ID.nl logo
Review TCL 98X955 - Nieuwe kampioen in helderheid
Huis

Review TCL 98X955 - Nieuwe kampioen in helderheid

TCL gooide dit jaar al hoge ogen met zijn knappe en betaalbare min-led-tv's. Nu voegt de tv-maker ook nog een hele reeks ultragrote schermformaten aan de line-up toe. Die gingen we bekijken én testen in Warschau. De 98X955, het absolute topmodel liet daarbij een zeer goede indruk na.

Fantastisch
Conclusie

Projectoren hebben hun charme, maar de TCL 98X955 steekt hen de loef af. Niet alleen biedt deze tv prachtig beeld, hij heeft meer licht en meer contrast dan heel wat projectoren en is daardoor perfect bruikbaar bij verduistering of bij veel omgevingslicht. Die prestaties dankt hij aan maar liefst 5.184 zones in de miniled-achtergrondverlichting. Hij ondersteunt verder ook nog eens HDR10+ en Dolby Vision, wat beeld betreft heeft hij dus een indrukwekkend pakket eigenschappen. Het nieuwe scherpte algoritme mag wat bescheidener afgesteld worden, en dynamische tonemapping mag beter. Maar zolang je beide instellingen beter uitgeschakeld laat, is dat geen zwaar minpunt. Sport, film en games, het kan allemaal op deze tv. Voor een topmodel betaal je wel wat meer, maar deze is het waard.

Plus- en minpunten
  • Uitstekend zwartdetail
  • Onovertroffen piekhelderheid en prachtig contrast
  • Ondersteunt Dolby Vision IQ én HDR10+
  • Tonemapping benadeelt contrast (maar kan uitgeschakeld worden)
  • Slechts twee HDMI 2.1-aansluitingen
  • Scherpte accentueert detail te sterk

TCL 98X955

  • Adviesprijs: 5.999 euro
  • Wat: Ultra HD LCD-tv (MiniLED FALD, 96x54 zones, Quantum Dot**)
  • Schermformaat:** 98 inch (249 cm), vlak
  • Aansluitingen: 4x HDMI (2x v2.0, 2x v2.1, eARC/ARC, ALLM, VRR, 4K120), 1x optisch digitaal uit, 1x USB, 2x antenne, Bluetooth (A2DP, HID)
  • Extra’s: Dolby Vision IQ, HDR10+, HDR10, HLG, WiFi (802.11b/g/n/ac/ax) ingebouwd, Google TV (Android 12), USB/DLNA-mediaspeler, Airplay 2, DVB-T2/C/S2, CI+-slot
  • Afmetingen: 2180 x 1286 x 420 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 68,6 kg (incl. voet)
  • Verbruik: SDR 195 (G) / HDR 525 watt (G)

Als we deze televisie zouden moeten beschrijven, dan zijn de woorden groot en slank zeer toepasselijk. Dat deze 98-inch-televisie groot is, spreekt voor zich Maar als je een blik werpt op het profiel, dan zul je verrast zijn over hoe dun deze televisie is. De 98X955 is mooi afgewerkt in een hoekig slim design en staat op twee brede metalen voeten die in hoogte verstelbaar zijn. De vlakke achterzijde is versierd met een vierkantjespatroon. Kabels kun je wegleiden langs de voeten.

Weinig HDMI-poorten

We vinden het jammer dat je zelfs op een topmodel zoals dit nog steeds tevreden moet zijn met twee HDMI 2.1-aansluitingen met 48Gbps bandbreedte. De resterende twee HDMI-aansluitingen zijn 2.0-versies. Wat wel een goede beslissing is, TCL gebruikt een van die hdmi 2.0-poorten om ARC/eARC aan te bieden, daardoor blijven de twee hdmi 2.1-poorten vrij voor je gaming-noden. Als gamer krijg je ondersteuning voor ALLM, VRR (HDMI VRR, AMD FreeSync Premium) en 4K120.

