Al eeuwen droomt de mensheid van het reizen naar andere planeten. Na de maan leek Mars lang interessant, maar het lijkt nog lang te duren voordat we daar definitief landen. Toch? Of is een reis naar mars dichterbij dan we denken?

Niet als het aan Elon Musk ligt. De ambitieuze visionair die met SpaceX de hele lanceermarkt overhoop gooit door herbruikbare raketten te bouwen en lanceringen voor een spotprijs aan te bieden, zegt al jaren maar wat graag naar Mars te willen. Musk presenteerde daar eerder dit jaar een uitgebreid plan voor. Hij stelt een systeem voor dat in 2022 een eerste proeflancering moet doen en dat in 2024 voor het eerst mensen naar Mars moet brengen. Dat soort plannen is al vaker geopperd, maar als Elon Musk praat wordt dat niet onterecht serieus genomen.

Het Interplanetary Transport System of ITS moet hét project worden waar SpaceX in de toekomst naartoe wil. Dat project is op z’n zachtst gezegd ambitieus te noemen: het bedrijf wil tientallen raketten per jaar(!) lanceren met daarin honderden(!!) reizigers die makkelijk naar Mars kunnen reizen om daar een kolonie te starten.

En oh ja, de nieuwe raketten kunnen in de toekomst ook worden ingezet om op aarde in korte tijd grote afstanden af te leggen. Het is lastig om door de grandioze verkooppraatjes van Musk heen te kijken, maar wie dat doet ziet een weldoordacht plan waarbij voornamelijk geld het grote probleem is, en waarbij schaalbaarheid het sleutelwoord is. SpaceX wil klein beginnen en de plannen vervolgens stapsgewijs uitbreiden.

Big fucking rocket

Centraal in de plannen voor het ITS staat een enorme raket die uit slechts één trap bestaat, door Musk liefkozend de ‘BFR’ of ‘Big Fucking Rocket’ genoemd. Als die af is, kan de raket 150 ton naar een lage aardbaan brengen. Ter vergelijking: de Saturnus 5 kon tijdens het Apollo-programma 118 ton lanceren. De BFR wordt schaalbaar, zodat er ook kleinere versies kunnen worden gebouwd. Die moeten uiteindelijk de bestaande raketten van SpaceX vervangen. De BFR heeft een eigen laadruimte die in de raket zelf zit, zodat er geen aparte capsule nodig is voor vracht.

Uiteindelijk moeten alle bestaande SpaceX-raketten plaatsmaken voor de nieuwe raket. Op dit moment is dat alleen nog de Falcon 9, maar in de nabije toekomst komt daar de veel grotere Falcon Heavy bij, waarmee grotere vrachten naar boven kunnen worden gestuurd. Ook de Dragon-capsule, nu nog gebruikt om vracht naar het ISS te brengen en in de toekomst om astronauten te lanceren, verdwijnt en wordt geïntegreerd in de BFR.

Ook nieuw aan de raket zijn de twee nieuwe motoren. Terwijl de Falcon 9 nog negen (aha!) Merlin-motoren gebruikt, krijgt de BFR slechts twee aandrijfmotoren. Die ‘Raptors’ worden op dit moment al uitvoerig getest en moeten net als de Merlin-motoren in en uit te schakelen zijn – ook tijdens een vlucht.

Dat laatste is vooral interessant voor de landing op Mars, want dat is op dit moment één van de grootste obstakels van de Rode Planeet: het is nog lastig daar een (groot) voertuig zacht te laten landen, en op dit moment onmogelijk om het weer te laten opstijgen. De Raptor-motoren moeten ervoor zorgen dat de BFR van een snelheid van 7 m/s afremt totdat hij veilig verticaal landt – precies zoals SpaceX nu al doet met zijn bestaande raketten.

Uitdagingen

Musk doet het overkomen alsof het slechts een kwestie van tijd (en geld) is voordat het plan rond is, maar technologisch gezien is er nog een aantal zaken dat moet worden opgelost. De raket moet zowel in een aardbaan worden bijgevuld (en dat is in microzwaartekracht nog nooit getest) en vervolgens moet op Mars brandstof van methaan en zuurstof worden gemaakt om de raket weer vol te tanken (ook nooit gedaan). Het landen met retroaandrijving en supersonische snelheden is eveneens een heet hangijzer: daar is op dit moment nog geen goed systeem voor en bestaande missies hebben aangetoond dat de landing uitermate riskant is.

