Wanneer je op zoek bent naar de snelste ssd die je kunt kopen, dan zul je al snel bij een m.2-ssd terechtkomen. Toch kun je niet zomaar iedere m.2-ssd kopen, want er zijn grote verschillen. Wij leggen je uit waar je op moet letten om een echt snelle m.2-ssd te kopen.

©CIDimport

Lees hier wat dit betekent.

Net als harde schijven maken veel ssd’s gebruik van de sata-interface. Die interface is ooit bedacht voor harde schijven en voldoet daarvoor nog uitstekend. Er zijn nog geen harde schijven die sneller zijn dan de 600 MB/s die de sata-interface kan verwerken. Voor ssd’s geldt dat niet: deze overschreden de sata-limiet een paar jaar geleden al en inmiddels worden ssd’s sterk geremd door de sata-interface. Zo heeft de allersnelste ssd van Samsung - de SSD 960 PRO - een maximale leessnelheid van maar liefst 3500 MB/s, terwijl de maximale schrijfsnelheid 2100 MB/s bedraagt. Hoe is dat mogelijk?

Pci-express

In de vorm van pci-express (of pci-e) is iedere pc al uitgerust met een interface die veel sneller is dan sata en gebruikt wordt voor grafische kaarten en andere insteekkaarten. Pci-express werkt op basis van zogenoemde lanes die in het geval van de huidige pci-e 3.0-standaard een snelheid hebben van 1 GB/s. Er kunnen echter meerdere lanes gecombineerd worden, waardoor een snelheid van 4 GB/s geen enkel probleem is. Hoewel ze wel bestaan, is een ssd in de vorm van een forse insteekkaart niet echt handig. Gelukkig is m.2 bedacht, een compact kaartje dat net groot genoeg is om alle benodigde chips voor een ssd te bevatten en geschikt is voor pci-e. De nieuwste m.2-ssd’s maken ook gebruik van het special voor ssd’s ontworpen nvme-protocol en worden daarom nvme-ssd’s genoemd.

Pas op: ook sata

Voor snelheid heb je dus m.2 nodig, maar niet iedere m.2-ssd behoort tot de snelste ssd’s. Dat komt doordat er ook m.2-ssd’s zijn die gebruikmaken van de sata-interface. Niet ieder systeem is immers geschikt voor pci-express, en m.2 heeft bovendien het kleine fysieke formaat als voordeel. Voor bijvoorbeeld goedkopere laptops is een m.2 sata-ssd dan ook een prima oplossing. Maar in combinatie met een modern moederbord of moderne laptop wil je natuurlijk de allersnelste nvme-ssd. Hoe weet je nou zeker dat je een ‘echte’ razendsnelle m.2-ssd aanschaft? Uiteraard kun je een blik op de specificaties werpen. Zie je in de specificaties termen als PCIe of NVMe of opgegeven snelheden die (ver) boven de 600 MB/s liggen? Dan zit je goed. Zie je in de specificaties de term SATA voorbijkomen en liggen de snelheden onder de 600 MB/s? Dan gaat het om een op sata gebaseerde m.2-ssd. 

Herken de sleutel

Er is nog een manier waarop je een razendsnelle nvme-ssd kunt herkennen. Hiervoor moet je kijken welke ‘sleutels’ de connector heeft: B, M of allebei. De connector bestaat uit een rij contactpunten met daarin één of twee inkepingen. Een inkeping met daarnaast een kort strookje van 5 contactpunten is een M-sleutel. Een inkeping met daarnaast 6 contactpunten is een B-sleutel. Er zijn ook ssd’s met twee inkepingen. Deze hebben zowel een M-sleutel als een B-sleutel en die combinatie noemen we dan ook een B&M-sleutel.

©CIDimport

Links een m.2-ssd met de M-sleutel en rechts een m.2-ssd met de B & M-sleutel.

Nvme via M-sleutel

De allersnelste verbinding die gebruikmaakt van vier pci-e-lanes is enkel mogelijk via de M-sleutel, want via de B-sleutel kunnen er maar maximaal 2 pci-e-lanes gebruikt worden. Sata werkt via zowel de B als de M-sleutel. Een ssd met alleen een M-sleutel is in de praktijk eigenlijk altijd een razendsnelle nvme-ssd. Een m.2-ssd met een B&M-sleutel is een sata-ssd, die in alle m.2-sloten past. Voor de volledigheid is een kleine waarschuwing overigens op zijn plaats, want officieel kun je geen harde conclusies uit de gebruikte sleutels trekken. Een ssd voorzien van een M-sleutel kan in theorie namelijk ook een sata-variant zijn, terwijl een m.2-ssd met de B&M-sleutel in theorie ook een op pci-e gebaseerde variant kan zijn met twee in plaats van vier lanes. Let dus goed op, zeker als je dergelijke ssd’s koopt via niet-officiële kanalen. 

©CIDimport

Conclusie

Ben je op zoek naar de allersnelste ssd zoals de Samsung SSD 960 PRO, dan heb je sowieso een m.2-exemplaar nodig. Inmiddels zul je wel begrepen hebben dat de ene m.2-ssd de andere niet is. Want hoewel je de allersnelste nvme-ssd’s vrijwel alleen in het m.2-formaat kunt kopen, zijn er ook sata-ssd’s op m.2-formaat. Het kopen van een m.2-ssd geeft je dus zeker niet de garantie dat je één van de allersnelste ssd’s op de markt aanschaft. Let er dus goed op of een m.2-ssd echt gebruik maakt van pci-express in combinatie met nvme, alleen dan weet je zeker dat je de beste prestaties krijgt. Met een Samsung SSD 960 EVO of SSD 960 PRO zit je altijd goed: beide ssd’s maken gebruik van nvme en zijn razendsnel.

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.