Een tabel met cijfermateriaal is meestal moeilijk te interpreteren, daarom houden we van grafieken die in een oogopslag inzicht geven. Toch is het verleidelijk om in Excel ingewikkelde en overdonderende grafieken te maken, terwijl het natuurlijk om duidelijkheid gaat. Hoe kies je het juiste type en hoe maak je overtuigende, mooie Excel-grafieken die makkelijk te lezen zijn?

Grafieken en diagrammen zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. In zo’n grafische voorstelling herkennen we veel makkelijker trends en patronen dan in een rooster met veel getallen. Sommigen hebben het over grafieken wanneer het gaat over lijnen en kolommen. Zijn het cirkels of taarten, dan spreken ze over diagrammen. De definities van beide lopen door elkaar. Wij gebruiken deze termen daarom als synoniem van elkaar.

Ga bij het gebruik van grafieken sowieso resoluut voor duidelijkheid. Wanneer je de grafiek straks in PowerPoint gebruikt, zet deze applicatie er een kader met veel witruimte omheen. Daarbij nemen de legende en de titel ook nog eens veel ruimte in. Overweeg daarom of je de titel en legende echt nodig hebt. Probeer verder de grafiek zo groot mogelijk te maken. Hoe kun je grafieken nog visueel krachtiger maken? Welk type kies je voor je doel? We duiken in de wereld van de grafische voorstellingen.

Gegevenstabel

Iedere grafiek die je in Excel maakt, begint bij het selecteren van de gegevens die je aan de hand van staafjes, lijnen of taarten wilt weergeven. Daarvoor houd je de linkermuisknop ingedrukt op eerste cel linksboven van de gegevenstabel. Vervolgens sleep je de muisaanwijzer naar de rechterbenedenhoek van de tabel. Of je klikt op de eerste cel linksboven, drukt de Shift-toets in en dan klik je op de laatste cel rechtsonder.

©PXimport

Grafiektypes

Daarna plaats je de muisaanwijzer op de cel waar de grafiek moet komen. Vervolgens ga je naar het tabblad Invoegen waar je in het onderdeel Grafieken een ruime keuze aantreft. En daar wringt dikwijls de schoen. Als je hier het verkeerde type kiest, gaat de betekenis van de gegevens grotendeels verloren.

Veel gebruikers houden het bij drie types: staven, lijnen of cirkels. Excel beschikt alleen over meer mogelijkheden om gegevens visueel voor te stellen. Blijf je toch bij de basistypes? Zelfs dan kun je met enkele handigheidjes de gegevens nog duidelijker presenteren.

Opvallen

©PXimport

Aanbevolen grafieken

Sinds versie 2013 geeft Excel advies bij het maken van de keuze van het grafiektype. Klik in het onderdeel Grafieken op de knop Aanbevolen grafieken. Je ziet een selectie van grafieken waarvan het programma aanneemt dat ze geschikt zijn voor de geselecteerde gegevenstabel. Scrol even door de suggesties en klik met de linkermuisknop op een grafiek. Rechts in het deelvenster krijg je een voorbeeld te zien. Ben je tevreden? Klikt dan op OK.

©PXimport

Varianten

Wanneer je in de groep Grafieken een bepaald type selecteert, bijvoorbeeld Kolom, Lijn of Waterval, presenteert het programma nog meer varianten van het gekozen type in het tabblad Grafiekontwerp. Dat tabblad verschijnt als je op de grafiek klikt.

Wanneer je de muisaanwijzer over het plaatje houdt, toont het programma de naam van de variant met een korte beschrijving. Klik je op OK, dan verschijnt de grafiek op het werkblad. Je kunt de grafiek met de muisaanwijzer vastpakken en naar een andere plaats slepen.

©PXimport

Op een ander blad

Op dit moment staat de grafiek op het blad waar ook de gegevenstabel staat. Wil je de grafiek op een nieuw tabblad plaatsen, kies dan rechtsboven in het tabblad Grafiekontwerp voor de knop Grafiek verplaatsen. Als je het tabblad met de knop niet ziet, moet je even op de grafiek klikken.

