Het heeft even geduurd, maar daar is hij dan: de gloednieuwe FX-serie van AMD. Geen opgelapte Athlon-kern, maar een nieuwe architectuur met de codenaam Bulldozer. Wij testen de top-cpu met acht kernen die op 3,6 GHz tikken. Met turbo zelfs op 3,9 of 4,2 GHz. Lekker!

AMD heet het bij de Bulldozer anders aangepakt dan bij de Phenoms. De Bulldozer-cpu's zijn opgebouwd met modules die elk twee cores bevatten. AMD heeft het dan ook niet alleen meer over cores, maar ook over het aantal modules waaruit een processor bestaat.

 

Modulair

AMD heet het bij de Bulldozer-architectuur anders aangepakt dan bij de Phenoms. De FX-cpu's zijn opgebouwd met (Bulldozer)modules. Elke module bevat twee kernen. AMD heeft het bij de FX-processoren dan ook niet alleen maar over cores, maar ook over het aantal modules waaruit een processor bestaat.

Laten we even kort uitleggen waaruit een module bestaat. Zoals eerder gezegd, beval elke Bulldozer-module twee kernen. Deze twee kernen hebben elk 16KB L1 data cache en een eigen integer scheduler, maar delen wel weer de eerste onderdelen van de pipeline: decoder, fetcher, net als de 64KB L1 instructie cache, floating point units en de floating point scheduler.

Elke module heeft nog twee symmetrische 128 bit fmac (fused multiply add) floating point pipelines. Deze kunnen eventueel samenwerken als één 256 bit fmac. Dat kan, indien één core actief is met bijvoorbeeld AVX-instructies, die erg zwaar leunen op floating point berekeningen, erg veel snelheidswinst opleveren.  

De gekoppelde modules delen de geheugencontroller, HyperTransport-bus en de L3-cache. Bij een quad core is dat 4MB, een hexacore krijgt 6MB en een octacore krijgt 8MB. Net zoveel als het L2-geheugen dus. Goed te zien is dat de geheugencontroller nu officieel 1866 MHz ddr3-geheugen accepteert. Dat drukt de doorvoersnelheid weer wat omhoog. De controller is overigens nog steeds dual-core.

Soort HyperThreading?

Je zou kunnen zeggen dat de de interne opbouw van de FX-processoren te vergelijken is met HyperThreading. Immers: twee kernen die grotendeels onderdelen van de pipline en cache delen. Toch werkt Hyperthreading anders dan de modules van de FX-serie. HyperThreading werkt niet met twee discrete kernen en deelt daarbij de complete pipeline. Bij bijvoorbeeld een i7 2600K zijn er vier kernen die acht instructies tegelijk kunnen verwerken. AMD gebruikt daadwerkelijk acht kernen, maar deze delen bepaalde stukken van de cpu. Daardoor zul je geen perfecte schaling zien. Echter, wel beter dan bij HyperThreading.

AMD geeft ook aan dat deze modules in verhouding efficienter en krachtiger werken dan hyperthreading. Voor programmeurs is het ook gemakkelijker, omdat ze niet speciaal rekening hoeven te houden met HyperThreading: er zijn simpelweg acht kernen ter beschikking. Elke applicatie die multi-core geprogrammeerd is, kan met deze cpu's overweg. Bij HyperThreading is dat niet het geval. Kijk maar naar de processorbelasting onder het spelen van spellen. Bij een i7 zul je zien dat er maar vier threads in gebruik zijn.

Verkleining

AMD is ook over op 32nm. Dat is natuurlijk goed nieuws, want 45nm is gewoonweg oude technologie die Intel al een geruime tijd achter zich heeft gelaten. Zelfs de Atoms zijn nu naar 32nm.

De modules hebben elk 213 miljoen transistors die 1,3 volt nodig hebben op op maximale snelheid te werken. De chip heeft 0,8 volt nodig in teruggeklokte, energiezuinige modus. Per module is 30,9 mm2 nodig. Een octacore heeft dus iets meer dan 120 mm2 nodig om alle transistors te huisvesten.

Omdat een 32nm cpu minder energie nodig heeft en ook minder heet wordt, klokken ze aardig goed. Dat heeft Intel wel laten zien met Sandy Bridge. Die klokken zo tot 4,5 GHz op lucht. Bulldozer moet ook aardig goed overklokken volgens AMD. Niet voor niets zijn ze allemaal unlockt! 

