Een ultieme monitor voor productiviteit, creativiteit én gamen op pc’s en consoles was lange tijd een utopie. Maar anno 2022 ligt dat wel anders. De nieuwste generatie high-endmonitors combineren een 4K-resolutie met een 144Hz-refreshrate en een HDMI2.1-aansluiting. Maar waar moet je op letten bij de aanschaf van een dergelijke monitor en wat is de beste 144 Hz-monitor?

Het zijn slechts twee getallen en toch zeggen ze direct heel veel over een monitor: 4K en 144 Hz. Maar waarom is dit nu belangrijk?

4K staat voor de welbekende 4K-resolutie (3840 × 2160 pixels), ook wel Ultra HD of 2160p genoemd. De markt schuift weliswaar langzaam op richting panelen met een hogere resolutie, maar het gros van de monitors op de markt, zeker in het betaalbare segment, is nog altijd slechts Full HD, met een resolutie van 1920 × 1080 pixels.

Het voordeel van 4K op een monitor is vrij eenvoudig: een hogere resolutie zorgt voor meer scherpte én meer netto werkruimte. Die scherpte is onmisbaar bij creatieve taken zoals foto- en videobewerking op de pc, maar ook in games waarbij je simpelweg meer detail gepresenteerd krijgt. Bezit je een moderne pc of een console uit de huidige generatie, zoals de Playstation 5 of de Xbox Series X, dan is 4K ook wenselijk. En de extra netto werkruimte geeft een enorme boost aan de productiviteit, of je nu in de bekende Adobe-suites (Photoshop, Premiere Pro) werkt, programmeert of simpelweg meerdere applicaties naast elkaar open wilt hebben.

Verversingssnelheid

4K-panelen zijn op zich niet nieuw meer, maar sinds kort zien we wel 4K-panelen die sneller zijn dan de gebruikelijke werkmonitors van de afgelopen paar jaar. De 144 Hz waar we het hierboven al over hadden, duidt dan ook op een hogere refreshrate of verversingsfrequentie dan de 60Hz-verversingsfrequentie die al jarenlang de standaard is.

Deze hogere verversingsfrequentie zorgt voor een veel rappere en daarmee soepelere beeldervaring. In plaats van dat een beeld 60 keer per seconde (60 Hz) wordt ververst, wat neerkomt op circa elke 16,6 milliseconde, ververst een 144Hz-scherm elke 7 milliseconde het beeld. Het resultaat is veel spannender dan die paar milliseconden doen vermoeden. En ben je eenmaal gewend aan een rapper scherm, dan wil je praktisch nooit meer terug. We kunnen eenvoudig stellen dat snelheden van 120 tot 144 Hz of hoger eigenlijk onmisbaar zijn voor een moderne game-ervaring.

HDMI 2.1

Sluit je een monitor puur op je pc aan, dan heb je doorgaans genoeg aan de DisplayPort-aansluiting die je aantreft op alle schermen in deze test (en alle high-endmonitors op de markt). In dat geval kun je de aanwezigheid van een HDMI2.1-aansluiting negeren.

Maar wil je jouw rappe 4K-monitor ook gebruiken voor een Playstation 5, Xbox Series X of toekomstige opvolger daarvan? Dan is een HDMI2.1-aansluiting onmisbaar. Zonder die poort zal de verversingssnelheid van de monitor bij die consoles beperkt blijven tot 60 Hz. Overigens draaien die consoles geen 4K met 144 Hz, maar met 120 Hz. In de praktijk is dat nagenoeg hetzelfde.

©PXimport

HDMI 2.1 straks een wassen neus?

De organisatie die verantwoordelijk is voor het verstrekken van de HDMI-licenties heeft onlangs een vreemde beslissing genomen: HDMI 2.0 bestaat niet meer en gaat op in de HDMI2.1-specificatie. Voorheen betekende HDMI 2.1 dat je een snelle 4K-monitor via HDMI kon aansluiten, maar het risico bestaat dus dat er in de toekomst ‘HDMI2.1’-monitors op de markt komen die alsnog beperkt zijn tot 4K met 60 Hz.

