ID.nl logo
Kingdom Come: Deliverance - We vergeven de zonden
© PXimport
Huis

Kingdom Come: Deliverance - We vergeven de zonden

Kingdom Come: Deliverance is een ambitieuze en unieke role playing game, die rafelt aan de randen. De middeleeuwse setting is bijzonder knap neergezet, de queesten geven je alle vrijheid en het diepgaande vechtsysteem staat met kop en schouders boven de concurrentie. Veel storende bugs en een verhaal dat halverwege aan kracht indoet staan echter een klassieke status in de weg.

In het koninkrijk Bohemen van de vroege vijftiende eeuw staat broeder tegenover broeder. Koning Wenceslaus IV is niet bepaald een groot staatsman als zijn pas overleden vader, en broer Sigismund, koning van Hongarije, vindt dat hij het beter kan. Voor de eenvoudige smidszoon Henry zal dat allemaal een worst wezen, totdat Sigismund met zijn huurleger Koemanen zijn dorp platbrandt. Machteloos moet hij toekijken hoe zijn ouders meedogenloos worden neergeslagen en Henry zweert wraak. Wraak op de Duitse edelman die Henry’s vader dodelijk verwondt en wraak op de bandiet die zijn vaders zwaard rooft. Het is het begin van een groots verhaal met genoeg plotwendingen om een speelduur van veertig tot zestig uur te vullen.

Door een gelukkige loop van omstandigheden komt Henry onder de hoede van Sir Radzig Kobyla, onder wiens vleugels hij zich ontpopt als een ware avonturier. Hoe precies is aan jou. Een voor de hand liggend pad is die van de gepantserde zwaardvechter. Kingdom Come: Deliverance kent een bijzonder uitgebreid vechtsysteem en een even diepgaande simulatie van wapenrustingen. Vanuit meerdere richtingen kun je slaan of steken. Afweren, pareren en riposteren behoren allemaal tot de mogelijkheden en voor elk wapen kun je tevens enkele vernietigende en historisch accurate combo’s leren.

©PXimport

De eer aan jezelf houden

Tegelijkertijd ervaar je hoe ridders de tanks van de middeleeuwen waren. Met een ruime selectie aan maliënkolders, kurassen, wapenrokken en tunieken kun je eindelijk die ridderfantasieën van vroeger uitleven. Vroeg in de game breekt het angstzweet je nog uit bij het zien van twee bandieten. Naar het einde van de game toe barst je in lachen uit, zodra vier rovers een paar keer zinloos met hun mes toesteken en in paniek raken als dat geen effect blijkt te hebben.

Je kunt het in Kingdom Come: Deliverance ook over een hele andere boeg gooien. In plaats van dapper op de vijand afstormen in een glinsterend harnas, behoren minder eervolle methoden net zo goed tot de mogelijkheden. In donkere kleding en met een boog op de rug kun je het jezelf een stuk makkelijker maken door ’s nachts een kamp in te sluipen. Een scheutje zelf gebrouwen vergif in de pot met eten gieten en de volgende ochtend wandel je fluitend het kamp binnen.

©PXimport

Vrijheid om te falen

De vrijheid om te kiezen hoe je een bepaalde situatie doorkomt, loopt als een rode draad door de game heen. Zelden is er slechts één oplossing en het is aan jouw eigen opmerkzaamheid of je de alternatieven vindt. In de proloog van de game wordt Henry bijvoorbeeld gevraagd om een wanbetaler te confronteren. Je kunt met gladde tong de norse man overhalen om te betalen of, mocht dat niet lukken, je vuisten laten spreken. Daarnaast kun je ook je vrienden inschakelen om mee te helpen met het gevecht. De vierde route is bij het doelwit inbreken en zijn huis leegroven. Nou is dit nog een basaal voorbeeld, maar ook later in de game blijft deze vrijheid overeind. Zo zijn we er van overtuigd dat er een elegante oplossing is voor de infiltratie van het klooster, maar onze poging had meer weg van de climax van The Name of the Rose.

Deze vrijheid betekent ook dat iets op allerlei manieren helemaal in de soep kan lopen, maar dat wordt knap genoeg nooit frustrerend. ‘Quest Failed’ is zelden ‘Game Over’. Kingdom Come is geen makkelijke game, maar het script is voorzien van meerdere vangnetten, zodat het spoor nooit helemaal doodloopt. Bij onze zoektocht naar een kamp huurlingen hadden we eindelijk een ontmoeting met een paar ronselaars geregeld, maar dit eindigde in bloedvergieten voordat we de benodigde informatie hadden. De queeste stond weliswaar genoteerd als voltooid, maar we hadden geen idee hoe het nu verder moest. Even later merken we een nieuwe gespreksoptie op in de taveerne en komen we gelukkig alsnog op het juiste spoor. Dit verloopt niet altijd even vlekkeloos – soms vraagt Henry naar namen die we nooit eerder hebben gehoord – maar we hebben liever een opgetrokken wenkbrauw dan dat we een vier uur oude save moeten herladen.

