Wie Linux wel eens wil proberen zonder direct van Windows af te stappen, kan Linux dual boot installeren. In dit artikel vertellen we hoe dat in zijn werk gaat en leggen we daarnaast ook uit hoe je deze partitie weer veilig kunt verwijderen.

We gaan er in elk geval van uit dat je Windows 10 op uw systeem hebt draaien. Voor je een dual boot-installatie met Linux overweegt, maak je het beste eerst een volledige systeemback-up. Dat doe je veiligheidshalve ook als u naderhand Linux weer wilt verwijderen.

Ga ook na of je over een zogeheten uefi-systeem of een (wat ouder) bios-systeem beschikt. Dat kan namelijk van belang zijn tijdens het samenstellen van je live usb-stick (zie verderop). Druk op de Windows-toets en tik systeem in, waarna je de applicatie Systeeminformatie opstart. In de rubriek Systeemoverzicht, bij BIOS-modus lees je dan ofwel UEFI af, ofwel Verouderd.

Je controleert ook of je nog over voldoende vrije schijfruimte beschikt. Druk op Windows-toets+R, tik diskmgmt.msc in en druk op Enter. Je hebt bij voorkeur minimaal 20 GB Niet-toegewezen schijfruimte. Desnoods moet je eerst een partitie verkleinen.

©PXimport

Daarna schakel je de functie Snel opstarten in Windows uit, omdat die moeilijk kan doen in dual boot. Druk op de Windows-toets, tik configuratie in en open het Configuratiescherm. Kies Systeem en beveiliging en Het gedrag van de aan/uit-knoppen wijzigen in de rubriek Energiebeheer. Klik op Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn en verwijder het vinkje bij Snel opstarten inschakelen. Bevestig met Wijzigingen opslaan.

Linux installeren naast Windows 10

Om de Linux-installatie te starten moet je de gewenste versie op een live bootmedium zetten. We nemen de populaire distributie Ubuntu als voorbeeld. Eerst ga je Ubuntu downloaden. Download vervolgens de gratis tool Rufus portable en start die op. Stop een (lege) usb-stick in je pc en selecteer die bij Apparaat. De Opstartselectie stel je in op Schijf of ISO-image en via de knop SELECTEREN verwijs je naar het gedownloade iso-bestand.

Heb je een uefi-systeem, dan kies jeGPT bij Partitie-indeling en UEFI (geen CSM) bij Doelsysteem. Stond er geen ‘EUFI’, maar ‘Verouderd? Dan kies je respectievelijk voor MBR en BIOS of UEFI. De andere opties laat je ongemoeid, waarna je het proces kunt starten met de voorgestelde standaardopties).

Na afloop start je je systeem van de usb-stick op. Mogelijk moet je daarvoor meteen na het opstarten een speciale toets indrukken, zoals Esc, Del, F2 of F12. Als het goed is, verschijnt dan een bootmenu en kun je je usb-stick selecteren.

©PXimport

Even later stel je de gewenste taal in, zoals Nederlands, net als de juiste toetsenbordindeling. Wat verderop kies je Installeer Ubuntu naast Windows 10. Je stelt de juiste tijdzone in, geeft een gebruikers- en computernaam en een wachtwoord op en de installatie kan beginnen.

Na afloop en een herstart van het systeem krijg je een speciaal bootmenu te zien, afkomstig van Ubuntu: grub2. Dat laat je kiezen uit (onder meer) Ubuntu of Windows 10. Je dual boot is klaar!

Linux-partitie verwijderen

Je hebt Linux een eerlijke kans gegeven, maar uiteindelijk overtuigt het besturingssysteem je toch niet. Dan heeft het natuurlijk weinig zin dit OS kostbare schijfruimte te laten innemen. We gaan het OS nu dan ook weer verwijderen. Voor we verder gaan is één ding van groot belang: je hebt straks een usb-stick nodig waarmee je Windows 10 kunt installeren. Lees elders op deze site hoe je Windows 10 op een usb-stick zetten kunt.

Het verwijderen van de Linux-partitie is een tweestapsproces: eerst haal je de Linux-partitie(s) weg en vervolgens pas je de bootloader aan, zodat Windows weer automatisch opstart in plaats van het keuzemenu van grub2.

We beginnen we met het verwijderen van de Linux-partitie(s). Aangezien er hiervoor geen specifieke uninstaller beschikbaar is, doen we het maar met de botte bijl. Druk op op Windows-toets+R, tik diskmgmt.msc in en druk op Enter. In het Windows Schijfbeheer herken je vast de Linux-partitie(s) wel.

©PXimport

Afhankelijk van de Linux-installatie kunnen dat er meerdere zijn. In tegenstelling tot Windows-partities, hebben Linux-partities doorgaans geen stationsletter en wordt er evenmin een Bestandssysteem vermeld.

Rechtsklik op zo’n Linux-partitie in de grafische voorstelling van Schijfbeheer en kies voor Volume verwijderen. Herhaal dit eventueel voor de andere Linux-partitie(s). Verderop lees je hoe je de beschikbare schijfruimte kunt herstellen.

Bootloader herstellen

Je kunt nu de pc herstarten. Je ziet dat de Linux-bootloader grub2 nog steeds intact is en het heft in handen wil nemen. Aangezien die nergens nog de Linux-partitie kan bespeuren, schakelt grub2 over naar een paniekmodus. Bijna het enige wat die nog toont, is de prompt grub rescue>. Einde verhaal.

Sluit de pc dus maar af en herstart die met de eerder geprepareerde installatie-stick van Windows 10. Wellicht moet je hiervoor bij het opstarten wederom een speciale toets indrukken, waarna je in een bootmenu je usb-stick kunt selecteren.

Even later start de installatieprocedure van Windows. Na het instellen van taal, tijdzone en toetsenbord klikje op Volgende en daarna op Uw computer herstellen. Je kiest nu achtereenvolgens Problemen oplossen en Opdrachtprompt.

©PXimport

Tik het commando bootrec.exe /fixmbr in en bevestig met Enter. Sluit het venster daarna af en kies Doorgaan. Als het goed is, herstart je systeem nu weer mooi met Windows 10.

Mocht dit onverhoopt toch niet lukken, probeer het dan met Problemen oplossen, Opstartherstel.

Restjes opschonen

Linux is weg en Windows draait weer als een zonnetje. Toch zijn er nog enkele restanten om aan te pakken. Zo is er de vrijgekomen schijfruimte die op dit moment geen functie heeft. Die kun je gelukkig hergebruiken. De opties behandelen we in het artikel over Windows 10-partities vergroten.

Tot slot, had je met het oog op je dual boot-installatie de functie Snel opstarten in Windows uitgeschakeld, dan belet niets je om deze functie te activeren. Dat doe je exact zoals eerder beschreven, alleen plaats je deze keer een vinkje bij Snel opstarten inschakelen (aanbevolen).

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.