS of met Linux werkt. Deze tool gebruikt een eigen AI-gestuurde analyse die automatisch dode links detecteert en zorgt dat je bladwijzers overzichtelijk blijven.

Je categoriseert de links met pictogrammen, zodat je ze snel kunt terugvinden. Je kunt ook tags toevoegen en met collecties werken. Raindrop maakt permanente bibliotheken aan die zelfs offline bereikbaar zijn. De communicatie verloopt via een veilige ssl-verbinding en je kunt de toegang extra beveiligen met tweefactorauthenticatie.

De weergave wijzig je in de web- of desktopmodus. De thema’s zijn alleen aanpasbaar in de mobiele versie. In deze tool is het ook mogelijk om gratis bestanden te uploaden, tot 100 MB per maand. De meeste basisfuncties zijn trouwens gratis. Maar voor 3,61 euro per maand of 33,64 euro per jaar beschik je over een functie om volledige teksten te doorzoeken in alle webpagina’s en pdf’s die je hebt vastgelegd. De betaalde versie zorgt ook voor een permanente kopie van alles, zelfs als de webpagina niet langer op het web beschikbaar is.

Kies de weergave als lijst, kaarten, koppen of moodboard.

Ook tekstselecties

Raindrop heeft extensies voor de gangbare browsers, zodat je met één muisklik vanuit de browser de tool aanspreekt. Als je de extensie installeert, kun je kiezen wat er gebeurt als je op het pictogram klikt. Wil je een miniversie van Raindrop openen? Of kies je voor de optie Clipper waarmee je direct de pagina vastlegt?

Erg interessant is de functie Highlights. Hiermee sla je een geselecteerd tekstfragment van een webpagina op, in plaats van de volledige pagina. Dit maakt Raindrop interessant voor onderzoeksprojecten. Raindrop heeft een functie waarmee je alle geopende tabbladen van je browser bewaart in een map met de datum van vandaag.

Je kunt Raindrop samen met andere mensen gebruiken als gezamenlijk bladwijzersysteem. Ook is het mogelijk om collecties te delen. Dat betekent dat de andere gebruiker items mag toevoegen, aanpassen en verwijderen. Tot slot kan Raindrop automatisch een back-up van de collecties maken op Dropbox en op Google Drive.

De optie Clipper is de snelste manier om bladwijzers toe te voegen in Raindrop.

Volledig online

Een stevige concurrent is Bookmark Ninja. Er is geen gratis versie, de toepassing kost ongeveer 2 euro per maand. Je mag Bookmark Ninja wel dertig dagen kosteloos proberen. Je hoeft hiervoor niets te installeren. Nadat je bent ingelogd, sleep je gewoon je twee knoppen (bookmarklets) naar de bladwijzerbalk. De ene knop is om bladwijzers toe te voegen aan Bookmark Ninja, de andere om het dashboard te openen.

Bij Bookmark Ninja worden je internetfavorieten in de cloud bewaard. Deze tool kun je dus niet offline gebruiken. De manager werkt zonder synchronisatie en de bladwijzers worden niet lokaal opgeslagen. Je hoeft alleen maar Bookmark Ninja in je webbrowser op te starten om toegang te krijgen tot je bladwijzers. Er is geen mobiele app-installatie nodig. Je opent gewoon Bookmark Ninja in je mobiele browser. Net zoals bij de vorige tool is het makkelijk om alle reeds vastgelegde bladwijzers uit browsers te importeren.

Zo’n bookmarklet sleep je direct naar de knoppenbalk.

Weergaven en catalogus

Bookmark Ninja bekijk je in twee verschillende weergaven. Met de modus Dashboard krijg je een strak georganiseerde weergave met tabbladen en categorievakken. Je kunt de lay-out aanpassen naar drie, vier of vijf kolommen. Het is mogelijk om bladwijzers van het ene vak naar het andere slepen. Je beschikt verder over verschillende sorteer- en zoekhulpmiddelen.

Nieuw is de dynamische tabbladenbalk. Die wordt actief als de tabbladen niet meer naast elkaar passen. De dynamische tabbladenbalk zorgt ervoor dat je maar één rij tabbladen ziet en dat het overschot aan tabbladen uit beeld worden gehouden. Wil je die toch zien? Dan klik je op Meer tabbladen. Je kunt de tabbladen die je altijd zichtbaar wilt hebben, ook vastpinnen. Dan is er ook nog de weergave My Bookmarks, dat is de naam voor de gedetailleerde lijstweergave.

