Wanneer je een schijf aan een mediaspeler of computer hangt, is de kans groot dat het apparaat daar niet zomaar mee overweg kan. Het vergt voorbereiding om de schijf gebruiksklaar te maken: van correct aansluiten via initialiseren en partitioneren tot formatteren. We maken je stap voor stap wegwijs.

Tip 01: SATA-schijf

Nagenoeg alle computers van de laatste jaren hebben een SATA-interface voor het aansluiten van opslagmedia als harde schijven en SSD's. SATA staat voor Serial ATA (Advanced Technology Attachment) en vervangt de vorige standaard (IDE). Een SATA-schijf is niet alleen sneller; de aansluiting verloopt ook makkelijker dan bij een IDE-schijf. Dat komt doordat je niet langer met 'jumpers' (minuscule klemmetjes) aan de slag hoeft te gaan om de schijf correct in te stellen.

In principe hoef je een SATA-schijf alleen maar op een vrije SATA-connector van een schijfcontroller aan te sluiten en die uiteraard ook van stroom te voorzien. Dat laatste gebeurt normaliter via een L-vormige SATA-connector, behalve wanneer de (wat oudere?) pc-voeding alleen Molex-connectoren bevat. In het laatste geval heb je een verloopstukje nodig.

Tip 02: AHCI-modus

In principe kun je nu al je computer opstarten. Voor je echter doorstart, doe je er goed aan eerst de instellingen van het systeem-BIOS na te gaan. Dit setup-venster bereik je over het algemeen door kort na het inschakelen van de pc een speciale toets in te drukken. Gewoonlijk is dat Delete, F10, F1, F2 of Esc.

Raadpleeg eventueel de handleiding bij je systeem. In het BIOS ga je dan op zoek naar iets als SATA Configuration of Integrated Peripherals / Onboard SATA Mode, waarna je de betreffende SATA-poort in plaats van op (Native) IDE bij voorkeur instelt op AHCI (advanced host controller interface). Deze instelling ondersteunt functies als 'hot plugging' en NCQ (native command queuing), wat voor betere prestaties zorgt. Sommige systemen ondersteunen van huis uit ook de RAID-modus, maar die heb je alleen nodig als je twee of meer schijven in een RAID-configuratie (Redundant Array of Independent Disks) wilt stoppen. Let op: kies hier niet voor als er op die schijf al een besturingssysteem staat! Het OS zal namelijk niet meer opstarten tenzij je het opnieuw installeert.

©PXimport

Tip 02 De meeste SATA-apparaten zijn gebaat bij de AHCI-modus.

Tip 03: Installatie controleren

We gaan er nu even van uit dat je deze schijf als een tweede schijf (bedoeld voor dataopslag) hebt aangekoppeld en dat je dus al over een startschijf met Windows beschikt. Gaat het echter toch om je enige schijf op dit moment - dus met de bedoeling daar je startschijf van te maken - dan kun je eigenlijk meteen verdergaan met tip 8.

In het andere geval start je Windows van je eerste schijf op en open je de ingebouwde module voor schijfbeheer. Dat kan als volgt: druk op Windows-toets+R en voer het commando diskmgmt.msc uit.

De kans is groot dat meteen al een dialoogvenster verschijnt, met de mededeling dat de nieuwe schijf nog niet is geïnitialiseerd en dus nog niet klaar is om data te ontvangen. Niets om je zorgen over te maken, dat is helemaal normaal in dit stadium. Goed is in elk geval dat Windows de schijf al op fysiek niveau heeft gedetecteerd. Je mag overigens het dialoogvenster gerust even sluiten (door op Annuleren te drukken). In de visuele voorstelling merk je nu ook de nieuw aangesloten schijf op. Die bevat op dit ogenblijk één grote, niet-toegewezen ruimte. Daar brengen we straks verandering in.

©PXimport

Tip 03 Weinig verrassend: een nieuwe schijf bevat aanvankelijk alleen niet-toegewezen ruimte.

Tip 04: Schijf initialiseren

Links onderaan zie je een rood pijltje bij de nieuwe schijf met de vermelding Onbekend en Niet geïnitialiseerd. Klik dit vak met de rechtermuisknop aan en kies Schijf initialiseren. Het dialoogvenster verschijnt opnieuw en Windows wil blijkbaar van ons weten welke partitiestijl we voor die schijf wensen: MBR of GPT. Raadpleeg het tekstkader 'MBR & GPT' in dit artikel om de belangrijkste verschillen tussen beide te kennen en een doordachte keuze te kunnen maken. Welke partitiestijl je ook kiest, de uitvoering ervan duurt nauwelijks een seconde.

Mocht je alsnog op je beslissing willen terugkomen, dat kan nog probleemloos in dit stadium. Zodra je de schijf hebt gepartitioneerd - zie tips 05 en 06 - wordt het lastiger, want dan moet je eerst alle partities weer verwijderen. Om zo'n conversie uit te voeren klik je alweer met de rechtermuisknop op het vak en kies je Schijf converteren naar MBR-schijf of Schijf converteren naar GPT-schijf.