In dit dialoogvenster kun je de grafiek naar een nieuw tabblad verplaatsen. Geef dat hier meteen een nieuwe naam. Wanneer het werkblad al uit verschillende tabbladen bestaat, kun je in dit dialoogvenster de grafiek als een object naar een van de bestaande werkbladen verhuizen.

©PXimport

Kolommen sorteren

Het staaf- of kolomdiagram is het geschiktst om waarden te vergelijken of om een ontwikkeling in de tijd te tonen. Je wilt bijvoorbeeld de resultaten per regio vergelijken. Dit is het meestvoorkomende grafiektype. Excel 365 noemt het rechtopstaande type het kolomdiagram, het liggende type heet dan het staafdiagram. Bij dit type kan de volgende tip een groot verschil maken.

Voordat je de gegevens omzet naar kolommen of staven sorteer je de gegevens van groot naar klein met de opdracht Gegevens, Sorteren. Op die manier staan de kolommen niet lukraak door elkaar, maar zie je van links naar rechts of van boven naar onder de hoogste waarden, dan de middenmoters en daarna de kleinste waarden. Deze truc kun je uiteraard alleen maar toepassen als de volgorde op de X-as (horizontale) niet chronologisch vastligt. Een trucje om nooit meer te vergeten wat X- en Y-as is: bij de Y kun je trekken aan de onderkant. Die gaat dus van boven naar beneden.

©PXimport

Geen 3D-effect

©PXimport

Horizontaal

Bij een horizontaal staafdiagram plaats je de grootste waarden bovenaan. De horizontale vorm geeft meer ruimte voor horizontale teksten. Werk je dus graag met lange labels, dan komt een liggend staafdiagram van pas. De labels, dat zijn de waarden die de waarden van de staven aangeven, zijn beter leesbaar in een liggende vorm. Dit voorbeeld, de ‘10 bestverkochte boeken’, laat mooi zien dat de gegevens om een horizontaal diagram vragen. Daarmee komen de titels beter leesbaar in beeld.

©PXimport

Gestapeld

Een gestapeld kolom- of staafdiagram geeft dubbel zoveel informatie als een enkelvoudig staafdiagram. Je vergelijkt niet alleen de verschillende totalen, je ziet ook hoe die totalen zijn opgebouwd uit verschillende categorieën.

In dit voorbeeld lees je dat het aantal dieren dat in de asielen werd binnengebracht de laatste drie jaar is afgenomen. Toch merkje tegelijk dat het aantal binnengebrachte honden in 2019 is toegenomen. Voor wie hiervan ongelukkig wordt, deze cijfers zijn fictief.

Soms bevallen de kleuren van een grafiek je niet. Ga niet lukraak met allerlei kleuren experimenteren. Als je op de grafiek klikt, verschijnt het tabblad Grafiekontwerp. Daar vind je de knop Kleuren wijzigen. Het grote voordeel van deze knop is dat hieronder harmonieuze kleurenschema’s zitten.

Gegroepeerd

Excel produceert ook gegroepeerde kolom- of staafdiagrammen. Bij dit type staan de staven van gerelateerde items in groepjes naast elkaar. Deze gegroepeerde diagrammen zijn een uitstekende keuze als je bijvoorbeeld de productieresultaten van vier producten van de afgelopen vijf jaar wilt vergelijken. Of als je bijvoorbeeld de bezoekersaantallen per leeftijdscategorie van de laatste jaren wilt analyseren.

In dat geval ga je naar het tabblad Invoegen en kies je Gegroepeerde kolom of Gegroepeerde staaf. Voor zo’n gegroepeerde kolom heb je dus meerdere rijen met gegevens nodig. In dit voorbeeld is er een rij voor iedere leeftijdscategorie. Bij een gegroepeerde kolom- of staafdiagram gebruik je de legende, zodat je de staven binnen iedere groep kunt herkennen.

