Wie Linux wel eens wil proberen zonder direct van Windows af te stappen, kan Linux dual boot installeren. In dit artikel vertellen we hoe dat in zijn werk gaat en leggen we daarnaast ook uit hoe je deze partitie weer veilig kunt verwijderen.

We gaan er in elk geval van uit dat je Windows 10 op uw systeem hebt draaien. Voor je een dual boot-installatie met Linux overweegt, maak je het beste eerst een volledige systeemback-up. Dat doe je veiligheidshalve ook als u naderhand Linux weer wilt verwijderen.

Ga ook na of je over een zogeheten uefi-systeem of een (wat ouder) bios-systeem beschikt. Dat kan namelijk van belang zijn tijdens het samenstellen van je live usb-stick (zie verderop). Druk op de Windows-toets en tik systeem in, waarna je de applicatie Systeeminformatie opstart. In de rubriek Systeemoverzicht, bij BIOS-modus lees je dan ofwel UEFI af, ofwel Verouderd.

Je controleert ook of je nog over voldoende vrije schijfruimte beschikt. Druk op Windows-toets+R, tik diskmgmt.msc in en druk op Enter. Je hebt bij voorkeur minimaal 20 GB Niet-toegewezen schijfruimte. Desnoods moet je eerst een partitie verkleinen.

©PXimport

Daarna schakel je de functie Snel opstarten in Windows uit, omdat die moeilijk kan doen in dual boot. Druk op de Windows-toets, tik configuratie in en open het Configuratiescherm. Kies Systeem en beveiliging en Het gedrag van de aan/uit-knoppen wijzigen in de rubriek Energiebeheer. Klik op Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn en verwijder het vinkje bij Snel opstarten inschakelen. Bevestig met Wijzigingen opslaan.

Linux installeren naast Windows 10

Om de Linux-installatie te starten moet je de gewenste versie op een live bootmedium zetten. We nemen de populaire distributie Ubuntu als voorbeeld. Eerst ga je Ubuntu downloaden. Download vervolgens de gratis tool Rufus portable en start die op. Stop een (lege) usb-stick in je pc en selecteer die bij Apparaat. De Opstartselectie stel je in op Schijf of ISO-image en via de knop SELECTEREN verwijs je naar het gedownloade iso-bestand.

Heb je een uefi-systeem, dan kies jeGPT bij Partitie-indeling en UEFI (geen CSM) bij Doelsysteem. Stond er geen ‘EUFI’, maar ‘Verouderd? Dan kies je respectievelijk voor MBR en BIOS of UEFI. De andere opties laat je ongemoeid, waarna je het proces kunt starten met de voorgestelde standaardopties).

Na afloop start je je systeem van de usb-stick op. Mogelijk moet je daarvoor meteen na het opstarten een speciale toets indrukken, zoals Esc, Del, F2 of F12. Als het goed is, verschijnt dan een bootmenu en kun je je usb-stick selecteren.

©PXimport

Even later stel je de gewenste taal in, zoals Nederlands, net als de juiste toetsenbordindeling. Wat verderop kies je Installeer Ubuntu naast Windows 10. Je stelt de juiste tijdzone in, geeft een gebruikers- en computernaam en een wachtwoord op en de installatie kan beginnen.

Na afloop en een herstart van het systeem krijg je een speciaal bootmenu te zien, afkomstig van Ubuntu: grub2. Dat laat je kiezen uit (onder meer) Ubuntu of Windows 10. Je dual boot is klaar!

Linux-partitie verwijderen

Je hebt Linux een eerlijke kans gegeven, maar uiteindelijk overtuigt het besturingssysteem je toch niet. Dan heeft het natuurlijk weinig zin dit OS kostbare schijfruimte te laten innemen. We gaan het OS nu dan ook weer verwijderen. Voor we verder gaan is één ding van groot belang: je hebt straks een usb-stick nodig waarmee je Windows 10 kunt installeren. Lees elders op deze site hoe je Windows 10 op een usb-stick zetten kunt.