MBR & GPT

MBR staat voor Master Boot Record en dat verwijst naar de allereerste sector op de schijf, waar Windows onder meer de nodige opstartcode plaatst en de locatie van de schijfpartities bijhoudt. Er zijn wel twee nadelen aan MBR. Zo maakt fysieke schade aan deze locatie de schijf onbruikbaar. En MBR kan niet overweg met schijven groter dan 2,2 TB.

GPT is de afkorting van GUID Partition Table, waarbij GUID staat voor Globally Unique Identifier. GPT vormt eigenlijk een onderdeel van de (U)EFI-standaard (Unified Extensible Firmware interface), die kan worden beschouwd als opvolger van het BIOS. Nagenoeg alle moderne besturingssystemen kunnen met GPT overweg, waaronder Mac OS X (10.4 en hoger) en Windows Vista (en hoger). Een groot voordeel van GPT is dat die met veel meer én grotere schijfpartities overweg kan dan MBR. Een systeem met GPT is ook corruptiebestendiger, doordat er twee exemplaren van de GPT-huishouding op schijf worden bewaard. Let echter op als je GPT kiest voor je opstartschijf. Je moet namelijk over een 64bit-versie van Windows 7 of 8 beschikken in combinatie met een UEFI-systeem om van zo'n GPT-schijf te kunnen opstarten!

©PXimport

Een blik onder de motorkap: partitiestijl MBR (links) versus GPT (rechts).

Tip 05: Partitioneren (1)

Bij de schijf zie je nu Standaard staan. Nu kun je wel vanuit het contextmenu in Windows 7 en 8(.1) Schijf converteren naar dynamische schijf selecteren. Dat zorgt ervoor dat je met diverse schijven geheel softwarematig - dus zonder speciale schijfcontroller - een RAID-achtig systeem kunt opzetten. Deze optie laten we hier echter verder buiten beschouwing.

Veel belangrijker is het feit dat je schijf op dit moment nog altijd niet opduikt in de Verkenner. Dat komt doordat ze alleen nog maar 'niet-toegewezen ruimte' bevat en er dus nog geen logische volumes of partities beschikbaar zijn. Anders gezegd, je moet die schijf eerst nog partitioneren. Hiertoe klik je de visuele voorstelling van de schijf met de rechtermuisknop aan en kies je Nieuw eenvoudig volume (wellicht is dat trouwens de enige beschikbare optie). Er start nu een wizard op.

©PXimport

Een besturingssysteem kan geen gegevens kwijt op een niet-geformatteerde schijf.

Tip 06: Partitioneren (2)

Klik op Volgende en geef aan hoe groot de nieuwe partitie moet worden. Standaard stelt de wizard de volledige opslagcapaciteit van de schijf voor, maar als je dat nuttig acht kun je hier gerust ook een kleinere capaciteit invullen. Zo blijft er nog ruimte over voor bijkomende partities (zie ook kadertekst 'Partities in soorten en maten').

Laten we er echter van uitgaan dat je voor je (data)schijf aan één partitie genoeg hebt. Druk op Volgende en kies een geschikte, vrije stationsletter voor je nieuwe partitie uit. Bevestig opnieuw met Volgende. De volgende uitdaging dient zich aan: het formatteren van de schijf!

©PXimport

Ken je geen stationsletter toe, dan is de partitie niet zichtbaar in de Verkenner.

Tip 07: Schijf formatteren

Formatteren betekent zoveel als de partitie voorzien van een specifiek bestandssysteem, zodat het besturingssysteem weet waar welke data kunnen worden of zijn opgeslagen. Afhankelijk van je bedoelingen en van enkele parameters dienen zich hier ook verschillende mogelijkheden aan. In de kadertekst 'Van FAT tot NTFS' lees je er meer over. Bij twijfel kies je het best voor NTFS, dat zich zowat tot de belangrijkste standaard heeft ontwikkeld. Althans binnen Windows-omgevingen, want mocht je de dataschijf ook binnen Linux of op de Mac willen inzetten - of een ingebed systeem zoals je dat in media-apparaten kunt tegenkomen -, dan kun je wellicht beter voor een andere optie kiezen (zie kadertekst 'Ook buiten Windows').

De clustergrootte - dat is het minimum aantal sectoren (en dus bytes) dat voor één bestand zal worden ingezet - kun je het best op Standaard laten staan! Verzin een geschikte naam voor je partitie, laat gerust het vinkje staan bij Snelformatteren en rond af met Volgende en met Voltooien. Zodra de formattering achter de rug is, komt je partitie beschikbaar in de Verkenner en is die gebruiksklaar.

©PXimport

Ken je geen stationsletter toe, dan is de partitie niet zichtbaar in de Verkenner.

