Finale is al sinds jaar en dag letterlijk toonaangevend als de muzikale tegenhanger van Word.

Finale is al sinds jaar en dag letterlijk toonaangevend als de muzikale tegenhanger van Word. Waar u met Word echter tekst verwerkt (invoeren, verwijderen, wijzigen, kopiëren, verplaatsen) doet u dat in Finale met noten. Zelfs de gratis versie van Finale, Notepad geheten is krachtig genoeg om een aardig stukje muziek ten gehore te brengen. In deze workshop tonen we hoe.

©CIDimport

Stap 1

Surf naar www.kbsbv.nl/info_notepad.html en klik op Download Nu en vervolgens op Finale Notepad 2008. Vul uw gegevens in en klik op Verzend. Binnen enkele minuten ontvangt u een mail met daarin de downloadlink. Klik op de link en download het bestand NP2k8Win. zip (38,5 MB) naar een map naar keuze. Pak het zip-bestand uit en dubbelklik vervolgens op het zojuist uitgepakte NPWinSetup.exe. Vista-gebruikers geven eerst UAC-toestemming. Vervolgens klikt u op Next, I Agree, Next, Install en Finish. Dubbelklik nu op het pictogram Finale Notepad 2008 dat op uw Bureaublad is verschenen. Kopieer (Ctrl+C) het serienummer uit de ontvangen mail, plak (Ctrl+V) dit in het vak en klik twee maal op Continue. U komt nu in het midi-setup-venster.

©CIDimport

Stap 2

Notatieprogramma's als Finale werken met midi-bestanden. Dat betekent dat u bijvoorbeeld noten kunt inspelen via een op Midi In aangesloten midi-keyboard en uw spel kunt terughoren via een op Midi Out aangesloten synthesizer. Standaard laten we midi-muziek echter via de geluidskaart klinken. Wie een geluidskaart met goede midi-instrumenten heeft kan deze bij Midi Out selecteren, maar de Softsynth die bij Finale wordt geleverd voldoet ook. We klikken daarom op OK. In het volgende scherm klikken we op Annuleren, want we gaan nog niet zelf muziek invoeren. Surf naar www.bachcentral.com/BachCentral/midiindexcomplete.html en rechtsklik op Toccata and Fugue in D minor (onder Version 1). Kies Opslaan Als en sla het bestand toccata1.mid op in een map naar keuze. Kies in Finale Notepad voor File, Open. Zet Bestandstype op Midi en open het zojuist gedownloade midibestand. Dit verschijnt nu in notenschrift.

©CIDimport

Stap 3

Net als in een tekstverwerker deelt Finale Notepad het document in in pagina's. Op de eerste pagina ziet u twee dubbele en twee enkele notenbalken met namen er voor. Doorgaans staan hier instrumentnamen, maar in dit geval hebben de termen te maken met het kerkorgel waarvoor het stuk bedoeld is. Onderin beeld ziet u achter Page knoppen om door de muziek te bladeren. Wanneer u dit doet, ziet u dat deze namen niet terugkeren op de volgende pagina's. Deze worden geheel gebruikt voor de notenbalken. Hoogste tijd om eens te luisteren. Klik daarvoor op het Play-pictogram. U ziet nu een groene lijn die langs de noten beweegt zodat u op elk moment ziet waar u bent. U hoort ook dat het stuk op piano wordt gespeeld in plaats van kerkorgel. Stop het spelen met het Stop-pictogram en klik op Rewind. Kies vervolgens het menu Window, Instrument List.

©CIDimport

Stap 4

Het aanpassen van de klanken gebeurt in de kolom GM. Wanneer u daar op het driehoekje achter Acoustic Grand Piano klikt dan krijgt u een lijst met alle beschikbare klanken. Hier kiest u Church Organ. Omdat de eerste twee notenbalken (Swell) bij elkaar horen, verandert ook het instrument op de tweede regel. Verander op de zelfde manier de klank van Great en Pedal (Main Piston bevat geen noten, dus die laten we voor wat hij is). Ook kunnen we hier de positie van de instrumenten bepalen. Dat doen we door de getallen in de kolom Pan aan te passen (dubbelklikken en een ander getal intikken). Ook hier veranderen bij elkaar behorende balken samen. Geef bij Swell de waarde 96 en bij Pedal de waarde 32. Tot slot passen we de galm aan. Klik op het driehoekje achter Reverb Type en kies Large Hall. Vul bij Amount 50 in.

