Zoals je wellicht weet beschikt een Chromebook (of beter: Chrome OS) over de mogelijkheid om Linux-programma’s te draaien. Feitelijk is dit nog altijd een doorlopende bètatest, maar er wordt langzaam aan steeds meer functionaliteit toegevoegd. Sinds kort worden ook usb-apparaten herkend. Wat moet je hierover weten?

Een van de tekortkomingen in de Linux virtuele machine onder Chrome OS was, dat USB-hardware niet toegankelijk was. Inmiddels zijn we alweer flink wat updates van Google’s voor Chromebooks bedoelde besturingssysteem verder. En kan dat gelukkig tegenwoordig wél! Als je de meest recente versie van Chrome OS draait werkt het vrij simpel. 

Ten eerste is het (natuurlijk) zaak om de Linux virtuele machine (vm) te activeren, standaard staat deze optie uit. Daarvoor start je Instellingen (klik ergens in het klokvlakje rechtsonder in beeld en daarna op het tandwieltje in het opengevouwen paneel). Klik in het geopende venster aan de linkerkant op Geavanceerd en dan op Ontwikkelaars. Je kunt nu aan de rechterkant Linux aanzetten met de daarvoor bestemde knop. 

Volg simpelweg de instructies, er moet een en ander gedownload worden maar na maximaal een minuut of tien moet alles in orde zijn. Je beschikt nu over een complete Linux vm, die je kunt starten via het app-paneel (balletje helemaal links op het dock) en dan in het geopende paneel op ^ klikken. Je vindt ergens tussen de geïnstalleerde apps de appgroep Linux-apps.

©PXimport

Usb-apparaten beheren

Stel dat je een USB-apparaat wilt gebruiken onder Linux, dan kan dat tegenwoordig. Niet alles wordt ondersteund, kwestie van uitproberen. In ons geval hebben we een USB-naar-serieel convertertje ingeprikt. Deze dingen worden veel gebruikt voor bijvoorbeeld het programmeren van en communiceren met microcontrollers. 

Om te checken of dit apparaat beschikbaar gemaakt kan worden voor Linux, prik je het in. Open daarna weer de al genoemde Chrome OS Instellingen en klik weer (links) op Geavanceerd, gevolgd door een klik op Ontwikkelaars. Klik dan rechts op Linux-ontwikkelomgeving en dan op USB-apparaten beheren. 

In ons geval verschijnt de converter in het lijstje, activeren doe je door de schakelaar achter het apparaat aan te zetten. Let op: deze actie wordt helaas (nog?) niet onthouden. Wat betekent dat je telkens wanneer je de Linux-omgeving (of een app die daaronder draait), je USB-apparaat (apparaten) opnieuw toestemming moet geven.

©PXimport

Zet de schakelaar achter je USB-apparaat aan om ’t toegang te verlenen. Vanaf dat moment kun je het ding gebruiken in combinbatie met Linux. Zoals te zien kunnen wij via een serieel terminalprogramma een op de converter aangesloten apparaat benaderen. Kortom: missie geslaagd!

Over Terminal

Onder Android – tevens een onderdeel van de Chromebook – zijn wel diverse terminal-apps beschikbaar, maar we hebben er op moment van schrijven nog geen een aan de praat gekregen. Een heel enkele keer wordt de USB-converter wel herkend, maar kan de benodigde overdrachtssnelheid (baudrate) niet correct ingesteld worden. 

In alle andere gevallen wordt de converter totaal niet herkend. Heel misschien heb je met een ander exemplaar dan wat wij hier hebben wel geluk. Reken er echter niet op. 

©PXimport

Echt noodzakelijk is het dan ook weer niet, want Chrome OS beschikt over de mogelijkheid om een terminal-programma in de Chrome browser te draaien! En deze desgewenst ook als web-app te installeren. Meest bekende is Beagle Term. Dit is een eenvoudige web-app, verwacht er geen extreme wonderen van qua mogelijkheden. Maar het werkt. 

Andere oplossingen

Wil je meer serieus aan de slag met een seriële terminal-verbinding dan is de Linux virtuele machine in Chrome OS echter de meest voor de hand liggende weg. De web-app is prima bruikbaar om even snel iets te checken bijvoorbeeld. Maar omdat zaken als terminal-emulatie en dergelijke ontbreken zul je bijvoorbeeld geen kleur zien; alles is monochroom. 

