Als je echt veel data wilt opslaan, kun je niet om mechanische schijven heen voor je nas. Toch maken ook ssd’s dankzij dalende kosten en de introductie van specifieke NAS-ssd’s een stevige opmars. Het is niet enkel en alleen hdd wat de klok slaat. Wij namen de populairste NAS-schijven onder de loep.

In tegenstelling tot ssd’s heb je wat mechanische schijven betreft niet gek veel keuze. Met WD’s (Western Digital) acquisitie van HGST (Hitachi Global Storage Technologies) resteren WD, Seagate en Toshiba als harde-schijffabrikanten, waarbij de eerste twee het leeuwendeel van de Nederlandse markt voor hun rekening nemen. Dat er weinig merken resteren heeft twee kanten: de markt voor mechanische schijven neemt af, en een nieuwe fabrikant zal dus niet snel instappen. De kennis, expertise en benodigde investeringen om een goede kwaliteit harde schijf te maken, is enorm. Praktisch elke fabrikant kan een ssd-controller en wat nand-flashgeheugen inkopen om een ssd te maken, een mechanische schijf maken is een vak apart.

Hoewel er in theorie veel meer NAS-ssd-fabrikanten zouden kunnen zijn, is dat aanbod momenteel nog beperkter: alleen WD en Seagate hebben nog specifieke NAS-ssd’s op de markt gebracht. Redelijk recent pas overigens, dus wellicht dat daar op termijn nog verandering in komt.

Speciale NAS-schijf

Een van de vragen die nog altijd slecht wordt beantwoord door fabrikanten is wat een schijf specifiek echt een NAS-schijf maakt. Dat een NAS 24/7 aanstaat en dat we dus verwachten dat een schijf dat aan kan, is duidelijk. Afgaande op de datasheets zien we dat praktisch elke moderne schijf, dus ook een schijf die niet speciaal voor een NAS bestemd is, prima in staat moet zijn om 24/7 te functioneren. Louter om die reden hebben we in de vergelijking van de 14TB-schijven ook een niet-NAS-schijf opgenomen. Hoewel experts er al jaren discussie over voeren, kunnen wij niet anders concluderen dat je een NAS-schijf koopt omdat je daar toch net een beetje beter ‘gevoel’ bij hebt.

Over individuele ssd-componenten is meer bekend en dat maakt het makkelijker om echt onderscheid te maken tussen een ssd voor licht of juist intensief NAS-gebruik. Dit bespreken we verderop, want elk van de NAS-ssd’s heeft een wezenlijk andere functie.

De relevante factoren

Hoewel de technische verschillen beperkt zijn, dienen we NAS-schijven wel anders te bekijken dan hun desktop-tegenhangers. Het energieverbruik is extra belangrijk, want een elke watt verschil in idle-verbruik scheelt zo’n twee euro op jaarbasis en met een groot aantal schijven kan dat oplopen.

Ook de geluidsproductie wegen we zwaar. Een luide harde schijf kan een serieuze bron van ergernis zijn. We testen daarom de geluidsproductie in de ruststand, bij een sequentiële belasting zoals het streamen van een videobestand en in een worstcasescenario: random access over de hele harde schijf. Let op: wij testen in een gedempte ophanging zoals je in een betere NAS zult vinden. Gebruik je een instap-NAS, ga er dan vanuit dat de geluidsproductie een stuk hoger ligt.

Voor de prestaties kijken we naar een aantal verschillende scenario’s. Hoe vlot kan de schijf grotere hoeveelheden grote blokken lezen en schrijven, in hoeverre houden ze die prestaties vast wanneer we juist veel piepkleine bestandjes hebben en hoe rap kan de schijf specifieke kleine deeltjes op de schijf benaderen (toegangstijd). Houd wat de maximale doorvoer rekening met het feit dat een NAS met gigabit-lan-aansluiting altijd tot zo’n 100 MB/seconde wordt beperkt. Hogere snelheden zijn dus pas relevant wanneer je een multi-gigabit-netwerk hebt of twee lan-poorten op je NAS kunt koppelen.

Betrouwbaarheid?

De beste 8TB-schijf

Zoek je een 8TB-schijf, dan komt je keuze uit op de WD Red, Seagate IronWolf of Toshiba N300. Alle drie de schijven zijn gemaakt zijn om 24/7 te draaien, circa 180 TB per jaar te verwerken en zouden normaal gesproken tientallen jaren mee moeten gaan. Het blijven beloftes, maar gezien alle drie fabrikanten drie jaar garantie geven, zien we daar vooralsnog geen winnaar.

