Zoals je wellicht weet beschikt een Chromebook (of beter: Chrome OS) over de mogelijkheid om Linux-programma’s te draaien. Feitelijk is dit nog altijd een doorlopende bètatest, maar er wordt langzaam aan steeds meer functionaliteit toegevoegd. Sinds kort worden ook usb-apparaten herkend. Wat moet je hierover weten?

Een van de tekortkomingen in de Linux virtuele machine onder Chrome OS was, dat USB-hardware niet toegankelijk was. Inmiddels zijn we alweer flink wat updates van Google’s voor Chromebooks bedoelde besturingssysteem verder. En kan dat gelukkig tegenwoordig wél! Als je de meest recente versie van Chrome OS draait werkt het vrij simpel. 

Ten eerste is het (natuurlijk) zaak om de Linux virtuele machine (vm) te activeren, standaard staat deze optie uit. Daarvoor start je Instellingen (klik ergens in het klokvlakje rechtsonder in beeld en daarna op het tandwieltje in het opengevouwen paneel). Klik in het geopende venster aan de linkerkant op Geavanceerd en dan op Ontwikkelaars. Je kunt nu aan de rechterkant Linux aanzetten met de daarvoor bestemde knop. 

Volg simpelweg de instructies, er moet een en ander gedownload worden maar na maximaal een minuut of tien moet alles in orde zijn. Je beschikt nu over een complete Linux vm, die je kunt starten via het app-paneel (balletje helemaal links op het dock) en dan in het geopende paneel op ^ klikken. Je vindt ergens tussen de geïnstalleerde apps de appgroep Linux-apps.

©PXimport

Usb-apparaten beheren

Stel dat je een USB-apparaat wilt gebruiken onder Linux, dan kan dat tegenwoordig. Niet alles wordt ondersteund, kwestie van uitproberen. In ons geval hebben we een USB-naar-serieel convertertje ingeprikt. Deze dingen worden veel gebruikt voor bijvoorbeeld het programmeren van en communiceren met microcontrollers. 

Om te checken of dit apparaat beschikbaar gemaakt kan worden voor Linux, prik je het in. Open daarna weer de al genoemde Chrome OS Instellingen en klik weer (links) op Geavanceerd, gevolgd door een klik op Ontwikkelaars. Klik dan rechts op Linux-ontwikkelomgeving en dan op USB-apparaten beheren. 

In ons geval verschijnt de converter in het lijstje, activeren doe je door de schakelaar achter het apparaat aan te zetten. Let op: deze actie wordt helaas (nog?) niet onthouden. Wat betekent dat je telkens wanneer je de Linux-omgeving (of een app die daaronder draait), je USB-apparaat (apparaten) opnieuw toestemming moet geven.

©PXimport

Zet de schakelaar achter je USB-apparaat aan om ’t toegang te verlenen. Vanaf dat moment kun je het ding gebruiken in combinbatie met Linux. Zoals te zien kunnen wij via een serieel terminalprogramma een op de converter aangesloten apparaat benaderen. Kortom: missie geslaagd!

Over Terminal

Onder Android – tevens een onderdeel van de Chromebook – zijn wel diverse terminal-apps beschikbaar, maar we hebben er op moment van schrijven nog geen een aan de praat gekregen. Een heel enkele keer wordt de USB-converter wel herkend, maar kan de benodigde overdrachtssnelheid (baudrate) niet correct ingesteld worden. 

In alle andere gevallen wordt de converter totaal niet herkend. Heel misschien heb je met een ander exemplaar dan wat wij hier hebben wel geluk. Reken er echter niet op. 

©PXimport

Echt noodzakelijk is het dan ook weer niet, want Chrome OS beschikt over de mogelijkheid om een terminal-programma in de Chrome browser te draaien! En deze desgewenst ook als web-app te installeren. Meest bekende is Beagle Term. Dit is een eenvoudige web-app, verwacht er geen extreme wonderen van qua mogelijkheden. Maar het werkt. 

Andere oplossingen

Wil je meer serieus aan de slag met een seriële terminal-verbinding dan is de Linux virtuele machine in Chrome OS echter de meest voor de hand liggende weg. De web-app is prima bruikbaar om even snel iets te checken bijvoorbeeld. Maar omdat zaken als terminal-emulatie en dergelijke ontbreken zul je bijvoorbeeld geen kleur zien; alles is monochroom. 