©PXimport

Geschiedenisles

Kingdom Come: Deliverance is niet slechts een bewonderenswaardig uitgebreide sandbox rpg, het is tegelijkertijd een fascinerende blik op centraal Europa van de late middeleeuwen. Een team van historici was nauw betrokken bij de ontwikkeling en dat merk je. De game zit tjokvol weetjes over vijftiende eeuws Bohemen en – ook al blijft Kingdom Come grotendeels fictie – veel van de personages en locaties komen zo uit de geschiedenisboeken wandelen. Wat geschiedenisboeken echter niet voor elkaar krijgen, is om deze periode zo effectief tot leven te wekken als Kingdom Come. Priesters houden op marktpleinen donderende preken over tegenpausen en corruptie binnen de kerk en dorpsbewoners slaan bezorgd een kruis als ze over de oorlog praten. Ook de interface ademt de middeleeuwen, met portretten en kaarten die in een platte, maar rijk versierde stijl zijn getekend. Uiteraard zijn er concessies aan de gameplay – je hebt gelukkig geen schildknaap nodig om je wapenrusting aan te trekken – maar Kingdom Come: Deliverance is uniek in zijn streven om een geloofwaardige middeleeuwse maatschappij te representeren.

©PXimport

De nadruk op geschiedkundige authenticiteit maakt bovendien dat Henry als personage altijd menselijk blijft. Vechten op een lege (of overvolle) maag is vragen om problemen en je doet er goed aan om regelmatig te rusten. Met een paar drankjes op bluf je jezelf sneller langs wachters die je argwanend vragen waarom je ’s nachts zonder fakkel door de straten sluipt. Als je echter te diep in het glaasje kijkt, ligt een blackout op de loer en loop je het risico om verslaafd te raken. In de meeste gevallen dragen deze deze invloeden van het survivalgenre bij aan de geloofwaardigheid van de game – een jonge, ongetrainde smidszoon slaat niet zomaar even vier bandieten van zich af – maar bij het savesysteem vliegt Kingdom Come uit de bocht. Het idee dat je alleen handmatig kunt saven door beperkt beschikbare Saviour Schnapps te drinken is geinig, maar het is niet leuk om door de game gestraft te worden als het echte leven zich aandient.

©PXimport

Ego te absolvo

Een complexe sandbox rpg is niet compleet zonder even bizarre als hilarische bugs – onze favoriet is hoe alle soldaten in koor “Good to see you, Henry!” roepen na sommige tussenfilmpjes – maar de game zit vol kleine en grote foutjes die soms de vooruitgang in gevaar brengen. De ene keer loopt een npc die je vergezelt bij een opdracht enthousiast tegen een klif op, de andere keer ontbreekt er na een reload een cruciale gespreksoptie. Kingdom Come: Deliverance mist de gepolijste afwerking van een game als The Witcher 3: Wild Hunt. De animaties zijn bijvoorbeeld individueel indrukwekkend, maar ze volgen elkaar hakkelend op. De game is veeleisend voor de pc – een recente Core i7 of hoog geklokte Ryzen is vereist als je in drukke scènes zestig frames per seconde wilt halen – maar de laadschermen bij het beginnen van een gesprek of de secondenlange pauzes die af en toe de game plagen, zijn minder goed te verklaren.

Bovendien levert het verhaal naar het einde toe aan kracht in. De introductie van Henry en de aanval die het verhaal in gang zet zijn uitstekend gedaan, maar naarmate de plot vordert draait het steeds minder om de persoonlijke reis van Henry en steeds meer om de politieke spelletjes van edelen die maar een paar keer in beeld komen. De game doet zijn best om de conclusie recht te breien, maar het komt uiteindelijk neer op een ‘to be continued’. We verwachtten niet dat Henry aan het eind van de rit tot keizer van het Heilige Roomse Rijk wordt gekroond, maar een emotioneel beladen duel als climax had niet misstaan.

De ambitie van Kingdom Come: Deliverance reikt net wat verder dan zijn kunnen. Als een portret van de middeleeuwen is de game uniek en het is een bijzondere ervaring om simpelweg door de groene heuvels en bossen te galopperen. De zwaardgevechten zijn complex, maar bevredigend en de wijze waarop je op meerdere manieren problemen te lijf kunt gaan is bewonderenswaardig. Een gebrekkige afwerking en een verhaal dat geleidelijk zijn focus verliest zijn een smet op het blazoen van Kingdom Come, maar dat zijn zonden die we deze unieke game kunnen vergeven.