Het grootste verschil is dat Seagate en Toshiba op 7200 toeren en WD op 5400 toeren werkt. Dat gaat overigens niet voor de hele serie op, zo werkt de IronWolf 4TB bijvoorbeeld op 5900 rpm. Het is aannemelijk dat het verschil in rotatiesnelheid het prestatieverschil tussen de schijven verklaart. Zo zijn Toshiba en Seagate in staat om grote datasets en kleinere bestanden op hogere snelheden uit te lezen en weg te schrijven. Seagate en Toshiba tonen zich dus interessanter voor iedereen met een multi-gigabit-netwerk.

Seagate is gemiddeld genomen nog iets sneller, marginaal zuiniger onder belasting en bovenal een stukje stiller. Daarmee is de Seagate IronWolf 8TB de sterkste schijf van de drie titanen.

Toshiba is echter significant goedkoper, dus als de geluidsproductie geen bezwaar is, is de N300 een aantrekkelijke rappe 8TB-schijf voor een NAS-eigenaar die graag op het budget let. En ook de WD Red is in de praktijk eigenlijk niet minder interessant, sterker nog: iedereen die geen multi-gigabit netwerk op de planning heeft staan, moet zich afvragen of de nog lagere geluidsproductie van de WD Red niet belangrijker is, van de hogere prestatie merk je immers niets.

Groot is het verschil niet, maar als je graag de allerstilste schijf hebt, is de WD Red jouw keuze. Kortom, elke schijf dient zo een andere doelgroep, echte afraders zitten er gelukkig niet tussen. Vandaar dat we alle drie de schijven het keurmerk Redactietip geven.

©PXimport

De beste 14TB-schijf

Ten tijde van de test was de 14TB-variant van de Toshiba N300 lastig en voor een ongebruikelijk hoge prijs te krijgen, dus richten we onze ogen op de WD Red en Seagate IronWolf. Om de tweestrijd iets interessanter te maken, voegen we ook de WD Red PRO (die zich richt op prestaties en extremere workloads) én de Seagate Barracuda Pro toe. Die laatste is niet per se een NAS-schijf, maar wel gemaakt voor 24/7-gebruik en topprestaties. Interessant vergelijkingsmateriaal om aan te tonen dat het labeltje ‘voor NAS’ eigenlijk weinig zegt over de schijf zelf.

In grote lijnen zien we een vergelijkbaar resultaat als bij de 8TB-varianten. De iets sneller draaiende Seagate IronWolf presteert wat beter, terwijl WD Red net wat stiller en nipt zuiniger is. Opvallend is wel dat beide 14TB-schijven stiller zijn dan hun 8TB-tegenhangers. De WD Red 14 TB blijft zelfs tijdens intensieve random-access-taken extreem stil, maar Seagate doet het verre van slecht en komt wat geluid betreft in rust en onder sequentiële belasting heel dichtbij de WD Red.

Gezien de kleinere verschillen in geluidsproductie vinden we de Seagate IronWolf 14TB de mooiste balans bieden tussen prestaties, prijs en geluidsproductie. Voor de echte stiltefreak gaat er echter niets boven de WD Red 14TB, de stilste schijf die we tot dusver hebben getest. Is de prijs geen factor, dan speelt de WD Red Pro 14TB zich ook goed in de kijker: deze is namelijk significant sneller dan de andere 14TB-schijven en komt met vijf jaar garantie. Hij is iets luider in een random-access-scenario, maar erg stil in rust en sequentiële taken. Voor consumenten niet direct reden om honderd euro méér te betalen. Gebruik je je NAS zakelijk of kies je prestaties boven alles, dan is de WD Red Pro 14TB absoluut het overwegen waard. Kortom, de beste schijf hangt af van wat jij belangrijk vindt. Ook hier geven we zowel de WD Red als de Seagate IronWolf een Redactietip-keurmerk.

Dezelfde naam, andere schijf

De beste NAS-ssd

Ook wat hun ssd-ontwerp betreft, zien we dat WD en Seagate compleet andere keuzes maken. Je keuze wordt direct beperkt door de aansluiting in je NAS. Heb je een NAS met cachesloten voor m.2-nvme-ssd’s, zoals de Synology DS918+, dan past enkel de IronWolf 510 (of een gewone m.2-nvme-ssd die niet specifiek voor een NAS bedoeld is). Heb je een m.2-sata-slot, dan is de WD Red SA500 juist weer je enige keuze. Voor 2,5inch-sloten kun je wel kiezen tussen Seagate en WD.

