Al eeuwen droomt de mensheid van het reizen naar andere planeten. Na de maan leek Mars lang interessant, maar het lijkt nog lang te duren voordat we daar definitief landen. Toch? Of is een reis naar mars dichterbij dan we denken?

Niet als het aan Elon Musk ligt. De ambitieuze visionair die met SpaceX de hele lanceermarkt overhoop gooit door herbruikbare raketten te bouwen en lanceringen voor een spotprijs aan te bieden, zegt al jaren maar wat graag naar Mars te willen. Musk presenteerde daar eerder dit jaar een uitgebreid plan voor. Hij stelt een systeem voor dat in 2022 een eerste proeflancering moet doen en dat in 2024 voor het eerst mensen naar Mars moet brengen. Dat soort plannen is al vaker geopperd, maar als Elon Musk praat wordt dat niet onterecht serieus genomen.

Het Interplanetary Transport System of ITS moet hét project worden waar SpaceX in de toekomst naartoe wil. Dat project is op z’n zachtst gezegd ambitieus te noemen: het bedrijf wil tientallen raketten per jaar(!) lanceren met daarin honderden(!!) reizigers die makkelijk naar Mars kunnen reizen om daar een kolonie te starten.

En oh ja, de nieuwe raketten kunnen in de toekomst ook worden ingezet om op aarde in korte tijd grote afstanden af te leggen. Het is lastig om door de grandioze verkooppraatjes van Musk heen te kijken, maar wie dat doet ziet een weldoordacht plan waarbij voornamelijk geld het grote probleem is, en waarbij schaalbaarheid het sleutelwoord is. SpaceX wil klein beginnen en de plannen vervolgens stapsgewijs uitbreiden.

Big fucking rocket

Centraal in de plannen voor het ITS staat een enorme raket die uit slechts één trap bestaat, door Musk liefkozend de ‘BFR’ of ‘Big Fucking Rocket’ genoemd. Als die af is, kan de raket 150 ton naar een lage aardbaan brengen. Ter vergelijking: de Saturnus 5 kon tijdens het Apollo-programma 118 ton lanceren. De BFR wordt schaalbaar, zodat er ook kleinere versies kunnen worden gebouwd. Die moeten uiteindelijk de bestaande raketten van SpaceX vervangen. De BFR heeft een eigen laadruimte die in de raket zelf zit, zodat er geen aparte capsule nodig is voor vracht.

Uiteindelijk moeten alle bestaande SpaceX-raketten plaatsmaken voor de nieuwe raket. Op dit moment is dat alleen nog de Falcon 9, maar in de nabije toekomst komt daar de veel grotere Falcon Heavy bij, waarmee grotere vrachten naar boven kunnen worden gestuurd. Ook de Dragon-capsule, nu nog gebruikt om vracht naar het ISS te brengen en in de toekomst om astronauten te lanceren, verdwijnt en wordt geïntegreerd in de BFR.

Ook nieuw aan de raket zijn de twee nieuwe motoren. Terwijl de Falcon 9 nog negen (aha!) Merlin-motoren gebruikt, krijgt de BFR slechts twee aandrijfmotoren. Die ‘Raptors’ worden op dit moment al uitvoerig getest en moeten net als de Merlin-motoren in en uit te schakelen zijn – ook tijdens een vlucht.

Dat laatste is vooral interessant voor de landing op Mars, want dat is op dit moment één van de grootste obstakels van de Rode Planeet: het is nog lastig daar een (groot) voertuig zacht te laten landen, en op dit moment onmogelijk om het weer te laten opstijgen. De Raptor-motoren moeten ervoor zorgen dat de BFR van een snelheid van 7 m/s afremt totdat hij veilig verticaal landt – precies zoals SpaceX nu al doet met zijn bestaande raketten.

Uitdagingen

Musk doet het overkomen alsof het slechts een kwestie van tijd (en geld) is voordat het plan rond is, maar technologisch gezien is er nog een aantal zaken dat moet worden opgelost. De raket moet zowel in een aardbaan worden bijgevuld (en dat is in microzwaartekracht nog nooit getest) en vervolgens moet op Mars brandstof van methaan en zuurstof worden gemaakt om de raket weer vol te tanken (ook nooit gedaan). Het landen met retroaandrijving en supersonische snelheden is eveneens een heet hangijzer: daar is op dit moment nog geen goed systeem voor en bestaande missies hebben aangetoond dat de landing uitermate riskant is.