NVDIA G-Sync compatible staat niet in de lijst met specificaties, maar de kans is reëel dat dat wel werkt maar we konden dit niet testen. , we konden het helaas niet testen. De input-lag bedroeg 17,9ms (in 4K60). Verder vinden we enkel nog digitaal optische audio-uitgang, ethernet, een enkelvoudige tv-tuner, en een USB-poort. Al deze ingangen wijzen naar de zijkant.

Op deze televisie zit geen hoofdtelefoonaansluiting, daarvoor ben je aangewezen op bluetooth. Ook de composiet video-poort en stereo cinch-ingang is verdwenen, maar laten we eerlijk zijn, op deze tv wil je echt geen composiet videosignaal bekijken.

Ook belangrijk om te weten: je kunt live-tv niet pauzeren of opnemen met deze televisie, want de usb-poort kan alleen maar dienen voor het afspelen van media of als extra opslagruimte voor Google TV-apps. TCL heeft een extra usb 3.0-poort voorzien aan de uiterste rand van het toestel; handig, want zo hoef je niet aan de achterkant van je tv te prutsen om een usb-stick aan te sluiten.

Ruim aanbod van content op Google TV

Als smart tv-platform gebruikt TCL Google TV. Voor een volledig overzicht van de mogelijkheden kun je terecht in ons artikel over Google TV. Kort samengevat: is de Google TV interface erg vlot in gebruik, en biedt hij het ruimste aanbod apps op de markt. Er is bovendien ondersteuning voor Chromecast en Airplay 2. Het home-scherm geeft overmatig veel plaats aan gesponsorde content, en bevat verder alleen onderaan de rij van je favoriete apps. De aanbevelingen verder onderaan zijn best handig, vermits ze gesorteerd zijn per genre, en uit verschillende diensten komen. Zowel de ingangen als een reeks belangrijke instellingen zet je met een druk op een knop onderaan op het scherm. Die twee lijsten kan je ook helemaal personaliseren.

De X955 wordt geleverd met een meer luxe uitvoering van de afstandsbediening. Die heeft een zilveren kleur en vlakkere toetsen, maar is qua layout identiek aan het model dat je bijvoorbeeld ook bij de C845 vindt. De afstandsbediening heeft een numeriek toetsenblok, een ingebouwde microfoon, en zes app-toetsen onderaan. De layout is logisch en goed georganiseerd.

Veel contrast door meer dan 5.000 zones

Het ziet er naar uit dat de tijd waarin we tevreden moesten zijn met 100 segmenten echt wel verleden tijd is. Een toestel zoals de TCL 65C845 pakt al uit met 576 segmenten, maar voor dit extra grote topmodel is er aanzienlijk hoger gemikt. De achtergrondverlichting is onderverdeeld in 96x54 zones, jawel dat zijn er 5.184! Dat maakt het mogelijk om intense lichtaccenten en diep, haast perfect zwart te combineren in één beeld.

Het lcd-paneel heeft een eigen ANSI-contrast van 7.020:1 en met de dimming geactiveerd haalt de tv vlotjes de 44.000:1 of hoger. En dat bovendien ook nog zonder overduidelijke halo’s of zonegrenzen. In SDR is daar werkelijk geen sprake van, zelfs in de extreme contrasten van HDR is het zeer uitzonderlijk. Alleen als je een beetje vanuit een hoek kijkt, zou het in dergelijke beelden kunnen zien. Het VA-paneel heeft overigens een goede kijkhoek voor kleur, en verliest een beetje contrast vanuit een hoek. Ook in de allerdonkerste beelden toont de TCL zich van zijn beste kant. Die beelden bewaren zeer goed alle schaduwnuances, zelfs in de aartsmoeilijke testscène uit House of Dragons.

