Begint je pc traag te worden of wil je je pc klaarmaken voor Windows 11? Dan kun je Windows 10 opruimen! Je kunt programma's verwijderen, maar ook het startmenu opschonen. In dit artikel geven we je nog veel meer tips om je pc weer sneller te maken.

Tip 01: Fysiek opruimen

In dit artikel richten we ons volledig op het softwarematig opruimen van je computer, oftewel: van Windows. We kunnen dit artikel echter niet schrijven zonder toch óók even aandacht te schenken aan de hardware van je pc. Je kunt Windows namelijk compleet opgeruimd houden, maar als de binnenkant van je pc een stofnest is, dan heeft dat ook gevolgen voor de prestaties van je pc. De koeling kan bijvoorbeeld verstopt raken, waardoor componenten oververhit kunnen raken en zelfs kunnen smelten. Er is niet eens zo heel veel nodig om ervoor te zorgen dat je grafische kaart het loodje legt. Dit soort dingen zijn eenvoudig te voorkomen door eens in de zoveel tijd (bijvoorbeeld twee keer per jaar) even de kast open te schroeven en wat stof te verwijderen. Is dat je te veel werk, dan kun je ook gewoon de stofzuiger tegen de ventilator aan de achterkant van je pc houden om stof weg te halen. Dat doet niet veel voor het stof in je pc zelf, maar in ieder geval kan de ventilator dan naar behoren draaien. Denk er wel aan dat een grafische kaart ook een koeling kan hebben die verstopt kan raken door stof.

©PXimport

Tip 02: Bureaubladmappen

We hebben allemaal wel eens de horrorplaatjes gezien op internet van mensen die duizenden pictogrammen op hun bureaublad hebben staan. Waarschijnlijk is het bij jou niet tot dat soort taferelen gekomen, maar de kans is wel groot dat er een flink aantal pictogrammen op je bureaublad staat. Interessant wetenswaardigheidje in dit verband is dat iPad- en iPhone-gebruikers heel lang hebben geklaagd over het gebrek aan de mogelijkheid om pictogrammen in mapjes te slepen. Die functionaliteit is er inmiddels alweer enige jaren. Maar van de mogelijkheid tot mapjes maken op het bureaublad van de pc wordt eigenlijk nauwelijks gebruik gemaakt. Zonde, want het is kinderlijk eenvoudig. Rechtsklik op het Bureaublad, klik op Nieuw en vervolgens op Map. Geef de betreffende map een naam en druk op Enter. Je kunt nu simpelweg de pictogrammen van programma’s en bestanden naar de map slepen en op die manier structuur aanbrengen. Het fijne hiervan is dat, zodra je dit eenmaal hebt gedaan, een pictogram dat wordt toegevoegd door een nieuw programma ineens heel erg opvalt, waardoor je sneller geneigd bent om het in een map te slepen. Zo gaat het opgeruimd houden van het Bureaublad voortaan bijna vanzelf.

Wil je meer tips voor een opgeruimd bureaublad? Lees dan het artikel Zo kun je jouw bureaublad schoonmaken en -houden

©PXimport

Tip 03: Slimme wallpapers

Sommige oplossingen zijn even eenvoudig als briljant. Je bureaubladachtergrond is één geheel; het is niet mogelijk om speciale vlakken aan te maken voor bepaalde apps. Je kunt echter wél doen alsof, met gesegmenteerde bureaubladachtergronden. Deze wallpapers zijn voorzien van verschillende vlakken met een tekstkader. Wanneer je zo’n bureaubladachtergrond gebruikt, dan is het bureaublad plotseling ingedeeld in allerlei segmenten. Die segmenten zijn natuurlijk alleen visueel, maar dat maakt niet uit, want zolang je je bureaubladpictogrammen keurig binnen deze segmenten plaatst, werkt deze visuele afkadering fantastisch. Je kunt deze bureaubladachtergronden natuurlijk zelf maken in een fotobewerkingsprogramma, maar uiteraard zijn er altijd mensen die dit werk al voor je hebben gedaan. Een interessante verzameling slimme wallpapers vind je op Moritzfinedesigns.com. Het leuke van deze site is dat de achtergronden zijn voorzien van segmenten met ruimte voor kopteksten (zoals productiviteit, spelletjes enzovoort), maar dat die teksten zelf nog niet zijn ingevuld. Dat kun je dus mooi zelf doen in een fotobewerkingsprogramma, precies zoals handig is voor jou.