Het verwijderen van de Linux-partitie is een tweestapsproces: eerst haal je de Linux-partitie(s) weg en vervolgens pas je de bootloader aan, zodat Windows weer automatisch opstart in plaats van het keuzemenu van grub2.

We beginnen we met het verwijderen van de Linux-partitie(s). Aangezien er hiervoor geen specifieke uninstaller beschikbaar is, doen we het maar met de botte bijl. Druk op op Windows-toets+R, tik diskmgmt.msc in en druk op Enter. In het Windows Schijfbeheer herken je vast de Linux-partitie(s) wel.

©PXimport

Afhankelijk van de Linux-installatie kunnen dat er meerdere zijn. In tegenstelling tot Windows-partities, hebben Linux-partities doorgaans geen stationsletter en wordt er evenmin een Bestandssysteem vermeld.

Rechtsklik op zo’n Linux-partitie in de grafische voorstelling van Schijfbeheer en kies voor Volume verwijderen. Herhaal dit eventueel voor de andere Linux-partitie(s). Verderop lees je hoe je de beschikbare schijfruimte kunt herstellen.

Bootloader herstellen

Je kunt nu de pc herstarten. Je ziet dat de Linux-bootloader grub2 nog steeds intact is en het heft in handen wil nemen. Aangezien die nergens nog de Linux-partitie kan bespeuren, schakelt grub2 over naar een paniekmodus. Bijna het enige wat die nog toont, is de prompt grub rescue>. Einde verhaal.

Sluit de pc dus maar af en herstart die met de eerder geprepareerde installatie-stick van Windows 10. Wellicht moet je hiervoor bij het opstarten wederom een speciale toets indrukken, waarna je in een bootmenu je usb-stick kunt selecteren.

Even later start de installatieprocedure van Windows. Na het instellen van taal, tijdzone en toetsenbord klikje op Volgende en daarna op Uw computer herstellen. Je kiest nu achtereenvolgens Problemen oplossen en Opdrachtprompt.

©PXimport

Tik het commando bootrec.exe /fixmbr in en bevestig met Enter. Sluit het venster daarna af en kies Doorgaan. Als het goed is, herstart je systeem nu weer mooi met Windows 10.

Mocht dit onverhoopt toch niet lukken, probeer het dan met Problemen oplossen, Opstartherstel.

Restjes opschonen

Linux is weg en Windows draait weer als een zonnetje. Toch zijn er nog enkele restanten om aan te pakken. Zo is er de vrijgekomen schijfruimte die op dit moment geen functie heeft. Die kun je gelukkig hergebruiken. De opties behandelen we in het artikel over Windows 10-partities vergroten.

Tot slot, had je met het oog op je dual boot-installatie de functie Snel opstarten in Windows uitgeschakeld, dan belet niets je om deze functie te activeren. Dat doe je exact zoals eerder beschreven, alleen plaats je deze keer een vinkje bij Snel opstarten inschakelen (aanbevolen).

Ninja pakt het concept van airfryers met de CRISPi helemaal anders aan. In plaats van een groot apparaat met bakmanden, is dit een compact geheel van glazen schalen waarop je een pod plaatst waar de hitte uit komt. Is dit een handig alternatief? ID.nl test het.

Eerste indruk

De CRISPi pakt airfryen anders aan: geen dichte mand, maar glazen zogeheten Tempware-schalen met daaraan vastgemaakt handgrepen. Daar bovenop klem je de PowerPod (verwarming + ventilator). In Europa geeft Ninja 1700 watt op als vermogen; dat is meer dan de 1500 watt die het apparaat in de VS heeft.

In de doos vind je een kleine kom van ongeveer 1,4 liter en een grote kom van ongeveer 3,8 liter, beide met zogeheten Crisper Plates om in de schalen te leggen, en bijpassende deksels. Ook levert Ninja een full-colour instructie- en inspiratieboekje mee, met uitgebreide uitleg over de werking, voorbeeldrecepten en tabellen met instellingen en baktijden voor zowel de kleine als de grote schaal. Ninja lijkt de kleine schaal vooral te hebben bedoeld voor snacks en bijvoorbeeld lunchgerechten voor één persoon, terwijl de grote schaal eerder voor avondeten bedoeld is.