Nogmaals: voor het snelle werk prima, maar niet als je echt wil communiceren met een randapparaat dat net wat meer geavanceerde opties ondersteund.

Ook voor het programmeren van microcontrollers via een seriéle dongle ben je op je Chromebook aangewezen op Linux. Voor de rest geldt dat voor andere usb-hardware andere oplossingen beschikbaar zijn.

Probeer wellicht eens een USB-DAC (ofwel digitaal-analoog-converter voor geluid), of een ander USB-apparaat dat je hebt liggen. Werkt het niet onder Chrome OS zélf, dan krijg je het misschien – gecombineerd met de juiste software – wel aan de gang onder de Linux vm!

©CIDimport

Een ‘kale’ Linux-terminalsessie open je door de app Terminal te starten. Linux-fanaten kunnen dan hun ding doen. Gelukkig is er voor de wat mindere ‘terminal-ridders’ ook een Linux app-store (met hoofdzakelijk gratis open source software daarin) beschikbaar. Daarvoor start je de app Software. 

Het aardige is, dat al deze software gebruik maakt van de Chrome OS-desktop. Ofwel: installeer je uit deze app store bijvoorbeeld fotobewerker GIMP, dan kun integreert die volledig met Chrome OS qua uiterlijk. Wel opletten: Linux-apps kunnen flink wat opslagruimte in beslag nemen. Veel Chromebooks zijn nog altijd voorzien van bescheiden SSD’s, dus als jij een machine met 32 GB opslagruimte hebt is het een kwestie van afwegen wat je echt graag wilt en wat minder belangrijk is. 

Vergeet ook zeker niet om zo af en toe eens te kijken wat er aan Linux-programma’s is ‘achtergebleven’ na eens een keer uitproberen. Verwijderen van niet meer nodige software kan ineens een hoop schijfruimte vrijmaken!

Linux op aanvraag

Nog even over die Linux-omgeving in je Chromebook. Feitelijk werkt die ‘ongemerkt’ op de achtergrond. Hij wordt alleen opgestart wanneer erom gevraagd wordt. Ofwel: wanneer jij een Linux-programma start, denk aan bijvoorbeeld die eerder genoemde Terminal of een andere via de Linux-store geïnstalleerd stukje software. 

Deze werkwijze betekent dat de eerste keer dat je een app start onder Linux, dit even kan duren. Immers: niet alleen het programma moet worden gestart, maar éérst moet de hele Linux-omgeving geboot worden. Op een tragere Chromebook kan dat heel even duren, op een sneller exemplaar ben je in een paar seconden klaar. Is de Linux vm eenmaal gestart, dan starten Linux-programma’s daarna veel sneller. Waarbij geldt dat telkens wanneer je je Chromebook uitschakelt (echt uitschakelt, dus niet het deksel dichtklapt om ‘m in slaap te brengen) en je opnieuw inlogt, de Linux vm niet automatisch wordt mee gestart. 

Kortom: het spel begint dan weer opnieuw en de eerste app starten onder Linux kost wat extra tijd. Geen drama, maar je moet het net even weten om niet de indruk te krijgen dat het mis loopt en je app of Linux niet start. Even wachten en het komt helemaal goed!

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.

PowerPoint is voor velen nog steeds het standaardprogramma voor het maken van professionele presentaties. Maar wie geen geld wil uitgeven én makkelijker wil samenwerken, kan ook prima uit de voeten met Google Presentaties. Deze gratis webapp draait in de browser. Licenties, versieconflicten en het rondsturen van bijlagen behoren daarmee tot het verleden. We leggen uit hoe je eenvoudig overstapt.

Om je eerste slide te maken, heb je alleen een Google-account nodig. Log in op Drive (https://drive.google.com) en kies rechtsboven Nieuw, gevolgd door Google Presentaties (https://slides.google.com). Er opent automatisch een leeg bestand in een nieuw tabblad. Dat wordt opgeslagen in de cloud terwijl je typt. Links staat de dia-navigator, centraal het canvas, rechts het eigenschappenvenster.