©PXimport

Tip 04: Menu Start

Er was een tijd waarin we niet heel veel invloed hadden op het uiterlijk van het menu Start. Dat is in Windows 10 wel anders, maar toch maken we er met z’n allen veel te weinig gebruik van. Klik eens op het menu Start, en kijk er eens goed naar. Je zult zien dat er allerlei onderdelen in staan die je niet gebruikt, terwijl onderdelen die je wél gebruikt nergens te bekennen zijn. En dat terwijl het zo eenvoudig is om dat menu aan te passen. De titels van de segmenten pas je aan door op het pictogram met de twee streepjes te klikken naast de titel. Een tegel die je niet gebruikt, verwijder je door te rechtsklikken op de betreffende tegel en te klikken op Van Start losmaken. Een programma toevoegen doe je door in het menu Start naar het programma te zoeken, te rechtsklikken op het gevonden pictogram en te kiezen voor Aan Start vastmaken. Je kunt het pictogram vervolgens eenvoudig naar het gewenste segment slepen. Sleep je het pictogram op een ander pictogram, dan wordt er een mapje aangemaakt. Door te rechtsklikken op een tegel en te kiezen voor Formaat wijzigen kun je de tegel prominenter maken.

©PXimport

Programma’s verwijderen

Tip 05: Snelle toegang

Ook de taakbalk in Windows 10 is een onderdeel dat je volledig kunt inrichten naar je eigen smaak. Wanneer je rechtsklikt op de taakbalk zie je direct allerlei opties die je uit kunt schakelen. Daardoor wordt de taakbalk rustiger. Wanneer je klikt op Taakbalkinstellingen heb je nog veel meer controle over het uiterlijk en het gedrag van de taakbalk. Waar we voor dit artikel echter voornamelijk geïnteresseerd in zijn, is de mogelijkheid om Snelle toegang toe te voegen aan de taakbalk. Zoek naar Verkenner in het menu Start, rechtsklik op het pictogram en kies voor Aan de taakbalk vastmaken. Wanneer je nu met je rechtsmuisknop op het pictogram van de Windows Verkenner klikt, verschijnt er een menu met daarin alle mappen die zijn vastgemaakt in het menu Snelle toegang. Dit scheelt je behoorlijk wat zoekwerk en zorgt ervoor dat je een stuk efficiënter kunt werken.

Tip 06: Virtueel bureaublad

Tot slot nog een laatste visueel hulpmiddel om ervoor te zorgen dat Windows wat overzichtelijker en georganiseerder voor je wordt. Sinds de release van Windows 10 hebben we ook in Windows eindelijk de mogelijkheid om gebruik te maken van virtuele bureaubladen (Mac en Linux hadden die mogelijkheid al veel langer). Deze functie is superhandig als je veel verschillende dingen doet. Wanneer je bijvoorbeeld Facebook wel open wilt hebben staan maar niet wilt dat je wordt afgeleid wanneer je andere dingen aan het doen bent, dan komt deze functie goed van pas. Je kunt daarvoor namelijk verschillende bureaubladen aanmaken, waarbij jij bepaalt welk venster in welk bureaublad komt te staan. Zo kun je dus een bureaublad hebben waarin allerlei productiviteitsapps zijn geopend, een bureaublad met dingen die je doet in je pauze enzovoort. Je maakt een bureaublad aan door in de taakbalk op het pictogram te klikken dat nog het meeste lijkt op een pleister (Taakweergave, vlak naast de knop Start). Onderin zie je een bureaublad, en aan de rechterkant een plusteken. Klik hierop om meer bureaubladen toe te voegen. Je kunt nu eenvoudig de geopende vensters naar het gewenste bureaublad slepen.

