Als je Mac niet meer zo soepel loopt, dan kun je besluiten om een oudere, minder veeleisende versie van het macOS-besturingssysteem te installeren. Dit is in principe geen ingewikkeld proces, maar je moet wel even weten waar je die oudere versies kunt vinden.

Zorg voor een back-up

Het is vooraf goed om te weten dat niet alle versies van macOS op alle apparaten werken. Zo kun je op een Mac met de eigen M1-chip van Apple bijvoorbeeld niet een versie ouder dan Big Sur installeren. Meestal ondersteunt een Mac enkel het besturingssysteem dat al op het apparaat aanwezig was toen je het kocht, of nieuwere versies ervan die later verschenen. Met een tool als Patched Sur kun je altijd nieuwe versies van macOS installeren, zelfs als je apparaat deze in principe niet uit zichzelf ondersteunt. Vaak is dit niet aan te raden, omdat je Mac dit niet zal trekken.

Zorg in ieder geval dat je voldoende back-ups maakt, zodat je je pc altijd weer kunt terugzetten. Bedenk ook dat het niet altijd mogelijk is om back-ups die je met Time Machine maakt, terug te zetten in een oudere versie van macOS. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat back-ups die zijn gemaakt in Big Sur, niet zo makkelijk terug te zetten zijn in macOS Catalina uit 2019. Je kunt een ander back-updienst gebruiken of zelf handmatig je belangrijkste bestanden overzetten op een harde schijf, die je dan op je nieuwe systeem weer terugzet. 

Oude versies downloaden

In de Mac App Store kun je de meeste oudere versies van macOS downloaden, maar vaak vind je deze niet als je ernaar zoekt. Daarom hebben we directe linkjes naar de verschillende versies van het besturingssysteem op een rijtje gezet:

macOS Big Sur (2020)
macOS Catalina (2019)
macOS Mojave (2018)
macOS High Sierra (2017)

Heb je het installatieprogramma gedownload, ga dan nog niet verder met de installatie. 

Download ook OS X El Capitan. Safari downloadt dit oudere installatieprogramma als een schijfkopie met de naam InstallMacOSX.dmg. Open de schijfkopie en voer het installatieprogramma uit dat daarin staat onder de naam InstallMacOSX.pkg. Hiermee installeer je een app met de naam OS X El Capitan-installatie in de map Apps en vanuit deze app ga je de oudere versie van macOS installeren. 

Oude versies installeren

Om een oudere versie van macOS te installeren, dien je eerst een opstartschijf te maken om het besturingssysteem vanaf een externe schijf te kunnen installeren. Apple adviseert een USB-stick te gebruiken met minimaal 14GB aan beschikbare ruimte.

Steek de USB-stick in je computer en open Schijfhulpprogramma. Onder Extern zie je de stick staan. Klik bovenaan op Wissen en kies APFS (als je macOS Sierra of later installeert) of macOS Extended (als je El Capitan of eerdere versies installeert). Geef de stick een nieuwe naam, bijvoorbeeld MyVolume, en klik op Wissen.

Het makkelijkste is om Terminal te gebruiken om een opstartschijf aan te maken. In Terminal kun je door middel van een enkele commando de opstartschijf aanmaken, al verschilt het per macOS-versie welke commando je precies moet gebruiken.

In dit geval gaan we ervan uit dat je Big Sur wilt installeren. De commando ziet er dan als volgt uit: 

sudo /Applications/Install\ macOS\ Big\ Sur.app/Contents/Resources/createinstallmedia --volume /Volumes/MyVolume

We gaan er ook vanuit dat het installatieprogramma nog steeds in de map Apps staat en dat MyVolume de naam is van de USB-stick. Als je de stick toch een andere naam hebt gegeven, vervang je MyVolume in deze commando's door de naam van je stick.

Je kunt de commando aanpassen op basis van welke versie van macOS je wilt installeren. Wil je High Sierra installeren, dan zal de commando eerder als volgt zijn: 

sudo /Applications/Install\ macOS\ High\ Sierra.app/Contents/Resources/createinstallmedia --volume /Volumes/MyVolume

Na het typen van het commando druk je op Enter en vul je je wachtwoord in. Bevestig vervolgens dat je je stick gaat overschrijven.

Nu kun je macOS daadwerkelijk installeren. Dit proces kan wat verschillen per Mac. Zorg eerst dat je je computer uit hebt staan. Heb je een Mac met de M1-chip van Apple, dan steek je de opstartschijf, je USB-stick dus, in de Mac en schakel je de Mac in terwijl je de aan-/uitknop ingedrukt houdt totdat je het venster met de opstartopties ziet. Selecteer hier de opstartschijf en je kunt het installatieproces starten.

Bij een Mac met een Intel-processor doorloop je dezelfde stappen, maar houdt je in plaats van de aan-/uitknop de Option-toets (Alt) ingedrukt tijdens het opstarten. Kies dan voor de opstartschijf en klik vervolgens op de pijl omhoog of op Enter.

Op deze manier kun je een oudere macOS versie gaan installeren. 

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!