Line-up

AMD heeft op dit moment al aardig wat cpu's. We zien drie quadcores: de FX-4100, FX-B4150 en de FX-4170. Dan nog een hexacore: de FX-6100. En nog drie octacores: de FX-8100, FX-8120 en de FX-8150. Er komen natuurlijk nog modellen bij. Bijvoorbeeld een nog hoger geklokte FX-8170.
De nieuwe FX-lijn werkt op alle moederborden met een AM3+ socket en een 900-serie chipset. Dat zijn er gelukkig al aardige wat; mede door de uitstel van AMD.

Hoe zit het met de prijzen? De FX-8150 gaat ongeveer 244euro kosten. De FX-8120 verwisseld van eigenaar voor 204 euro en de FX-8100 voor 190 euro. De FX-6100 kost 159 euro. Heel eerlijk: 244 euro vinden we pittig voor de FX-8150. Te duur is het niet, maar we hadden liever 220 euro gehoord, gezien de prestaties ten opzichte van de i5 2500. 204 euro voor de FX-8120 is een stuk netter.  

Hoge snelheden

Eén zaak waar AMD goed mee bezig is geweest, zijn kloksnelheden. Alle Bulldozers zitten boven de 3GHz. Mede dankzij een turbo-modus. Om als voorbeeld onze testkandidaad aan te halen, de FX-8150: standaard tikt hij op 3,6 GHz. Met trubo aan op alle acht de cores gaat de snelheid naar 3,9 GHz. Met de turbo actief op vier kernen, gaat de kloksnelheid naar 4,2 GHz. Dat zijn geen verkeerde scores. Vorig jaar moest je nog behoorlijk hard overklokken om die snelheden met een quad core processor te halen!

Overklokpotentieel

Nu we het toch over overklokken hebben, wellicht hebt u het nieuws meegepikt: de FX-8150 heeft het wereldrecord overklokken verbroken. De professionele overklokkers haalden meer dan 8,4 GHz met de processor. Nu hebben wij geen vloeibare helium in het lab, maar we hebben wel een poging gewaagd met een vrij gemiddelde towerkoeler. Het moederbord is een heerlijke Asus Crosshair V met talloze instelmogelijkheden.

We hebben gemerkt dat 5 GHz prima haalbaar is met alle vier de modules ingeschakeld (acht kernen dus). We hebben 1,47 volt op de cpu nodig gehad. Dat is een zeer respectabele overklok! Zeker gezien het feit dat dit de eerste samples zijn en de moederborden vaak nog met premature biossen werken. De Asus is behoorlijk stabiel overigens.

Energieverbruik

Processorfabrikanten proberen niet alleen de cpu's sneller te maken, maar ook vooral energiezuiniger. De A8 van AMD is een heel goed voorbeeld daarvan. De snelste in de serie, de A8 3850, is ongeveer even snel als een Phenom 940, maar gebruikt een fractie van de energie (38 watt in rust en net over de 100 watt vol belast) en biedt dan ook nog een rappe geïntegreerde gpu.

De Bulldozer is ook een zuinige processor. In rust, met een slurpende HD5970, gebruikt het platform 118 watt. Trekken we daar ongeveer 50 watt van de kaart vanaf, dan komen we op 68 watt voor de cpu, moederbord, geheugen en harde schijf. Het is wel wat meer dan Sandy Bridge dat met een high-end moederbord op ongeveer 40 watt uit komt met gebruik van de geïntegrerde gpu. Stressen we de cpu met Aida64 dan gaat het verbruik omhoog naar 238 watt: een toename van 120 watt, wat wel klopt, gezien de tdp van 125 watt.

Real life prestaties

Maar hoe presteert de processor nu op standaard snelheid? Wij leggen de FX-8150 in de socket van een Asus Crosshair V en zetten er 4GB ddr3-1600 geheugen bij (7-7-7-20). Als gpu gebruiken we een HD5970 (dual gpu). Het besturingssysteem, Windows Ultimate 64-bit, staat op een WD Velociraptor.

