Windows 10 opruimen: zo houd je Windows snel en overzichtelijk

Tip 01: Fysiek opruimen

In dit artikel richten we ons volledig op het softwarematig opruimen van je computer, oftewel: van Windows. We kunnen dit artikel echter niet schrijven zonder toch óók even aandacht te schenken aan de hardware van je pc. Je kunt Windows namelijk compleet opgeruimd houden, maar als de binnenkant van je pc een stofnest is, dan heeft dat ook gevolgen voor de prestaties van je pc. De koeling kan bijvoorbeeld verstopt raken, waardoor componenten oververhit kunnen raken en zelfs kunnen smelten. Er is niet eens zo heel veel nodig om ervoor te zorgen dat je grafische kaart het loodje legt. Dit soort dingen zijn eenvoudig te voorkomen door eens in de zoveel tijd (bijvoorbeeld twee keer per jaar) even de kast open te schroeven en wat stof te verwijderen. Is dat je te veel werk, dan kun je ook gewoon de stofzuiger tegen de ventilator aan de achterkant van je pc houden om stof weg te halen. Dat doet niet veel voor het stof in je pc zelf, maar in ieder geval kan de ventilator dan naar behoren draaien. Denk er wel aan dat een grafische kaart ook een koeling kan hebben die verstopt kan raken door stof.

Tip 02: Bureaubladmappen

We hebben allemaal wel eens de horrorplaatjes gezien op internet van mensen die duizenden pictogrammen op hun bureaublad hebben staan. Waarschijnlijk is het bij jou niet tot dat soort taferelen gekomen, maar de kans is wel groot dat er een flink aantal pictogrammen op je bureaublad staat. Interessant wetenswaardigheidje in dit verband is dat iPad- en iPhone-gebruikers heel lang hebben geklaagd over het gebrek aan de mogelijkheid om pictogrammen in mapjes te slepen. Die functionaliteit is er inmiddels alweer enige jaren. Maar van de mogelijkheid tot mapjes maken op het bureaublad van de pc wordt eigenlijk nauwelijks gebruik gemaakt. Zonde, want het is kinderlijk eenvoudig. Rechtsklik op het Bureaublad, klik op Nieuw en vervolgens op Map. Geef de betreffende map een naam en druk op Enter. Je kunt nu simpelweg de pictogrammen van programma’s en bestanden naar de map slepen en op die manier structuur aanbrengen. Het fijne hiervan is dat, zodra je dit eenmaal hebt gedaan, een pictogram dat wordt toegevoegd door een nieuw programma ineens heel erg opvalt, waardoor je sneller geneigd bent om het in een map te slepen. Zo gaat het opgeruimd houden van het Bureaublad voortaan bijna vanzelf.

Wil je meer tips voor een opgeruimd bureaublad? Lees dan het artikel Zo kun je jouw bureaublad schoonmaken en -houden

Tip 03: Slimme wallpapers

Sommige oplossingen zijn even eenvoudig als briljant. Je bureaubladachtergrond is één geheel; het is niet mogelijk om speciale vlakken aan te maken voor bepaalde apps. Je kunt echter wél doen alsof, met gesegmenteerde bureaubladachtergronden. Deze wallpapers zijn voorzien van verschillende vlakken met een tekstkader. Wanneer je zo’n bureaubladachtergrond gebruikt, dan is het bureaublad plotseling ingedeeld in allerlei segmenten. Die segmenten zijn natuurlijk alleen visueel, maar dat maakt niet uit, want zolang je je bureaubladpictogrammen keurig binnen deze segmenten plaatst, werkt deze visuele afkadering fantastisch. Je kunt deze bureaubladachtergronden natuurlijk zelf maken in een fotobewerkingsprogramma, maar uiteraard zijn er altijd mensen die dit werk al voor je hebben gedaan. Een interessante verzameling slimme wallpapers vind je op Moritzfinedesigns.com. Het leuke van deze site is dat de achtergronden zijn voorzien van segmenten met ruimte voor kopteksten (zoals productiviteit, spelletjes enzovoort), maar dat die teksten zelf nog niet zijn ingevuld. Dat kun je dus mooi zelf doen in een fotobewerkingsprogramma, precies zoals handig is voor jou.

Tip 04: Menu Start

Er was een tijd waarin we niet heel veel invloed hadden op het uiterlijk van het menu Start. Dat is in Windows 10 wel anders, maar toch maken we er met z’n allen veel te weinig gebruik van. Klik eens op het menu Start, en kijk er eens goed naar. Je zult zien dat er allerlei onderdelen in staan die je niet gebruikt, terwijl onderdelen die je wél gebruikt nergens te bekennen zijn. En dat terwijl het zo eenvoudig is om dat menu aan te passen. De titels van de segmenten pas je aan door op het pictogram met de twee streepjes te klikken naast de titel. Een tegel die je niet gebruikt, verwijder je door te rechtsklikken op de betreffende tegel en te klikken op Van Start losmaken. Een programma toevoegen doe je door in het menu Start naar het programma te zoeken, te rechtsklikken op het gevonden pictogram en te kiezen voor Aan Start vastmaken. Je kunt het pictogram vervolgens eenvoudig naar het gewenste segment slepen. Sleep je het pictogram op een ander pictogram, dan wordt er een mapje aangemaakt. Door te rechtsklikken op een tegel en te kiezen voor Formaat wijzigen kun je de tegel prominenter maken.

