TCL gooide dit jaar al hoge ogen met zijn knappe en betaalbare min-led-tv's. Nu voegt de tv-maker ook nog een hele reeks ultragrote schermformaten aan de line-up toe. Die gingen we bekijken én testen in Warschau. De 98X955, het absolute topmodel liet daarbij een zeer goede indruk na.

Als we deze televisie zouden moeten beschrijven, dan zijn de woorden groot en slank zeer toepasselijk. Dat deze 98-inch-televisie groot is, spreekt voor zich Maar als je een blik werpt op het profiel, dan zul je verrast zijn over hoe dun deze televisie is. De 98X955 is mooi afgewerkt in een hoekig slim design en staat op twee brede metalen voeten die in hoogte verstelbaar zijn. De vlakke achterzijde is versierd met een vierkantjespatroon. Kabels kun je wegleiden langs de voeten.

Weinig HDMI-poorten

We vinden het jammer dat je zelfs op een topmodel zoals dit nog steeds tevreden moet zijn met twee HDMI 2.1-aansluitingen met 48Gbps bandbreedte. De resterende twee HDMI-aansluitingen zijn 2.0-versies. Wat wel een goede beslissing is, TCL gebruikt een van die hdmi 2.0-poorten om ARC/eARC aan te bieden, daardoor blijven de twee hdmi 2.1-poorten vrij voor je gaming-noden. Als gamer krijg je ondersteuning voor ALLM, VRR (HDMI VRR, AMD FreeSync Premium) en 4K120.

NVDIA G-Sync compatible staat niet in de lijst met specificaties, maar de kans is reëel dat dat wel werkt maar we konden dit niet testen. , we konden het helaas niet testen. De input-lag bedroeg 17,9ms (in 4K60). Verder vinden we enkel nog digitaal optische audio-uitgang, ethernet, een enkelvoudige tv-tuner, en een USB-poort. Al deze ingangen wijzen naar de zijkant.

Op deze televisie zit geen hoofdtelefoonaansluiting, daarvoor ben je aangewezen op bluetooth. Ook de composiet video-poort en stereo cinch-ingang is verdwenen, maar laten we eerlijk zijn, op deze tv wil je echt geen composiet videosignaal bekijken.

Ook belangrijk om te weten: je kunt live-tv niet pauzeren of opnemen met deze televisie, want de usb-poort kan alleen maar dienen voor het afspelen van media of als extra opslagruimte voor Google TV-apps. TCL heeft een extra usb 3.0-poort voorzien aan de uiterste rand van het toestel; handig, want zo hoef je niet aan de achterkant van je tv te prutsen om een usb-stick aan te sluiten.

Ruim aanbod van content op Google TV

Als smart tv-platform gebruikt TCL Google TV. Voor een volledig overzicht van de mogelijkheden kun je terecht in ons artikel over Google TV. Kort samengevat: is de Google TV interface erg vlot in gebruik, en biedt hij het ruimste aanbod apps op de markt. Er is bovendien ondersteuning voor Chromecast en Airplay 2. Het home-scherm geeft overmatig veel plaats aan gesponsorde content, en bevat verder alleen onderaan de rij van je favoriete apps. De aanbevelingen verder onderaan zijn best handig, vermits ze gesorteerd zijn per genre, en uit verschillende diensten komen. Zowel de ingangen als een reeks belangrijke instellingen zet je met een druk op een knop onderaan op het scherm. Die twee lijsten kan je ook helemaal personaliseren.

De X955 wordt geleverd met een meer luxe uitvoering van de afstandsbediening. Die heeft een zilveren kleur en vlakkere toetsen, maar is qua layout identiek aan het model dat je bijvoorbeeld ook bij de C845 vindt. De afstandsbediening heeft een numeriek toetsenblok, een ingebouwde microfoon, en zes app-toetsen onderaan. De layout is logisch en goed georganiseerd.

Veel contrast door meer dan 5.000 zones

Het ziet er naar uit dat de tijd waarin we tevreden moesten zijn met 100 segmenten echt wel verleden tijd is. Een toestel zoals de TCL 65C845 pakt al uit met 576 segmenten, maar voor dit extra grote topmodel is er aanzienlijk hoger gemikt. De achtergrondverlichting is onderverdeeld in 96x54 zones, jawel dat zijn er 5.184! Dat maakt het mogelijk om intense lichtaccenten en diep, haast perfect zwart te combineren in één beeld.