Kingdom Come: Deliverance is nu beschikbaar voor pc, Xbox One en PlayStation 4. De review is op basis van de pc-versie.

Uitstekend
Conclusie

**Ontwikkelaar:** War Horse / Deep Silver **Prijs:** €49,99 **Genre:**Action role-playing **Platform:**PlayStation 4, Xbox One, pc **Website:**[kingdomcomerpg.com](https://www.kingdomcomerpg.com/)

Plus- en minpunten
  • Vrijheid
  • Vechtsysteem
  • Realistisch
  • Veel bugs
  • Verhaal zakt wat in
  • Savesysteem
▼ Volgende artikel
Zo ontdek je snel of je online wordt opgelicht
Zekerheid & gemak

Zo ontdek je snel of je online wordt opgelicht

Je hoort het steeds vaker: iemand klikt op een link en belandt op een nepwebsite van de bank, waar intussen persoonlijke gegevens worden ingevuld. Of er komt ineens een WhatsApp-bericht van een ‘bekende’ met het verzoek om snel geld over te maken voor een ticket of een nieuwe telefoon. Natuurlijk trap jij daar niet zomaar in. Maar hoe herken je dit soort berichten nu het makkelijkst?

Online oplichting is een van de grootste zorgenkindjes van banken en de politie. Er wordt jaarlijks voor miljoenen gefraudeerd met valse links en nepberichten die via sms, e-mail of WhatsApp worden verstuurd. En met de komst van AI wordt het voor criminelen steeds makkelijk om zulke berichten zo echt mogelijk te laten lijken.

Goed lezen

Het herkennen van spamberichten of nepverzoeken om geld over te maken is niet altijd eenvoudig. Belangrijkste vuistregel: gaat het om geld, zeker om grote bedragen, controleer het bericht dan extra goed. Bij e-mail is dat meestal goed te doen. Twijfel je of een bericht een phishingmail is, beweeg dan met de muis over een link zonder erop te klikken. Onderaan in je browser verschijnt de url waar de link naartoe leidt.

Door met je muis over een linkje te zweven, zie je onderin waar de link naartoe gaat. Een goede controle voordat je de link ook daadwerkelijk aanklikt.

Soms zijn die adressen zo onduidelijk dat je er weinig uit kunt opmaken. Klik in dat geval met de rechtermuisknop op de link en kies Koppeling kopiëren. Plak het adres vervolgens in Kladblok, zodat je het kunt bekijken zonder de site daadwerkelijk te openen. Dat is de veiligste manier om te controleren waar de link naartoe verwijst. Vaak zie je dan vreemde of onbekende domeinnamen, een duidelijke aanwijzing dat de mail niet van je bank afkomstig is.

Twijfel? Bellen!

Krijg je een vreemd WhatsApp- of sms-bericht waarin het lijkt alsof een bekende je vraagt om geld over te maken, bijvoorbeeld omdat hij een ticket is kwijtgeraakt of omdat haar telefoon gestolen zou zijn? Dat kán natuurlijk echt zijn, maar vaak is het helaas nep. Zelfs als details in het bericht kloppen, zoals het land waar die persoon verblijft. Slimme oplichters halen dit soort informatie namelijk gewoon van sociale media. Nog een reden dus om niet zomaar online te delen dat je op vakantie gaat en waarheen.

Ga je op vakantie? dan zet je dat natuurlijk niet op social media.

Twijfel je aan de echtheid van het bericht? Bel de persoon zelf om het te controleren. Heb je daar ook geen goed gevoel bij en is diegene met anderen op reis, bijvoorbeeld met partner of kinderen, neem dan contact op met hen om te checken of het verhaal klopt. Dan heb je de waarheid meestal snel boven tafel.

Bankcontrole

Sommige banken helpen klanten bij het tegengaan van fraude. Bij de ING kun je bijvoorbeeld controleren of de bank jou ook echt belt op het moment dat je iemand aan de lijn hebt die zegt dat hij of zij van de ING is. Daarvoor hoef je alleen maar de ING-app te openen en te klikken op de knop 'Check het gesprek'.

Andere banken gebruiken andere methoden, maar in het algemeen kun je ervan uitgaan dat jouw bank je nooit belt. En als ze dat wel doen, zullen ze je nooit vragen om je geld (tijdelijk) over te boeken naar een andere rekening, je opdracht geven om je bankpas af te geven aan een koerier of vragen om je gebruikersnaam en wachtwoord.