©PXimport

Verder verfijnen

©PXimport

Cirkeldiagrammen

Cirkeldiagrammen tonen hoe de koek is verdeeld. Dit type gaat uit van een geheel van honderd procent en berekent percentages van de verschillende onderdelen. Om een verdeling van bijvoorbeeld leeftijdsgroepen te tonen is dit type dus prima geschikt. Je gebruikt cirkeldiagrammen onder meer bij datasets waarbij het niet gaat om hele kleine verschillen, maar om een globale verdeling.

©PXimport

Lijndiagrammen

De lijngrafiek wordt vaak gebruikt om te tonen hoe iets zich ontwikkelt in de tijd. Zorg dat je op de horizontale as –de X-as - de tijd evenredig verdeelt. Je kunt een extra lijn laten maken die de prognose weergeeft op basis van de huidige cijfers. Daarvoor klik je op de grafiek, daarna gaje via de knop met het kruisje naar Grafiekelementen en je vinkt de optie Trendlijn aan.

Combineer nooit meer dan vier lijnen, anders wordt het diagram te lastig om te interpreteren. Voor alle grafiektypes geldt dat je de legende beter weglaat als die niet echt nodig is. Ook de legende kun je aan- en uitzetten in de Grafiekelementen.

©PXimport

Op de kaart

Een bijzondere manier om data te visualiseren is de kaartgrafiek. In dit voorbeeld vergelijken we data van Europese landen. De landsnamen herkent Excel vanzelf. In de eerste kolom staan de landen, in de tweede kolom staat een getal dat het geproduceerde percentage windenergie per inwoner aanduidt.

Selecteer de tabel en gebruik in het tabblad Invoegen, Grafieken, Kaarten. De landen met een hoog percentage aan windenergie per inwoner krijgen een meer donkere kleur dan de landen waar het percentage laag is. Soms krijgje het resultaat in eerste instantie op een volledige wereldkaart te zien.

Als je de gegevens van slechts een bepaald deel van de wereld wilt bekijken, moet je een instelling wijzigen in de balk Gegevensreeks opmaken. Dubbelklik op de kaart zodat deze balk tevoorschijn komt en klik in het tabblad Labelopties op de knop met de staafjes: Opties voor reeks. In het vak Kaartgebied selecteer je Alleen regio’s met gegevens. Hierdoor verschijnt in ons voorbeeld de kaart van Europa.

©PXimport

Verband tussen twee factoren

In een spreidingsgrafiek onderzoek je het verband tussen twee verschillende factoren. Bestaat er een verband tussen lichaamslengte en schoenmaat? Tussen haarkleur en intelligentie?

In dit voorbeeld vroegen we twintig scholieren naar het aantal uren dat ze voor een proef hadden gestudeerd. In de tweede kolom noteerden we hun score (maximaal 20). Met de spreidingsgrafiek combineert Exel de studietijd en de score van iedere scholier in de vorm van stippen. De Y-as toont het resultaat, de X-as de studietijd.

Een spreidingsdiagram werkt goed voor het vergelijken van veel datapunten. Wanneer er veel stippen in een rechte lijn liggen, is de kans groot dat er een recht evenredig verband bestaat tussen beide gegevensgroepen. Klik op de knop met het kruisje en plaats een Trendlijn,   daarmee toont Excel op basis van de gegevens een gemiddelde in de vorm van een rechte lijn.

©PXimport

Afbeelding in grafiek

Het kost wat meer moeite, maar je kunt zowel de achtergrond van een grafiek als de elementen, zoals kolommen en cirkels, opvullen met afbeeldingen. Deze plaatjes vormen pas een meerwaarde als ze aansluiten bij het onderwerp. Het plaatsen van afbeeldingen lukt met alle grafiektypes, maar sommige lenen zich daar wel beter voor.