Het lcd-paneel heeft een eigen ANSI-contrast van 7.020:1 en met de dimming geactiveerd haalt de tv vlotjes de 44.000:1 of hoger. En dat bovendien ook nog zonder overduidelijke halo’s of zonegrenzen. In SDR is daar werkelijk geen sprake van, zelfs in de extreme contrasten van HDR is het zeer uitzonderlijk. Alleen als je een beetje vanuit een hoek kijkt, zou het in dergelijke beelden kunnen zien. Het VA-paneel heeft overigens een goede kijkhoek voor kleur, en verliest een beetje contrast vanuit een hoek. Ook in de allerdonkerste beelden toont de TCL zich van zijn beste kant. Die beelden bewaren zeer goed alle schaduwnuances, zelfs in de aartsmoeilijke testscène uit House of Dragons.

Ongeziene helderheid

Elk van die dimmingzones bevat één miniled, een geavanceerde lichtbron met een vernieuwde polymeer lens. Daarmee kan TCL een piekhelderheid leveren van 2.535 nits op het 10% venster, en 925 nits op een volledig wit scherm. Maar dat is niet alles, op kleinere vensters kan de tv de piekhelderheid boosten tot 5.270 nits. Daarmee is De X955 de nieuwe helderheidskampioen. Het kleurbereik haalt 94% P3, dus ook dat zit prima. Met zoveel helderheid, een uitmuntend contrast en ruim kleurbereik is het snel duidelijk dat HDR-beelden er nog nooit zo goed hebben uitgezien. De Film-beeldmode is bovendien uitstekend gekalibreerd, zowel in de grijsschaal als kleurweergave.

De enige opmerking die we hebben, is dat de Dynamische tonemapping beter moet. Die maakt het beeld namelijk vaak wat helderder en ontneemt op die manier wat contrast, zelfs als we de laagste instelling selecteren. Gelukkig heeft de tv die dynamische tonemapping voor HDR10 nauwelijks nodig dankzij zijn hoge piekhelderheid. Laat die instelling dus vooral uitgeschakeld. De tv ondersteunt ook HDR10+ en Dolby Vision, en onze Dolby Vision fragmenten waren voorbeeldig.

Goede beeldbewerking

De gloednieuwe Pentonic-chipset bevat een aantal verbeteringen zoals verbeterde weergave van subtiele gradaties, en meer schaduwnuances. Die twee eigenschappen bleken ook uit de testen. De tv biedt heel veel zwartdetail, ook in erg uitdagende en donkere HDR-beelden. Om kleurstroken in subtiele gradiënten te vermijden heeft hij een nieuw filter. Ook dat bleek efficiënt, al bleken de ergste gevallen nog steeds te hoog gegrepen. Je kunt het filter een versnelling hoger schakelen maar dan wist hij te veel detail weg.

De enige verbetering waar wat ons betreft nog wat aan gesleuteld moet worden is een nieuw AI-scherpte algoritme dat detail accentueert. Dat bleek iets ijverig te werk te gaan. Hou de scherpte-instelling op nul, dan vermijd je problemen. Andere prestaties zoals upscaling, deinterlacing en ruisonderdrukking scoorden prima.

De X955 kreeg - net als de eerder geteste C845 en C745 - een lcd-paneel dat een verversingssnelheid van 144Hz aankan in 4K, en zelfs tot 240Hz kan gaan in full-hd. Die modes zijn hoofdzakelijk belangrijk voor pc-gamers, maar je kunt die mode ook activeren in 4K, voor al je ander beeldmateriaal mits je wat verticale resolutie opgeeft. Op het 65 inch-model vonden we die optie een te overwegen compromis. Maar op dit grote formaat kiezen we ervoor om het uit te laten staan om geen detail te verliezen. De bewegingsscherpte is in elk geval erg goed. Snelle actiebeelden blijven erg scherp, met een enkel een fijne vage rand rond bewegende objecten. Heb je een hekel aan schokken in het beeld als de camera snel beweegt, activeer dan motion interpolation, die levert goede resultaten. Slechts occasioneel of bij hele snelle bewegingen blijft er wat schokken achter.

Conclusie

Projectoren hebben hun charme, maar de TCL 98X955 steekt hen de loef af. Niet alleen biedt deze tv prachtig beeld, hij heeft meer licht en meer contrast dan heel wat projectoren en is daardoor perfect bruikbaar bij verduistering of bij veel omgevingslicht. Die prestaties dankt hij aan maar liefst 5.184 zones in de miniled-achtergrondverlichting.

Hij ondersteunt verder ook nog eens HDR10+ en Dolby Vision, wat beeld betreft heeft hij dus een indrukwekkend pakket eigenschappen. Het nieuwe scherpte algoritme mag wat bescheidener afgesteld worden, en dynamische tonemapping mag beter. Maar zolang je beide instellingen beter uitgeschakeld laat, is dat geen zwaar minpunt. Sport, film en games, het kan allemaal op deze tv. Voor een topmodel betaal je wel wat meer, maar deze is het waard.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.