Als consument moet je er daarom extra alert op zijn dat een monitor niet alleen HDMI 2.1 heeft, maar ook specificeert dat je die aansluiting kunt gebruiken voor apparaten die 4K-beeld uitsturen met een verversingssnelheid van 120 tot 144 Hz. Naar de reden achter deze specificatiewijziging kunnen we alleen maar gissen.

©PXimport

Paneeltechniek en formaat

Een belangrijk punt bij de aanschaf van een monitor is normaliter de gebruikte paneeltechniek. Maar als het op 4K 144Hz-monitors aankomt, is die keuze al voor je gemaakt. Er is namelijk maar een heel klein aantal fabrikanten dat een dergelijk paneel kan maken en de meeste schermen die je in de winkel vindt, benutten dezelfde onderliggende panelen. Elk 27- en 32inch-scherm met deze specificaties dat momenteel te koop is, is uitgerust met een ips-paneel. En dat is positief, want ips is in onze optiek de beste paneeltechniek voor een high-endmonitor waar je dagelijks vele uren achter zit.

We hebben bewust gekozen om ons te richten op 27- en 32inch-monitors. Deze formaten komen op de meeste bureaus prima tot hun recht. Gaan we een stapje verder, dan komen we uit bij 43inch-monitors en die laten zich niet eenvoudig aanbevelen. Bovendien maken dergelijke grote schermen gebruik van va-panelen en die doen kwalitatief duidelijk onder voor de ips-panelen in deze test. Daarmee zijn 43inch-schermen leuke opties voor mensen die vooral gamen, maar maken ze geen kans op de titel van ultieme allround-monitor.

HDRn’t?

Gamingmonitors worden soms liefkozend ‘HDRn’t’ genoemd, oftewel ‘net-niet-HDR’. HDR is het hypewoord van dit moment als het op contentconsumptie aankomt, want een goede HDR-ervaring is een boost voor films, series en games. Helaas lukt het fabrikanten nauwelijks om een goede allround-monitor te combineren met een echt goede HDR-ervaring. Het is het eigenlijk allemaal net niet, tenzij je bereid bent om duizenden euro’s aan je scherm uit te geven. Daarom stellen we: HDR is leuk, maar vooralsnog niet meer dan een kleine bonus op een verder goede allround-ervaring.

Oled als alternatief?

Later dit jaar verwachten we ook de eerste 27- en 32inch-oledmonitors met 4K-resolutie en hoge verversingssnelheid. Gezien de positieve reputatie van oled op het gebied van contrast, kleur en snelheid lijken dat dan ook interessante schermen te worden.

Daar staat tegenover dat oled enorm gevoelig is voor inbranden bij het langdurig weergeven van statische beelden. Dat doet er niets aan af dat oled prima is als tv-techniek, maar bij desktopgebruik is het inbrandgevaar een groot risico. Wij zouden daarom voorlopig terughoudend zijn met het overwegen van oled voor desktopmonitors, totdat nieuwe technieken dat risico overtuigend hebben ingeperkt.

©PXimport

Prijzige klasse

Omdat we schrijven over monitors in het hogere segment, mag je een aantal zaken als vanzelfsprekend beschouwen. Zo staat geen van deze schermen wankel op de voet en concurreren ze allemaal stevig met elkaar als het op snelheid aankomt (deels door het beperkt aantal paneelfabrikanten). Ook zijn eigenschappen als hoogteverstelling, VESA-mount en een op zijn minst ‘goed’ kleurbereik (minimaal sRGB-kleurengamut) standaard. Het verschil tussen monitors in deze klasse zit ’m dan ook in de nuance en deels de prijsstelling, geen enkel model stelt echt teleur.

ASUS ROG Swift PG32UQ

©PXimport

ASUS focust graag op high-endproducten, zeker voor zijn Republic of Gamers-lijn (ROG). Het is dan ook geen verrassing dat het merk maar liefst twee 4K 144Hz-monitors heeft bijgedragen aan deze test.

