Wanneer je op zoek bent naar de snelste ssd die je kunt kopen, dan zul je al snel bij een m.2-ssd terechtkomen. Toch kun je niet zomaar iedere m.2-ssd kopen, want er zijn grote verschillen. Wij leggen je uit waar je op moet letten om een echt snelle m.2-ssd te kopen.

©CIDimport

Lees hier wat dit betekent.

Net als harde schijven maken veel ssd’s gebruik van de sata-interface. Die interface is ooit bedacht voor harde schijven en voldoet daarvoor nog uitstekend. Er zijn nog geen harde schijven die sneller zijn dan de 600 MB/s die de sata-interface kan verwerken. Voor ssd’s geldt dat niet: deze overschreden de sata-limiet een paar jaar geleden al en inmiddels worden ssd’s sterk geremd door de sata-interface. Zo heeft de allersnelste ssd van Samsung - de SSD 960 PRO - een maximale leessnelheid van maar liefst 3500 MB/s, terwijl de maximale schrijfsnelheid 2100 MB/s bedraagt. Hoe is dat mogelijk?

Pci-express

In de vorm van pci-express (of pci-e) is iedere pc al uitgerust met een interface die veel sneller is dan sata en gebruikt wordt voor grafische kaarten en andere insteekkaarten. Pci-express werkt op basis van zogenoemde lanes die in het geval van de huidige pci-e 3.0-standaard een snelheid hebben van 1 GB/s. Er kunnen echter meerdere lanes gecombineerd worden, waardoor een snelheid van 4 GB/s geen enkel probleem is. Hoewel ze wel bestaan, is een ssd in de vorm van een forse insteekkaart niet echt handig. Gelukkig is m.2 bedacht, een compact kaartje dat net groot genoeg is om alle benodigde chips voor een ssd te bevatten en geschikt is voor pci-e. De nieuwste m.2-ssd’s maken ook gebruik van het special voor ssd’s ontworpen nvme-protocol en worden daarom nvme-ssd’s genoemd.

Pas op: ook sata

Voor snelheid heb je dus m.2 nodig, maar niet iedere m.2-ssd behoort tot de snelste ssd’s. Dat komt doordat er ook m.2-ssd’s zijn die gebruikmaken van de sata-interface. Niet ieder systeem is immers geschikt voor pci-express, en m.2 heeft bovendien het kleine fysieke formaat als voordeel. Voor bijvoorbeeld goedkopere laptops is een m.2 sata-ssd dan ook een prima oplossing. Maar in combinatie met een modern moederbord of moderne laptop wil je natuurlijk de allersnelste nvme-ssd. Hoe weet je nou zeker dat je een ‘echte’ razendsnelle m.2-ssd aanschaft? Uiteraard kun je een blik op de specificaties werpen. Zie je in de specificaties termen als PCIe of NVMe of opgegeven snelheden die (ver) boven de 600 MB/s liggen? Dan zit je goed. Zie je in de specificaties de term SATA voorbijkomen en liggen de snelheden onder de 600 MB/s? Dan gaat het om een op sata gebaseerde m.2-ssd. 

Herken de sleutel

Er is nog een manier waarop je een razendsnelle nvme-ssd kunt herkennen. Hiervoor moet je kijken welke ‘sleutels’ de connector heeft: B, M of allebei. De connector bestaat uit een rij contactpunten met daarin één of twee inkepingen. Een inkeping met daarnaast een kort strookje van 5 contactpunten is een M-sleutel. Een inkeping met daarnaast 6 contactpunten is een B-sleutel. Er zijn ook ssd’s met twee inkepingen. Deze hebben zowel een M-sleutel als een B-sleutel en die combinatie noemen we dan ook een B&M-sleutel.

©CIDimport

Links een m.2-ssd met de M-sleutel en rechts een m.2-ssd met de B & M-sleutel.

Nvme via M-sleutel

De allersnelste verbinding die gebruikmaakt van vier pci-e-lanes is enkel mogelijk via de M-sleutel, want via de B-sleutel kunnen er maar maximaal 2 pci-e-lanes gebruikt worden. Sata werkt via zowel de B als de M-sleutel. Een ssd met alleen een M-sleutel is in de praktijk eigenlijk altijd een razendsnelle nvme-ssd. Een m.2-ssd met een B&M-sleutel is een sata-ssd, die in alle m.2-sloten past. Voor de volledigheid is een kleine waarschuwing overigens op zijn plaats, want officieel kun je geen harde conclusies uit de gebruikte sleutels trekken. Een ssd voorzien van een M-sleutel kan in theorie namelijk ook een sata-variant zijn, terwijl een m.2-ssd met de B&M-sleutel in theorie ook een op pci-e gebaseerde variant kan zijn met twee in plaats van vier lanes. Let dus goed op, zeker als je dergelijke ssd’s koopt via niet-officiële kanalen. 

©CIDimport

Conclusie

Ben je op zoek naar de allersnelste ssd zoals de Samsung SSD 960 PRO, dan heb je sowieso een m.2-exemplaar nodig. Inmiddels zul je wel begrepen hebben dat de ene m.2-ssd de andere niet is. Want hoewel je de allersnelste nvme-ssd’s vrijwel alleen in het m.2-formaat kunt kopen, zijn er ook sata-ssd’s op m.2-formaat. Het kopen van een m.2-ssd geeft je dus zeker niet de garantie dat je één van de allersnelste ssd’s op de markt aanschaft. Let er dus goed op of een m.2-ssd echt gebruik maakt van pci-express in combinatie met nvme, alleen dan weet je zeker dat je de beste prestaties krijgt. Met een Samsung SSD 960 EVO of SSD 960 PRO zit je altijd goed: beide ssd’s maken gebruik van nvme en zijn razendsnel.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.