Het is tijd voor de Tock. De nieuwe Intel core i7 heeft onder meer een quad channel geheugencontroller, een geïntegreerde pci-express controller, een nieuwe turbo-modus en een veel bredere dmi-interface. Is het genoeg voor een platform upgrade? Want er is ook een nieuwe socket met 2011 pinnen. Jazeker: wéér een nieuwe socket.

Voor wie niet bekend is met de tick-tock planning van Intel. Elk jaar vindt er of een tick of een tock plaats, waarbij de tick voor een (transistor) verkleining staat en een tock voor een nieuwe architectuur.

Sinds 2006 is Intel bezig met ticken en tocken, waarbij de eerst tick op Presler, Cedar Mill en Yonah van toepassing was. Die gingen van 90 naar 65 nm. De Tock gold voor de stap naar de Core-architectuur. En zo is Intel lekker doorgewalst. Inmiddels zijn we bij de Tock voor Core i7.
 

Sandy Bridge E(nthousiast)

Nu is het de beurt aan de 'good old' Nehalem om de tock te ondergaan. Dat betekent dus dat Sandy Bridge E op 32 nm blijft, maar wel een nieuwe architectuur krijgt. Nou ja: nieuw. De architectuur lijkt enorm op de midrange - maar bloedsnelle - Sandy Bridge opbouw. We zien dezelfde ringbus die de kernen met elkaar verbindt. AVX 256bit instructies, razendsnelle floating point units en een betere turbo dan de 1366-i7 serie. (Hier komen we nog op terug).

Maar als de chip grotendeels hetzelfde is, waarom zou je dan voor de 'E' gaan? Nou, om de nieuwe serie boven de huidige midrange Sandy Bridge te plaatsen, heeft Sandy Bridge E wat extra's meegekregen. Wat betekent dat? Vooral dat het van alles wat meer krijgt.

Zo krijgt Sandy Bridge E een quad channel geheugencontroller, in plaats van dual channel. Of dat betekent dat Sandy Brdige E twee keer zoveel data er doorheen ramt, leest u verderop in dit verhaal.

Nog een grote verandering voor het topplatform, is dat bij de consumentlijn de Quickpath-verbinding is verdwenen. De server-versie krijgt hem wel mee voor communicatie tussen cpu's. Om nu te communiceren tussen de chipset en de cpu is een 2e generatie dmi aangebracht. Deze kan met 20 GT/s communiceren (4x 5GT/s ( 4 x pci-express)) voor communicatie tussen de pch (platform controller hub) en de cpu. Dat is een stuk meer dan bij bijvoorbeeld P67 en Z67 waarbij de dmi tot 5GT/s gaat.

Tevens is - net als bij Sandy Bridge - de pci-express controller verplaatst van de chipset naar de cpu. (De X79-chipset heeft dus géén pci-express controller meer). Dat is een grote verandering, maar dat het effect heeft, heeft Sandy Bridge al bewezen. In de nieuwe Sandy Bridge E-lijn zijn maar liefst 40 pci-express datalijnen in de cpu onder gebracht. Een stuk meer dan bij bijvoorbeeld de i7 2600K, die er 16 heeft.

Gigantisch

Het resultaat van al deze integratie en uitbreiding, is dat de nieuwe i7-cpu gigantisch is geworden. Wij hebben voor referentie een core 2 op de nieuwe 3960X gelegd. We gokken dat de nieuweling twee keer zo groot is. Volgens de white paper van Intel is de cpu-package 52,5 bij 45 millimeter. Fors!

Dat is niet gek als je bedenkt dat de core 2 minder dan de helft van de transistors heeft. Een core 2 quad 9000-serie heeft 820 miljoen transistors (meer dan een quad core i7 900-serie!). Een nieuwe i7 heeft er net geen 2,3 miljard! Niet gek dat de cpu fors groter is geworden. Echter: dat betekent ook dat er een nieuwe socket is: LGA 2011.