Je moet van goeden huize komen om zo’n ambitieus plan te kunnen presenteren, en hoewel Elon Musk in het verleden niet alleen woorden, maar ook veel daden heeft laten zien, kwam er veel kritiek op zijn plannen. Die kritiek richt zich met name op de financiële situatie, en dat is meteen het gedeelte waar Musk geen sluitend antwoord op kan geven. Een bemande missie kost naar conservatieve schattingen van NASA meer dan 30 miljard dollar om te ontwikkelen en te lanceren, dus SpaceX heeft nog even te gaan voordat het dat bedrag bij elkaar heeft.

Musk wil zoals gezegd al het geld dat SpaceX met zijn lanceringen verdient in de ontwikkeling van het ITS stoppen. Dat bedrag kan mooi oplopen als het bedrijf raketten kan hergebruiken in plaats van telkens opnieuw te bouwen, maar zelfs een herbruikbare raket is minder dan de helft goedkoper dan een conventionele ‘wegwerpraket’. Wel schroeft SpaceX het aantal lanceringen in een jaar flink op. In 2017 werd een recordaantal van zeventien raketten gelanceerd; in 2018 moeten dat er dertig worden en in de toekomst nóg meer.

De toekomst

Toch is het totaal niet duidelijk hoeveel geld het private SpaceX heeft, nodig heeft en kan verdienen. Voorlopig lijkt het er niet op dat het bedrijf ooit naar de beurs gaat en blijven de financiën schimmig. Musk lijkt niettemin iets goed te doen en zijn bedrijf gezond te houden. Zijn intenties om een Mars-kolonie te bouwen zijn bovendien oprecht. Of het gaat lukken, is echter de vraag, maar misschien moeten we vast nadenken over de eerste woorden op de planeet. ‘Elon, bedankt!’ misschien?

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Zoek je een goede tablet met een riant scherm? We hebben vijf interessante producten voor je op een rijtje gezet.

Samsung Galaxy Tab S9+ WiFi

Zoek je een krachtige tablet met een groot scherm? De Samsung Galaxy Tab S9+ WiFi heeft een indrukwekkend amoledscherm van 12,4 inch. Dat is een prettig formaat om bijvoorbeeld de digitale krant te lezen of Netflix-series te bingewatchen. Verder draait de aanwezige Qualcomm Snapdragon 8 Gen 2-processor zijn hand niet om voor zware taken, zoals het spelen van 3D-games of monteren van video's. Deze chipset bevat acht rekenkernen waarvan de snelste cores zijn afgeregeld op een maximale klokfrequentie van 3,36 GHz. In combinatie met 12 GB werkgeheugen kun je vlot op deze tablet werken. Gebruik hiervoor eventueel de bijgesloten drukgevoelige stylus.

Voor beeldbewerkingen komt de respectabele resolutie van 2800 × 1752 pixels goed van pas. Foto's en video's ogen hierop haarscherp. Daarnaast ondersteunt het amoledscherm een vernieuwingsfrequentie van 120 hertz. Je speelt dus snelle games zonder haperingen. De basisuitvoering heeft 256 GB interne opslag. Kies tussen de kleurstellingen grafiet en beige. Je kunt de Galaxy Tab S9+ WiFi ook met 512 GB interne opslag kopen (grafiet/beige). Overigens heeft de waterdichte behuizing een microSD-kaartslot, waardoor je de opslagcapaciteit eenvoudig met maximaal 1 TB kunt uitbreiden. Tot slot is er nog een uitvoering met ondersteuning voor mobiel internet (5G) verkrijgbaar.

Xiaomi Pad 6

De Xiaomi Pad 6 is een krachtige tablet die zich richt op zowel entertainment als productiviteit. Het absolute hoogtepunt is het 11-inch WQHD+ scherm met een verversingssnelheid van 144Hz. Dit zorgt voor een aanzienlijk vloeiender beeld. Onder de motorkap vind je een snelle Snapdragon 870-processor, waardoor zware apps en games moeiteloos draaien.

De tablet heeft een luxe, volledig metalen behuizing en vier luidsprekers met Dolby Atmos-ondersteuning voor een ruimtelijk geluid. De accu van 8840 mAh gaat lang mee en laadt snel op (33W). Let wel dat de optionele stylus niet standaard wordt meegeleverd.

OnePlus Pad

Je koopt met de OnePlus Pad een grote tablet voor een schappelijke prijs. Het lcd-scherm van 11,61 inch bevat 2800 × 2000 pixels, waardoor je films, series en tv-programma's in Full-HD-kwaliteit kunt bewonderen. Er is 128 GB opslagcapaciteit ingebouwd. Naast huisvesting van Android en alle apps blijft er dus nog voldoende ruimte over voor eigen data. Gunstig voor het geval je bijvoorbeeld een complete serie van Netflix offline wilt bekijken. Games zien er trouwens ook fraai uit, want het scherm ondersteunt een hoge vernieuwingsfrequentie van 144 hertz.