We draaien zowel benchmarks voor de cpu, als voor de gpu en het gehele systeem. Uiteraard zijn we benieuwd naar hoe de Bulldozer presteert ten opzichte van de i5 2500 en i7 2600: de alternatieven van Intel. AMD zet de FX-8150 tegenover de i5-lijn. Zowel op gebied van prijs als prestaties.

We beginnen met Cinebench-10. Daar zien we dat één kern 4074 punten haal. Ongeveer 1,5 keer minder dan een Intel-kern dus (zowel de i7 2600 als de i5 2500 halen ongeveer 5800 punten. Een 'oude' i7 965 zit rond de 4900 punten)

Echter de Bulldozer slaat hard terug bij de multi-cpu test. Daar zien we 20615 punten. Een vermenigvuldiging van 5,06. We hadden eerlijk gezegd iets meer verwacht; meer in de buurt van zes keer. Wellicht dat het bij sneller geheugen wat beter uitpakt. Toch is vijf keer sneller niet slecht: een HyperThreaded i7 haalt net vier keer. Daarbij komt dat 20615 punten een zeer nette score is: het is 2000 punten meer dan een i5 2500K en 2000 punten minder dan de duurdere i7 2600K. Bij Cinebench-11.5 scoort de Bulldozer met 6,01 punten ook tussen de i5 2500K en de i7 2600K in: de i5 haalt 5,37 en de i7 haalt 6,73 punten op ons testplatform. Een i7 965 zit op 5.73 punten.

Gaan we naar 3DMark Vantage, dan zien we een cpu-score van 19119. Een prima score in het hoge segment. Wederom tussen de i5 en i7 in. De i7 haalt rond de 22.500 punten op de cpu. De totaalscore is een nette 21949 punten. Minder dan bij een i7 die met deze kaart rond de 25.500 uit komt. Echter: elk spel is zonder problemen op superdetail en hoge resolutie te spelen met dit systeem.

Bij 3DMark 2011 scoort de AMD in totaal 6616 punten. Wederom keurig en een teken dat de processor prima de HD5970 kan voeden met data. Ter vergelijk ook even een i7 965 met de HD5970: 7385 punten, ongeveer gelijk aan een i7 2600K met die gpu. Toch een tikkie sneller dus. Met een i5 zit je op ongeveer hetzelfde niveau als met de FX-8150.

Gamen

AMD richt zich met het FX-platform met name op gamers. Gamers die met losse grafische kaarten gaat werken, al dan niet in CrossFire. We draaien daarom ook even de Dirt3-benchmark op 1920 bij 1080 en alle detail aan. De HD5970 moet dan hard aan het werk en zeker niet gelimiteerd worden door de cpu.

De FX-8150 haalt 105 fps gemiddeld in deze test met een minimum van 75 fps. Een ongelooflijk goede score, gezien de belasting dit dit spel kan geven op zowel de cpu als gpu. Kijken we naar ons i7-platform met de 965 Nehalem-cpu, dan komen we - uiteraard met dezelfde settings - op 93 fps en een minimum van 71 fps. Zeker prima mee te spelen, maar wel lager dan de FX-8150.

We draaien vervolgens nog Mafia II. Een zeer cpu-intensieve game. Daar zien we dat het nieuwe platform gemiddeld 68,3 fps weet te renderen. De Nehalem-setup perst er 76 fps uit. Iets meer dan de Bulldozer. Wellicht dat hier de 6GB geheugen wat helpt.

Tenslotte nog de cpu-intensieve game Far Cry 2. We draaien een loop op full-HD met alle settings op maximaal en direct-X 10 ingeschakeld. De AMD FX-8150 rendert gemiddeld 111 fps en een minimum van 23 fps. De i7 965 zet daar 126 fps tegenover en een minimum van 75.2 fps. Hier zie je dat Intel toch wat krachtigere cores heeft dan AMD.

PluspuntenMinpuntenConclusie

Conclusie De FX-8150 van AMD is een uitstekende processor. Het is eindelijk een processor die met Intel de strijd aan kan gaan. Prijs / prestatie is bij de FX-8150 nog wat matig, maar bij de FX-8120 al veel beter. De FX-8150 komt gemakkelijk mee met de i5 2500 - hij is in veel gevallen een tikje sneller - en komt bij multi-threaded applicaties en gpu-intensieve games in de buurt van de i7 2600K. Dat is dan weer niet slecht voor 244 euro. Echter, core voor core komt de FX-8150 niet mee. En dat uit zich in cpu-intensieve games. Toch weet de nieuwe cpu wel te overtuigen op dat vlak. De cpu is krachtig genoeg om een zeer rappe gpu van data te voorzien. Dat laat de Dirt3-benchmark zien waar de AMD Intel gewoon het nakijken geeft. Als we vervolgens kijken naar overklokpotentieel, dan kunnen we maar één ding concluderen: Bulldozer overklokt uitstekend. Combineer dat met niet al te dure moederborden en je hebt voor een leuke prijs een zeer rap systeem.