Het technisch ontwerp van beide fabrikanten is compleet anders. Zo zien we een heel groot verschil in geclaimde levensduur in het voordeel van Seagate. We geven Seagate graag complimenten voor het ontwikkelen van échte NAS-ssd’s met een focus op extreme duurzaamheid. Het product bevat een controller uit het enterprisesegment, uitstekende secundaire componenten en heeft een extreme hoeveelheid overcapaciteit om te kunnen omgaan met slijtage van geheugencellen. Dat geeft vertrouwen wanneer betrouwbaarheid de eerste prioriteit is. De IronWolf 510 is zelfs één van de snelste nvme-ssd’s op de markt wat betreft prestaties met kleine datablokken. Juist voor caching is dat belangrijk, waarmee Seagate de technisch meest interessante caching-ssd maakt. De IronWolf 110 (2,5 inch) is weliswaar iets minder snel, maar op papier de meest betrouwbare manier om je data voor lange tijd op te slaan.

De keerzijde is wel dat de Seagate NAS-ssd’s veel duurder zijn dan hun WD-tegenhanger. En termen als ‘technisch’ en ‘op papier’ geven al aan waar onze zorg zit: uit ervaring weten we dat zelfs instap consumenten-ssd’s vele jaren meegaan en enorme hoeveelheden data kunnen verwerken. Dat WD weinig meer gedaan lijkt te hebben dan wat kleine (firmware-)tweaks op hun consumenten-ssd uit te voeren, klinkt weliswaar als een goedkoop verhaal, maar in de praktijk zal ook deze ssd je data vele jaren veilig kunnen vasthouden of als cache kunnen functioneren. Zeker als consument die de NAS niet extreem belast, is de forse besparing dan toch weer best aantrekkelijk.

©PXimport

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een superdeluxe koelkast met een ijsblokjesmaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Samsung RS6HA8891SL

Deze chique Amerikaanse koelkast is van alle gemakken voorzien. Zo springt het forse aanraakscherm op de rechterdeur direct in het oog. Dat fungeert als een soort 'familiehub' binnen het huishouden. Zo bestel je bijvoorbeeld boodschappen, beheer je de gezinsagenda, voer je handsfree telefoongesprekken en bedien je muziek via het scherm. Sta je in de supermarkt en weet je niet of je een vers kuipje boter of nieuwe fles cola nodig hebt? Dankzij de geïntegreerde camera bekijk je altijd en overal de inhoud van je koelkast. Dat werkt via een app op je smartphone.

Het koelgedeelte aan de rechterkant heeft een inhoud van 389 liter, terwijl je links ook nog flink wat voedingswaren kunt invriezen. Het vriescompartiment is goed voor een inhoud van 225 liter. Fijn is dat de Samsung RS6HA8891SL geen ijs ontwikkelt, want dit model ondersteunt No Frost. Gebruik het bedieningspaneel aan de rechterzijde om koud water en ijsblokjes te tappen. Mooi meegenomen is het geringe geluidsniveau van 36 decibel, waardoor je hem dicht bij de woonkamer of eettafel kunt neerzetten. Deze koelkast is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop.

LG GSLC41PYPE

Met een totale inhoud van 641 liter kun je heel wat eten en drinken in de LG GSLC41PYPE kwijt. De koel- en vriesruimte hebben een inhoud van respectievelijk 420 en 221 liter. Dankzij meerdere lades, planken en deurvakken berg je alle voedingswaren overzichtelijk op. Vul de geïntegreerde tank met 4,3 liter water en tap aan de voorzijde ijsklontjes of ijswater. Het is dus niet nodig om dit apparaat aan de waterleiding te koppelen.

Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Houd dan ook rekening met een ruime omvang van 91,3 × 179 × 73,5 centimeter. Zowel het vries- als koelgedeelte hebben ledverlichting, waardoor je alle producten ziet liggen. Zoals je van deze luxe koelkast mag verwachten, is er geen sprake van ijsvorming. De GSLC41PYPE ondersteunt namelijk No Frost. Tot slot is de stille werking van 36 decibel een pluspunt. Geïnteresseerden kiezen tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

ETNA AKV578IZWA

Voor een Amerikaanse koelkast valt de prijs van dit exemplaar van ETNA erg mee. Kies tussen een zwarte en zilverkleurige behuizing. Ruim twintig consumenten beoordelen het apparaat met een gemiddelde score van een 9,3. Zij waarderen onder meer de ijs- en waterdispenser aan de voorzijde. Dankzij de geïntegreerde watertank van 4,5 liter is er geen aansluiting op de waterleiding vereist. Andere benoemde voordelen zijn de fraaie verlichting, prettige indeling, grote handgreep en mooie vormgeving. Bovendien is ontdooien dankzij No Frost nooit nodig.