©Saskia van Weert

Ninja benadrukt op meerdere plekken dat de CRISPi en de schalen niet alleen bedoeld zijn om eten te airfryen, maar ook om voedsel te marineren. Doe er bijvoorbeeld kip en marinade in, sluit de schaal af met het deksel, zet alles in de koelkast, waarna je tegen etenstijd de kip erin bereidt. Of je dekt na het eten de kliekjes in de schaal af met het deksel en zet het geheel na afkoelen in de koelkast. Dat meervoudige gebruik is even een mindset die je jezelf als gebruiker moet aanleren.

Uitpakken en installatie

Het in elkaar zetten is niet moeilijk: na een eerste keer proberen is het duidelijk. De Crisper Plates moeten elk in hun bijpassende schaal worden gelegd. Ze hebben rubber pootjes aan alle vier de hoeken; deze moeten met de bolletjes omlaag in de schaal worden gelegd, zonder druk uit te oefenen. Druk je te hard of leg je de platen ondersteboven in de schalen, dan kunnen de pootjes loslaten, en die kun je daarna niet meer terugplaatsen.

Gebruik je de kleine schaal, dan plaats je de PowerPod er direct op. Gebruik je de grote schaal, dan zet je eerst de adapter op de schaal en klik je daar de PowerPod in.

Doordat de schalen van glas zijn, kun je in theorie via de zijkant de garing in de gaten houden. In de praktijk is het handiger om de pod tijdens het airfryen op te tillen en van boven te kijken. Dat is sowieso wel makkelijk, omdat je etenswaren tijdens het bakken doorgaans een aantal keer moet omdraaien voor optimaal resultaat.

Bediening en functies

De PowerPod heeft maar een paar drukknoppen. Met de ronde knop kies je een van de vier mogelijke standen: Air Fry, Roast, Recrisp (opnieuw krokant) en Keep Warm. Ninja geeft geen temperaturen op voor de verschillende standen. Air Fry is de hoogste stand met 185 graden, zo vonden we online. Roast is wat minder heet, bedoeld voor bijvoorbeeld vlees. Recrisp is bedoeld voor snacks die afgekoeld of koud zijn en die je wilt oppiepen, en Keep Warm is uiteraard bedoeld om eten op temperatuur te houden.

©Saskia van Weert

Met de ronde knop kies je de gewenste stand, met de plus- en minknop pas je de tijd aan, en met Start gaat alles van start, of juist niet. De opties lichten op zodra de PowerPod goed bevestigd is en je de stekker aansluit. Standaard staat de machine na het aanzetten op Air Fry en 10 minuten.

Alles werkt heel intuïtief. Is de tijd voorbij, dan hoor je een pieptoon en komt er 'End' in het display te staan. De CRISPi gaat niet automatisch uit; dat moet je zelf doen door de stopknop lang ingedrukt te houden of de stekker uit het stopcontact te halen. Doe je dat niet en zet je de Pod na het serveren van het eten weer terug op de schaal, dan begint hij weer doodleuk met 10 minuten Air Fry. Tijdens de testperiode haalden we de stekker daarom maar gewoon uit het stopcontact om stroomverspilling tegen te gaan.

Als je de pod tussentijds optilt om het eten te bekijken of te draaien, dan stopt de pod uiteraard wel. Hij gaat verder als je hem terugplaatst en op Start drukt.

Klein minpunt: je kunt niet twee kommen tegelijk gebruiken; er is één pod. Je kunt de pod natuurlijk wel eerst op de ene schaal zetten en meteen erna op de andere, maar dat zal meestal niet heel praktisch zijn.