©PXimport

Tip 07: Externe opslag

We hebben je tips gegeven over het overzichtelijk en georganiseerd houden van Windows, maar daar wordt je computer zelf natuurlijk niet sneller van. Daarom volgen nu wat tips die je helpen bij het verbeteren van de prestaties van je computer. De eerste, en wat ons betreft een zéér belangrijke tip, is het gebruik van externe opslag. Door bestanden op te slaan op een externe harde schijf, wordt de systeemschijf ontlast en dat komt de prestaties ten goede (al geldt dit vooral voor de traditionele harde schijf en minder voor ssd). Windows zal te allen tijde genoeg ruimte hebben om te doen wat het moet doen, terwijl je de bestanden op je externe schijf net zo makkelijk kunt benaderen als wanneer ze op de systeemschijf hadden gestaan. Extern opslaan biedt daarnaast nog een ander groot voordeel: je data wordt draagbaar. Je kunt de schijf eenvoudig op een andere pc aansluiten en mócht je pc een keer crashen, dan zitten je bestanden niet opgesloten in een systeem dat je niet meer kunt benaderen. Het hoeft natuurlijk niet per definitie een externe schijf te zijn: opslaan op een nas (een netwerkschijf) werkt ook fantastisch, maar is wel duurder en vereist meer beheer.

©PXimport

Tip 08: Ontdubbelen

Wellicht heb je te maken met een volle en trage harde schijf, maar heb je werkelijk geen idee hoe en waar je ruimte kunt winnen. De kans is meer dan aanwezig dat je een flink aantal dubbele bestanden op je harde schijf hebt staan, en dat is natuurlijk zonde van de ruimte. Windows heeft helaas geen goede ingebouwde methode om dubbele bestanden op te sporen, maar er zijn gelukkig wel handige programma’s voor. Een programma dat we al jaren graag gebruiken is Fast Duplicate File Finder. Wanneer je dit gratis programma hebt geïnstalleerd, sleep je de map die je wilt scannen op doublures (kan ook gewoon C: zijn) naar het deelvenster Folders. Kies vervolgens bij Method of je op zoek bent naar identieke bestanden (dus naam en inhoud) of bijvoorbeeld bestanden die identiek zijn, maar waarvan de naam iets verschilt (dat duurt wel langer). Na afloop van de scan zie je direct wat er is gevonden en hoeveel ruimte die bestanden in beslag nemen. Je kunt de doublures vervolgens eenvoudig verwijderen.

©PXimport

Tip 09: Schijfopruiming

De eerste stap naar het oplossen van een probleem is je realiseren dat je een probleem hebt. Dat weet Microsoft ook en het bedrijf heeft wel degelijk in de gaten dat Windows zelf er soms een behoorlijke puinhoop van kan maken. Om die reden komt Windows tegenwoordig met een programma dat speciaal bedoeld is om je harde schijf op te ruimen. Je vindt dit programma door Schijfopruiming te typen in het menu Start, en te klikken op het gevonden pictogram. Er verschijnt nu een klein venster waarin direct duidelijk wordt wat er nog allemaal op te ruimen valt binnen Windows. Wanneer je dit net hebt gedaan zal dit waarschijnlijk gaan om enkele MB’s, maar draai je dit programma voor het eerst of na lange tijd, dan zul je zien dat je met één muisklik tot soms wel tiengallen gigabytes aan ruimtewinst kunt boeken. Vink de onderdelen aan die je graag wilt verwijderen en klik vervolgens op OK. Je hoeft niet bang te zijn dat je onderdelen weggooit die essentieel zijn voor het functioneren van Windows: die onderdelen worden in dit venster niet getoond.