Nogmaals: voor het snelle werk prima, maar niet als je echt wil communiceren met een randapparaat dat net wat meer geavanceerde opties ondersteund.

Ook voor het programmeren van microcontrollers via een seriéle dongle ben je op je Chromebook aangewezen op Linux. Voor de rest geldt dat voor andere usb-hardware andere oplossingen beschikbaar zijn.

Probeer wellicht eens een USB-DAC (ofwel digitaal-analoog-converter voor geluid), of een ander USB-apparaat dat je hebt liggen. Werkt het niet onder Chrome OS zélf, dan krijg je het misschien – gecombineerd met de juiste software – wel aan de gang onder de Linux vm!

©CIDimport

Een ‘kale’ Linux-terminalsessie open je door de app Terminal te starten. Linux-fanaten kunnen dan hun ding doen. Gelukkig is er voor de wat mindere ‘terminal-ridders’ ook een Linux app-store (met hoofdzakelijk gratis open source software daarin) beschikbaar. Daarvoor start je de app Software. 

Het aardige is, dat al deze software gebruik maakt van de Chrome OS-desktop. Ofwel: installeer je uit deze app store bijvoorbeeld fotobewerker GIMP, dan kun integreert die volledig met Chrome OS qua uiterlijk. Wel opletten: Linux-apps kunnen flink wat opslagruimte in beslag nemen. Veel Chromebooks zijn nog altijd voorzien van bescheiden SSD’s, dus als jij een machine met 32 GB opslagruimte hebt is het een kwestie van afwegen wat je echt graag wilt en wat minder belangrijk is. 

Vergeet ook zeker niet om zo af en toe eens te kijken wat er aan Linux-programma’s is ‘achtergebleven’ na eens een keer uitproberen. Verwijderen van niet meer nodige software kan ineens een hoop schijfruimte vrijmaken!

Linux op aanvraag

Nog even over die Linux-omgeving in je Chromebook. Feitelijk werkt die ‘ongemerkt’ op de achtergrond. Hij wordt alleen opgestart wanneer erom gevraagd wordt. Ofwel: wanneer jij een Linux-programma start, denk aan bijvoorbeeld die eerder genoemde Terminal of een andere via de Linux-store geïnstalleerd stukje software. 

Deze werkwijze betekent dat de eerste keer dat je een app start onder Linux, dit even kan duren. Immers: niet alleen het programma moet worden gestart, maar éérst moet de hele Linux-omgeving geboot worden. Op een tragere Chromebook kan dat heel even duren, op een sneller exemplaar ben je in een paar seconden klaar. Is de Linux vm eenmaal gestart, dan starten Linux-programma’s daarna veel sneller. Waarbij geldt dat telkens wanneer je je Chromebook uitschakelt (echt uitschakelt, dus niet het deksel dichtklapt om ‘m in slaap te brengen) en je opnieuw inlogt, de Linux vm niet automatisch wordt mee gestart. 

Kortom: het spel begint dan weer opnieuw en de eerste app starten onder Linux kost wat extra tijd. Geen drama, maar je moet het net even weten om niet de indruk te krijgen dat het mis loopt en je app of Linux niet start. Even wachten en het komt helemaal goed!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Op zoek naar een betaalbare smartphone, maar dan wel eentje met een virtuele simkaart? De redactie van ID.nl is voor je op zoek gegaan naar smartphones met een prijskaartje van onder de 400 euro.

Met een eSim ben je niet meer afhankelijk van een fysiek simkaartje en heb je geen gepriegel meer met het plaatsen van je sim in de telefoon. Je kunt daardoor snel van provider wisselen zonder gedoe. Dit bespaart niet alleen tijd, maar ook ruimte in je apparaat. Perfect voor wie veel reist, omdat je eenvoudig internationale abonnementen kunt activeren. Daarnaast kun je op die manier ook gebruik maken van meerdere telefoonnummers op een enkel toestel, bijvoorbeeld eentje voor werk en prive.

Samsung Galaxy A26 5G

De Galaxy A26 5G combineert een slank ontwerp met krachtige prestaties. Het 6,7-inch FHD+ Super AMOLED-display biedt levendige kleuren en vloeiende beelden dankzij de 120 Hz verversingssnelheid. Onder de motorkap bevindt zich de Exynos 1380-chipset, ondersteund door 4 tot 8 GB RAM, wat zorgt voor soepele multitasking.