Van FAT(32) tot NTFS

Elk besturingssysteem verwacht een of ander bestandssysteem op een partitie, dat maakt dat bestanden correct kunnen worden gelokaliseerd. Niet elk besturingssysteem kan echter met elk bestandssysteem overweg. Vroeger was FAT(32) het standaard bestandssysteem voor onder meer Windows-omgevingen, maar de kans is klein dat je vanuit het Windows Schijfbeheer nog FAT32 kunt selecteren bij het formatteren van een harde schijf of SSD. Immers, zodra de capaciteit 32 GB overschrijdt, is die optie niet langer beschikbaar. NTFS (New Technology File System) heeft echter al lang de fakkel van FAT32 overgenomen.

Dat hoeft niet te verbazen, want NTFS heeft enkele opvallende voordelen. Het risico op bestandscorruptie is kleiner, je kunt zonder meer bestanden comprimeren en versleutelen, je kunt per gebruiker specifieke machtigingen toekennen, de bestands- en partitiegrootte is royaler dan bij FAT32 enzovoort. Weinig reden dus om niet voor NTFS te kiezen. Echter, mocht je schijf met FAT32 zijn geformatteerd en je wilt alsnog overstappen naar NTFS, dan kan dat in principe zonder dataverlies vanuit de opdrachtprompt met het commando convert x: /FS:NTFS, waarbij je x: vervangt door de juiste stationsletter. Maar let wel: er kunnen toch nog redenen zijn om voor FAT32 te kiezen (zie tekstkader 'Ook buiten Windows').

Ook buiten Windows

De focus van dit artikel ligt weliswaar op Windows-omgevingen, maar er zijn natuurlijk ook nog andere besturingssystemen, zoals Linux (niet zelden ingebed in apparaten als een NAS of mediaspeler) en Mac OS X. Zo zullen Linux-gebruikers zeker bekend zijn met bestandssystemen als ReiserFS en Ext2/3/4 en hebben Mac-gebruikers vooral te maken met HFS+ oftewel Mac OS Extended.

Maar wat als je een (externe?) schijf prepareert die je door diverse besturingssystemen wilt laten benaderen? In dat geval werpt vooral FAT32 zich als een mogelijke kandidaat op, want zowat alle OS'en kunnen er probleemloos mee overweg. Is je partitie groter dan 32 GB en wil je die toch met FAT32 formatteren, laat het Windows Schijfbeheer dan links liggen en gebruik hiervoor een tool als Minitool Partition Wizard Home Edition. Houd er echter rekening mee dat je op zo'n schijf geen bestanden kunt opslaan die groter zijn dan 4 GB. Dat is niet onbelangrijk met het oog op video- of imagebestanden, zoals MKV of ISO.

Er is verder nog exFAT, een lichtvoetiger alternatief voor NTFS, dat door Microsoft met name voor flash-schijven werd ontworpen en dat een nagenoeg onbeperkte bestandsgrootte toelaat. Ook Mac OS X kan prima overweg met dat systeem (althans vanaf Snow Leopard), voor Linux moet je wel iets extra installeren en dat maakt dat veel apparaten (met Linux voorgeïnstalleerd) niet zonder meer met exFAT overweg kunnen.

Tip 08: Schone Windows

Is het je bedoeling Windows schoon te installeren op een schijf, dan hoef je niet noodzakelijk zelf al de fases van initialiseren, partitioneren en formatteren te doorlopen vanuit het Windows Schijfbeheer of met behulp van een of andere externe tool. Dat kan ook gewoon vanuit het installatiemedium van Windows gebeuren. Uiteraard moet je er dan wel voor zorgen dat je systeem van dit medium kan opstarten. In een notendop verloopt de installatie van Windows 8(.1) als volgt.

Kort nadat het medium is opgestart, komt een wizard in beeld. Die vraagt je naar taal, tijd, valuta en toetsenbordindeling. Druk op Volgende en op Nu installeren. Ga akkoord met de licentievoorwaarden en vul desgevraagd de productcode in. Druk op Volgende en kies Aangepast: alleen Windows installeren (aanbevolen).

©PXimport

Een schone installatie heeft altijd de voorkeur.

Tip 09: Windows installeren

Standaard stelt Windows voor om voor de opstartpartitie de volledige opslagcapaciteit van de schijf te gebruiken - op een kleine systeempartitie na die Windows automatisch ook zal creëren. Wil je dat anders, bijvoorbeeld omdat je al dan niet met het oog op een dualboot-configuratie twee of meer partities wenst, druk in plaats van Volgende dan op Nieuw en stel de gewenste grootte van de eerste partitie in, waarna je bevestigt met Toepassen. Herhaal dit voor de volgende partities. Na afloop selecteer je de partitie waarop je Windows wilt installeren en druk je alsnog op Volgende. De installatie van Windows gaat van start.

©PXimport

Beslis zelf of je al dan niet met diverse partities wilt werken.

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.