Gebeurt dat wel, hang dan direct op en bel vervolgens je eigen bank. Al is het maar om te melden dat er scammers actief zijn.

Extra beveiliging

Wil je zelf niet constant controleren of een e-mailtje of berichtje echt is, maar kun je daar wat extra hulp bij gebruiken? Kies dan voor een goed beveiligingspakket. Vrijwel alle beveiligingssuites vissen dergelijke mailtjes er zo voor je uit en markeren deze als zijnde spam, of verplaatsen deze dan automatisch naar een aparte folder in je mailbox.

Bitdefender Premium Security is een allround beveiligingspakket die je mailboxen in de gaten houdt en automatisch controleert op spamberichten en scam-mails. Mailtjes die veilig zijn worden indien gewenst aangeduid met een groen 'Bitdefender Safe'-labeltje. Prettig daarbij is dat je die aanduiding ook op andere apparaten ziet waar je je mail leest, omdat Bitdefender op serverniveau controleert en niet alleen je lokale mailbox. Alles wordt dus online al voor je in de gaten gehouden.

Mailtjes met het groene Bitdefender Safe-labeltje zijn veilig.

Dat geldt natuurlijk ook voor alle software die je downloadt, ook dat wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van malware. En wie het zekere voor het onzekere neemt, maakt in Bitdefender ook nog eens gebruik van de extra AI-hulp Scam Copilot. Dankzij de ingebouwde chatfunctie kun je bijvoorbeeld een vraag stellen over scamming, maar ook een screenshot sturen van een sms- of WhatsApp-bericht. Scam Copilot scant het bericht en kan aangeven of het om een scambericht gaat.

Blijf alert

Een compleet beveiligingspakket is tegenwoordig toch echt wel een must. Zulke software neemt je aardig wat werk uit handen wat betreft de controle op fishing- en scammingmailtjes en de continu beveiliging van je apparaten als het op virussen en malware aankomt. De ontwikkelingen gaan echter snel en AI wordt meer en meer gebruikt om mensen te misleiden. Dat betekent dat je zelf ook constant alert moet blijven en je jezelf eigenlijk moet trainen om valse berichten te herkennen. Met een extra hulp als Scam Copilot van Bitdefender kun je dergelijke berichten al veel sneller onderscheppen, maar vereist het nog wel een extra stap aan jouw zijde, zoals het opsturen van een verdachte screenshot van een nep-WhatsApp-bericht. Blijf dus altijd opletten, hoe echt een bericht ook lijkt.

▼ Volgende artikel
Review Google Pixel 10 Pro XL – iPhone-uitdager met kortere accuduur
© Rens Blom
Huis

Review Google Pixel 10 Pro XL – iPhone-uitdager met kortere accuduur

De Google Pixel 10 Pro XL is de nieuwste en duurste reguliere smartphone van het merk. In deze review nemen we het toestel met een adviesprijs van 1299 euro onder de loep.

Uitstekend
Conclusie

De Google Pixel 10 Pro XL is een fraaie en complete smartphone met erg goede camera's en zeven jaar software-updates. De ondersteuning voor magnetische (oplaad)accessoires is een mooie vernieuwing en we zien ook potentieel voor de AI-functies. De accuduur is echter een zwakker punt en de adviesprijs vinden we aan de hoge kant.

Plus- en minpunten
  • Geschikt voor magnetische accessoires
  • Uitstekende camera's
  • Frisse software vol AI en 7 jaar updates
  • Zwaar
  • Processor minder krachtig
  • Kortere accuduur
  • Veel AI-functies nog niet in Nederland te gebruiken

Herkenbaar ontwerp met nieuwtje

Leg je de Pixel 10 Pro XL naast de 9 Pro XL, dan moet je wel heel goed kijken om verschillen te ontdekken. De toestellen ogen praktisch identiek. Maar er zijn wel degelijk verschillen. De Pixel 10 Pro XL is bijvoorbeeld nog zwaarder geworden en is met zijn 232 gram een van de zwaarste telefoons van het moment.

©Rens Blom

Daarnaast ondersteunt de Pixel 10 Pro XL als eerste bekende Android-smartphone magnetische accessoires aan de achterzijde (via Qi2). Je kunt bestaande Apple MagSafe-accessoires van je iPhone daardoor met de Pixel 10 Pro XL gebruiken, wat tof is en goed werkt.

©Rens Blom

De Pixel 10 Pro XL hangt keurig aan een MagSafe-oplader van Zens.

