Prey laat je meedogenloos falen en onderuitgaan, maar geeft je meerdere puntgave uitwegen voor de meeste obstakels. De vormgeving is weinig origineel maar houdt stand, de spelmechanieken nodigen uit tot tactische speelstijlen en ruimtestation Talos-1 excelleert qua leveldesign en detaillering. Al met al is Prey een sciencefictiongame van jewelste.

Prey lijkt de vormgeving en verhaalvertelling van Bioshock te imiteren. Prey’s architectuur teert eveneens op de kleurenpaletten, visuele opsmuk en aangename geometrische ontwerpen van art deco. Deze stijlbeweging omarmt zowel moderne technologische ontwikkelingen als uitgekiend vakmanschap – en die interesse buiten Prey en Bioshock op vergelijkbare wijze uit. Ook ontleden beide games hoe een hoopvolle poging om de zogenaamd intelligentste en kundigste mensen in elkaars omgeving te laten wonen en werken omslaat in een precaire dystopie: Bioshock in onderwaterstad Rapture, Prey in ruimtestation Talos-1. De hoofdrolspelers in beide games ondervinden dit uiteindelijk eigenhandig, hoewel ze in eerste instantie het idee hebben dat ze zich in een andersoortige, meer behaaglijke omgeving begeven.

Het gegeven dat Arkane Studios verantwoordelijk is voor zowel Prey als Bioshock 2 (en eveneens de Victoriaanse dieselpunk Dishonored-reeks) doet eveneens vermoeden dat het om soortgelijke games gaat.

©PXimport

Alle begin is moeilijk

Maar schijn bedriegt – Prey is nog eerder verwant aan System Shock 2. Hoewel fraai, zet de art deco-façade je in die zin op het verkeerde been. Op de oppervlakte lukt het Prey zo nauwelijks om een eigen identiteit te vormen, zeker omdat het uitgangspunt aanvankelijk weinig tot de verbeelding spreekt. Als Morgan Yu word je uitgenodigd om net als je broer Alex in een onderzoeksteam aan ruimtestation Talos-1 te werken. Het is maart 2032 en je baant je een weg vanuit je appartement naar een nabijgelegen onderzoekscentrum, om er een test of twee te ondergaan en vervolgens de aarde voor het ruimtestation in te wisselen.

Een plottwist of twee later en je begeeft je in Talos-1, dat inmiddels bevolkt wordt door kunstmatige intelligentie, dode of nauwelijks levende crewleden en aliens genaamd Typhon. Morgan weet uiteraard nergens het fijne van en dus is het zaak om te onderzoeken ‘wat er daadwerkelijk op Talos-I heeft plaatsgevonden’.

Oftewel: Prey begint als het gros van de sciencefictiongames, -films en -literatuur: met een hoofdrolspeler die als ogenschijnlijk onbeschreven blad de geheimen van een naar verdommenis gegane plek ontrafelt. De openingsuren, alsook de art deco-vormgeving, volgen de sjablonen van tig andere sciencefictiontitels. Er zijn bijvoorbeeld meerdere partijen, elk met een ander perspectief, en via voornamelijk audio- en video-opnames doen ze een poging om jou te overtuigen van hun waarheden. Je volgt ze – of niet – en krijgt langzaamaan een zwak voor deze en een hekel aan gene. Dit soort voorspelbare ontwikkelkeuzes doen af aan de verder gelaagde en bij vlagen fenomenale spelervaring die Prey te bieden heeft.

©PXimport

Talos-1 <3

Op de consoles heeft Prey voor een first-person shooter overigens een weinig precieze besturing. In eerste instantie ben je aangewezen op een moersleutel om de Typhon van je af te houden. Ongeacht de gekozen moeilijkheidsgraad is dat vanaf de eerste confrontatie een veeleisende bezigheid. De zogenaamde Mimics vermommen zich als onder meer theekopjes en prullenbakken, en als ze zich eenmaal tonen, vallen ze vooral je benen en voeten aan. Hierdoor sla (of later: schiet) je vooral naar beneden – en dit blijft gedurende de gehele game een ongemakkelijke manier van verdedigen.

Dit is niet per se een kanttekening, het onderstreept vooral dat zelfs de relatief zwakke Mimics je dodelijk kunnen verwonden: je ziet ze vaak niet en heb je ze eenmaal in je vizier, dan is het alsnog lastig om ze te raken. Iets soortgelijks geldt voor de andere Typhon, vooral voor de Phantoms en Poltergeists. Ze verplaatsen zich onnoemelijk snel en mede gezien de besturing slaag je er hoofdzakelijk in om te missen – en, als je geen medkits voorhanden hebt, om vervolgens het loodje te leggen.