De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, zelfs bij weinig licht. Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en IP67-certificering is dit toestel zowel duurzaam als betrouwbaar. Bovendien belooft Samsung tot zes jaar beveiligingsupdates, wat de levensduur van het apparaat verlengt

Redmi Note 13 Pro

De Redmi Note 13 Pro 5G is een krachtpatser in het middensegment. Met een indrukwekkende 200 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie leg je elk detail vast. Het 6,67-inch AMOLED-display met een resolutie van 1220x2712 pixels en een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor een meeslepende kijkervaring.

Aangedreven door de Snapdragon 7s Gen 2-chipset en beschikbaar met tot 16 GB RAM, biedt dit toestel uitstekende prestaties. De 5100 mAh batterij ondersteunt 67W snelladen, waardoor je snel weer op pad kunt.​

Motorola Moto G35 5G

De Motorola Moto G35 5G biedt solide prestaties voor een betaalbare prijs. Het 6,72-inch LCD-scherm met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor vloeiende beelden. De 50 MP Quad Pixel-camera levert scherpe foto's, zelfs bij weinig licht.

Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en ondersteuning voor 5G-connectiviteit blijf je de hele dag verbonden. Hoewel de Unisoc T760-processor niet de snelste is, biedt het toestel voldoende kracht voor dagelijks gebruik

Sony Xperia 10 VI

De Sony Xperia 10 VI is een compacte smartphone met een focus op multimedia. Het 6,1-inch FHD+ OLED-scherm met een 21:9 beeldverhouding is ideaal voor het bekijken van films. Aangedreven door de Snapdragon 6 Gen 1-chipset en uitgerust met 8 GB RAM, biedt het toestel soepele prestaties.

De 48 MP hoofdcamera legt gedetailleerde foto's vast, terwijl de 5000 mAh batterij zorgt voor langdurig gebruik. Met IP68-certificering is het toestel bestand tegen water en stof

Samsung Galaxy A35 5G

De Galaxy A35 5G biedt premium functies in een betaalbaar jasje. Het 6,6-inch FHD+ Super AMOLED-display met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor heldere en vloeiende beelden. De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, terwijl de 13 MP selfiecamera zorgt voor duidelijke zelfportretten.

Aangedreven door de Exynos 1380-chipset en beschikbaar met tot 12 GB RAM, biedt het toestel krachtige prestaties. De 5000 mAh batterij ondersteunt 25W snelladen, en Samsung belooft tot vijf jaar beveiligingsupdates.

De OLED C-reeks van LG is inmiddels bijna een icoon. Het model situeert zich in de line-up net onder het topmodel, maar biedt nog steeds topprestaties voor games, films en sport. De C5 vertoont echter bijzonder veel gelijkenissen met de C4. Heeft deze LG C5 dan wel iets extra's te bieden?

8

Uitstekend

Samenvatting

De LG OLED65C5 bouwt voort op de C4 met hetzelfde design, betere piekhelderheid en uitstekende kalibratie. De tv biedt sterke gamefeatures, prima beeldverwerking en Dolby Atmos-audio, maar mist DTS. WebOS 25 is snel en uitgebreid, al bevat het storende reclame. Dankzij de goede prestaties, breed app-aanbod en vijf jaar updates blijft de C5 een goede keuze.

Plus- en minpunten

• Uitstekende piekhelderheid
• Prachtige HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
• Goede kijkhoek en anti-reflectie
• Zeer goede gamer-ondersteuning, met vier HDMI 2.1-poorten

• Niet content-gerelateerd advertenties op het Home-scherm
• Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
• Dynamische tonemapping maakt het beeld te helder

LG heeft voor de C5 heeft het ontwerp van de C4 overgenomen, maar daar hebben we geen bezwaar tegen; het is mooi en stijlvol. Het scherm heeft een dunne, metalen rand en aan de achterzijde zit de behuizing relatief diep achter het scherm. De structuur op de rug doet nog steeds aan stof of leder denken, alleen is deze nu grijs-zwart in plaats van bruin. Zonder voet is deze televisie 45mm diep, dus als hij aan de muur zou hangen ziet hij er fraai uit. Kies je voor een opstelling op tv-meubel, dan staat hij op een centrale voet. Veel ruimte onder het scherm heb je dan niet, de soundbar kan idealiter maar 5,5cm hoog zijn.