Mede vanwege de gigantische afmetingen van de socket - en cpu natuurlijk - is er een nieuw vergrendelingsmechanisme. Deze is noodzakelijk, omdat de cpu goed moet worden aangedrukt. De socket wordt aan twee kanten door een palletje naar beneden gedrukt. Dat betekent dat er niet één, maar twee palletjes zijn om vast te zetten. Het is even puzzelen hoe het werkt, maar het is dan ook weer niet zo dat je elke dag je processor uit de socket haalt.

Geen gpu

De processoren voor het ethousiast-platfom van Intel hebben geen geïntegreerde grafische chip meegekregen. De reden is simpel: gebruikers van dit platform zetten er toch wel een grafisch kaart bij, waardoor het nut van een geïntegreerde gpu volledig verdwijnt.

Een consequentie daarvan is dat de hardwarematige acceleratie (Quick Sync Video) in bepaalde video- en foto-applicaties vervalt. Echter: met discrete kaarten, zoals die van nVidia, heb je weer andere voordelen, zoals CUDA of OpenCL.

PCI-express 3.0

Intel heeft bij de ontwikkeling van het X79 platform - de chipset voor Sandy Bridge E - aan de toekomst gedacht. Het platform in uitgerust met een pci-express 3.0 controller. Deze is nu nog niet geactiveerd, maar is met een bios-update wel in te schakelen. Gelukkig, anders koop je voor de komende vier jaar direct een verouderd platform.

Vier, zes of acht?

Uiteraard komen er diverse cpu-modellen voor het X79 Sandy Bridge E-platform. Wij hebben getest met het huidige topmodel: de 3960X. Dat is een hexacore met twaalf threads. Hij tikt op 3,3 GHz (turbo tot 3,9 GHz maximaal op één of twee kernen, 3,7 op drie of vier kernen en 3,6 op vijf of zes) en heeft maar liefst 15MB L3 cache. Uiteraard is de processor unlocked, zodat overklokken geen probleem vormt. Deze processor kost - zoals het Intel betaamt met de eXtreme-reeks - 999 dollar.

Natuurlijk kan niet iedereen - en wil niet iedereen - 999 dollar voor een processor betalen. Vandaar dat er nog diverse andere modellen op de markt komen. Zoals de i7 3930K. Deze is ook unlocked, maar tikt op 3,2 GHz. De turbo is gelijk aan die van de 3960X. Dus de 3930K klokt ook maximaal 600 MHz hoger op één of twee kenen. Dat brengt het maximum van deze processor op 3,8 GHz. Het scheelt zo weinig, dan we gokken dat er maar weinig 3960's verkocht zullen worden. Echter, wat wel invloed kan hebben, is de cache. Die is ook teruggebracht: de 3930 heeft 12 MB in plaats van 15 MB L3.

Dan is er nog een quad core in de pijplijn: de i7 3820. Omdat deze twee kenen mist ten opzichte van de hexacores, is de kloksnelheid wat opgeschroefd. Deze is 3,6 GHz. De turbomodus is echter wat gematigder dan bij de hexacores. De 3820 kan maximaal op 4 GHz tikken op één of twee kernen en 3,8 op drie of vier. Ook is de cache teruggebracht tot 10 MB, wat nog steeds behoorlijk fors is.

Maar hoe zit het nu met de octacores? In feite beschikken alle nieuwe i7's over acht kernen. Echter: Intel heeft er bij de hexacores twee uitgeschakeld en bij de quadcores dus vier. De reden is dat Intel een tdp van maximaal 130 watt wil aanhouden. Consumenten vinden een hogere kloksnelheid belangrijker dan meer kernen. Vandaar dat Intel maximaal zes kernen actief houdt in de consuementenlijn. Dan kan de snelheid omhoog zonder door de 130 watt heen te gaan.