Verkijk je niet op de ‘gamer’-branding, de opvallende voet en de aanwezige RGB-verlichting bij dit ROG-model. Onder dat alles schuilt namelijk een van de beste allround-monitors die de markt rijk is. Zo heeft dit model het grootste kleurbereik van alle schermen in deze test, inclusief het volledige sRGB- en AdobeRGB-kleurengamut. Daarmee is deze monitor ook geschikt voor serieuze content-creators of zelfs printprofessionals. Je krijgt daarbij een groot aantal kleurprofielen en een goed on-screen display dat ook via software aan te sturen is.

De bouwkwaliteit is eveneens uitstekend, net als de ergonomie van de voet die zich alle kanten op laat bewegen. Een van de weinige smetjes die we kunnen vinden, is dat de uniformiteit van het paneel niet helemaal top is. Dit geldt overigens voor de meeste monitors met deze specificaties. Ook zijn de speakers matig, al vinden we dat geen enorm drama: we gaan ervan uit dat je toch een aparte speakerset of headset aansluit.

Gecombineerd met zijn goede snelheidsprestaties doet dit scherm precies wat we verwachten in dit prijzige segment: in praktisch elk opzicht een ultieme ervaring bieden. Wellicht verwacht je ook niet anders voor 1000 euro, maar vergeet niet dat menig monitor met een vergelijkbaar prijskaartje meer te wensen overlaat.

Daarbij zijn wij vooral ook gecharmeerd van het grotere 32inch-formaat. Dit oogt toch net wat indrukwekkender in games en blijkt productiever in applicaties. Hoewel dit deels subjectief is, heeft zo’n forser scherm – als je er de ruimte voor hebt – wat ons betreft toch de voorkeur.

ASUS ROG Swift PG32UQ

Prijs
€ 999,-
Website
https://rog.asus.com9Score90

ASUS ROG Swift PG32UQX

©PXimport

Hij verschilt slechts één letter met de PG32UQ, maar de PG32UQX is toch echt een compleet ander scherm. Ook het prijskaartje is van een totaal andere orde, want je mag hier maar liefst 3499 euro voor neertellen. Dat is natuurlijk niet te vergelijken met de andere modellen in deze test, maar dit scherm is dan ook echt de overtreffende trap onder de rappe 4K-monitors.

Dat zit hem vooral in de HDR-weergave. We schreven al dat die in de meeste monitors, ook van 1000 euro, niet zo indrukwekkend is. Maar de PG32UQX is een ander verhaal. Dit komt door de fald-backlight (full array local dimming), waarbij de ledjes achter het paneel individueel gedimd kunnen worden. Dat levert een veel beter contrast en een extreme maximale helderheid op. Gecombineerd met het riante kleurbereik krijg je zo een echt indrukwekkende HDR-ervaring. Zelfs oled-tv’s kunnen hier niet aan tippen.

Maar je kunt je afvragen of het zo verstandig is om een slordige 3500 euro uit te geven aan een scherm, nu de technologische ontwikkelingen zo hard gaan. Daarbij heeft deze monitor geen HDMI 2.1 en zul je dus echt een pc moeten aansluiten om op 4K voorbij de 60 Hz te gaan. Al met al is dit scherm dan ook meer een showcase van wat er allemaal mogelijk is dan een redelijke koop. Maar indrukwekkend is hij wel.

ASUS ROG Swift PG32UQX

Prijs
€ 3499,-
Website
https://rog.asus.com9Score90

BenQ Mobiuz EX3210

©PXimport

We schreven al dat de meeste fabrikanten gebruikmaken van dezelfde onderliggende onderdelenbouwers, zeker als het op het paneel zelf aankomt. Voor de Mobiuz EX3210U blijkt BenQ dan ook bij dezelfde paneelfabrikant aangeklopt te hebben als ASUS voor de ROG Swift PG32UQ. Toch heeft BenQ besloten een compleet andere richting in te slaan.