Bookmark Ninja beschikt verder over een Catalogus, dat is een archief waar je oude of minder vaak gebruikte bladwijzers onderbrengt. Dat is vooral handig als je heel veel bladwijzers hebt en je wilt de meestgebruikte zichtbaar houden. Ook deze tool heeft een functie om dubbele internetadressen te vinden en te verwijderen. Je kunt niet alleen het uiterlijk van de tabbladen aanpassen, het is zelfs mogelijk om bepaalde tabbladen te delen met vrienden of collega’s.

Bookmark Ninja organiseert je bladwijzers in tabbladen en tabellen.

Volop AI bij het beheer

SaveDay integreert volop AI in het bladwijzerbeheer. Vooral wie houdt van YouTube-video’s en blogs zal deze tool waarderen. Om SaveDay te gebruiken heb je een Google- of Apple-account nodig, want er is geen traditioneel inlogsysteem met een gebruikersnaam en wachtwoord. De toepassing werkt het beste met Chrome of met Chromium-gebaseerde browsers.

Je kunt op verschillende manieren inhoud van het web vasthouden. Klik met de rechtermuisknop op een afbeelding en sla die rechtstreeks op in SaveDay. Hetzelfde geldt voor tekst die je hebt geselecteerd op een webpagina. Je kunt ook volledige webpagina’s, links of elementen zoals tweets bewaren. Wanneer je tekst opslaat, wordt niet alleen de tekst bewaard, je markeert de tekst ook op de oorspronkelijke pagina. Dat is dus handig als je referenties verzamelt voor een studieproject.

Een van de meest opvallende eigenschappen is dat je van een artikel dat je opslaat een samenvatting kunt vragen. SaveDay genereert een overzicht van de kernpunten. Dit helpt als je lange artikelen snel wilt verwerken. Een tweede krachtige AI-functie is dat je rechtstreeks vragen kunt stellen over de inhoud van opgeslagen artikelen. SaveDay zal je vragen beantwoorden. We merken op dat dit het beste werkt in het Engels. Ook zien we dat er af en toe sprake is van losse eindjes. Soms gaf de app niet de samenvatting van de bedoelde pagina, maar van een andere pagina die verbonden was met de bron die we bezochten.

SaveDay geeft antwoord (in het Engels) als je een vraag stelt over een opgeslagen internetpagina.

Plaknotities

SaveDay beschikt ook over de functie Sticky Notes. Daarmee voeg je eigen plaknotities toe aan delen van een webpagina. Werk je regelmatig met YouTube-filmpjes, dan kun je in deze app notities met tijdstempels vastleggen, terwijl je de video’s bekijkt. Op die manier is het mogelijk om achteraf snel naar bepaalde sequenties te schakelen.

De webapp fungeert dus als centrale hub voor alle opgeslagen inhoud. Die inhoud kun je organiseren in collecties voor verschillende onderwerpen. De basisversie is gratis, maar daarmee mag je slechts honderd items per maand vastleggen. Ook kun je maar vijf artikelen laten samenvatten. Wil je meer dan is er de Standard-versie voor ongeveer 4 euro per maand, of de Essential-variant voor bijna 9 euro per maand.

Ook SaveDay waarschuwt wanneer webbronnen niet langer bereikbaar zijn.

Samenwerken met Dropmark

Dropmark is vooral bedoeld voor de visuele organisatie van internetbronnen voor teams. Het is typische samenwerkingssoftware. Met deze tool kun je alles opslaan op een centrale doorzoekbare locatie, van afbeeldingen tot video’s, tekstfragmenten en volledige webpagina’s. Het programma werkt met zogenaamde stacks, of stapels. Je kunt ook foto- en pdf-bestanden van de harde schijf slepen en neerzetten en delen met anderen.

Je organiseert het materiaal in collecties die je eenvoudig deelt. Daarnaast heeft Dropmark een prima zoekmachine. Leuk extraatje: je kun je collectie afspelen als slideshow. Je mag Dropmark gratis gebruiken. Voor meer mogelijkheden zijn er ook een Solo-abonnement voor bijna 4 euro per maand, en een Team-versie voor ongeveer 5 euro per maand.

Organiseer je bladwijzers voor het team waarmee je samenwerkt.

Booky voor slechts 1 euro

Ook Booky is een bijzondere bladwijzermanager die geruisloos zijn werk doet. Je kunt lid worden zonder advertenties, zonder spam en zonder verborgen kosten. Je mag betalen wat je wilt, zelfs 1 euro, om zogenaamd Booky-supporter te worden. Daarmee beschik je over alle mogelijkheden.