Zijn ze weer in te schakelen? Nee, helaas: dat gaat niet. De twee - of vier - extra kernen zijn voor de top-Xeons: de server-cpu's. Daar is een hoge kloksnelheid is minder relevant.

Prestaties

Goed: Sandy Bridge E is dus in wezen een 'super sized' Sandy Bridge met extra pci-express bandbreedte, meer geheugen bandbreedte, extra kernen en een iets hogere turbomodus. Dat moet wel voor betere prestaties zorgen. Gelukkig is dat ook zo.

Ten opzichte van de midrange van Intel, waarbij de i7 2600K eigenlijk de snelste cpu beschikbaar was, is de 3960X anderhalf keer zo snel in multi-threaded benchmarks. Niet gek: de i7 3960X heeft twee cores meer. Echter ook per core is de nieuweling iets sneller, omdat de turbo wat hoger kan.

Wat voor scores moeten we aan denken? Cinebench 10 rondt de i7 3960X af met 6353 punten op één kern en een astronomische 33.202 punten op alle kernen. Dat maakt deze cpu de snelste die we tot nu toe in handen hebben gehad.

Gaan we naar Cinebench 11.5, dan komen we op 10.19 punten uit. Wederom de snelste in het rijtje Een 2600K haalt daar 6,86 punten. Het mag duidelijk zijn dat de nieuwe i7 een beest is.

Gaan we naar geheugensnelheid - we meten dit met Aida64 - dan valt op dat de 3960X niet heel hoog scoort. We meten 17,9 GB/s lezen, 15,1 GB/s schrijven en 16,8 GB/s kopiëren. Dat is minder snel dan een i7 2600K. Vreemd. Wellicht ligt het aan het beta-bios?

3DMark 2011 geeft 7542 punten met een HD5970. Dat is iets meer dan 100 punten meer dan een i7 2600K. Bij Vantage zien we bij de cpu-score 36.675 punten. Dat is 14.000 mee dan een 2600K, wat ronduit indrukwekkend is. Kijken we naar de totaalscore, dan scoort de 3960X 31.044 punten: ongeveer 6000 punten meer dan een 2600K.

Wil je meer benchmarks, kijk dan onder het tabblad benchmarks onderaan het artikel. Games zijn op full-HD getest.

Slokop

Energiezuinig is de nieuwe i7 niet. Met een rustverbruik van 125 watt (inclusief een HD5970 die ongeveer 40 watt in rust verbruikt) en een stressverbruik van 240 watt onder cpu-stress van Aida is de i7 niet zuiniger dan de vorige generatie. Zelfs niet dan de vorige generatie hexacores. Dat valt weer een beetje tegen, eerlijk gezegd. Kijken we naar performance per watt, dan ligt het eraan wat je ermee doet, zoals de benchmarks ook laten zien.

PluspuntenMinpuntenConclusie

Sandy Bridge E is een beest. Multi threaded is het anderhalf keer zo snel als het vorige beest van Intel: de i7 2600K. Ook per core is de nieuweling vooruit gegaan door de turbo-modus op te krikken. Echter, wie voor deze nieuweling wil gaan, zal flink moeten investeren. Een nieuw moederbord en nieuw geheugen zijn een vereiste. Wellicht ook een nieuwe cpu-koeler en voeding. Kortom: de snelheid komt met een prijs. De 3960X is natuurlijk extreem duur en daardoor niet écht interessant. De 3930K kost de helft en dat maakt hem een stuk interessanter. Maar wie nú het snelste van het snelste wil, kan niet om de 3960X heen.

SocketSocket 2011Aantal cores6KernSandy Bridge EFabricageproces32 nmKlokfrequentie (GHz)3.3Front Side Bus-GeheugencontrollerDDR3-1600Level-2-cache (KB)1536Level-3-cache (KB)1536064-bit ExtensiesjaHyperthreadingjaVirtualisatiejaTDP (Watt)130

Wasverzachter gebruik je meestal om te zorgen dat je handdoeken of lakens lekker zacht worden en aangenaam gaan ruiken. Maar wist je dat je het spul ook op andere manieren in huis kunt gebruiken? Niet alles wat je online leest werkt of is veilig, maar er zijn wél een paar toepassingen die handig zijn. Deze kun je zonder zorgen uitproberen.