Zo is er hier gekozen voor een zilverkleurige voet met opvallende rode details: dat moet je maar net liggen. Van achteren is het scherm ondertussen volledig wit. Mocht deze monitor zo komen te staan dat je de achterkant dagelijks ziet, dan kunnen wij daar het nut zeker van inzien.

Hoewel de afwerking grotendeels plastic is, wordt er intern veel metaal gebruikt. Daardoor staat ook deze BenQ meer dan stevig genoeg op tafel. Bovendien is de monitor zeer flexibel: je kunt hem in hoogte verstellen, naar voren en achteren kantelen en op zijn voet draaien.

Hoewel deze BenQ met zijn OSD en software-ervaring niet aan zijn ASUS-concurrent kan tippen, is bij dit scherm juist extra aandacht besteed aan andere features. Zo zitten er voor een monitor opvallend goede speakers in, waarmee je wel van een muziekje kunt genieten. Ook is er een microfoon ingebouwd voor meetings. Op papier zijn dit interessante mogelijkheden, al vragen wij ons af of de focus niet beter op de beeldkwaliteit had kunnen liggen: een speakersetje of headset van enkele tientjes levert een minstens even goede geluidservaring op.

Zorgelijker vinden wij de iets mindere afstelling van het scherm. Deze BenQ biedt geen slechte ervaring, dat had voor dit soort bedragen nooit door de beugel gekund, maar de maximale helderheid ligt iets lager dan bij de PG32UQ. Ook zijn het kleurbereik en de uniformiteit net iets minder.

Dat alles had niet zoveel uitgemaakt als de prijs lager was dan die van de PG32UQ, maar de huidige adviesprijs is met 1099 euro juist hoger en dat maakt het een lastige aanrader. Maar omdat deze monitor echt net uit is, is het niet ondenkbaar dat de prijs nog wat zal dalen.

BenQ Mobiuz EX3210

Prijs
€ 1099,-
Website
www.benq.eu7Score70

Eve Spectrum ES07D03

©PXimport

De Eve Spectrum is een bijzondere monitor. Dit model begon namelijk als een crowdfundingsactie en heeft bewogen jaren doorgemaakt voordat het écht de winkelschappen bereikte. Maar inmiddels is het zover en kun je hem eindelijk in huis halen.

De monitor is voor 799 euro direct bij Eve te bestellen, plus 100 euro als je de voet wilt (je kunt het scherm ook aan een muurbeugel bevestigen). Maar dan moet je wel wat geduld opbrengen, want de verzending kan enkele weken duren. Ook is de monitor bij een select aantal Nederlandse webshops te koop. In dat geval heb je hem praktisch de volgende dag in huis voor 1059 euro, inclusief voet.

Technisch gezien is dit een van de beste 4K 144Hz-monitors van 27 inch op de markt, misschien zelfs dé beste. Het ontwerp is zowel elegant als stevig en de beeldkwaliteit is op elk vlak subliem. Van kleurbereik tot fabriekskalibratie en van snelheid tot de mogelijkheden binnen het OSD, in elk opzicht behoort dit tot de beste panelen in deze test.

Daarbij zijn ook de overige eigenschappen indrukwekkend. Zo heeft deze monitor in tegenstelling tot de meeste andere schermen wel een type-c-aansluiting met usb power delivery. Daardoor kun je je (moderne) laptop hier met één kabel op aansluiten en opladen tegelijk, handig als je voor je werk veel met een laptop op pad bent.

Het voornaamste nadeel is wellicht het formaat: zet je er een 32inch-model naast, dan lijkt een 27inch-scherm als dit opeens erg klein. Een iets betere kwaliteit paneel en een topafstelling kunnen niet op tegen de indrukwekkende ervaring van een flink groter scherm, mits je er de ruimte voor hebt.