©CIDimport

Stap 5

Sluit het instrument-venster en speel het stuk opnieuw. Kijk, zo was het bedoeld: een kerkorgel met een fikse galm. Op deze manier kunt u van elk stuk - van een ander of van uzelf - de instrumentatie aanpassen. Zoals u ziet ontbreken titel en componist. Bij nieuwe stukken kunt u die als eerste invoeren, maar nu moeten we de tekst die er al staat aanpassen. Klik daarvoor op het Text-gereedschap (letter A) en dubbelklik op het witte vierkantje boven Title. Klik achter Title en toets Backspace om het woord Title te wissen. Tik nu 'Toccata & Fuga in d, BWV 565'. Verander op de zelfde manier het woord Composer in J.S. Bach.

©CIDimport

Stap 6

Hoogste tijd om het werk op te slaan. Kies File, Save As, geef de ingevoerde titel als bestandsnaam en klik op Opslaan. Het bestand wordt nu in Finale's eigen mus-formaat opgeslagen. Met de hier beschreven methode kunt u makkelijk aan (klassieke) bladmuziek komen want Finale heeft een prima afdrukfunctie. Voor de functies voor muziek invoeren en wijzigen kunnen we nu een nieuw stuk gaan maken. Kies File, New. Vul bij Titel in 'Mijn eerste hit' en bij Composer uw naam. Kies bij Page Size voor A4 en klik op Volgende. Nu moet u bepalen voor welke instrumenten het stuk bedoeld is. U kunt kiezen uit toetsinstrumenten (keyboards), stemmen (chorus), blaasinstrumenten, enzovoort. Klik op Piano en Add om een piano toe te voegen. Voeg ook Woodwinds, Flute toe en klik op Volgende.

©CIDimport

Stap 7

In dit scherm kiest u maatsoort en toonaard van uw stuk en de lengte in maten. Ons eerste meesterwerk telt acht maten in 4/4-maat en in C-groot (C major). Na een klik op Voltooien maakt Finale de lege pagina aan. Zoals u ziet is er een balk voor de fl uit en twee voor de piano (linker- en rechterhand of bas- en melodielijn, zo u wilt). In deze balken kunt u nu noten gaan invoeren. Voor we dat doen slaan we ons werk eerst op als 'Mijn Eerste Hit'.

©CIDimport

Stap 8

Noten invoeren is simpel. De tweede regel pictogrammen bevat - naast een gummetje - de belangrijkste noten en rusten. Kies een kwartnoot, zet deze ergens in de eerste maat en houd de linkermuisknop ingedrukt. U hoort nu de noot en kunt deze nog verhogen en verlagen. Laat u de knop los dan staat de noot er. Klikt u in een volgende maat dan worden niet-gevulde voorgaande maten opgevuld met rusten. Klikt u met een geselecteerd kruis- of molteken op een noot, dan wordt deze met een halve toon verhoogd of verlaagd en plaatst Finale automatisch een herstellingsteken. Noten aanpassen doet u door met dezelfde noot op een aan te passen noot te klikken. Klikt u niet op de noot maar er boven of er onder, dan ontstaan meerklanken. Tot slot zijn er schakelpictogrammen (aan/uit) om verlengde noten en triolen in te voeren. Door op met het gummetje op een noot te klikken wist u hem. Zo voert u snel een stuk muziek in.

Deze workshop komt uit Computer Idee nummer 25, jaargang 2009

Bij je zoektocht naar een vriezer zijn er verschillende zaken om op te letten. Denk bijvoorbeeld aan de ruimte waar je de vriezer wilt plaatsen – in de keuken of juist ergens anders, zoals de schuur of garage. Welk model past het beste? En wat zijn de technische verschillen tussen een inbouw- en een vrijstaand model?

Sta je op het punt een nieuwe vriezer te kopen? Dan kom je waarschijnlijk al snel voor een keuze te staan: ga je voor een inbouwvriezer of kies je toch liever voor een vrijstaand model? Op het eerste gezicht lijken ze misschien op elkaar, want ze doen in de basis hetzelfde: eten en drinken invriezen en koel bewaren. Toch zijn er flink wat verschillen tussen deze twee soorten, en het is handig om daar even goed naar te kijken voordat je beslist.