Zodra je de rechterdeur open doet, heb je toegang tot een koelgedeelte van 334 liter. Gebruik twee lades, vier legplanken en drie deurvakken om producten koel te bewaren. Daarnaast levert ETNA een handig rek met plek voor vijf flessen mee. De vriezer heeft een respectabele inhoud van 165 liter. Met behulp van vier planken en twee lades verdeel je de ingevroren etenswaren netjes in deze ruimte. De voorkant heeft boven de waterdispenser een bescheiden bedieningspaneel. Daarmee stel je voor beide compartimenten de gewenste temperatuur in. Verder activeer je desgewenst het deuralarm en de ecomodus.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Hisense RS818N4TIC

Voor een Amerikaans model vallen de energiekosten van de Hisense RS818N4TIC mee. Ga op jaarbasis uit van een stroomverbruik van zo'n 221 kilowattuur. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van 36 decibel. Deze koelkast leent zich met een riante totaalinhoud van 632 liter perfect voor een ruim gezin. Er is 417 liter toegewezen aan het koelgedeelte, terwijl de resterende 215 liter aan de vrieskast is toebedeeld. Wees trouwens niet bang voor ijsvorming, want dit apparaat ondersteunt de techniek No Frost.

Je koppelt deze slimme koelkast eventueel aan wifi. Vraag vervolgens op elke plek de apparaatstatus op. Zo kun je met een app op je smartphone de temperatuur reguleren. Zodra je de deur van het koel- of vriesgedeelte open doet, gaat er een felle ledlamp branden. Hierdoor zie je niets over het hoofd. Hisense levert een rek voor vijf flessen mee, zodat je frisdrank en wijn efficiënt kunt opbergen. Tot slot is de gecombineerde ijs- en waterdispenser aan de voorzijde een pluspunt. Hiervoor is er een watertank van 4,5 liter ingebouwd. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte behuizing. Lees hier enkele reviews van andere consumenten.

LG GSXE90EVDD

De onlangs verschenen LG GSXE90EVDD heeft een deur-in-deur-functie. Open het glazen deurtje en pak heel snel de producten die je het vaakst gebruikt, zoals melk, kwark of yoghurt. Voor toegang tot het volledige koelvak van 407 liter kun je uiteraard ook de reguliere deur gebruiken. Aan gebruiksgemak is er bepaald geen gebrek, want de linkerkant heeft een dispenser. Kies hiermee tussen ijsblokjes, ijswater en water. Door een aansluiting op de waterleiding hoef je niet steeds een watertank handmatig te vullen. De vriezer heeft een capaciteit van 192 liter en ondersteunt No Frost. Beide compartimenten bevatten ledverlichting.

Veel Amerikaanse koelkasten hebben een behoorlijk energieverbruik, maar dat is bij dit model te overzien. De GSXE90EVDD vereist ongeveer 276 kilowattuur stroom per jaar. Met een opgegeven geluidsniveau van slechts 35 decibel is deze koelkast zéér stil. Nuttig voor wie het apparaat vlak bij de woonkamer of keukentafel positioneert. Dankzij een koppeling met het draadloze thuisnetwerk volg je de apparaatstatus in een smartphone-app. Is er onverhoopt een storing, dan kun je hiermee wellicht het probleem oplossen.

Waarom is er zo veel aandacht voor DeepSeek? Ontdek in dit artikel wat deze AI-chatbot zo bijzonder maakt en waar je op moet letten.

Eind januari was er opeens sprake van opschudding in de techwereld, maar ook daarbuiten. DeepSeek werd gelanceerd en leidde tot bijna 1 biljoen (1000 miljard) dollar daling van de waarde van grote techbedrijven op de aandelenmarkt. Het tot dan toe kleine Chinese DeepSeek kwam namelijk met taalmodel R1 op de markt.

Deze nieuwe versie van hun AI-chatbot vertoonde prestaties die vergelijkbaar waren met onder meer ChatGPT, wat tot dan toe zon beetje de gouden standaard was. Het grote voordeel van DeepSeek? Het model gebruikt een fractie van de rekenkracht van concurrenten voor vergelijkbare resultaten en kost daardoor stukken minder.