©PXimport

Tip 10: Defragmenteren

“Je moet je harde schijf even defragmenteren”: het was vroeger de magische zin van de pc-kenner om mensen te helpen met een pc die plotseling steeds trager werd. Tegenwoordig hoeven we dat eigenlijk niet meer te doen, niet (alleen) omdat de technologie zo verbeterd is, maar ook omdat Windows 10 automatisch wekelijks een defragmentatiesessie uitvoert. Wil je echter zelf alsnog je schijf defragmenteren doe je dit door in Verkenner te rechtsklikken op het C:-station en vervolgens te klikken op Eigenschappen. In het venster dat verschijnt klik je op Extra en vervolgens op Optimaliseren. Je krijgt dan een overzicht te zien van wanneer er voor het laatst een defragmentatie- en optimalisatiesessie is uitgevoerd en door te klikken op de knop Optimaliseren kun je zelf per direct zo’n sessie starten. Verwacht geen wonderen, maar het kan wél net even het verschil maken. Beschikt je systeem over een ssd-schijf, dan is defragmeteren af te raden. Windows zal dit uit zichzelf niet doen. Handmatig starten van een defragmentatie is beter van niet.

©PXimport

Tip 11: CCleaner

CCleaner noemt zichzelf de populairste opschoonsoftware ter wereld, en hoewel we dat nogal een statement vinden, weten we wél dat we deze software zelf al jaren gebruiken. Wanneer je het programma hebt gedownload en gestart, kom je direct in een uitgebreide interface terecht. Het onderdeel Cleaner zoekt naar bestanden in Windows die verwijderd kunnen worden (denk aan tijdelijke bestanden en cookies). Register zoekt naar fouten en doublures in het Register. Het Windows Register is het hart van Windows, fouten daarin kunnen voor veel problemen zorgen. Tot slot vind je onder het kopje Gereedschap allerlei handige extra tools om je systeem op te schonen, zoals schijfanalyse, een overzicht van browser-plug-ins en een tool om dubbele bestanden op te sporen (zij het niet zo uitgebreid als het programma dat we hiervoor hebben besproken). De basisversie van CCleaner is gratis en stelt je in staat om de belangrijkste zaken uit te voeren. Wil je echt je systeem binnenstebuiten keren, dan dien je voor 24,95 euro de Professional-versie te nemen, maar tot nu toe hebben we die noodzaak bij CCleaner niet echt gevoeld.

Soms is de Professional-versie flink afgeprijsd. Zo is deze versie op het moment van schrijven circa de helft goedkoper geworden. Je kunt nu een jaarlicentie voor één computer aanschaffen voor 12,45 euro. In de daaropvolgende jaren betaal je het reguliere bedrag. 

©PXimport

Tip 12: Automatisch starten

Elders in dit artikel lees je een tip over het verwijderen van programma’s die je niet meer gebruikt. Soms worden programma’s automatisch gestart wanneer je Windows start, waardoor de prestaties van het besturingssysteem beïnvloed worden. Dergelijke programma’s hoef je niet direct volledig te verwijderen, je kunt er ook gewoon voor zorgen dat ze niet langer automatisch worden gestart wanneer Windows start. Je doet dit door Taakbeheer te typen in het menu Start en vervolgens te klikken op Taakbeheer. In het venster dat verschijnt klik je op Opstarten. Je ziet nu een overzicht van alle programma’s die automatisch gestart worden wanneer Windows start en waarschijnlijk zijn dat er een stuk meer dan je dacht. Klik op de programma’s die je wilt verhinderen om automatisch te starten en vervolgens op Uitschakelen. Het programma blijft gewoon op je computer staan, maar start nu alleen als jij dat wilt. Let overigens wel op wat je uitschakelt, er staan waarschijnlijk ook programma’s tussen die nuttig zijn (wanneer je Dropbox uitschakelt, schakel je bijvoorbeeld ook de synchronisatie uit).

Grote schoonmaak in Windows 11

©PXimport

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

De ingebouwde zoekfunctie van Windows - Windows Zoeken - kennen we inmiddels wel. En eerlijk is eerlijk: dat onderdeel is inmiddels wel wat gedateerd. Welke andere mogelijkheden zijn er om te zoeken? Welke AI en andere slimme tools kunnen we inzetten om de antwoorden op onze vragen te vinden? Je ontdekt ze hier.

