Op 10 maart ging de webwinkel Amazon.nl plots open, waarmee ook de andere Amazon-diensten opeens beschikbaar kwamen in Nederland. Welke diensten zijn dit? En gaat de komst van internetreus Amazon in Nederland voor veel verandering zorgen?

Natuurlijk kent iedereen de naam Amazon wel. De kans is ook groot dat je er wel eens wat besteld hebt. Sinds 2016 werden Nederlandse klanten doorverwezen naar de Duitse Amazon-site, waarna de winkel stilletjes al uitgroeide tot een veelgebruikte webwinkel in Nederland. De site Amazon.nl werd in die tijd gebruikt voor de verkoop van e-books, maar dat de Nederlandse versie van Amazon een kwestie van tijd zou zijn, dat was misschien het slechtst bewaarde geheim.

©PXimport

Hoe groot is Amazon?

Ondanks dat Amazon al behoorlijk wat gebruikt werd in Nederland, draaide de webwinkel niet de cijfers zoals marktleiders als Bol.com en Coolblue. Maar onderschat Amazon niet, de naam internetreus dekt de lading misschien niet helemaal. Met een waarde van meer dan duizend miljard euro, is het bedrijf ongeveer evenveel waard als andere megalomane techbedrijven als Microsoft, Google en Apple. Het bedrijf heeft wereldwijd 300 miljoen klanten en heeft naast een webwinkel (die wereldwijd 100 miljoen producten aanbiedt) ook allerlei webdiensten in de etalage. Tevens verkoopt Amazon tal van eigen gadgets, denk hierbij aan de Fire Stick (Chromecast-alternatief) en de Fire Tablet. Gadgets die je natuurlijk in het gespreide bedje van de eerder genoemde Amazon diensten leggen. Want natuurlijk kun je via deze apparaten makkelijk films en series streamen met Netflix-alternatief Prime Video, audioboeken luisteren via Audible, game-streams bekijken met Twitch Prime en foto’s en video’s online opslaan met Photos. Natuurlijk wordt ook de webwinkel nauw betrokken in het ecosysteem en is er ook spraakassistent Alexa, die samen met Google Assistent tot de meest geavanceerde spraakassistenten behoort. Alexa is echter nog niet in staat Nederlands te spreken, wanneer die assistent dan ook beschikbaar komt in Nederland is nog niet bekend.

©PXimport

Controverse

Maar net als de andere grote techbedrijven is Amazon niet geheel vrij van schandalen. Werknemers worden, vooral in de VS, uitgebuit. Lage lonen en extreem hoge werkdruk om de pakketjes binnen een dag op de stoep te krijgen, zorgen ervoor dat het bedrijf veelvuldig negatief in het nieuws komt. Alle techgiganten hebben een zorgwekkende reputatie als het op privacy aankomst en ook bij Amazon is dat niet anders. Alexa en de slimme deurbellen van Ring, ook onderdeel van Alexa, verzamelen zorgwekkend veel gegevens. Gegevens die Amazon in het verleden net even te makkelijk mee om is gegaan.

Je kunt de discussie aangaan of de Ring-deurbellen een vals gevoel van veiligheid geven, terwijl de reclames steevast wegrennende inbrekers toont. Niet alleen omdat je bij een verbonden camera nooit weet wie er meekijkt. Ook kan een cameradeurbel juist een indicatie zijn dat er iets te halen valt. Binnenkomen doet een inbreker toch wel, ongemerkt of niet.

Amazon Nederland vanuit Duitsland

Amazon is al jarenlang gevestigd in Nederland, maar tot nu toe vooral voor belastingontwijkings-doeleinden. Ironisch is dat de webwinkel vooral vanuit Duitsland gestuurd wordt, hiervoor heeft Amazon een enorm distributiecentrum in Mönchengladbach, niet ver van de Nederlandse grens bij Venlo en Roermond. Hiermee denkt Amazon voorlopig klaar te zijn om heel Nederland te bedienen. Zelfs met bezorging binnen een dag. Desondanks verwacht het bedrijf ook in Nederland zelf flink te groeien, tot 400 mensen eind dit jaar.