Locatie: keuken of ergens anders

Eén van de eerste dingen om over na te denken is waar je de vriezer wil plaatsen. Een inbouwvriezer is bedoeld om netjes weggewerkt te worden in een keukenkast. Je ziet ‘m dus bijna niet, omdat de deur van de vriezer schuilgaat achter een kastdeur. Dat ziet er strak uit, vooral als je keuken een rustige en moderne uitstraling heeft. Wel heb je dan dus een keuken nodig die daar op is voorbereid, met de juiste maten en ruimte om de vriezer in te bouwen.

Een vrijstaande vriezer kun je neerzetten waar je maar wilt, zolang er een stopcontact in de buurt is en het niet te warm of te koud wordt in de ruimte. Denk aan de bijkeuken, schuur of garage. Dit maakt een vrijstaande vriezer wat flexibeler in gebruik.

©ID.nl

De keuken is voor de meesten de meest logische plek voor een vriezer, maar hij kan ook ergens anders staan.

Is er op de plek waar de vrijstaande vriezer komt te staan genoeg ruimte? Dan kun je ook een ander model overwegen, zoals een liggende vriezer. Dat zijn vrieskisten die je van boven opent. Het voordeel van dergelijke vriezers is dat er vaak meer inpast, omdat de opslagruimte groter is en je meerdere lagen kunt vullen.

Installatie

Als je kiest voor een vrijstaande vriezer, is het installeren meestal een fluitje van een cent. Je zet ‘m neer, zorgt dat hij waterpas staat en steekt de stekker in het stopcontact. Bij een inbouwvriezer komt er wat meer bij kijken. Je moet namelijk zorgen dat alles goed past en dat het keukenfront netjes aan de vriezerdeur wordt bevestigd. Soms zijn er ook speciale scharnieren nodig. Wanneer je een keuken laat ontwerpen, kan er alvast rekening worden gehouden met een inbouwvriezer en kunnen de juiste deurelementen daar alvast op worden aangepast.

Hoe zit het met het stroomverbruik?

Vriezers staan dag en nacht aan, dus het stroomverbruik telt flink mee in je energierekening. Zowel inbouw- als vrijstaande modellen zijn tegenwoordig verkrijgbaar met een zuinige energieklasse, maar vrijstaande vriezers zijn over het algemeen net iets efficiënter. Dat komt doordat ze beter hun warmte kunnen afvoeren, omdat ze immers niet 'opgesloten' zitten. Als je de vriezer vaak gebruikt en er veel in bewaart, kan het op de lange termijn dus schelen in je energiekosten. Bij een inbouwvriezer moet je sowieso goed opletten dat er voldoende koele lucht in de inbouwnis komt en dat de warmte goed kan worden afgevoerd. De achterzijde van een nis waar een inbouwvriezer in wordt gezet is standaard altijd open, maar zorg ook voor voldoende ruimte tussen de muur en de inbouwvriezer, zodat de afgegeven warmte niet blijft hangen en goed kan worden afgevoerd.

©ID.nl

Geluidsproductie

Een vriezer maakt geluid, dat hoort erbij. Dat geluid is niet constant, maar meestal vooral hoorbaar als de compressor aanslaat. Toch kan het verschil maken waar hij staat en welk type je hebt of het geluid dat een vriezer produceert, storend is. Een inbouwvriezer hoor je doorgaans iets minder, omdat het geluid wordt gedempt door de keukenkast eromheen. Een vrijstaande vriezer kan net iets meer opvallen qua geluid, vooral als hij in de keuken staat en niet ergens apart. Benieuwd hoeveel geluid de vriezer naar keuze eigenlijk maakt? Van tevoren kun je op de site van het Europees productregister voor energie-etikettering zien wat de geluidsproductie van de gekozen vriezer in Decibel is.

Op het energielabel dat verplicht is voor alle vriezers en koelkasten, zie je direct wat de geluidsproductie is van het gekozen apparaat.