Ook interessant: Hier kun je vaatwastabletten óók voor gebruiken

Wil je wasverzachter vaker inzetten in huis? Dat kan, maar de mogelijkheden zijn niet enorm uitgebreid. Hieronder lees je waar dit goedje allemaal geschikt voor is.

Wattenbolletjes tegen muffe luchtjes

Heb je last van een muffe geur in je kledingkast, lade of schoenenkast? Drenk een watje in een klein beetje wasverzachter, laat het goed drogen en leg het ergens in de kast of lade neer. Het watje verspreidt subtiel geur zonder te overheersen.

Luchtverfrisser tijdens het stofzuigen

Tijdens het stofzuigen een frisse geur in huis verspreiden? Leg een gedroogd watje met wasverzachter in het stofreservoir of bij de filter van je stofzuiger. Let op: doe dit alleen als je een stofzuiger hebt zonder zak, en gebruik geen vloeibare wasverzachter direct in het apparaat.

Statische kleding voorkomen

Heb je vaak kledingstukken die knetteren als je ze aantrekt? Vul een plantenspuit met water en voeg een klein dopje wasverzachter toe. Even schudden en licht over de binnenkant van je kleding sprayen (test eerst op een onopvallende plek) helpt om de antistatische lading van je kleding snel te laten verdwijnen.

Lees ook: ⚡Sodeknetter: zo voorkom je statische elektriciteit in je kleding

Kunststof kozijnen en deurposten afnemen

Wasverzachter lost geen hardnekkig vuil op, maar je kunt er wel kunststof oppervlakken mee opfrissen. Denk aan vensterbanken, deurposten of lichtschakelaars. Meng een theelepel wasverzachter met een liter water, maak een doek licht vochtig en veeg ermee over het oppervlak. Het ruikt fris en laat een dun laagje achter dat stof een tijdje weert. Niet gebruiken op hout of natuursteen.

©sergeylapin

Kan wel, maar let op

Sommige toepassingen zijn niet per se fout, maar vragen om wat meer voorzichtigheid. Zoals schoenen en vuilnisbakken opfrissen met wasverzachter.

Schoenen opfrissen

Een doek met verdunde wasverzachter gebruiken om de binnenkant van schoenen schoon te vegen kan geurtjes maskeren. Maar het reinigt niet écht en laat mogelijk geurstoffen of plakkerige resten achter. Dat is niet ideaal, zeker als je de schoenen zonder sokken draagt. Wil je het toch proberen? Gebruik een goed uitgewrongen doek en laat de schoenen daarna volledig drogen.

Vuilnisbak geurvrij maken

Een sopje met wat wasverzachter kan je vuilnisbak tijdelijk frisser laten ruiken. Het maskeert nare geurtjes, maar doodt geen bacteriën. Voor grondige reiniging blijft een oplossing met soda, azijn of allesreiniger effectiever. Wasverzachter is hier dus vooral geurdecoratie, geen echte schoonmaker.

Wasverzachter: handig, maar geen wondermiddel

Wasverzachter is dus best veelzijdig, maar niet het wondermiddeltje dat sommige blogs ervan maken. Als je het slim inzet – en altijd spaarzaam – kun je er net wat meer mee doen dan alleen gebruiken voor je was. Test wel altijd eerst op een klein stukje, en hou het bij oppervlakken waar het veilig is. Liever geen risico? Er zijn ook natuurlijke alternatieven, zoals azijn of etherische olie, die je op een vergelijkbare manier kunt gebruiken.