Amazon biedt in de webwinkel veel eigen producten, maar een heel groot deel van de digitale schappen worden ook gevuld door externe verkopers. Dat is een beleid dat Bol.com ook al sinds 2012 hanteert via Bol.com Plaza, en waar onlangs nog kritiek op werd geuit. Vaak werd het ingezet als een doorverkooppunt van geïmporteerde Chinese producten, waarbij het niet al te nauw werd genomen met keurmerken, garantie en retourrecht. Mogelijk zal de kritiek en de concurrentie tussen Bol.com en Amazon.nl ervoor zorgen dat beide webwinkels de teugels voor de doorverkopers strak houden. Op dit moment is het aantal doorverkopende partijen nog niet reusachtig groot en blijft het assortiment ook nog wat achter ten opzichte van Bol’s Plaza en Amazon in andere landen.

Amazon Prime

Amazon maakt slim gebruik van zijn diensten om klanten te binden aan het ecosysteem. Het cement tussen alle diensten en de winkel is Amazon Prime. Dankzij deze betaalde dienst kun je op bepaalde producten (met het Prime-logo) in de webwinkel aanspraak maken op snellere levering, binnen een werkdag. Zonder Prime-abonnement of logo is dit twee tot vier dagen. Ook is levering altijd gratis. Zonder Prime betaal je voor bestellingen onder de twintig euro bezorgkosten van 2,49. Wil je dit ook nog eens sneller in huis, dan lopen de bezorgkosten op tot 3,99 euro.

Amazon Prime maakt niet alleen de webshop toegankelijker, maar heeft ook allerlei Amazon-diensten inbegrepen. Denk hierbij aan Google Foto’s-alternatief Photos, waarbij je online je foto’s en video’s onbeperkt opslaat. Twitch Prime zorgt ervoor dat je zonder reclame naar de game-streamingapp kijkt. Het interessantst is echter Amazon Prime Video, een Netflix-alternatief, dat qua aanbod misschien niet zo ver is als Netflix, maar wel degelijk interessante films en series biedt. Het zijn natuurlijk diensten die ervoor zorgen dat je je Prime-abonnement niet stopzet. Amazon Prime is met zijn 5,99 euro per maand vrij scherp geprijsd, vooral als je je bedenkt dat hier dus een volwaardig Netflix-alternatief bij inbegrepen zit. Tijdens de introductie van Amazon in Nederland is de introductieprijs verlaagd naar 2,99 per maand.

©PXimport

Amazon Duitsland overhevelen naar Nederland

De afgelopen jaren bediende de Duitse Amazon webwinkel de Nederlandse markt. Amazon is er op uit om deze bestaande klanten over te hevelen van Amazon.de naar Amazon.nl. Bijvoorbeeld met de goedkopere Amazon Prime-abonnementen van drie euro per maand en hele scherpe aanbiedingen. Er zijn echter wel een paar nadelen waar je rekening mee moet houden: zo is het aanbod van Amazon.nl nog niet zo groot als Amazon.de - ondanks dat zowel .nl als .de gehuisvest zijn in Duitsland. Ook is het aanbod van Amazon Prime Video in Nederland niet zo uitgebreid als in andere landen. Ook Nederlands aanbod valt daar nog wat tegen. Op het moment van schrijven springt alleen Jiskefet er uit.

Gevolgen komst Amazon in Nederland

Ondanks dat je gerust je bedenkingen mag hebben bij de bedrijfsvoering van Amazon, zal de komst van de webwinkel naar verwachting de markt behoorlijk op zijn kop zetten. Consumenten hebben meer keuze en meer concurrentie betekent dat ook andere webwinkels scherper naar hun prijzen, levering en voorwaarden moeten gaan kijken. Webwinkels als Coolblue en Bol.com zullen wel tegen een stootje kunnen, maar de komst van de reusachtige webwinkel zal een tik opleveren voor webwinkels. Ook Netflix, VideoLand en Disney+ krijgen meer concurrentie dankzij Amazon Prime Video, die voor een laag maandbedrag bij Amazon Prime inbegrepen zit. Voor consumenten is de komst van Amazon dus gunstig: meer aanbod, meer concurrentie. Het loont ook om extra goed producten door prijsvergelijkers te trekken, want Amazon biedt vaak scherpe prijzen, maar is zeker niet altijd de goedkoopste aanbieder.

Maar niet alleen de webwinkelmarkt zal op scherp gezet worden. Ook voor de gewone retail kan de komst van de Nederlandse Amazonwinkel gevolgen hebben. Veel alledaagse producten, van cosmetica tot dierenvoeding en luiers, zijn ook verkrijgbaar bij Amazon. Het is dus niet ondenkbaar dat ook gewone winkels extra concurrentie voelen, nog meer winkel(keten)s omvallen en het straatbeeld van veel binnensteden, winkelstraten en winkelcentra versneld verandert.

©PXimport

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.