 3DMark Vantage CPU3DMark 2011Cinebench 10 multi coreCinebench 11.5 multiMem readMem write Mem copyMafia II Dirt 3Far Cry 2AMD FX-8150191196616206156,0113,710,217,568,3100111,5i5 2500172687043186805,3718,218,320,37692123Intel i7 2600227197398224636,7318,818,821,180,594130Intel i7 965205867285194455,7316,415,217,57693126

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.

Je bent aan het videobellen, maar de achtergrond ziet er slordig uit. Of misschien wil je tussendoor een kort filmpje tonen, het beeld optimaliseren of opfleuren met enkele effecten. Software die je als virtuele webcam gebruikt, maakt dit en nog veel meer mogelijk.

Er zijn al langer applicaties beschikbaar waarmee je filters, effecten en virtuele achtergronden aan je videogesprek toevoegt. De populaire mobiele app Snapchat was een van de eerste. Met uitgebreide filters en lenzen kun je in realtime beelden aanpassen. Je geeft jezelf bijvoorbeeld kattenoren of verandert de omgeving. Snapchat gebruikt Augmented Reality (AR) om digitale elementen over echte beelden te plaatsen.

Inmiddels heeft ook Artificiële Intelligentie (AI) zijn intrede gedaan om effecten nauwkeurig op bewegende gebruikers toe te passen. Videoconferentietools zoals Teams en Zoom, gebruiken AI. Denk aan machinelearning-technologieën en convolutionele neurale netwerken. Daarmee is de gebruiker van zijn achtergrond te scheiden en kan er een virtuele achtergrond worden getoond. Een green screen is niet meer nodig.

In het gratis Microsoft Teams start je bijvoorbeeld een videogesprek via Nu vergaderen / Vergadering starten. Als je op Meer en Achtergrondeffecten klikt, kun je uit tientallen achtergronden kiezen of je achtergrond vervagen. Via Nieuwe toevoegen importeer je een specifieke achtergrond, bijvoorbeeld ontworpen door een AI-beeldgenerator.

Mogelijkheden

Virtuele webcams kun je gebruiken om speciale effecten, filters en grafische overlays aan je live-video toe te voegen, of om de achtergrond te vervagen of te vervangen. Als de gebruikte software dit toelaat, kun je ook afbeeldingen of andere video’s als webcam-uitvoer gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld je computerscherm delen. Tijdens je live-gesprek of -stream wissel je dan tussen video’s, afbeeldingen en zelfs verschillende camera’s, zoals een HDMI-camera die je gebruikelijke videoconferentietool mogelijk niet als (web)camera herkent.

Dit alles maakt dat virtuele webcam-software niet alleen leuk is voor persoonlijk gebruik, maar ook efficiëntere videoconferenties in een zakelijke context, of professionelere videostreams naar platforms als YouTube Live en Twitch mogelijk maakt. Je kunt zelfs de camera van je smartphone als webcam gebruiken. Dat is handig als je een optimaal beeld wilt hebben of als je computer niet over een webcam beschikt.

Applicaties

Er zijn verschillende programma’s voor virtuele webcams. In dit artikel focussen we ons op software die onder Windows draait en ook beschikbaar is als mobiele app. Op die manier kun je je smartphone of tablet als webcam gebruiken. Populaire applicaties zijn onder meer FineCam en ManyCam, die we beide kort voorstellen. Daarnaast besteden we aandacht aan een gratis opensource-alternatief: OBS Studio. Met deze tool combineer je meerdere videobronnen en creëer je scènes en overgangen. Dit maakt het bij uitstek geschikt voor live-streaming en schermopnames. OBS Studio ondersteunt bovendien een virtuele webcamfunctie, waardoor je OBS-uitvoer in videoconferentie-apps kunt gebruiken.