Als je op het grafiekgebied dubbelklikt, verschijnt aan de rechterkant de balk Grafiekgebied opmaken. Klik op het emmertje. Daarna klikje op het element van de grafiek dat je wilt vullen. Vervolgens kiesje in de balk de optie Opvulling met afbeelding of bitmappatroon. Bij Bron afbeelding klikje op Invoegen en dan selecteer je een afbeelding die op de harde schijf staat. Je kunt ook online naar afbeeldingen zoeken. Onderaan in de balk staan vier regelaars om de afbeelding naar links, rechts, boven en onder te verschuiven tot het plaatje helemaal goed staat.

©PXimport

Tot onze verbazing zien we dat de Dreame L10s Ultra (2nd gen) een van de grootste nadelen van zijn voorganger zomaar wegneemt: deze nieuwe robotstofzuiger is namelijk honderden euro's goedkoper dan zijn voorganger ooit geweest was. Sterker nog: ook nu nog is eerste L10s Ultra duurder dan zijn opvolger. Tijd om te bekijken hoe de Gen 2 in de praktijk presteert.

De Dreame L10s Ultra (2nd Gen) heeft een adviesprijs van 699 euro, maar is nu al online verkrijgbaar voor minder. Als je de introductieprijs van de voorganger in het achterhoofd neemt (meer dan duizend euro) dan begrijp je dat we daar enigszins verrast over zijn. Dat model uit begin 2023 beviel, maar stelde ook teleur op een aantal vlakken. Zo botste het nog wel eens ergens tegenaan, had je nog wat handmatig onderhoud, werd het tapijt niet goed schoongemaakt, was de app onoverzichtelijk en zat je als het ware vast aan de schoonmaakmiddelen van Dreame.

Zijn opvolger doet een hoop dingen anders, terwijl de ervaring toch grotendeels hetzelfde blijft. Daarmee bedoelen we dat fabrikant Dreame een aantal negatieve aspecten aangepakt heeft, en de positieve eigenschappen heeft behouden. En dat zonder de prijs te verhogen. Ergens kon dat ook niet anders, gezien het bestaan van bijvoorbeeld de Dreame X40 Ultra en de aankomende X50 Ultra. Die nemen het stokje over van de meest dure Dreame-robots van dit moment, waardoor de vernieuwde L10s Ultra een lager prijskaartje hanteert.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Navigeren gaat goed, maar…

De robot en de basis hebben eenzelfde, stijlvol en praktisch ontwerp als andere Dreame-robotstofzuigers en zijn daardoor inmiddels heel herkenbaar. Voor- en bovenop tref je de middelen aan voor objectherkenning, zoals een camera en een laser (LiDAR). Hoewel dit model wel over objectherkenning beschikt, zit er geen AI-camera aan boord (zoals op de duurdere stofzuigers). Over het algemeen navigeert de robot goed door het huis en vermijdt hij verschillende soorten spullen die op de grond liggen en staan.

Waar deze stofzuiger een beetje moeite mee heeft, zijn smalle openingen. Het lijkt net alsof het apparaat een bepaalde route niet 'durft' te nemen uit angst om ergens vast te komen zitten. Daardoor kan het gebeuren dat specifieke plekjes niet meegenomen worden. De objectherkenning laat ook nog wel een iets te wensen over. Het kan zijn dat de robot over kabels heenrijdt en daardoor zichzelf vastrijdt (als het dikke kabels zijn) of iets opzuigt (als het dunne kabels zijn). Bij ons lieten de dweilpads daardoor ook een keer los; die bleven hangen achter een dikke stekkerkabel.