Programma’s verwijderen

Tip 05: Snelle toegang

Ook de taakbalk in Windows 10 is een onderdeel dat je volledig kunt inrichten naar je eigen smaak. Wanneer je rechtsklikt op de taakbalk zie je direct allerlei opties die je uit kunt schakelen. Daardoor wordt de taakbalk rustiger. Wanneer je klikt op Taakbalkinstellingen heb je nog veel meer controle over het uiterlijk en het gedrag van de taakbalk. Waar we voor dit artikel echter voornamelijk geïnteresseerd in zijn, is de mogelijkheid om Snelle toegang toe te voegen aan de taakbalk. Zoek naar Verkenner in het menu Start, rechtsklik op het pictogram en kies voor Aan de taakbalk vastmaken. Wanneer je nu met je rechtsmuisknop op het pictogram van de Windows Verkenner klikt, verschijnt er een menu met daarin alle mappen die zijn vastgemaakt in het menu Snelle toegang. Dit scheelt je behoorlijk wat zoekwerk en zorgt ervoor dat je een stuk efficiënter kunt werken.

Tip 06: Virtueel bureaublad

Tot slot nog een laatste visueel hulpmiddel om ervoor te zorgen dat Windows wat overzichtelijker en georganiseerder voor je wordt. Sinds de release van Windows 10 hebben we ook in Windows eindelijk de mogelijkheid om gebruik te maken van virtuele bureaubladen (Mac en Linux hadden die mogelijkheid al veel langer). Deze functie is superhandig als je veel verschillende dingen doet. Wanneer je bijvoorbeeld Facebook wel open wilt hebben staan maar niet wilt dat je wordt afgeleid wanneer je andere dingen aan het doen bent, dan komt deze functie goed van pas. Je kunt daarvoor namelijk verschillende bureaubladen aanmaken, waarbij jij bepaalt welk venster in welk bureaublad komt te staan. Zo kun je dus een bureaublad hebben waarin allerlei productiviteitsapps zijn geopend, een bureaublad met dingen die je doet in je pauze enzovoort. Je maakt een bureaublad aan door in de taakbalk op het pictogram te klikken dat nog het meeste lijkt op een pleister (Taakweergave, vlak naast de knop Start). Onderin zie je een bureaublad, en aan de rechterkant een plusteken. Klik hierop om meer bureaubladen toe te voegen. Je kunt nu eenvoudig de geopende vensters naar het gewenste bureaublad slepen.

Tip 07: Externe opslag

We hebben je tips gegeven over het overzichtelijk en georganiseerd houden van Windows, maar daar wordt je computer zelf natuurlijk niet sneller van. Daarom volgen nu wat tips die je helpen bij het verbeteren van de prestaties van je computer. De eerste, en wat ons betreft een zéér belangrijke tip, is het gebruik van externe opslag. Door bestanden op te slaan op een externe harde schijf, wordt de systeemschijf ontlast en dat komt de prestaties ten goede (al geldt dit vooral voor de traditionele harde schijf en minder voor ssd). Windows zal te allen tijde genoeg ruimte hebben om te doen wat het moet doen, terwijl je de bestanden op je externe schijf net zo makkelijk kunt benaderen als wanneer ze op de systeemschijf hadden gestaan. Extern opslaan biedt daarnaast nog een ander groot voordeel: je data wordt draagbaar. Je kunt de schijf eenvoudig op een andere pc aansluiten en mócht je pc een keer crashen, dan zitten je bestanden niet opgesloten in een systeem dat je niet meer kunt benaderen. Het hoeft natuurlijk niet per definitie een externe schijf te zijn: opslaan op een nas (een netwerkschijf) werkt ook fantastisch, maar is wel duurder en vereist meer beheer.

Tip 08: Ontdubbelen

Wellicht heb je te maken met een volle en trage harde schijf, maar heb je werkelijk geen idee hoe en waar je ruimte kunt winnen. De kans is meer dan aanwezig dat je een flink aantal dubbele bestanden op je harde schijf hebt staan, en dat is natuurlijk zonde van de ruimte. Windows heeft helaas geen goede ingebouwde methode om dubbele bestanden op te sporen, maar er zijn gelukkig wel handige programma’s voor. Een programma dat we al jaren graag gebruiken is Fast Duplicate File Finder. Wanneer je dit gratis programma hebt geïnstalleerd, sleep je de map die je wilt scannen op doublures (kan ook gewoon C: zijn) naar het deelvenster Folders. Kies vervolgens bij Method of je op zoek bent naar identieke bestanden (dus naam en inhoud) of bijvoorbeeld bestanden die identiek zijn, maar waarvan de naam iets verschilt (dat duurt wel langer). Na afloop van de scan zie je direct wat er is gevonden en hoeveel ruimte die bestanden in beslag nemen. Je kunt de doublures vervolgens eenvoudig verwijderen.