Copilot: bestanden doorzoeken

Microsofts Copilot kan je helpen met het doorzoeken van de inhoud van de bestanden op je computer. Hiervoor moet je momenteel nog eerst het bestand uploaden naar OneDrive. Vanuit daar kun je er allerlei acties mee uitvoeren. Copilot kan straks ook voor je op zoek gaan naar lokale bestanden. Die functie is nu nog niet geactiveerd in Nederland, maar is al wel actief in de VS en Engelstalige regio's. De Copilot-app lijkt er voor Nederland al wel op voorbereid.

Je kunt je alvast voorbereiden op de komst van deze functie. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je de nieuwste versie van Copilot hebt geïnstalleerd. Daarmee wordt de functie direct actief als deze in Nederland beschikbaar komt. Je vindt de nieuwe versie van Copilot in de Microsoft Store (via het startmenu). Eenmaal geopend, klik je op de gebruikersafbeelding linksonder in het scherm. Kies Instellingen. Geef Copilot vervolgens toegang tot de bestanden. Blader naar Machtigingsinstellingen en zet de schuif op Aan bij Bestand zoeken. Zet hierna ook de schuif op Aan bij Lezen van het bestand.

Copilot maakt onderliggend nog steeds gebruik van gedeelten van het bestaande Windows Zoeken. Die kennis biedt meer controle: je kunt bepalen welke locaties mogen worden doorzocht. Klik in hetzelfde instellingenvenster op Windows-instellingen. Geef bij Mijn bestanden zoeken aan welke locaties mogen worden bekeken.

Copilot: zoeken in bestanden

Soms ben je niet op zoek naar bestanden, maar juist naar informatie ín de bestanden. Als je de nieuwste update van Windows 11 gebruikt, kun je hiervoor op een slimme manier Copilot inzetten. Klik met de rechtermuisknop op het bestand waarin je wilt zoeken of waarover je specifieke vragen hebt. Doet dat bijvoorbeeld via het bureaublad of via de verkenner.

Kies voor de nieuwe optie Vraag het aan Copilot. Het bestand verschijnt in het venster van Copilot. Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen om het te doorzoeken of het opnieuw te structureren. Je kunt ook vragen om het bestand samen te vatten of de inhoud ervan in compacte bewoordingen te beschrijven. Verschijnt de nieuwe optie nog niet in het menu van de rechtermuisknop? Controleer dan of je de instellingen uit de alinea hiervoor hebt geactiveerd.

Copilot: gezichten herkennen

Maak je gebruik van OneDrive? Ook OneDrive zet steeds vaker AI in om je bestanden eenvoudiger vindbaar te maken. Op het moment van schrijven wordt de laatste hand gelegd aan de gezichtsfuncties. We hebben deze dus zelf nog niet in de praktijk kunnen testen.

Microsoft gebruikt AI om gezichten te herkennen in foto's en afbeeldingen die je in een OneDrive-account hebt bewaard. Je moet hiervoor wel toestemming geven. Hierna wordt informatie uit afbeeldingen en gezichten verzameld om vergelijkbare gezichten te vinden.

Open de OneDrive-app en wacht totdat automatisch de melding met toestemming verschijnt. Ga je akkoord met de verwerking, dan kies je Toestaan. Het duurt tot 72 uur om de foto's te indexeren. Download de nieuwste versie van de OneDrive-app (via Google Play of de Apple App Store) en tik op de nieuwe tab Personen. In het zoekvak eronder kun je zoeken op specifieke personen op foto's.

Perplexity: vinden wat je zoekt

Perplexity is een geavanceerde en populaire AI-zoekmachine. Je kunt deze AI-dienst ook goed inzetten voor het doorzoeken van de inhoud in je eigen bestanden. Er bestaan wel een paar voorwaarden voor het zoeken met de AI-agent van Perplexity: allereerst heb je een betaald abonnement nodig. De gratis versie ondersteunt de functie (nog) niet. Hiervoor betaal je circa 20 euro per maand, vergelijkbaar met de betaalde abonnementen van veel andere AI-aanbieders.