Goed om te weten: naast de Pixel 10 Pro XL zijn er ook een kleinere Pixel 10 en 10 Pro, die uiteraard andere specificaties én prijzen hebben. De Pixel 10 Pro XL heeft een prachtig 6,8-inch oledscherm dat bij de beste schermen hoort. Meer hoeven we er niet over te zeggen. De vingerafdrukscanner achter het scherm functioneert bovendien erg goed.

©Rens Blom

Niet de beste specificaties

Van een smartphone die maar liefst 1299 euro kost verwachten we heel goede specificaties. Google snapt dat en stopt daarom een royale 16 GB werkgeheugen in de Pixel 10 Pro XL, aangevuld met minimaal 256 GB opslagcapaciteit. Maar nu komt het: de Tensor G5-processor van Google zelf haalt het niet bij de chips in andere topsmartphones. Googles Pixel 10 Pro XL is in benchmarks minder snel en beperkt de chip sneller bij gamen om niet te warm te worden. Op papier jammer, in de praktijk merk je hier echter minder van. De smartphone is dan ook snel zat.

Waar je méér van merkt, is de accuduur. De Pixel 10 Pro XL heeft een 5200mAh-accu, wat een redelijk gangbare accucapaciteit is voor een 6,8inch-smartphone. Het lijkt er echter op dat de Tensor G5-chip en het modem minder energiezuinig zijn, want de accuduur maakt weinig indruk. Net als voorgaande Pixel-telefoons moeten we de Pixel 10 Pro XL steevast aan de oplader leggen als we gaan slapen. Op zo'n dag lezen we best wat nieuws op de telefoon, gebruiken we sociale media, plegen we wat belletjes, maken we foto's en gebruiken we een halfuur tot uur de hotspot-functie om in de trein te internetten op onze laptop. Veel andere telefoons hebben aan het eind van zo'n dag meer accu over dan de Pixel 10 Pro XL.

Opladen kan de smartphone via usb-c en draadloos. Bekabeld is de snelste methode; het duurt dan anderhalf uur om de accu volledig op te laden.

©Rens Blom

Uitstekende camera's

Pixel-smartphones staan al jaren bekend om hun uitstekende camera's. De Pixel 10 Pro XL houdt die reputatie hoog en biedt je drie geavanceerde camera's op de achterkant. Het gaat om een primaire camera, een groothoekcamera en een zoomcamera. Met alle camera's kun je overdag én in het donker echt hele goede foto's en video's schieten. Het verschil met de Pixel 9 Pro XL, die we hiervoor regelmatig gebruikten, vinden we echter niet groot. Gek is dat niet, want de 10 Pro XL heeft dezelfde camera's als zijn voorganger. Google zegt wel dat de optische beeldstabilisatie verbeterd is en voegt een zoommodus (tot 100x) toe, die sterk leunt op kunstmatige intelligentie (AI). En ja, tientallen keren zoomen is grappig, maar de resultaten zijn veel minder mooi dan een 'echte foto'. Wij adviseren je daarom om maximaal 10x te zoomen. Dan krijg je echt nog prima foto's.

Hieronder zie je twee fotoseries met telkens van boven naar beneden de hoofdcamera, de groothoekcamera en verschillende zoomstanden.

©Rens Blom

©Rens Blom

Opfrisbeurt voor software

Op de Pixel 10 Pro XL is Android 16 geïnstalleerd, de nieuwste software. Versie 16 oogt visueel anders dan versie 15 en is met name kleurrijker en vrolijker. Je kunt ook wat meer visuele zaken personaliseren. Wij zijn wel fan van deze opfrisbeurt.

Google stopt de software vol met AI-functies. Wat direct opvalt, is dat de Pixel 10 Pro XL in bijvoorbeeld de Verenigde Staten veel meer AI-functies heeft dan in Nederland. De AI werkt sowieso beter in het Engels. De functies die je hier wél kunt gebruiken, zijn overwegend nuttig en zeker het proberen waard. Nu maar hopen dat er meer (aangekondigde) functies naar Nederland komen.

Het updatebeleid van Google blijft erg goed: zeven jaar Android- en beveiligingsupdates. Wij vinden zeven jaar heel netjes, want we kunnen ons goed voorstellen dat het toestel na zeven jaar gebruik naar het einde van zijn (technische) levensduur kruipt.

Conclusie: Google Pixel 10 Pro XL kopen?

De Google Pixel 10 Pro XL is een fraaie en complete smartphone met erg goede camera's en zeven jaar software-updates. De ondersteuning voor magnetische (oplaad)accessoires is een mooie vernieuwing en we zien ook potentieel voor de AI-functies. De accuduur is echter een zwakker punt en de adviesprijs vinden we ook aan de hoge kant.