Prestaties in de keuken

Tijdens de testperiode is de CRISPi voor werkelijk elk denkbaar doeleinde gebruikt. Niet alleen voor het bakken van diepvriessnacks en patat/friet, maar ook voor het opwarmen van worstenbroodjes, kip met marinade voor de tikka masala, speklapjes, aardappeltjes: alles lukte. Omdat de schalen compact zijn, is voorverwarmen eigenlijk niet nodig. Net als bij alle andere airfryers is het een kwestie van proberen welke stand en welke tijd de beste zijn.

De standen Roast en Air Fry worden in de praktijk het meest gebruikt. Air Fry omdat dit de heetste stand is, en Roast voor zaken die minder snel warm moeten worden, zoals kippenpoten en stukken vlees. Je kunt trouwens ook makkelijk tussendoor de instellingen aanpassen, bijvoorbeeld eerst een tijdje op Roast en daarna 'afgrillen' met Air Fry.

©Ninja

Naast de uitstekende prestaties valt ook het gemak op waarmee je de CRISPi er even bij pakt. Omdat hij klein is en de schalen van glas zijn, oogt hij niet massief, dus kan hij bij veel mensen vast gewoon op het aanrecht staan. Als je de Crisper Plates eruit haalt, kun je de kleine glazen schaal in de grote zetten, en dan de adapter en pod erbovenop. Je hebt dan een betrekkelijk klein stapeltje met bijna alle onderdelen bij elkaar.

©Ninja

Onder de kom en de Pod bevinden zich het hitteschild en een stel harde pootjes, waardoor je ze veilig op het aanrecht of een tafel parkeert. Ninja claimt dat dit ook direct na de bereiding kan, maar gezien de warmte hebben we dat maar niet gedaan. We zetten de pod en de schalen voor de zekerheid liever op onderzetters. De handgrepen blijven wel koel genoeg om de schalen zonder keukenhandschoenen op tafel te zetten.

Schoonmaken & materialen

De glazen kommen, deksels en adapter mogen in de vaatwasser. Glas neemt geen geurtjes op, dus het vuil weekt makkelijk los. De Crisper Plates hebben een (keramische) antiaanbaklaag en alles is PFAS-vrij.

Er is desondanks één schoonmaak-aandachtspunt. De handgrepen lopen onder de schalen door in het hitteschild, en er zit een opening tussen het glas en het zwarte hitteschild. Meerdere malen zaten er toch vegen of kruimels vast tussen het glas en het kunststof. Ik heb dit verwijderd door een lang mes te omwikkelen met keukenpapier en dat tussen de spleet te wringen. Het zou handig zijn als Ninja met een dunne ragger of iets anders zou komen om ook die spleet goed schoon te houden.

Water blijft er soms ook in staan vanuit de vaatwasser, dus om te drogen is het verstandig de schalen op een theedoek schuin tegen een wand te zetten, zodat de druppels eruit kunnen lopen.

Gebruikerservaringen (NL + internationaal)

Nederlandse gebruikers op fora en websites prijzen vooral het compacte formaat, het relatief geringe geluid en het feit dat je na het koken weinig afwas hebt. De CRISPi verdwijnt zó in een keukenkastje. Een terugkerend puntje is de condens die na het koken soms in de dekselrand blijft hangen; even droogmaken helpt. Ook zagen we regelmatig dat mensen in het begin moesten zoeken naar de juiste tijden, juist omdat je niet per graad kunt instellen.

In professionele reviews uit het buitenland wordt de CRISPi neergezet als een echte kleine-keukenwinnaar: ideaal voor snacks en restjes dankzij de Recrisp-stand. In metingen kwam de thermostaat af en toe zo'n 5 graden Celsius lager uit dan de ingestelde waarde, maar dat had weinig invloed op het eindresultaat. De draagbaarheid wordt overal genoemd: de PowerPod is licht en het geheel is makkelijk te verplaatsen.

©Saskia van Weert

Eindoordeel

De Ninja CRISPi onderscheidt zich met een andere benadering van airfryen: een compacte PowerPod boven op glazen Tempware-schalen met handgrepen. Het meervoudige gebruik (marineren, bereiden, bewaren) maakt de CRISPi functioneel buiten het daadwerkelijke airfryen om. De CRISPi pakt door zijn formaat bovendien snel op en is door zijn geringe omvang makkelijk op het aanrecht te laten staan; onderdelen zijn bovendien compact in elkaar te stapelen.