Ongeziene helderheid

Elk van die dimmingzones bevat één miniled, een geavanceerde lichtbron met een vernieuwde polymeer lens. Daarmee kan TCL een piekhelderheid leveren van 2.535 nits op het 10% venster, en 925 nits op een volledig wit scherm. Maar dat is niet alles, op kleinere vensters kan de tv de piekhelderheid boosten tot 5.270 nits. Daarmee is De X955 de nieuwe helderheidskampioen. Het kleurbereik haalt 94% P3, dus ook dat zit prima. Met zoveel helderheid, een uitmuntend contrast en ruim kleurbereik is het snel duidelijk dat HDR-beelden er nog nooit zo goed hebben uitgezien. De Film-beeldmode is bovendien uitstekend gekalibreerd, zowel in de grijsschaal als kleurweergave.

De enige opmerking die we hebben, is dat de Dynamische tonemapping beter moet. Die maakt het beeld namelijk vaak wat helderder en ontneemt op die manier wat contrast, zelfs als we de laagste instelling selecteren. Gelukkig heeft de tv die dynamische tonemapping voor HDR10 nauwelijks nodig dankzij zijn hoge piekhelderheid. Laat die instelling dus vooral uitgeschakeld. De tv ondersteunt ook HDR10+ en Dolby Vision, en onze Dolby Vision fragmenten waren voorbeeldig.

Goede beeldbewerking

De gloednieuwe Pentonic-chipset bevat een aantal verbeteringen zoals verbeterde weergave van subtiele gradaties, en meer schaduwnuances. Die twee eigenschappen bleken ook uit de testen. De tv biedt heel veel zwartdetail, ook in erg uitdagende en donkere HDR-beelden. Om kleurstroken in subtiele gradiënten te vermijden heeft hij een nieuw filter. Ook dat bleek efficiënt, al bleken de ergste gevallen nog steeds te hoog gegrepen. Je kunt het filter een versnelling hoger schakelen maar dan wist hij te veel detail weg.

Onkyo-audio We hadden dit keer geen goede omstandigheden om de audio van deze televisie te testen, dus dit hebben we niet kunnen meewegen in ons eindresultaat. Wel kunnen we je vertellen dat de X955 is uitgerust met een 4.2.2-configuratie die in totaal goed is voor 80W. Hij ondersteunt verder ook Dolby Atmos, DTS:X en DTS Virtual:X.

De enige verbetering waar wat ons betreft nog wat aan gesleuteld moet worden is een nieuw AI-scherpte algoritme dat detail accentueert. Dat bleek iets ijverig te werk te gaan. Hou de scherpte-instelling op nul, dan vermijd je problemen. Andere prestaties zoals upscaling, deinterlacing en ruisonderdrukking scoorden prima.

De X955 kreeg - net als de eerder geteste C845 en C745 - een lcd-paneel dat een verversingssnelheid van 144Hz aankan in 4K, en zelfs tot 240Hz kan gaan in full-hd. Die modes zijn hoofdzakelijk belangrijk voor pc-gamers, maar je kunt die mode ook activeren in 4K, voor al je ander beeldmateriaal mits je wat verticale resolutie opgeeft. Op het 65 inch-model vonden we die optie een te overwegen compromis. Maar op dit grote formaat kiezen we ervoor om het uit te laten staan om geen detail te verliezen. De bewegingsscherpte is in elk geval erg goed. Snelle actiebeelden blijven erg scherp, met een enkel een fijne vage rand rond bewegende objecten. Heb je een hekel aan schokken in het beeld als de camera snel beweegt, activeer dan motion interpolation, die levert goede resultaten. Slechts occasioneel of bij hele snelle bewegingen blijft er wat schokken achter.

Andere modellen De volledige line-up van TCL line-up van ultragrote schermen bevat vier modellen. De 98X955 is prijzig, maar er zijn alternatieven. Naarmate je lager gaat in de modellen krijg je hoofdzakelijk minder piekhelderheid en minder dimmingzones en dus wat minder contrast. TCL is vrij goed in het onderdrukken van mogelijk zichtbare zonegrenzen, maar naarmate je minder zones hebt neemt dat risico natuurlijk toe. De P745 gebruikt global dimming en beschikt dus niet over verschillende zones. 