Een hogedrukreiniger is een krachtig hulpmiddel waarmee je snel en grondig allerlei oppervlakken rondom je huis schoonmaakt. Maar met de juiste accessoires haal je er nóg meer uit – en wordt schoonmaken niet alleen makkelijker, maar ook een stuk effectiever.

Let goed op dat niet elk accessoire op elke hogedrukreiniger past. Voordat je overgaat op de aanschaf van een accessoire, controleer dan goed de compatibiliteit met jouw hogedrukreiniger. Lees hier meer over in het artikel Praktische tips bij het gebruik van hogedrukreinigers.

Vario-spuitlans: veelzijdigheid troef

Een vario-spuitlans is eigenlijk onmisbaar als je het meest uit je hogedrukreiniger wilt halen. Met dit accessoire pas je in één handomdraai de spuithoek aan, zodat je de waterstraal precies kunt afstemmen op wat je schoonmaakt. Voor hardnekkig vuil zet je 'm op volle kracht, terwijl een zachtere straal ideaal is voor kwetsbare oppervlakken zoals ramen of andere glazen oppervlakken. Je hebt dus meerdere mogelijkheden in één handige lans.

©hedgehog94

Terrasreiniger: speciaal voor grotere oppervlakken

Een terrasreiniger is een handig hulpstuk in de vorm van een brede, ronde schijf met ronddraaiende spuitkoppen. Je bevestigt ’m aan je hogedrukreiniger en maakt er moeiteloos grotere oppervlakken mee schoon – denk aan je terras, oprit of zelfs muren. Doordat de waterstraal dicht bij het oppervlak blijft, reinig je extra effectief én verbruik je minder water. En het mooiste? Je hebt geen last van opspattend vuil of water, dus schoonmaken wordt een stuk comfortabeler.

Verlengslang: vergroot je bereik

De meeste hogedrukreinigers worden geleverd met een slang van zo’n 5 tot 10 meter – vaak is dat genoeg, maar soms kom je nét iets te kort. Met een verlengslang vergroot je eenvoudig het bereik, zodat je ook moeilijker bereikbare plekken kunt schoonmaken zonder telkens het apparaat te hoeven verplaatsen. Verlengslangen zijn er in verschillende lengtes, dus er is altijd wel een variant die past bij jouw klus.

Schuimlans: effectieve reiniging met reinigingsmiddel

Soms is water alleen niet genoeg om hardnekkig vuil aan te pakken. Dan is een schuimlans dé oplossing. Hiermee breng je een dikke laag reinigingsschuim aan op het oppervlak. Het schuim blijft even zitten, zodat het schoonmaakmiddel goed kan inwerken en het vuil losweekt. Na een paar minuten spoel je alles gemakkelijk weg met de hogedrukreiniger. Perfect voor een grondige reiniging van bijvoorbeeld tuinmeubels, je auto of een schutting.

Rioolontstoppingslans: verstoppingen verhelpen

Een verstopte afvoer of riool is altijd vervelend, maar met een rioolontstoppingslans voor je hogedrukreiniger kun je het probleem vaak zelf oplossen, zonder meteen een loodgieter te hoeven bellen. De lange, flexibele lans schuif je eenvoudig in de afvoer. De krachtige waterstraal maakt vuil los en spoelt het direct weg. Zo is een verstopping vaak al binnen een paar minuten verholpen en heb je jezelf een vaak prijzig bezoekje van de loodgieter bespaard.

©BillionPhotos.com

Met de juiste accessoires wordt je hogedrukreiniger echt een alleskunner. Of je nu je terras weer spic en span wilt krijgen, je auto een wasbeurt gunt of een verstopte afvoer te lijf gaat – voor elke klus is er wel iets handigs te vinden. Begin met een paar basisaccessoires zoals een vario-spuitlans of een terrasreiniger, en breid daarna rustig uit met wat je nodig hebt. Zo ben je overal op voorbereid, zonder gedoe.