Klik bovenin op Naamloze presentatie om de bestandsnaam te veranderen; dat is ook de naam van de link die je later deelt. Via Bestand / Pagina-instelling pas je het formaat aan, bijvoorbeeld breedbeeld 16:9 of klassiek 4:3. Vergeet niet via Bestand / Taal Nederlands te kiezen (als dat niet al goed staat), zodat autocorrectie goed werkt. Handig is ook de toetscombinatie Ctrl+M (zowel Windows als Mac) om nieuwe dia’s in te voegen. Net als in PowerPoint kun je thema’s toepassen: druk op Thema in de werkbalk en blader door de sjablonen. Kies maar een geschikte uit.

Soorten dia’s 

Als je eenmaal meerdere dia’s hebt, klik je met rechts op een miniatuur in de linkerbalk. Daar kies je voor Lay-out toepassen om snel tussen titel-dia, kop-inhoud of twee kolommen te wisselen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een nieuwe dia met alleen een kop, ideaal voor overgangsslides, of juist een wat meer uitgebreide slide.

Door een dia naar boven of beneden te slepen verander je de volgorde. Met Shift selecteer je meerdere slides tegelijk. Wil je een dia dupliceren? Gebruik dan de toetscombinatie Ctrl+D, of Cmd+D op de Mac, en pas alleen de details aan.

Live samenwerken

De echte kracht van Google Presentaties ligt in het gelijktijdig samenwerken zonder gedoe met versienummers. Klik rechtsboven op Delen, voer e-mailadressen in of genereer een link met Iedereen met de link / Bewerker. Via Bekijken / Live aanwijzers / Mijn cursor tonen zien collega’s je cursor live bewegen; hun cursors krijgen elk een eigen kleur. Met het camerapictogram bovenaan kun je een call opzetten met iedereen die aan de presentatie aan het werk is. Reageren gebeurt via Opmerking toevoegen, waarna deelnemers met @naam anderen kunnen taggen en taken kunnen toewijzen.

Wanneer iemand een dia verwijdert, vind je die later terug onder Bestand / Versiegeschiedenis / Versiegeschiedenis bekijken. Daar herstel je elke vorige versie met een klik op Deze versie herstellen in het menu met de drie puntjes. Geef belangrijke mijlpalen een naam, zodat je later sneller kunt terugkeren. Voor offline overleg exporteer je naar PowerPoint via Bestand / Downloaden / Microsoft PowerPoint (.pptx); alle animaties blijven behouden. De omgekeerde route werkt ook: sleep een pptx-bestand naar Drive, open het, en het wordt automatisch geconverteerd zonder lay-outfouten.

Verschillen met PowerPoint 

De grootste vraag bij overstappen is natuurlijk: wat mis ik als ik naar Google Presentaties verhuis? Verrassend weinig, maar er zijn verschillen die je workflow beïnvloeden. PowerPoint staat bekend om zijn uitgebreide animatietijdlijn en de mogelijkheid om meerdere bewegingstrajecten op één object te stapelen. Google Presentaties biedt basale vervaag-, verschuif- en inzoomtransities, maar je kunt nog geen complexe padanimaties tekenen. Ook ontbreken geavanceerde dia-overgangen zoals Morph.

Verder ondersteunt PowerPoint het insluiten van lettertypes in een pptx-bestand, waardoor je presentatie overal identiek blijft. Google Presentaties gebruikt daarentegen webfonts; bij offline export kan daardoor het uiterlijk iets verschuiven. Macro’s in VBA vind je niet terug, maar Apps Script (https://script.google.com) vult veel automatisering toch in.

Daar staat tegenover dat collaboratief werken, automatische versiegeschiedenis en publieksparticipatie standaard zijn en in PowerPoint pas met plug-ins beschikbaar komen. Kortom: heb je vooral statische of licht dynamische presentaties, dan stap je zonder problemen over. Voor complexe animaties kun je altijd PowerPoint achter de hand houden.

Interactieve elementen

Een presentatie springt eruit wanneer beeld, video en interactie worden ingezet. Voeg een foto in via Invoegen / Afbeelding / Uploaden vanaf computer of selecteer de ingebouwde optie Zoeken op internet om rechtenvrije afbeeldingen te vinden. Sleep de hoekgrepen om te schalen.