Aansluitingen

De C-reeks is al jaar en dag bijzonder goed uitgerust en zeker voor gamers heeft deze televisie flink wat te bieden. De vier HDMI-poorten ondersteunen allemaal de maximale 48Gbps bandbreedte van HDMI 2.1, en leveren ook ALLM, 4K144 (voor pc, gameconsoles zijn zelf beperkt tot 4K120) en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken. Met andere woorden: geen probleem om zowel een soundbar als meerdere high-end gamebronnen aan te sluiten. Dankzij de erg lage input-lag, 10,8ms voor 4K60 en 5,9ms voor 2K120, is een responsieve game-ervaring gegarandeerd. Er is een IR-blaster poort voorzien om tv's die uit het zicht staan te besturen met de LG-afstandsbediening, maar de IR-blaster zelf zit niet in de doos. De C5 ondersteunt WiFi 6 (802.11ax), terwijl op de C4 nog WiFi 5 werd toegepast. De WiSA-ondersteuning (Wireless Speaker and Audio Association) is geschrapt, maar dat is geen enorm verlies. Alle aansluitingen wijzen naar opzij zodat ze wandmontage niet storen. 

Premium piekhelderheid

Het nieuwe, helderste paneel blijft voorbehouden voor de G5, de C5 is nog steeds voorzien van een OLED evo paneel met Brightness Booster. LG vermeldt officieel geen verbetering, maar we meten een iets hogere piekhelderheid op het 10%-venster, die bedraagt nu 1214 nits. Op de C4 was dat nog 1060 nits. Het volledig wit beeld haalt 195 nits, dat is onveranderd, net als het kleurbereik dat nu 98,7% P3 haalt. Toch moet je van die 20% verbetering op het kleinere testvenster geen grote impact verwachten. De C5 staat daarmee wel in de top van het helderheidsklassement in zijn categorie, hij moet enkel de Samsung S90F voorlaten. En uiteraard mag je rekenen op een prima kijkhoek, en redelijke anti-reflectie. Ons testexemplaar had ook een goede uniformiteit.

We schakelen naar de Filmmaker Mode om de kalibratie te beoordelen, en die blijkt al snel bijzonder goed te zijn. De SDR-weergave is uitstekend, met goed schaduwdetail, accurate kleuren en natuurlijke huidtinten. In HDR ondersteunt de LG naast HDR10 en HLG ook Dolby Vision, en die laatste beelden zijn fantastisch. Maar ook met standaard HDR10 is het resultaat bijzonder knap. De kalibratie is ook hier uitstekend, met zeer mooie kleuren en goede witnuances. In de donkerste scènes is hij iets te donker, waardoor er nuance kan ontbreken. Gelukkig kun je dat met de ‘Dark Detail’-instelling verbeteren. De optionele dynamische tonemapping voor HDR10 lieten we uitgeschakeld staan. Deze maakt het beeld helderder en dat is niet goed voor de contrastperceptie. 

Goede beeldverwerking

Met zoveel verschillende contentformaten is goede beeldverwerking erg belangrijk om elke bron optimaal weer te geven. De Alpha 9 Gen 8-processor krijgt deze taak goed voor elkaar. De ruisonderdrukking en upscaling zorgen voor mooie, scherpe beelden, zelfs als je vertrekt van relatief lage kwaliteit als dvd. De beste resultaten krijg je weliswaar als er van HD-beelden wordt uitgegaan. Voor live tv-beelden (1080i) is deinterlacing een noodzakelijke stap. Op een van onze testpatronen zagen we iets meer karteling dan gebruikelijk op een bijna horizontale lijn, maar in echte content lijkt het gelukkig toch een zeldzaam probleem. Zijn er kleurstroken zichtbaar in zachte kleurgradiënten, dan kan je die met de optie 'Vloeiende gradatie' in de laagste stand vrij goed wegwerken.

Op de G5 ging het daar soms mis, maar dat probleem zagen we hier niet. In heel lastige donkere scènes kan die strookvorming wel zichtbaar blijven. De bewegingsscherpte is uitstekend, OLED-panelen scoren hier dankzij hun snelle responstijd altijd goed. Het is een prima troef voor sport en games. Het nadeel is wel dat de typische 24fps judder in films beter zichtbaar is. Je kan Trumotion gebruiken om dat weg te werken, al blijft het een kwestie van persoonlijke smaak. In de ‘Vloeiend’ stand elimineert dat bijna alle gestotter maar zijn er mogelijk wel beeldfouten zichtbaar tegen complexe achtergronden. Beweegt de camera erg snel, dan laat de processor gemakkelijker steken vallen en stottert het beeld nog steeds. 