FineCam: set-up

Download FineCam. Met een druk op Install zet je de software op je pc. De gratis versie heeft een watermerk in de video. Wil je deze weg hebben? Dan heb je de betaalde Pro-versie nodig. Deze kost eenmalig zo’n 60 euro en ondersteunt ook resoluties van 1080p en hoger.

Na het opstarten kun je via het pijlknopje linksboven je aangesloten webcam selecteren. Een andere optie is om een mobiel Apple- of Android-apparaat te kiezen. Je moet dan wel de mobiele app van FineCam op dit apparaat draaien. Als het apparaat met hetzelfde netwerk is verbonden, druk je op de mobiele app op Connect en bevestig je met Agree in de desktop-app om een verbinding te maken. Het camerabeeld verschijnt dan direct in het applicatievenster.

FineCam: configuratie

FineCam kun je op verschillende manieren aansturen. We beperken ons tot de opties die ook in de gratis versie beschikbaar zijn. Zo kun je bijvoorbeeld het camerabeeld verplaatsen over de achtergrond, maar niet schalen. Bovenaan vind je knoppen om in- en uit te zoomen, het beeld te keren of te roteren en de vorm in te stellen, zoals Rectangle of Circle. Met Adjustment onderaan optimaliseer je de licht- en kleurinstellingen met schuifregelaars, zoals Brightness, Contrast, Saturation en White Balance.

Je kunt ook op Filter klikken om een van de ruim dertig vooraf ingestelde beeldweergaves te selecteren. Is je eigen fysieke achtergrond niet geschikt voor videobellen? Kies dan via Background uit twintig virtuele achtergronden. Of ontwerp je eigen achtergrond door bij AI Generated Background een prompt voor de AI-beeldgenerator in te voeren.

Kies je via Theme een lay-out waarbij je eigen webcambeeld niet het volledige scherm bedekt, dan kun je met Content tegelijkertijd andere inhoud tonen. Denk aan een webpagina, applicatievenster, video (ook via een YouTube-url), iPhone-beeld, PowerPoint-presentatie, tekst of eigen foto. In je videoconferentietool selecteer je FineShare FineCam om de virtuele camera te gebruiken. Mogelijk moet je nog bevestigen met de blauwe knop Virtual Camera rechtsonder in FineCam.

ManyCam: set-up

FineCam bevat ook de knop Multi-scenes waarmee je meerdere virtuele opzetten klaarzet en snel schakelt. Helaas is deze functie alleen beschikbaar in de Pro-versie. Een goed alternatief is dan ManyCam voor Windows en macOS. De betaalde versies zijn er vanaf ongeveer 45 euro per jaar. Je hebt dan geen watermerk en meer effecten, hogere resoluties (full HD tot 4K) en meerdere simultane videobronnen.

We beperken ons hier tot de gratis versie mét watermerk. Start de tool en klik op de plusknop in het hoofdvenster. In het uitklapvenster bij Camera’s selecteer je de gewenste (web)cam. In het rechtervenster kun je allerlei beeldinstellingen aanpassen, zoals Zoomen, Corner Radius, Ondoorzichtigheid en diverse opties bij Color Adjustment.

ManyCam: configuratie

In de gratis versie van ManyCam kun je maximaal twee presets klaarzetten, elk met verschillende beelden en instellingen. Klik op de plusknop in het tweede vakje onderaan het camerabeeld. Je kunt nu een andere camera selecteren of kiezen uit diverse opties, zoals Afbeeldingen en video’s, PowerPoint, PDF, YouTube URL en Desktop. Bij meerdere beeldschermen kun je zelf aangeven welk scherm je live wilt tonen. Andere opties zijn hier onder meer Gebied onder cursors (handig voor het volgen van je muisbewegingen) en App-venster. Net als bij FineCam kun je hier ook een mobiel apparaat gebruiken, waarmee je smartphone of tablet als webcam werkt.

Een preset verwijder je eenvoudig via het prullenbakicoon. Met het knopje met de drie puntjes stel je een visueel overgangseffect in bij het schakelen tussen presets. Er zijn nog vele andere effecten beschikbaar via de toverstaf bovenaan. Kies uit verschillende rubrieken, zoals GIFS (druk op het plusknopje om eigen afbeeldingen te gebruiken), Animals, Emojis en Face Accessories. Via Asset Store download je extra items.