Perplexity kan daarnaast alleen zoeken in bestanden die je in de cloud hebt opgeslagen. Op dit moment worden alleen nog Google Workspace, Dropbox en WhatsApp ondersteund. Op het gebied van bestandsformaten kun je onder meer Google Docs, pdf-bestanden, Microsoft Office-documenten en csv-bestanden gebruiken. Ook Markdown (MD)- en JSON-bestanden worden ondersteund.

Perplexity: aan de slag

Het zoeken in je eigen bestanden staat in Perplexity standaard uitgeschakeld. Het zoeken van bestanden wordt mogelijk met plug-ins, die in Perplexity 'verbinders' worden genoemd. Laten we deze eens inschakelen.

Klik in het hoofdvenster van Perplexity linksonder op de gebruikersfoto en kies Instellingen. Kies Verbinders. Een overzicht van ondersteunde locaties verschijnt. Klik op Enable bij de locatie die je wilt koppelen, bijvoorbeeld Google Drive. Hierna geef je toestemming voor het weergeven en downloaden van je bestanden. Je kunt de koppeling op elk moment weer ongedaan maken. In het eerdergenoemde overzicht van onlinediensten klik je op de drie puntjes naast de opslagdienst en kies je Ontkoppelen.

Perplexity: bestanden doorzoeken

Zijn de gewenste diensten gekoppeld? Dan is het mogelijk om Perplexity AI in te zetten om je bestanden te vinden. De zoekfunctie met eigen bestanden is op twee manieren te gebruiken. Zo kun je de bestanden gebruiken als bron tijdens de conversaties. Klik hiervoor op de knop Sources en wijs je online cloudopslag aan. Op dit moment beperkt de dienst zich helaas alleen tot zakelijke varianten van de cloudopslag, zoals het eerdergenoemde Google Workspace. De consumentenversie van Google Drive wordt niet ondersteund als directe bron.

Gelukkig doet Perplexity dit wél voor het inhoudelijk doorzoeken van je bestanden. Klik op de paperclip. Afhankelijk van welke verbinders je hebt geactiveerd, kun je hier kiezen tussen Lokale bestanden, Google Drive en Dropbox. Wijs het bestand aan, zodat je er vragen over kunt stellen.

Uiteraard is het belangrijk om te weten hoe Perplexity met je bestanden omgaat. Je eigen bestanden worden niet gebruikt om de AI-modellen te trainen. Bovendien worden de bestanden - als deze al worden opgeslagen - door Perplexity binnen AWS S3-servers opgeslagen.

PowerToys Run

Ook de PowerToys Run voor Windows 11 zijn onmisbaar als je de beperkte zoekprestaties van Windows 11 wilt verbeteren. Hiermee kun je snel bestanden zoeken op verschillende locaties, zoals de lokale computer, specifieke programma's en online. PowerToys Run in combinatie met hulp van een AI-agent zoals hiervoor besproken, geeft een krachtige combinatie. Je gebruikt PowerToys Run om de bestanden te zoeken en met een andere AI-tool ga je eventueel inhoudelijk de diepte in.

Haal eerst de nieuwste versie van PowerToys binnen en activeer PowerToys Run via het algemene venster van PowerToys. Zet de schuif op Aan bij dit programma. Druk vervolgens op de toetscombinatie Alt+Spatiebalk. De app verschijnt als pop-up. Typ het bestand in dat je zoekt: de resultaten verschijnen direct in het venster eronder. Onder elk bestand lees je op welke locatie het is opgeslagen. Ook kun je meer informatie over het bestand online opzoeken.

PowerToys Run: aanpassen

Om het onderste uit de zoekfuncties van PowerToys Run te halen, is het nodig om het programma naar je hand te zetten. Open de instellingen van het programma en ga naar Zoeken en resultaten. Standaard hanteert de app een vertraging voordat de eerste zoekresultaten worden getoond. Wil je liever de eerste resultaten direct zien? Schakel Afvlakking van invoer uit. Deze 'doortastendere' zoekaanpak vergt wel iets meer van het systeem.