©Wesley Akkerman

Apart bakje voor reinigingsmiddel

Net als de voorganger kan ook de Dreame L10s Ultra (2nd Gen) zijn twee roterende dweilpads niet achterlaten op het basisstation. Daardoor kunnen dat soort dingen zoals in de alinea hierboven beschreven nog wel eens fout gaan. Als zoiets gebeurt, dan stopt de robot met werken totdat je hem geholpen hebt. Als je dan op dat moment niet thuis bent, dan heb je pech. Gezien de prijs hebben we daar minder moeite mee dan voorheen, maar het kan het gebruik van een robotstofzuiger wel in de weg zitten. Helemaal als het apparaat ergens onder het bed stilstaat, en je er dus moeilijk bij kunt

Gelukkig heeft het basisstation wel een waardevolle upgrade gekregen in de vorm van een apart zeepbakje. Naast een bak voor schoon en een bak voor vies water, heb je nu een aparte bak waar je vloerreiniger in kunt stoppen. Dreame raadt uiteraard zijn eigen schoonmaakmiddelen aan, maar niets staat je in de weg zelf een middel uit te kiezen.

Helaas biedt dit model ook geen droogfunctie aan voor de gebruikte dweilpads. Ze worden wel schoongemaakt op het station, maar het duurt even voordat ze helemaal schoon en droog zijn voor de volgende ronde.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Maakt veel beter schoon

In vergelijking met de vorige versie maakt de Dreame L10s Ultra (2nd Gen) veel beter schoon langs randen. Dan bedoelen we langs de muren en plinten, maar ook de rand van een vloerkleed. Het gevaarte op wielen maakt dan kleine, schuine bewegingen heen en weer en rijdt kort van voren naar achteren om precies tot aan de rand schoon te kunnen maken. Het slaat in dat proces weinig tot geen stukken vloer over. Wel kan deze robotstofzuiger in een enkel geval nog wel eens met de natte dweil op het vloerkleed komen. Maar dat is niets om je zorgen om te maken.

Qua zuigkracht is het systeem er eveneens flink op vooruitgegaan, van 5300 Pa naar 10.000 Pa. Daardoor blijft er vrijwel geen stof achter op de plekken waar de Dreame L10s Ultra (2nd Gen) komt. Het kan zijn dat hij nog wel eens wat achterlaat op een hoogpolig kleed. Ook de hoekjes in huis worden niet superschoon, ondanks de uitschuifbare borstel. Maar eerlijk is eerlijk: de robot doet het veel beter dan de Dreame L10s Ultra. De borstel, gemaakt van kunststof, snijdt eventuele haren (van bijvoorbeeld huisdieren of jezelf, als je lang haar hebt) niet voor je kapot; dus je hebt zelf nog wat onderhoud aan het af en toe haarvrij maken van de borstel.

Overzichtelijke app

Dweilen gaat het systeem nog even goed af. Vooral voor het dagelijkse of wekelijkse onderhoud is de Dreame L10s Ultra (2nd Gen) uitermate geschikt, aangezien hij genadeloos afrekent met oppervlakkige vlekken. Als je wat meer hardnekkige viezigheid aan de vloer laat plakken, weet de robot daar ook nog wel raad mee. Vettigheid en opgedroogde troep kunnen echter een uitdaging vormen – waarschijnlijk omdat de stofzuiger geen gebruik maakt van warm water. De dweilpads zijn overigens eveneens uitschuifbaar, wat het schoonmaken ten goede komt.

Via de overzichtelijke app kun je heel snel bepalen hoeveel water en zeep de Dreame L10s Ultra (2nd Gen) moet gebruiken. Wellicht helpt het om die hoeveelheid aan te passen, waardoor hardnekkige viezigheid ook zou kunnen verdwijnen – maar meer water en zeep is geen garantie voor succes. Verder bepaal je in de app de zuigkracht, in welke mate de stofzuiger zijn rondes doet (met ruime of minder ruime bochten) en zie je hoe het gesteld is met de verschillende onderdelen. Met die laatste functionaliteit kun je goed zien wanneer iets aan vervanging toe is of wanneer je ergens een lapje over moet halen.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Dreame L10s Ultra (2nd Gen) kopen?