Schoonmaak en onderhoud

Kijken we naar de schoonmaak en het onderhoud van de vriezer, dan is er eigenlijk weinig verschil in hoe een inbouwvriezer of een gewone vriezer wordt schoongemaakt. Intern zijn beide kasten op dezelfde manier opgebouwd, maar aan de buitenzijde is dat toch anders. Een vrijstaande vriezer kun je bijvoorbeeld aan de achterzijde veel beter schoonmaken omdat je de vriezer makkelijker kunt verplaatsen. Bij een inbouwvriezer kan er na verloop van tijd wel veel meer stofophoping plaatsvinden en is het lastiger om de achterkant schoon te maken: daarvoor zul je toch echt de vriezer uit de nis moeten halen.

©ID.nl

Kostenplaatje

Als je kijkt naar de prijs, zijn vrijstaande vriezers meestal wat goedkoper dan inbouwmodellen met vergelijkbare eigenschappen. Bij een inbouwvriezer betaal je namelijk ook voor het inbouwsysteem en het strakkere ontwerp. Bovendien moet je bij vervanging vaak een model kiezen dat precies in je keukenkast past. Dat maakt de keuze beperkter en soms ook duurder. Verder hangt het ook af van het deursysteem dat je kiest voor een inbouwvriezer. Bij een deur-op-deursysteem waar de deur van de keukenkast direct op de deur van de vriezer wordt gemonteerd, zijn ook andere scharnieren nodig die het extra gewicht van de keukendeur kunnen dragen. Bij een glijsysteem is dat niet het geval, omdat in dat geval de deur van de keukenkast een eigen scharniersysteem heeft.

Staat je vriezer op een koude plek?

Niet elke vriezer werkt goed bij lage temperaturen. Als je van plan bent om je vriezer in een onverwarmde ruimte te zetten, zoals een schuur of garage, is het belangrijk om eerst na te gaan of het apparaat daar wel tegen kan. Vaak wordt gedacht dat een vriezer het juist beter doet als het buiten koud is, maar dat klopt niet altijd. Een vriezer moet voldoende warmte kunnen afvoeren, en bij te lage omgevingstemperaturen kan de thermostaat in de war raken, waardoor het apparaat minder goed of zelfs helemaal niet meer werkt. De meeste vriezers kunnen tot zo'n 10 graden Celsius als minimum temperatuur aan.

Sommige vriezers kunnen ook prima in een schuur of garage staan, maar alleen als de temperatuurspecificaties dit toelaten.

Om te bepalen of een vriezer geschikt is voor een koude ruimte, kijk je naar de klimaatklasse. Die vind je op het energielabel of in de productspecificaties. Klimaatklassen geven aan binnen welk temperatuurbereik een vriezer goed kan functioneren. De meest voorkomende klassen zijn SN, N, ST en T. Een vriezer met klimaatklasse SN (Subnormal) werkt bijvoorbeeld nog bij temperaturen vanaf 10 graden, terwijl sommige modellen die speciaal ontworpen zijn voor gebruik in onverwarmde ruimtes al functioneren vanaf 5 graden of zelfs lager. Fabrikanten geven dit meestal duidelijk aan.

Op het Europees productregister voor energie-etikettering kun je van alle producten zien wat de klimaatklasse en de minimale en maximale temperatuur is waardoor het apparaat geschikt is.

Vrijstaande vriezers zijn soms speciaal ontworpen voor dit soort omstandigheden, met aanpassingen aan de techniek en isolatie. Er zijn bijvoorbeeld modellen met zogeheten Freezer Guard- of Frost Protect-technologie, die juist wel goed blijven werken in koude omgevingen. Die zijn ideaal als je de vriezer bijvoorbeeld op zolder of in een onverwarmde bijkeuken wilt zetten.

Inbouwvriezers daarentegen zijn vrijwel altijd bedoeld voor gebruik binnenshuis, op plekken waar de temperatuur redelijk constant is, zoals in de keuken. Ze zijn meestal niet getest of ontworpen voor gebruik bij lage omgevingstemperaturen. Zet je zo’n vriezer toch in een koude ruimte, dan is de kans groot dat hij niet goed werkt of dat de levensduur wordt verkort.

©ID.nl

Een vriezer op zolder zetten kan een oplossing zijn bij ruimtegebrek in de keuken, maar vergeet ook niet dat hij ook helemaal naar boven moet worden gezet.