Je moet van goeden huize komen om zo’n ambitieus plan te kunnen presenteren, en hoewel Elon Musk in het verleden niet alleen woorden, maar ook veel daden heeft laten zien, kwam er veel kritiek op zijn plannen. Die kritiek richt zich met name op de financiële situatie, en dat is meteen het gedeelte waar Musk geen sluitend antwoord op kan geven. Een bemande missie kost naar conservatieve schattingen van NASA meer dan 30 miljard dollar om te ontwikkelen en te lanceren, dus SpaceX heeft nog even te gaan voordat het dat bedrag bij elkaar heeft.

Musk wil zoals gezegd al het geld dat SpaceX met zijn lanceringen verdient in de ontwikkeling van het ITS stoppen. Dat bedrag kan mooi oplopen als het bedrijf raketten kan hergebruiken in plaats van telkens opnieuw te bouwen, maar zelfs een herbruikbare raket is minder dan de helft goedkoper dan een conventionele ‘wegwerpraket’. Wel schroeft SpaceX het aantal lanceringen in een jaar flink op. In 2017 werd een recordaantal van zeventien raketten gelanceerd; in 2018 moeten dat er dertig worden en in de toekomst nóg meer.

De toekomst

Toch is het totaal niet duidelijk hoeveel geld het private SpaceX heeft, nodig heeft en kan verdienen. Voorlopig lijkt het er niet op dat het bedrijf ooit naar de beurs gaat en blijven de financiën schimmig. Musk lijkt niettemin iets goed te doen en zijn bedrijf gezond te houden. Zijn intenties om een Mars-kolonie te bouwen zijn bovendien oprecht. Of het gaat lukken, is echter de vraag, maar misschien moeten we vast nadenken over de eerste woorden op de planeet. ‘Elon, bedankt!’ misschien?

Wie deze Black Friday zijn woonkamer wil omtoveren tot een thuisbioscoop, treft het: 2025 is een ongekend sterk jaar voor soundbar-deals. Topmodellen van JBL, LG, Sonos, Samsung én Sony zijn tot de laagste prijs ooit gedaald en behoren bovendien tot de beste systemen van dit moment.

In dit artikel lees je precies welke vijf soundbars er écht bovenuit steken en waarom deze aanbiedingen zo interessant zijn. Je krijgt per model een uitgebreid beeld van de mogelijkheden, de geluidskwaliteit en natuurlijk de actuele Black Friday-prijs. Zo kies je gegarandeerd de soundbar die perfect past bij jouw ruimte, tv en luisterstijl.

LET OP: PRIJZEN KUNNEN DE KOMENDE DAGEN SCHOMMELEN (EN NÓG LAGER UITPAKKEN)!

©JBL

JBL Bar 800 MK2: krachtige surround, afneembare speakers

De JBL Bar 800 MK2 is afgeprijsd tot de laagste prijs ooit en dat maakt de soundbar meteen een van de spannendste Black Friday-aanbiedingen. Deze 7.1-opstelling combineert veelzijdigheid met brute kracht: in totaal 780 watt, een 10-inch subwoofer en twee volledig draadloze, afneembare surroundspeakers. Dankzij Virtual Dolby Atmos en MultiBeam 3.0 vult het systeem de hele kamer met hoogte-effecten en breed uitgespreide details. De soundbar detecteert en versterkt subtiele elementen zoals voetstappen of het ritselen van kleding, terwijl PureVoice 2.0 ervoor zorgt dat dialogen helder blijven, zelfs in actiescènes. Je sluit de bar met één HDMI-kabel aan op je tv en streamt via wifi, AirPlay 2 of Google Cast. De JBL ONE-app helpt bij de installatie en kamerkalibratie, waardoor je in een paar minuten een perfect gebalanceerde set hebt. Voor ongeveer 798 euro is dit een van de meest complete systemen in zijn prijsklasse.

©LG

LG DSC9S: premium-upgrade voor de OLED C-serie

De LG DSC9S maakt deze Black Friday vooral indruk dankzij zijn scherpe prijs van rond de 399 euro, zeker gezien het feit dat deze soundbar is ontworpen als perfecte match met LG’s OLED C-serie. De 3.1.3-configuratie levert drie opwaarts gerichte speakers, waardoor Dolby Atmos-effecten realistisch boven je worden geplaatst. De soundbar werkt naadloos samen met compatible LG-tv’s via WOW Orchestra, waarbij de tv-speakers én soundbar volledig synchroon worden aangestuurd. De draadloze subwoofer zorgt voor stevige baslagen en wie later wil uitbreiden, kan een rear-kit koppelen voor nóg meer surround. Dankzij wifi, AI-Sound Pro, uitgebreide instellingen in het tv-menu en een strakke Synergy-bracket is dit pakket zowel technisch als visueel een prachtige aanvulling op een moderne woonkamer.