©PXimport

Wellicht werken muis en toetsenbord in Prey nog meer in je voordeel dan in andere shooters, maar tegelijkertijd hangen deze genadeloze nederlagen samen met de spijkerharde spelwereld die Talos-1 heet. Dit ruimtestation lijkt nauwelijks ontworpen door en voor doorsnee mensen; Talos-1 – en al wat zich daaromheen begeeft – is een labyrint dat zijn weerga niet kent. Hier en daar geeft Prey je een halve aanwijzing waar je naartoe moet, maar door de indrukwekkende hoeveelheid gangenstelsels, kamers en routes heb je veelal de ruimte om zelf je koers te bepalen.

Van moestuinen in het ruimtestation tot wegrottende lijken in het luchtledige, Talos-1 is een gedurfde maar vooral gelaagde setting. Het is indrukwekkend om te zien dat de enorme schaal en het doolhofachtige karakter van dit ruimtestation nauwelijks afbreuk doen aan de meer bescheiden omgevingen. Individuele ruimtes bieden handenvol tactische mogelijkheden, alsof het de fijn en weloverwogen vormgegeven levels uit Dishonored of Deus Ex betreft.

Waterfonteinen en ethiek

Ook qua spelmechanieken krijg je hier de mogelijkheden toe. Relatief vroeg in de game ontdek je dat je je ruimtepak, alsook persoonlijke vermogens, naar wens kunt bijspijkeren, zij het met talloze ethische consequenties. Dat is op zich weinig nieuws: cyborgvraagstukken zijn inmiddels gemeengoed binnen sciencefictiongames. Later vlecht Prey hier nog een ethisch/biologisch vraagstuk of twee in: als je ermee instemt, maak je het jezelf makkelijker, maar dit gaat eveneens ten koste van je mens-zijn.

©PXimport

Verhaaltechnisch levert dit interessante taferelen op, zeker tegen het einde van de game, maar het draagt ook bij aan de manieren waarop je je door Talos-1 manoeuvreert. Oftewel, Prey moedigt je aan om het toch al gelaagde ruimtestation met haar meedogenloze Typhon telkens op een andere wijze te benaderen – en zelfs naar eigen hand te zetten. Hier is de eigenlijke kracht van Prey gelegen: de wisselwerking tussen leveldesign, nietsontziende tegenstanders, en legio vernuftige speelstijlen en spelmechanieken. Het gaat in Prey niet om losstaande levels, maar om een nauwkeurig aaneen geweven ruimtestation – met alle speltechnische gevolgen van dien.

Hier is ook Prey’s tempo en detaillering op afgestemd. Er zijn treuzelende sequenties waarin je door een zwaartekrachtloze ruimte vliegt of emailgesprekken doorspit, alsook archetypische shootermomenten die door de grote hoeveelheden Typhon alle tactische opties tijdelijk nutteloos maken. Lukt het je in het laatste geval om de veldslag te doorstaan, dan ontvouwt zich een ruimte of omgeving die eerst een slagveld leek, maar vol finesse en ogenschijnlijke wissewasjes blijkt te zitten: een geel notitieblaadje hier, een waterfonteintje daar – niet als nodeloze opsmuk, maar als integraal onderdeel van Prey’s worldbuilding.

In die zin is het nauwelijks vervelend dat het laatste gedeelte van de game vol backtrackmomenten zit. Het is eerder noemenswaardig dat het einde zelf niet de daadkracht heeft die de rest van de spelervaring kenmerkt.

Desondanks doet Prey het onverwachte: het is een sciencefictiongame van de bovenste plank. Talos-1 doet qua leveldesign niet onder voor Dishonored, Prey’s spelmechanieken kennen de diepgang en finesse van System Shock 2 en het onderliggende verhaal onderzoekt ethische vraagstukken die Deus Ex al sinds 2000 bezighouden. Het belangrijkste: Prey gaat stukken verder dan de vergelijkingen met z’n evenknieën, ook al doen de eerste uren dat niet vermoeden.

Prey is nu verkrijgbaar voor pc, Xbox One en PlayStation 4. Voor deze recensie is de game op een PlayStation 4 Pro getest.

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.