Dolby Atmos, maar geen DTS meer

De 2.2-kanaals 40W audioconfiguratie is overgenomen van de C4, met een belangrijk verschil. De tv ondersteunt nog steeds Dolby Atmos, maar geen DTS meer. Dat zagen we ook al op de G5. Streamingdiensten gebruiken bijna altijd Dolby Atmos, het zijn vooral de eigenaars van een eigen (Ultra HD) Blu-ray-collectie die DTS zullen missen. Heb je een externe audio-oplossing, weet dan dat ook pass-through van DTS via eARC/ARC onmogelijk is.

Je moet je speler aansluiten op bijvoorbeeld je soundbar, en het beeldsignaal doorgeven aan de tv. De C5 heeft een rijke klank met mooie balans, en is goed genoeg om van zowel film als muziek te genieten. Er is redelijk wat bas te horen, dat ondersteunt de filmervaring goed. Hoogte-effecten ontbreken wel, maar je krijgt wel wat surroundgevoel. Experimenteer met de standaard-, muziek- of bioscooppreset afhankelijk van wat je kijkt of luistert, maar blijf weg van de AI Sound-modus die veel te scherp klinkt.

WebOS 25 en een nieuwe afstandsbediening

Een negatieve trend die we merken is de opkomst van niet-content gerelateerde reclame in smart-tv's. En helaas speelt LG webOS daar duidelijk op in. Zowel op het Home-scherm als in de screensaver, als in bepaalde banners verderop tussen de aanbevelingen kun je reclame tegenkomen. Wil je dat uitschakelen, lees dan in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

Afgezien van dat minpunt heeft webOS heel wat te bieden. Het app-aanbod is erg uitgebreid, en de tv ondersteunt Google Cast en Apple Airplay2. Quick Cards op het Home-scherm groeperen bepaalde functies, en er is een rij met favoriete apps. Beide kan je customiseren door items die je niet interesseren te verbergen (of volledig te verwijderen). In dit overzichtsartikel (weliswaar nog van webOS23) vind je alle info over webOS. Dankzij vijf jaar gegarandeerde upgrades aan de nieuwste versie, blijft het smart-tv-systeem up-to-date.

De afstandsbediening is na vele jaren volledig vernieuwd. De aanwijsfunctie is gebleven, maar de vorm en lay-out zijn volledig aangepast. LG kiest net als veel andere fabrikanten voor een eenvoudigere afstandsbediening. De afgeronde vorm heeft nu plaats gemaakt voor een meer klassieke rechthoekig remote. Daarnaast is het cijferblok verdwenen en is er gekozen voor kanteltoetsen voor volume en kanaal. Op zich niets mis mee, maar er is ook een aantal twijfelachtige keuzes gemaakt. Zo is de ingangentoets vervangen door de Thuis Hub, al kan je de ingangen wel nog bereiken door lang op die toets te duwen. De mute-toets is weg, het geluid uitzetten doe je nu door de volumeknop naar beneden gedrukt te houden. Dat is echt onhandig. De microfoon is nu gelabeled als AI, totaal overbodig. En tot slot, de meeste toetsen vereisen te veel druk om ze in te drukken. Zeker bij de ok-toets die ook een scrollwiel is, leidt dat wel eens tot foute aanslagen. 

Conclusie

De LG OLED65C5 bevestigt andermaal zijn plaats als een uitstekende keuze in de subtop van OLED-tv’s. De gelijkenissen met de C4 zijn aanzienlijk, en dat toestel blijft zeker ook een goede keuze. Als we de C5 een minpunt zouden moeten geven, dan is dat het overmatig gebruik van niet-content gerelateerde reclame binnen webOS. Dat is onaanvaardbaar, maar gelukkig kun je het wel uitschakelen. Het verlies van DTS-ondersteuning en het uitblijven van HDR10+ rekenen we veel minder zwaar aan. De C5 levert prachtige prestaties voor film en sport, en is rijkelijk uitgerust voor gamers. De uitstekende kalibratie brengt topbeelden binnen handbereik. WebOS biedt vijf jaar updates, heeft een ruim app-aanbod en ondersteunt Google Cast en Apple Airplay2.