Voor het rekenwerk is een octacore-processor van MediaTek verantwoordelijk. De rapste kern levert een maximale kloksnelheid van 3,05 GHz. Daarnaast is er een geheugenmodule met 8 GB RAM geïntegreerd. De OnePlus Pad leent zich prima voor alledaagse toepassingen, terwijl je bijvoorbeeld ook eens een foto kunt bewerken. Deze groene tablet is met zijn aluminium behuizing een echte blikvanger!

Lenovo Tab P12 (ZACH0112SE)

Op zoek naar een betaalbare tablet met een groot scherm? Dan zit je met de Lenovo Tab P12 wel goed, want dit apparaat heeft een indrukwekkende schermdiagonaal van 12,7 inch. De resolutie is met 2944 × 1840 pixels eveneens prima op orde, zodat je foto's en video's in een hoge kwaliteit kunt bekijken. Verder heeft de fabrikant ook aan een goed geluid gedacht. De metalen behuizing bevat vier minispeakers van het bekende audiomerk JBL. Een bluetooth-koptelefoon koppelen kan uiteraard ook.

De Tab P12 is met name geschikt voor alledaagse apps, zoals Facebook, YouTube, Chrome en simpele spelletjes. Voor veeleisende 3D-games en andere zware toepassingen heeft de MediaTek Dimensity 7050-processor iets te weinig power. Zes rekenkernen presteren op 2 GHz, terwijl de twee resterende cores zijn geklokt op 2,6 GHz. Deze tablet heeft daarnaast 8 GB werkgeheugen en 128 GB interne opslag. Overigens breid je de opslagcapaciteit makkelijk uit met een eigen microSD-kaart van maximaal 1 TB. Lenovo levert bij dit product een stylus mee. Benieuwd naar ervaringen van andere gebruikers? Lees dan deze reviews op Kieskeurig.nl.

Lenovo Tab M11 (ZADA0134SE)

Lenovo bewijst met zijn Tab M11 dat een goede tablet helemaal niet zo veel geld hoeft te kosten. Zo komen diverse onafhankelijke testers op Kieskeurig.nl tot een gemiddelde score van een 9. Vaak benoemde pluspunten zijn onder meer de hoge beeldkwaliteit, de lange accuduur en het goede geluid. Verder vinden gebruikers het prettig dat er al een stylus is inbegrepen. Handig voor wie graag tekeningen of handgeschreven notities maakt. Het lcd-scherm telt 1920 × 1200 pixels. De resolutie is weliswaar wat lager vergeleken met die van duurdere modellen, maar je kunt nog altijd films in Full-HD-kwaliteit streamen. De beelden ogen op het 11inch-scherm dan ook scherp. Ondanks de lage aanschafprijs heeft deze stevige tablet een metalen behuizing.

Voor het opslaan van apps en eigen data bevat de Tab M11 128 GB intern geheugen. Breid dat desgewenst uit met een eigen microSD-kaart van maximaal 1 TB. Het rekencentrum bestaat uit de veelgebruikte MediaTek Helio G88-processor en 4 GB werkgeheugen. Voor basistaken als e-mailen, internetten, webwinkelen en video's streamen is dat ruimschoots voldoende. Nuttig om te weten is dat Lenovo tot januari 2028 software-updates levert, zodat je het apparaat de komende jaren veilig kunt blijven gebruiken.

Het Nederlandse Fairphone vernieuwt zijn Fairbuds XL-hoofdtelefoon. De 2025-editie ziet er fris uit en moet beter geluid bieden dan zijn voorganger. In deze review lees je hoe de 249 euro kostende hoofdtelefoon bevalt.

Fairphone staat bekend om zijn focus op duurzame producten, gemaakt van zo eerlijk gewonnen grondstoffen en in elkaar gezet door Aziatische fabrieksarbeiders die beter behandeld en betaald worden dan gemiddeld in sector. Fairphone's producten zijn daarom wat duurder dan veel concurrerende producten, maar het duurzame karakter kan je wel een beter gevoel geven.