Tot slot is het goed om te bedenken dat ook vocht en vorst in onverwarmde ruimtes een rol kunnen spelen. Als de omgeving te vochtig is of als er bevriezingsgevaar ontstaat, kan dat schade veroorzaken aan de elektronica of het rubber van de deurafdichting. Het is dus altijd slim om niet alleen naar de temperatuur, maar ook naar de algemene omstandigheden van de ruimte te kijken voordat je besluit waar je de vriezer neerzet.

Verhuizing of herinrichting?

Als je nog niet zo lang op één plek woont of van plan bent te verhuizen, is het handig om te bedenken hoe flexibel je wilt zijn. Een vrijstaande vriezer kun je gemakkelijk meenemen of op een andere plek zetten. Een inbouwmodel zit vast in je keuken en is lastiger te verplaatsen of te vervangen. Dat maakt een vrijstaand model soms praktischer, en is een betere keuze als je je (keuken)inrichting regelmatig verandert.

Tot slot

Of je nu kiest voor een inbouw- of een vrijstaande vriezer, het belangrijkste is dat hij goed past bij jouw huishouden en wensen. Denk goed na over waar je hem wilt neerzetten, hoeveel ruimte je nodig hebt en hoe belangrijk je dingen als energieverbruik of uitstraling vindt. Door even de tijd te nemen en je goed te laten informeren, voorkom je dat je achteraf spijt krijgt van je aankoop. Zo weet je zeker dat je een vriezer kiest waar je jarenlang plezier van hebt.

De vakanties zijn begonnen en als je op weg gaat naar het zuiden, sta je al gauw vast, bijvoorbeeld op de Autoroute du Soleil.De gratis app Google Map sbeschikt over een set tools om je trip vlot te laten verlopen. Zo kun je bijvoorbeeld heel eenvoudig de verkeersdrukte volgen.

De laag Verkeer

Open Google Maps op je smartphone en geef het vertrekpunt en de bestemming in. Daarna tik je onderaan op Route. Boven de kaart kies je de manier hoe je je verplaatst: auto, tram, metro, te voet of per fiets. Onderaan de kaart lees je alvast de afstand en de reistijd. Tik daarna op het pictogram Lagen in de rechterbovenhoek van het scherm. In de groep Kaartgegevens selecteer je Verkeer. Hierdoor wordt de verkeerslaag over de Google Maps-kaart gelegd. Verlaat het gedeelte Lagen door op het kruisje in de rechterbovenhoek te tikken.

Op de kaart worden de wegen ingekleurd op basis van de actuele verkeersdichtheid. Groen betekent dat je op een normaal tempo kunt rijden. Oranje staat voor langzaam rijdend verkeer en rood betekent dat het verkeer stilstaat. Niet tevreden met de route die Google Maps heeft geselecteerd? Bekijk dan alle alternatieve routes die als grijze lijnen op het scherm worden weergegeven. Tik op een van de opties om een ​​alternatieve route te selecteren.

De verkeersdrukte wordt met kleuren weergegeven.

Live verkeer

Op de computer open je de webbrowser en surf je naar Google Maps. Weer zoek je de bestemming, zodat Maps de route tevoorschijn kan halen. Daarna beweeg je de muisaanwijzer over het pictogram Lagen linksonder. Klik op de laag met het label Verkeer. Opnieuw zal Google de wegen inkleuren volgens verkeersdrukte. Je kunt de weergave Live verkeer in- en uitschakelen door op de schakelaar in het onderste deel van het scherm te klikken.

Op de computer kun je de weergave Live verkeer in- en uitschakelen.

Meldingen ontvangen

Het is mogelijk om van Google Maps meldingen te ontvangen wanneer er drukte ontstaat in de buurt van een locatie die je in Maps hebt opgeslagen. Hiervoor tik je rechtsboven op het pictogram van je Google-account. Daarna kies je Instellingen en dan Meldingen. Op de iPhone controleer je of het schuifje bij Plaatsen en evenementen aanstaat. Op een Android-apparaat tik je bij Navigeren / Verkeer bij nabije evenementen op Aan of Alleen in de app.

Wil je verkeersupdates ontvangen over plaatsen die je hebt opgeslagen?