OBS Studio: set-up

Zowel FineCam als ManyCam zijn gebruiksvriendelijke programma’s, maar helaas zijn de mogelijkheden in de gratis versies beperkt en wordt je video ontsierd door een watermerk. Een volledig gratis alternatief is OBS Studio. Download de tool (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en installeer deze. Bij de opstart merk je al snel dat er veel functies zijn. We beperken ons hier tot enkele leuke opties voor het gebruik van een virtuele camera.

Allereerst controleer je de videoresolutie. Klik rechtsonder op Instellingen en open de rubriek Video. Stel de Basisresolutie bij voorkeur in op die van je monitor (bijvoorbeeld 1920x1080 en 16:9). De Uitvoerresolutie stel je normaal gesproken op dezelfde waarden in, tenzij je videoconferentietool andere waarden voorstelt. Bevestig met OK.

Linksonder in het hoofdvenster merk je dat OBS Studio al één scène heeft aangemaakt. Rechtsklik op deze scène en noem deze bijvoorbeeld Virtuele webcam. Nu moet je natuurlijk nog de gewenste bronnen aan je virtuele webcambeeld toevoegen.

OBS Studio: bronnen

Standaard heeft OBS Studio al één bron toegevoegd: Vensteropname. Je mag deze selecteren en met het prullenbakicoon verwijderen. Druk vervolgens op de plusknop en kies Video opname-apparaat om je fysieke webcam toe te voegen. Kies Nieuwe maken en geef deze als naam bijvoorbeeld Mijn webcam. Bevestig met OK en kies de juiste webcam bij Apparaat. Resolutie/FPS Type staat standaard op die van het apparaat, maar je kunt hier ook Aangepast kiezen. Klik op Video Instellen om allerlei beeldinstellingen te optimaliseren.

Na je bevestiging met OK verschijnt het webcambeeld op je canvas en kun je dit met de muis verplaatsen, roteren en schalen. Dit is vooral interessant als je nog andere content (bronnen) wilt toevoegen. Klik op (De)activeren om de video in één keer zichtbaar of onzichtbaar te maken.

Voor extra content klik je op het plusknopje bij Bronnen en voeg je onderdelen toe zoals Afbeelding, Beeldschermopname, Browser, Diashow, Vensteropname (van een nader te bepalen app) of Mediabron (om bijvoorbeeld een eigen videobestand te tonen). Elk van de toegevoegde bronnen kun je vervolgens positioneren en schalen op je canvas.

Wil je snel kunnen afwisselen tussen een beeld waarin je zelf prominent op de voorgrond staat met een applicatievenster verkleind op de achtergrond, en andersom? Maak dan twee scènes aan. Klik met rechts op je eerste scène, kies Dupliceren en noem deze bijvoorbeeld Applicatie (webcam). Vervolgens schaal je de objecten (bronnen) van de andere scène naar wens. Klik ook met rechts op zo’n object, want er zijn nog veel meer opties. Zo kun je bijvoorbeeld via Volgorde / Naar boven verplaatsen een object in één keer naar de voorgrond halen.

OBS Studio: camera

Vanuit ditzelfde contextmenu kun je nog veel andere bewerkingen uitvoeren. Bij Transformeren bijvoorbeeld vind je opties om het geselecteerde beeld te spiegelen of te draaien, en bij Filters kun je via de plusknop allerlei beeldeffecten toepassen.

Hoe krijg je de klaargemaakte scènes uit OBS Studio in je videoconferentie-app? Dit is wellicht eenvoudiger dan je denkt. Druk rechtsonder in OBS Studio op Start virtuele camera en selecteer in de videoconferentie-app OBS Virtual Camera (bij Skype bijvoorbeeld via Instellingen / Audio en Video, in het uitklapmenu bij Camera). De scène die op dat moment binnen OBS Studio actief is, komt nu in beeld. Een scène-wissel is niet moeilijker dan in OBS Studio de gewenste scène te selecteren.

Onder het camerabeeld bij Scène-overgangen kun je bovendien een transitie-effect instellen dat bij een scène-wissel ook binnen je videoconferentie-app te zien zal zijn. Je kunt op elk moment op Stop virtuele camera drukken om de videostream vanuit OBS Studio te onderbreken.