Hierna zoeken we de optie Aantal resultaten dat wordt weergegeven voordat u schuift. Standaard toont Run slechts vier resultaten: dat kan beter voor een completer overzicht. Verander de waarde naar bijvoorbeeld 10 en controleer het resultaat via een zoekopdracht in de app. Run onthoudt overigens welke zoekopdracht je het meest recent hebt uitgevoerd en toont deze in het venster. Begin je liever telkens met een schone lei? Activeer de optie De vorige query wissen bij het starten.

PowerToys RunResultaten verfijnen

Standaard laat PowerToys Run telkens alle resultaten zien zonder verdere weging, maar je kunt ervoor kiezen om de volgorde van de zoekresultaten te laten verfijnen. Hierbij houdt PowerToys Run bij welke resultaten worden geselecteerd en deze stijgen in de resultaten. Activeer de optie Volgorde van resultaten verfijnen. Hierna geef je een gewicht aan de geselecteerde items, van 0 tot 5. Standaard wordt 5 gehanteerd, maar je kunt het gewicht naar beneden bijstellen. Kies 0 om het volledig uit te schakelen. 

PowerToys Run: gericht vinden

Met behulp van voorvoegsels kun je PowerToy Run gerichter laten zoeken naar informatie in specifieke gebieden. Wil je alleen naar bestanden en mappen zoeken? Typ ? voor de zoekterm. Bijvoorbeeld ?vakantie. Ben je op zoek naar een specifieke Windows-instelling, dan typ je $, bijvoorbeeld $beeldscherm. Om online te zoeken, waarbij Run gebruikmaakt van de standaardzoekmachine, gebruik je ?? (zoals ??feestdagen). Om het voorgaande zoekresultaat te zien, typ je !!.

PowerToys Run: invoegtoepassingen

Je kunt zelf bepalen welke gebieden PowerToy Run kan doorzoeken. Dat gebeurt met behulp van invoegtoepassingen. De lijst vind je onder Invoegtoepassingen in het instellingenvenster. Loop door de lijst en schakel de invoegtoepassingen in voor de gebieden die je wilt doorzoeken. Andersom doe je dit ook: alles wat je niet gebruikt, schakel je uit. Elke ingeschakelde invoegtoepassing wordt namelijk geraadpleegd tijdens een zoekopdracht.

Regelmatig worden nieuwe invoegtoepassingen voor zoeken toegevoegd. Klik op Meer invoegtoepassingen zoeken voor een actuele lijst. Hier vinden we bijvoorbeeld plug-ins om de browsergeschiedenis te doorzoeken en per query een zoekmachine aan te wijzen die de zoekopdracht moet uitvoeren.

Terug naar het instellingenvenster. Als je een invoegtoepassing uitklapt, krijg je toegang tot aanvullende opties. Bij Opdracht voor directe activering kun je de 'letter' aanpassen waarmee je specifiek zoekt in dat onderdeel (waarover je in de paragraaf 'Gericht vinden' hebt gelezen). Interessanter is de optie Opnemen in globaal resultaat: hiermee zorg je ervoor dat de zoekresultaten van die invoegtoepassing standaard in de lijst worden getoond. In andere gevallen moet je de invoegtoepassing expliciet aanroepen via de eerdergenoemde letter. 

Toekomst: semantic search

Het valt op dat softwaremakers dit jaar intensief bouwen aan opties waarmee je je bestanden nog eenvoudiger kunt vinden. Zo wordt de ingebouwde zoekfunctie van Windows 11 uitgebreid met de mogelijkheid om in je eigen bewoordingen naar bestanden te zoeken. Bijvoorbeeld: 'foto's die ik vorige maand heb gemaakt' of 'de presentatie die vorige week door mijn collega is gestuurd'. Dit wordt semantic search genoemd, waarbij niet alleen naar de exacte woorden wordt gekeken, maar ook naar de betekenis (semantiek) erachter.

Deze functie is straks helaas niet voor iedereen beschikbaar. Je computer heeft namelijk een geschikte npu-chip nodig, die je onder meer vindt in de Copilot+-computers. Ook worden er in eerste instantie maar zes talen ondersteund, waaronder Engels en Duits. Nederlands komt momenteel nog niet in de lijst voor, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd.

 Op zoek naar een nieuwe laptop? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers voor de beste deal!