Booky is een bijzonder complete bookmarkmanager voor wie geen budget heeft om maandelijkse abonnementskosten te betalen. Ook hier plaats je de bladwijzers het eenvoudigst via de extensieknop. Opnieuw worden je bladwijzers online opgeslagen. En je beschikt over thema’s en kleurcombinaties om deze manager een meer persoonlijke toets te geven.

Booky maakt het je makkelijk om je bladwijzers te organiseren, zowel op de desktop als op een mobiel toestel. Bovendien werk je met openbare collecties en privécollecties die je deelt met anderen.

Ook de weergave van Booky kun je verregaand aanpassen.

Diigo met aantekeningen

Een erg krachtige maar eenvoudige bladwijzermanager is Diigo. Bladwijzers leg je vast met een extensie als je met Chrome werkt of met een bookmarklet (de Diigolet) voor de andere browsers. Elke keer wanneer je een bladwijzer toevoegt, is het mogelijk om een schermafbeelding, pdf of een notitie toe te voegen. Die annotatiefunctie onderscheidt Diigo van de concurrentie. In de aangelegde bibliotheek bekijk je de bladwijzers, de tags en de aantekeningen.

Daarnaast is er de functie My outliners waar je in een gesplitst scherm tegelijk het overzicht en de content bekijkt. Een andere functie is My groups, ontworpen als collaboratieve onderzoeks- en leertool. In de gratis versie mag je vijfhonderd bladwijzers beheren (met reclame), de standaardversie kost ongeveer 38 euro per jaar.

Aan elke bladwijzer kun je een notitie, een schermafbeelding of een pdf toevoegen.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Nieuw van Sony:  WH-1000XM6 met verbeterde noise cancelling en duidelijker geluid
© Sony | Christopher Collie
Huis

Nieuw van Sony: WH-1000XM6 met verbeterde noise cancelling en duidelijker geluid

Sony introduceert de WH-1000XM6, de nieuwste draadloze koptelefoon in de bekende 1000X-serie. Het model bouwt voort op zijn voorganger met nog betere ruisonderdrukking, helderdere gesprekskwaliteit en meer comfort. De koptelefoon is vanaf mei verkrijgbaar voor 450 euro.

Noise cancelling met twaalf microfoons

De WH-1000XM6 gebruikt een nieuwe processor die de ruisonderdrukking in realtime aanpast. De koptelefoon beschikt over twaalf microfoons – vier keer zoveel als bij de WH-1000XM5 – en detecteert storende geluiden nauwkeuriger. De adaptieve algoritmes passen zich automatisch aan op basis van je omgeving en de luchtdruk.

Verbeterd draagcomfort en opvouwbaar ontwerp

Sony heeft het ontwerp aangepast met een bredere hoofdband en zachtere oorkussens van veganistisch leer. De pasvorm is ontworpen voor langdurig gebruik, zonder druk op het hoofd. Het opvouwbare frame is verstevigd met metaal en de case heeft nu een magnetische sluiting.

©Sony

Audio in studiokwaliteit

De nieuwe driverunit zorgt voor meer detail en helderheid. Dankzij ondersteuning voor LDAC en High-Resolution Audio Wireless levert de koptelefoon ook draadloos hoge geluidskwaliteit. Met DSEE Extreme worden gecomprimeerde audiobestanden in realtime opgewaardeerd. Voor ruimtelijk geluid is er ondersteuning voor 360 Reality Audio, inclusief een upmix-functie voor films.

Helder bellen met AI-gestuurde microfoons

Voor telefoongesprekken gebruikt de WH-1000XM6 zes beamforming-microfoons die achtergrondgeluid actief onderdrukken en je stem isoleren. Daardoor blijf je goed verstaanbaar, ook in rumoerige omgevingen.

©Sony

Slimme functies en snelladen

De koptelefoon ondersteunt multipoint-connectiviteit, LE Audio en schakelt automatisch tussen apparaten. Via de Sound Connect-app pas je het geluid aan, stel je equalizers in of gebruik je functies zoals Quick Access en Scene-based Listening. Opladen gaat snel: drie minuten laden is goed voor drie uur luisteren.

Prijs en beschikbaarheid

De Sony WH-1000XM6 is beschikbaar in drie kleuren: Black, Platinum Silver en Midnight Blue. De adviesprijs bedraagt 450 euro.