©Sonos

Sonos Arc Ultra: premium 9.1.4-geluid voor een scherpe prijs

Dat Sonos dit jaar een Black Friday-knaller neerzet, is bijzonder. De Arc Ultra is een ultramoderne soundbar die voor zo'n 799 euro een verrassend complete 9.1.4-ervaring biedt. Met 14 afzonderlijke drivers, een dual-membraan woofer en slim geplaatste side- en upfiring-speakers creëert de Arc Ultra een meeslepend Atmos-geluid dat je van alle kanten omringt. De nieuwe Sound Motion-technologie zorgt voor diepere bassen dan eerdere modellen, terwijl Trueplay automatisch de akoestiek van je kamer optimaliseert. Je streamt muziek via AirPlay 2, de Sonos-app of talloze andere diensten en kunt moeiteloos uitbreiden met extra subs of rear-speakers. Voor wie audiofiel niveau wil zonder losse versterker of complexe bekabeling, is dit waarschijnlijk de smaakmaker van dit jaar.

©Samsung

Samsung HW-Q990D: de absolute surround-koning

De Samsung HW-Q990D blijft een van de meest indrukwekkende all-in-one-surroundsystemen die je kunt kopen. De 11.1.4-opstelling met 22 speakers vult de kamer met een gigantische geluidskoepel, compleet met draadloze rear-speakers en een subwoofer die je letterlijk voelt. Samsung’s Q-Symphony werkt perfect samen met nieuwe Samsung-tv’s, waarbij tv-speakers en soundbar een hybride systeem vormen dat nog voller klinkt. De automatische kalibratie via SpaceFit Sound zorgt ervoor dat het systeem precies wordt afgestemd op jouw ruimte, terwijl draadloze Dolby Atmos het kabelgeweld beperkt. Met een Black Friday-prijs van ongeveer 712 euro blijft dit systeem de onbetwiste keuze voor mensen die zonder moeite een complete bioscoopervaring willen.

©Sony

Sony Bravia Theatre System 6: eenvoud met écht 5.1.2-geluid

Het Sony Bravia Theatre System 6 is een ideale keuze voor wie wél surround wil, maar geen losse componenten of ingewikkelde installatie. De 5.1.2-set levert 1000 watt vermogen, echte rear-speakers en een draadloze subwoofer, waardoor je een stevige, dynamische bas en een overtuigend geluidsbeeld krijgt. Sony’s Vertical Surround Engine en S-Force Pro zorgen voor hoogte-effecten en breed uitgesmeerd geluid, zelfs zonder extra speakers aan het plafond. De dialogen blijven helder door de geïntegreerde centerspeaker, terwijl je alles bedient via de Sony Bravia-app. Voor zo'n 479 euro is dit een heel complete set voor films en series, die qua prijs-kwaliteitverhouding deze Black Friday bijzonder goed scoort.

TP-Link breidt zijn Tapo-assortiment uit met de P410M, een slimme wifi-stekker die geschikt is voor gebruik buitenshuis. De stekker is weerbestendig en maakt het mogelijk om tuinverlichting, terrasverwarmers of kerstverlichting eenvoudig te bedienen via een app of spraakassistent.

De Tapo P410M ondersteunt het smart home-protocol Matter en is daardoor te gebruiken binnen uiteenlopende ecosystemen van onder meer Apple, Google en Amazon. Via de Tapo-app kunnen gebruikers schema's instellen, de stekker laten schakelen bij zonsondergang of doen alsof er iemand thuis is met de afwezigheidsmodus. De stekker kan ook samenwerken met andere Tapo-apparaten, zoals bewegingssensoren of beveiligingscamera's.

Een opvallende functie is nuldoorgangsdetectie. Daarbij schakelt de stekker alleen op het moment dat er geen spanning op de stroomdraad staat, wat vonkvorming voorkomt bij het aan- of uitzetten van apparaten met een hoog stroomverbruik. Dit moet de levensduur van de schakelaar verlengen.

©TP-Link Tapo

De ingebouwde energiemonitor houdt het stroomverbruik bij en kan worden ingezet voor slimme automatiseringen. Zo kan bijvoorbeeld via een spraakassistent worden gemeld wanneer een wasmachine klaar is, of kan een oplader automatisch worden uitgeschakeld zodra een fietsaccu vol is. Ook kan de P410M de energiestroom meten van kleine zonnepaneelinstallaties, zoals op een balkon.

De Tapo P410M heeft een IP54-certificering en is daardoor spatwaterdicht. Hij functioneert bij temperaturen van -20 tot +50 graden Celsius en heeft een zelfsluitende klep om de aansluiting te beschermen tegen stof en vocht.

De TP-Link Tapo P410M is per direct verkrijgbaar voor een adviesprijs van 31,99 euro.