Tot slot is het goed om te zien dat de accu ruim drie uur meegaat. Dat is deels afhankelijk van de instellingen die je zelf prefereert, maar dan nog is het een zeer nette score. Dit voorkomt dat de robot lange omwegen moet maken om tussentijds op te laden, waardoor het werk sneller gedaan kan worden. Verder moet je qua onderhoud dus rekening houden met vastgelopen haren, de oprit (die snel vies wordt) en zowel de water- als zeepbakken. Niet heel veel meer dus dan bij duurdere modellen; maar vooral dat vastgelopen haar kan irritant worden.

Onderaan de streep vinden we dat Dreame met de Dreame L10s Ultra (2nd Gen) een fijne balans heeft gevonden tussen een uitgebreide en functionele robotstofzuiger en een redelijke prijs. De maximaal 700 euro die je betaalt, is geen immens hoog bedrag voor de prestaties die je in huis haalt. Je krijgt bovendien toegang tot allerlei premium functies, zoals uitschuifbare dweilpads en de borstel. Je moet er wel rekening mee houden dat je soms de dweil zelf even moet schoonmaken om de prestaties op hoog niveau te houden, maar verder vinden we deze robotstofzuiger top.

Een blender of een keukenmachine maakt geluid, dat is nu eenmaal zo. Er zitten bewegende onderdelen in, en er komt flink wat kracht bij kijken. Maar wat als je blender meer lawaai maakt dan zou moeten? Gelukkig kun je dat vaak zelf oplossen. Hier lees je hoe.

Lees ook: 9 dingen die je óók met je blender kunt maken

Waarom maakt mijn blender lawaai? 

De messen van een blender draaien doorgaans in de rondte met zo'n 20.000 toeren per minuut – bijna tien keer zo veel als de wielen van je auto als je lekker aan het cruisen bent. Geen wonder dus dat daar wat geluid bij komt kijken. 

Oudere blenders maken vaak meer lawaai dan nieuwe, en hoe langer je je blender hebt, des te meer geluid hij gaat maken, omdat de onderdelen verouderd raken. Daar is verder weinig aan te doen, behalve een nieuwe blender kopen. 

Stille blenders

Er zijn steeds meer stille blenders op de markt, al blijven ze natuurlijk altijd geluid maken. Doorgaans geldt dat hoe krachtiger het model, des te hoger de geluidsproductie. Denk dus goed na of je wel de krachtigste blender nodig hebt, of dat je het met een simpeler – en stiller! – model af kan. 

Fabrikanten doen er ook steeds meer aan om het geluid tegen te houden, bijvoorbeeld door een geluidsreductiesysteem en een slimme vorm van de messen en de glazen kan. Nieuwer is niet altijd beter, maar in dit geval vaak wel. 

©HP

Resonantie

Een van de hoofdredenen van een luide blender is de resonantie in de rest van je keuken. Probeer je blender maar eens op te tillen tijdens het blenden: dan hoor je meteen een stuk minder. Dat komt doordat het geluid doordreunt in het keukenblad, of zelfs in de muren waar de blender bij in de buurt staat. 

Zorg er dus voor dat de blender zo vrij mogelijk staat, niet tegen de muur en er ook niet vlakbij. Je kunt ook tijdelijk een handdoek of theedoek onder de blender leggen om het doordreunen te voorkomen, al moet je er wel voor zorgen dat het apparaat waterpas blijft staan. 

Veel blenders en keukenmachines hebben zuignappen, zodat ze wel op hun plek blijven staan, maar niet direct met het aanrechtblad in aanraking komen. Dat scheelt ook weer een slok op een smoothie! 

Conclusie

Je blender maakt nu eenmaal geluid, daar is weinig aan te doen. Je kunt het wel binnen de perken houden door te zorgen dat de blender goed waterpas staat en dat alle onderdelen goed schoon zijn. Zet hem niet tegen of in de buurt van de muur, en zet hem eventueel op een handdoek of theedoek om de ergste trillingen te voorkomen. En anders kun je natuurlijk altijd op zoek gaan naar een nieuwe, stille blender.