©hadrian - ifeelstock

Minder rekenkracht en dus lagere kosten

Het grote probleem van AI is het enorme energieverbruik. Daarom kost het bakken met geld en zijn er vragen over de herkomst en duurzaamheid van de stroom. Zowel het trainen als het gebruik van AI vergt veel energie. Voor de training van ChatGPT 4 was bijvoorbeeld 50 gigawattuur nodig, oftewel 50 miljoen kilowattuur.

In Nederland ligt de stroomprijs boven de 30 cent per kilowattuur, waardoor de kosten hier zouden neerkomen op ruim 15 miljoen euro. In de VS liggen de prijzen gelukkig een stukje lager, maar de kosten zijn alsnog fors. En dat is nog los van de enorme investeringen in chips en apparatuur die nodig zijn.

Het mysterie van DeepSeek

China heeft geen toegang tot de meest geavanceerde chips ter wereld, mede omdat de VS er alles aan doet om dat te voorkomen. Ook internationale spelers, zoals het Nederlandse techbedrijf ASML, ervaren de gevolgen van deze beperkingen. Ondanks het gebrek aan de nieuwste chiptechnologie is DeepSeek er toch in geslaagd een competitief taalmodel te ontwikkelen, dat vooral uitblinkt in efficiëntie. Ter vergelijking: de ontwikkelings- en trainingskosten van DeepSeek bedragen slechts zo'n 3 procent van die van ChatGPT.

©MclittleStock

Is zo veel rekenkracht wel nodig?

Niet alleen de bedrijven die taalmodellen ontwikkelen, maar ook de chipindustrie heeft enorme verliezen geleden – met name de aandelen van Nvidia kelderden sterk. DeepSeek laat zien dat voor AI niet per se zo veel rekenkracht nodig is. Terwijl in de VS miljarden worden geïnvesteerd in enorme datacenters voor het trainen en draaien van AI, lijkt deze massale investeringsinspanning soms overbodig. DeepSeek bewijst dat efficiënter werken mogelijk is zonder de allerkrachtigste hardware.

De unieke werkwijze van DeepSeek

DeepSeek onderscheidt zich dus vooral doordat de ontwikkelingskosten slechts een fractie bedragen van die van ChatGPT en het uitvoeren van een gebruikersopdracht veel minder rekenkracht vergt. Dat komt doordat het systeem niet telkens het volledige model activeert.

In plaats daarvan maakt DeepSeek gebruik van een techniek die het bedrijf 'Mixture-of-Experts' noemt: het model is opgedeeld in gespecialiseerde onderdelen, en voor elke vraag worden alleen de relevante segmenten ingeschakeld. Stel dat iemand een vraag stelt over middeleeuwse kastelen, dan activeert het systeem uitsluitend het deel dat over historische kennis beschikt. Daardoor is er aanzienlijk minder rekenkracht nodig.

De prestaties van DeepSeek

Volgens diverse experts levert DeepSeek uitstekende resultaten. Het model scoort op nauwkeurigheid en komt minstens even goed weg als de grote concurrenten. Op het gebied van feitelijke presentatie, logisch redeneren en coderen presteert DeepSeek zelfs vaak beter. Wel merken sommige gebruikers dat er nog ruimte is voor verbetering qua gebruiksvriendelijkheid en de nuance in het genereren van teksten.

©WEI ZHENG

Speelt DeepSeek vals?

OpenAI heeft DeepSeek ervan beschuldigd dat zij met hun model voortborduren op het werk van ChatGPT, in plaats van iets geheel nieuws te bieden. Dat zou gedeeltelijk de lage ontwikkelingskosten kunnen verklaren. Tot op heden is er echter geen concreet bewijs gepresenteerd ter ondersteuning van deze beschuldigingen.

Daarnaast zijn er de nodige privacy-issues. Een belangrijk punt van zorg is dat de servers van DeepSeek zich in China bevinden, wat betekent dat gebruikersgegevens daar worden opgeslagen. Andere taalmodellen maken vaak gebruik van servers in de VS. Beide opties roepen uiteraard privacyvragen op, zeker gezien de huidige politieke context. Ongeacht het model is het voor gebruikers belangrijk om zich bewust te zijn van de mogelijke risico’s rondom de verwerking en opslag van hun data.

Voordelen voor de consument

Voor gebruikers van taalmodellen betekent de komst van DeepSeek in principe alleen maar positief nieuws. Zelfs als je ervoor kiest om andere modellen te blijven gebruiken, zorgt de nieuwe concurrentie voor meer innovatie en lagere prijzen. Grote aanbieders zoals OpenAI hebben hun tarieven al verlaagd, wat aantoont dat AI niet onvermijdelijk duur hoeft te zijn.