Houd er ook rekening mee dat Eve zowel een nieuwe als een kleine organisatie is. Het bedrijf heeft een prima product in handen, maar moet zich nog bewijzen als het op betrouwbaarheid en garantie aankomt. En bij schermen in deze klasse kan dat toch een zorgenpuntje zijn. Als je je daar overheen kunt zetten en 32 inch een maatje te groot vindt, is dit een ultiem 144Hz-scherm met 4K-resolutie.

Lees ook onze eerdere Eve Spectrum review.

Eve Spectrum ES07D03

Prijs
Ca. € 799,- tot € 1059,-
Website
www.evedevices.com9Score90

Gigabyte M32U

©PXimport

Met een prijskaartje van 899 euro is de Gigabyte M32U weliswaar niet goedkoop, maar wel de goedkoopste in deze vergelijking. En op een paar fronten is dat wel terug te zien. Zo is het kleurbereik iets minder ruim dan bij de PG32UQ en EX3210U. Ook oogt het scherm wat simpeler met zijn eenvoudige en weinig elegante zwarte constructie. En in de HDR-modus gaat hij net wat minder helder dan eerdergenoemde concurrenten.

Toch vragen we ons af of dat nu echt veel uitmaakt. Het kleurbereik is alsnog meer dan ruim genoeg om het sRGB-kleurengamut te dekken, waarmee de monitor prima geschikt is voor makers van online content. De voet is simpel, maar ook erg stevig, en de HDR-modus is toch niet veel meer dan een bonus.

De beeldkwaliteit en snelheid die je ervaart, doen nauwelijks onder voor die van de andere monitors in deze test. Bovendien biedt Gigabyte een goede OSD-ervaring en prima software, waardoor het een fijn scherm is om instellingen mee te finetunen. Ook is er een usb-c-aansluiting aan boord, al is die in de meeste gevallen niet krachtig genoeg voor usb power delivery.

De besparing van 200 euro is daarmee best aantrekkelijk als je andere doeleinden kunt bedenken voor dat geld. Dat maakt de Gigabyte een aantrekkelijk betaalbaar alternatief, waarvan de meeste minpuntjes pas te merken zijn als je de monitor naast zijn duurdere concurrenten gebruikt. Alleen creatieve professionals die hoge eisen stellen aan het kleurbereik zullen echt meer moeten uitgeven.

Gigabyte M32U

Prijs
€ 899,-
Website
www.aorus.com8Score80

Conclusie

Een select aanbod met enkele unieke eigenschappen maakt het gelukkig relatief eenvoudig om tot adviezen te komen. Technisch het meest indrukwekkend is de ROG PG32UQX, maar de extreme prijs weerhoudt ons ervan om hem tot een serieuze winnaar te bestempelen. Dat scherm blijft toch echt vooral een technologische showcase.

Maar zijn X-loze broertje, de ROG PG32UQ, is in onze optiek wél de beste allrounder en verdient dan ook het keurmerk Best getest. Met zijn goede bouw en fantastische kleurbereik biedt hij op praktisch elk vlak een uitstekende ervaring. Door de beelddiagonaal van 32 inch slokt hij aardig wat ruimte op, maar ultiemere monitors zul je voorlopig niet vinden voor pakweg 1000 euro.

Geef je liever wat minder uit, dan ligt de Gigabyte M32U voor de hand. Ondanks zijn iets mindere kleurbereik zit dit scherm de PG32UQ op de hielen, maar ondertussen is hij wel significant goedkoper. Daarmee is deze Gigabyte onze Redactietip.

De Eve Spectrum ES07D03 is de ultieme keuze als je toch liever voor 27 inch gaat. Je zult dan wel de risico’s van een relatief onbekende fabrikant voor lief moeten nemen.

Dan rest de BenQ EX3210U, het nieuwste van de vijf schermen. Op het moment van schrijven prijst deze monitor zichzelf een beetje uit de markt, want voor de huidige 1099 euro is de concurrentie echt te sterk. Maar als de prijzen zakken tot het niveau van de M32U, kan ook BenQ’s scherm uitgroeien tot een interessant alternatief. 

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.