Er zijn aandachtspunten. Met één Pod kun je niet met twee schalen tegelijk werken, en wie graag per graad regelt, mist die fijnmazigheid. Door het glas kun je de garing volgen, maar in de praktijk is bovenlangs kijken het meest accuraat, te meer omdat tussentijds draaien voor het beste resultaat nodig blijft. Positief is dat schalen en deksels in de vaatwasser kunnen, het materiaal PFAS-vrij is en de handgrepen voldoende koel blijven om zonder handschoenen te serveren.

Alles bij elkaar is de Ninja CRISPi een logische keuze voor wie meestal één tot drie porties bereidt, restjes krokant wil opwarmen en waarde hecht aan glaswerk dat direct de koelkast in kan. Wie juist grote batches en precieze temperatuurregeling zoekt, is beter uit met een klassieke, grotere airfryer. Maar voor dagelijks, compact en veelzijdig gebruik overtuigt de CRISPi absoluut.

Standaard is de cloudopslag van Microsoft op alle Windows 11-apparaten ingeschakeld. Maar misschien is OneDrive niet je favoriete cloudplatform en wil je deze pauzeren, uitschakelen of zelfs verwijderen. Op deze manieren doe je dat.

Pauzeren

OneDrive slaat je gegevens op externe servers op. Zorgen over de privacy van je gegevens kan een reden zijn om deze cloudopslag uit te schakelen. Maar ook prestatieproblemen op een ouder systeem of het feit dat je inmiddels de opslaglimiet hebt bereikt, kunnen goede redenen zijn om OneDrive op non-actief te zetten. Via het OneDrive-menu kun je de synchronisatie pauzeren. Klik op de kleine pijl omhoog naast de wifi- en volumeknoppen in de rechterbenedenhoek van het bureaublad om het systeemvak te openen. Selecteer het OneDrive-pictogram en open dan de instellingen via de knop in vorm van het tandwieltje. Hier kun je de optie Synchroniseren onderbreken selecteren. Daarna bepaal je of je OneDrive 2, 8 of 24 uur wilt stopzetten.

Uitschakelen

Het is ook mogelijk om de OneDrive-app volledig uit te schakelen. Uiteraard stopt dan de synchronisatie totdat je de app opnieuw inschakelt of totdat je de pc opnieuw opstart. Klik weer op het OneDrive-pictogram in het systeemvak en open de instellingen. Vervolgens kies je opnieuw Synchroniseren onderbreken. Deze keer selecteer je geen tijdsduur, maar ga je onderaan naar de optie OneDrive afsluiten. Dan verschijnt een pop-upbericht met de vraag of je zeker bent, want dan stopt de synchronisatie en worden er niet langer back-ups in de cloud gemaakt. Klik nogmaals op OneDrive afsluiten om te bevestigen.

Verwijderen

Wil je voorkomen dat deze dienst ooit nog bestanden naar de cloud uploadt, dan kun je OneDrive ook definitief verwijderen. Ga naar het instellingenvenster van Windows. De snelste manier om daar te komen is om Windows-toets+I in te drukken. In het linkermenu klik je op Apps. Daarna selecteer je in het rechterdeel de optie Geïnstalleerde apps. Vervolgens krijg je een lijst van alle apps die op de pc geïnstalleerd zijn. Je kunt naar OneDrive zoeken via de zoekbalk of je scrolt door de alfabetische lijst tot je bij Microsoft OneDrive komt. Klik op de knop met de drie puntjes naast deze app en selecteer Verwijderen. Wanneer de knop Verwijderen er niet is of lichtgrijs is, kun je in de plaats daarvan de optie Wijzigen selecteren en vervolgens kiezen om de app uit te schakelen. Deze blijft dan permanent uitgeschakeld tot je besluit om OneDrive opnieuw in te schakelen.