Modulair ontwerp

Als je minder geeft om deze vorm van duurzaamheid, kan de Fairphone Fairbuds XL (2025) nog steeds interessant zijn. Deze hoofdtelefoon is namelijk ook duurzaam voor jou als gebruiker. Je kunt belangrijke onderdelen van de hoofdtelefoon zelf loshalen en vervangen. Fairphone verkoopt reserve-onderdelen via zijn webwinkel, variërend van een batterij en hoofdband tot oorschelpen. De prijzen zijn sympathiek en de uitlegvideo's duidelijk. Bovendien heb je geen speciaal gereedschap nodig om een eventuele reparatie uit te voeren. Echt iedereen die de uitlegvideo bestudeert, lukt het. Mooi, want dankzij deze filosofie kun je de Fairbuds XL (2025) langer blijven gebruiken dan een niet-repareerbare hoofdtelefoon. Dat is op zijn beurt ook weer beter voor het milieu, omdat je een elektronica-aankoop uitstelt.

©Rens Blom

©Rens Blom

Heb je al een Fairbuds XL (2023), dan kun je die upgraden. Fairphone verkoopt de vernieuwde drivers (die beter geluid bieden) en oorkussens (die prettiger dragen) los en heeft ze zo gemaakt dat je ze in je bestaande hoofdtelefoon kunt stoppen. Een bijzondere strategie die wij wel waarderen.

Draagcomfort

Als hoofdtelefoon zelf bevalt de Fairbuds XL (2025) goed, zonder op te vallen in dit prijssegment. Hij draagt comfortabel, is opvouwbaar en heeft knopjes bij de oorschelpen die goed op de tast vindbaar zijn. Via de knopjes kun je bijvoorbeeld de ANC-modus inschakelen, die omgevingsgeluiden dempt. De ANC-modus van de Fairphone-hoofdtelefoon werkt aardig maar kan zeker niet tippen aan die van sommige concurrenten. Sony's WH-1000XM5 is al wat ouder, maar kost nu evenveel als de Fairbuds XL (2025) en biedt duidelijk betere onderdrukking van omgevingsgeluiden. Een dergelijke vergelijking kunnen we ook maken voor de transparantiemodus, die omgevingsgeluiden realistisch moet binnenlaten. Deze modus is handig als je de hoofdtelefoon draagt tijdens het fietsen of wandelen.

De accu gaat bij ons gebruik circa 28 uur mee. Een nette score voor een midrange tot afgeprijsde premium hoofdtelefoon. Opladen duurt best lang via de usb-c-poort. Overigens kun je via een geschikte usb-c-kabel ook bedraad muziek luisteren als je de hoofdtelefoon koppelt met bijvoorbeeld je smartphone.

©Rens Blom

Geluidskwaliteit

Het belangrijkste onderdeel van een hoofdtelefoon is zijn geluidskwaliteit. De Fairbuds XL (2025) klinken overwegend goed, zeker voor wie populaire muziek luistert via streamingdiensten als Spotify. De bas van de hoofdtelefoon vinden we echter wat beperkt, ook al zegt Fairphone dat de bas is verbeterd ten opzichte van de Fairbuds XL uit 2023. De vorige hoofdtelefoon hebben we niet bij de hand, dus wij kunnen deze vergelijking niet maken. Voor podcasts is de 2025-editie van de hoofdtelefoon prima geschikt.

©Rens Blom

Fairbuds-app

Fairphone biedt een gratis smartphone-app waar je de hoofdtelefoon aan kunt koppelen. Deze app is vernieuwd bij de lancering van de Fairbuds XL (2025) en dat was naar onze mening hard nodig. De vorige app had namelijk een onlogische en beperkte equalizer. In de nieuwe app kun je het geluid meer naar eigen hand instellen. De app kan de software van de hoofdtelefoon ook updaten. Verder is de app nog steeds vrij basaal in vergelijking met de apps van merken als Sony en JBL, maar dat komt vooral omdat de Fairbuds XL (2025) weinig poespas biedt.

©Rens Blom

Conclusie: Fairphone Fairbuds XL (2025) kopen?

De Fairphone Fairbuds XL (2025) is niet de hoofdtelefoon met de beste prijs-kwaliteitsverhouding, want voor 249 euro koop je modellen die beter klinken en geavanceerdere functies hebben. Maar die hoofdtelefoons kun je matig tot niet zelf repareren als er een defect optreedt. Juist op dat vlak heeft Fairphone een grote troef in handen, want de Fairbuds XL (2025) kun je grotendeels zelf repareren. Bovendien is de hoofdtelefoon zo duurzaam mogelijk gemaakt. De hoofdtelefoon heeft zo een duidelijke doelgroep: mensen die duurzaamheid belangrijker vinden dan het beste geluid of de meeste snufjes. Voor die doelgroep is het goed om te weten dat de Fairbuds XL (2025) een prima indruk achterlaat.