Conclusie

Projectoren hebben hun charme, maar de TCL 98X955 steekt hen de loef af. Niet alleen biedt deze tv prachtig beeld, hij heeft meer licht en meer contrast dan heel wat projectoren en is daardoor perfect bruikbaar bij verduistering of bij veel omgevingslicht. Die prestaties dankt hij aan maar liefst 5.184 zones in de miniled-achtergrondverlichting.

Hij ondersteunt verder ook nog eens HDR10+ en Dolby Vision, wat beeld betreft heeft hij dus een indrukwekkend pakket eigenschappen. Het nieuwe scherpte algoritme mag wat bescheidener afgesteld worden, en dynamische tonemapping mag beter. Maar zolang je beide instellingen beter uitgeschakeld laat, is dat geen zwaar minpunt. Sport, film en games, het kan allemaal op deze tv. Voor een topmodel betaal je wel wat meer, maar deze is het waard.

▼ Volgende artikel
Negen manieren om je cyberhygiëne op orde te brengen
© Serhii_Akhtemiichuk | Ахтем - stock.adobe.com
Huis

Negen manieren om je cyberhygiëne op orde te brengen

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Dit gaan we doen

In dit artikel laten we negen manieren zien om je digitale weerbaarheid op te bouwen. Bij elke manier zie je wat je kunt instellen én welk gedrag daarbij helpt. Ze vormen samen een stevige basis voor een digitale routine die vooral voorkomt dat problemen ontstaan. Want voorkomen is... juist!

Lees ook: Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Urgentie en vreemde url's: dat moet je aan het denken zetten.

Moderne dreigingen

Hedendaagse cyberdreigingen zijn vaak uiteenlopend en complex. Beveiliging vraagt niet alleen om een technische aanpak, maar ook om enig inzicht in hoe zulke aanvallen verlopen. Zo worden met deepfakes (en cheapfakes) geloofwaardige audio- of videobestanden gemaakt, meestal via generatieve AI, waarin bijvoorbeeld leidinggevenden of kennissen worden nagebootst. Deze technieken worden ook gebruikt voor identiteitsfraude bij financiële transacties en social-mediaprofielen. Op onder meer www.mediawijsheid.nl/deepfake/ vind je hierover extra informatie. MFA-bypasses zijn juist gericht op het omzeilen van tweestapsverificatie, bijvoorbeeld via 'MFA fatigue' (slachtoffers overspoelen met pushmeldingen tot ze er uit frustratie toch één goedkeuren) of 'session hijacking' (met gestolen cookies nemen aanvallers een actieve surfsessie over zonder herauthenticatie). Daarnaast bestaan er sluwe phishingtechnieken, zoals vishing (voice-phishing met AI-spraaksynthese) en spear-phishing (hypergepersonaliseerde en daardoor geloofwaardige mails op basis van social-media-informatie). Bij zero-click-exploits hoeven slachtoffers zelfs niets te doen: vaak met behulp van AI worden onbekende kwetsbaarheden in besturingssystemen of apps opgespoord, zoals WhatsApp, waarna één malafide bericht al toegang of malware-installatie mogelijk maakt.

View post on TikTok

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Microsoft Authenticator: TOTP-verificatie voor 2FA.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Voor dagelijks gebruik meld je je het beste als standaardgebruiker aan.

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Je kunt de toegang beperken, zowel op lokaal als op shareniveau.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

UniGetUI maakt batch-updates met één muisklik mogelijk.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Windows Home heeft op moderne computers een optie voor apparaatversleuteling.

Ook goed voor je privacy:

Een anti-meekijk-screenfilter voor je laptop of monitor

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Duplicati is een veelzijdige back-uptool met een overzichtelijke webinterface.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Routerfuncties als UPnP zijn handig, maar niet veilig.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Poorten 22 (ftp) en 80 (http) geven thuis, maar zijn wel gesloten.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 robuuste sporthorloges voor een mooie prijs
© www.peopleimages.com
Gezond leven

Waar voor je geld: 5 robuuste sporthorloges voor een mooie prijs

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.