Tip 09: Schijfopruiming

De eerste stap naar het oplossen van een probleem is je realiseren dat je een probleem hebt. Dat weet Microsoft ook en het bedrijf heeft wel degelijk in de gaten dat Windows zelf er soms een behoorlijke puinhoop van kan maken. Om die reden komt Windows tegenwoordig met een programma dat speciaal bedoeld is om je harde schijf op te ruimen. Je vindt dit programma door Schijfopruiming te typen in het menu Start, en te klikken op het gevonden pictogram. Er verschijnt nu een klein venster waarin direct duidelijk wordt wat er nog allemaal op te ruimen valt binnen Windows. Wanneer je dit net hebt gedaan zal dit waarschijnlijk gaan om enkele MB’s, maar draai je dit programma voor het eerst of na lange tijd, dan zul je zien dat je met één muisklik tot soms wel tiengallen gigabytes aan ruimtewinst kunt boeken. Vink de onderdelen aan die je graag wilt verwijderen en klik vervolgens op OK. Je hoeft niet bang te zijn dat je onderdelen weggooit die essentieel zijn voor het functioneren van Windows: die onderdelen worden in dit venster niet getoond.

Tip 10: Defragmenteren

“Je moet je harde schijf even defragmenteren”: het was vroeger de magische zin van de pc-kenner om mensen te helpen met een pc die plotseling steeds trager werd. Tegenwoordig hoeven we dat eigenlijk niet meer te doen, niet (alleen) omdat de technologie zo verbeterd is, maar ook omdat Windows 10 automatisch wekelijks een defragmentatiesessie uitvoert. Wil je echter zelf alsnog je schijf defragmenteren doe je dit door in Verkenner te rechtsklikken op het C:-station en vervolgens te klikken op Eigenschappen. In het venster dat verschijnt klik je op Extra en vervolgens op Optimaliseren. Je krijgt dan een overzicht te zien van wanneer er voor het laatst een defragmentatie- en optimalisatiesessie is uitgevoerd en door te klikken op de knop Optimaliseren kun je zelf per direct zo’n sessie starten. Verwacht geen wonderen, maar het kan wél net even het verschil maken. Beschikt je systeem over een ssd-schijf, dan is defragmeteren af te raden. Windows zal dit uit zichzelf niet doen. Handmatig starten van een defragmentatie is beter van niet.

Tip 11: CCleaner

CCleaner noemt zichzelf de populairste opschoonsoftware ter wereld, en hoewel we dat nogal een statement vinden, weten we wél dat we deze software zelf al jaren gebruiken. Wanneer je het programma hebt gedownload en gestart, kom je direct in een uitgebreide interface terecht. Het onderdeel Cleaner zoekt naar bestanden in Windows die verwijderd kunnen worden (denk aan tijdelijke bestanden en cookies). Register zoekt naar fouten en doublures in het Register. Het Windows Register is het hart van Windows, fouten daarin kunnen voor veel problemen zorgen. Tot slot vind je onder het kopje Gereedschap allerlei handige extra tools om je systeem op te schonen, zoals schijfanalyse, een overzicht van browser-plug-ins en een tool om dubbele bestanden op te sporen (zij het niet zo uitgebreid als het programma dat we hiervoor hebben besproken). De basisversie van CCleaner is gratis en stelt je in staat om de belangrijkste zaken uit te voeren. Wil je echt je systeem binnenstebuiten keren, dan dien je voor 24,95 euro de Professional-versie te nemen, maar tot nu toe hebben we die noodzaak bij CCleaner niet echt gevoeld.

Soms is de Professional-versie flink afgeprijsd. Zo is deze versie op het moment van schrijven circa de helft goedkoper geworden. Je kunt nu een jaarlicentie voor één computer aanschaffen voor 12,45 euro. In de daaropvolgende jaren betaal je het reguliere bedrag. 

Tip 12: Automatisch starten

Elders in dit artikel lees je een tip over het verwijderen van programma’s die je niet meer gebruikt. Soms worden programma’s automatisch gestart wanneer je Windows start, waardoor de prestaties van het besturingssysteem beïnvloed worden. Dergelijke programma’s hoef je niet direct volledig te verwijderen, je kunt er ook gewoon voor zorgen dat ze niet langer automatisch worden gestart wanneer Windows start. Je doet dit door Taakbeheer te typen in het menu Start en vervolgens te klikken op Taakbeheer. In het venster dat verschijnt klik je op Opstarten. Je ziet nu een overzicht van alle programma’s die automatisch gestart worden wanneer Windows start en waarschijnlijk zijn dat er een stuk meer dan je dacht. Klik op de programma’s die je wilt verhinderen om automatisch te starten en vervolgens op Uitschakelen. Het programma blijft gewoon op je computer staan, maar start nu alleen als jij dat wilt. Let overigens wel op wat je uitschakelt, er staan waarschijnlijk ook programma’s tussen die nuttig zijn (wanneer je Dropbox uitschakelt, schakel je bijvoorbeeld ook de synchronisatie uit).

Grote schoonmaak in Windows 11