Uiteraard kun je ook gifjes uploaden via Invoegen / Afbeelding / Gif’s en stickers. Video werkt net zo eenvoudig: kies Invoegen / Video en plak een YouTube-url, of selecteer een Drive-bestand. In de rechterzijbalk stel je in of de video automatisch afspeelt, op een bepaald tijdstip start of stil wordt gezet.

Een hele tabel kun je inladen met Invoegen / Diagram / Uit spreadsheets; de resultaten verschijnen op een dia. Links voeg je toe door de tekst te selecteren en de toetscombinatie Ctrl+K of Cmd+K te gebruiken.

Presentatorweergave en Q&A

Tijdens het presenteren wil je meer dan alleen dia’s tonen; je wilt ook interactie en timing beheren. Start de diavoorstelling via Diavoorstelling rechtsboven met Ctrl+F5, of Cmd+Enter op Mac. Kies via het Pijltje voor Presentatorweergave en de presentatie opent in een nieuw venster terwijl een tweede tab verschijnt met een presentatorvenster. Daar zie je notities, een timer en knoppen om vragen te accepteren.

Activeer Tools voor het publiek / Nieuwe sessie starten en deel de gegenereerde korte url boven in het scherm. Deelnemers stellen anoniem of met naam vragen op hun telefoon of laptop; jij ziet ze binnenkomen en markeert relevante items met Selecteren zodat ze in de dia verschijnen. Wil je tijdelijk pauzeren, druk dan op B om het scherm zwart te maken terwijl je spreekt. Zo bewaak je de regie, beantwoord je vragen en behoud je contact met je publiek in realtime.

Offline en back-ups

Hoewel Google Presentaties online leeft, kun je zonder internet toch presenteren. Open eerst Google Drive, klik op het tandwiel, kies Instellingen en vink Offline aan. Google downloadt automatisch je recentste bestanden, inclusief presentaties. Test de verbinding door wifi uit te schakelen en druk op Presenteren; alles werkt lokaal, inclusief video die in Drive was opgeslagen. Zorg wel dat je de presentatie vooraf opent zodat de media worden opgeslagen en uit het geheugen worden opgehaald.

Maak daarnaast een back-up als pdf: ga naar Bestand / Downloaden / Pdf-document (.pdf). Zo kun je altijd nog dia’s tonen vanaf elke laptop. Google synchroniseert je wijzigingen zodra het netwerk terugkeert, waardoor niets verloren gaat en de versiegeschiedenis intact blijft. Zo presenteer je overal, zelfs in afgelegen conferentieruimtes zonder wifi.

Extensies en automatisering

Wil je functies die verder gaan dan de standaardset, dan biedt de add-onmarkt verrassende mogelijkheden. Open Uitbreidingen / Add-ons / Add-ons toevoegen en zoek bijvoorbeeld naar Slides Toolbox, en loop door de stappen heen. Na installatie verschijnt een zijvenster waarin je met één klik dubbele spaties opruimt, lettergrootte gelijkmaakt of alle objecten exact centreert.

Voor datagedreven dia’s installeer je Autocrat. Daarmee maak je in Google Sheets een tabel, koppel je kolommen aan tekstvelden in je presentatie en laat je het script voor elke rij automatisch een maatwerkdeck genereren. Start de workflow via Extensies / Autocrat / Start en volg de wizard.

Er zijn add-ons voor het maken van video’s, tools voor het schrijven van wiskundige formules en - heel veel - AI-tools om slides of hele presentaties te maken.

Soepel en kosteloos

Met Google Presentaties kun je vrijwel alles doen wat je gewend bent in PowerPoint, maar dan zonder gedoe met licenties of losse bestanden. Je werkt direct in de cloud, kunt tegelijk met anderen aan de dia’s werken en alle versies worden automatisch bewaard.

Voor de uitstraling zijn er genoeg thema’s, sjablonen en uitbreidingen om je presentatie strak vorm te geven. En met de ingebouwde publieksweergave en Q&A-functie betrek je je publiek gemakkelijk. Zelfs zonder internet kun je doorgaan dankzij de offline-modus, waarna alles weer netjes wordt gesynchroniseerd.

Alleen wie ingewikkelde animaties nodig heeft, is soms nog beter af bij PowerPoint, maar voor verreweg de meeste presentaties – op school, werk of privé – is Google Presentaties een soepel en kosteloos alternatief.