Welke soorten hoofdtelefoons zijn er?
Er zijn diverse soorten hoofdtelefoons en de drie hoofdcategorieën zijn in-ear, on-ear en over-ear. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten? Er zijn overigens ook nog meer pasvormen onder de zon, tijd dus om eens in de wondere wereld van koptelefoons te duiken!
Meld je aan voor het Koptelefoonwijzer Eindrapport 2024
Door het invullen van jouw naam en e-mailadres meld je je aan voor ontvangst van de Kieskeurig.nl Koptelefoonwijzer-resultaten. Tevens ben je ingeschreven voor de Kieskeurig.nl nieuwsbrief.
Laten we beginnen met de drie hierboven genoemde soorten hoofdtelefoons. Die zijn namelijk wel heel makkelijk van elkaar te onderscheiden! De in-ear stop je in je oor, de on-ear zit op je oor en de over-ear bedekt je hele oor. Van klein naar groot formaat dus eigenlijk. Ze hebben allemaal zo hun eigen voor- en nadelen. Bovendien zijn ze ook allemaal in een bedrade of draadloze uitvoering verkrijgbaar.
In-Ear
De in-ear – ook wel bekend als oordopje of oortje – druk je in je gehoorgang. Daar begint voor sommige mensen al meteen het eerste probleem. Heb jij namelijk een niet-gemiddeld oor, dan blijven die dingen vaak slecht zitten. Dat is extra vervelend als je dure draadloze in-ears hebt gekocht, want als er dan een uit je oor valt ben je ‘m mogelijk voorgoed kwijt.
Vandaar dat de meeste fabrikanten passtukjes meeleveren in diverse maten. Soms ook gemaakt van verschillend materiaal, in ieder geval siliconen en vaak ook nog een paar van meer ‘vormbaar’ traagschuim. Blijken de standaard passtukjes niet echte te werken, dan kun je ook kiezen voor in-ears die worden aangepast aan jou oor. Dat is meestal een erg dure grap en daarmee weggelegd voor professionals of de welbekende ‘happy few’.
Praktischer is dan een in-ear met oorhaakje te kiezen. Toch wordt dan mogelijk nooit een volledig luchtdichte afsluiting tussen dopje en gehoorgang gerealiseerd, wat een vereiste is voor een optimale geluidskwaliteit. Kortom: past het perfect bij jou, dan zit je best goed met deze dopjes!
Nadelen zijn er ook: de speelduur op een volle batterijlading is beduidend korter dan die van over-ear en on-ear hoofdtelefoons. Logisch, want er is immer veel minder ruimte voor een accu. Ook is er het punt hygiëne: hou de dopjes goed schoon en leen ze niet uit aan anderen. Want dan is er al snel sprake van oorsmeer- en bacterie-uitwisseling.
Op zoek naar kooptips? Lees ook ons artikel over de beste oordopjes van nu.
Draadloze oortjes zijn wat sneller leeg, maar onderweg ook makkelijker op te laden in hun opbergdoosje.
Laadcase
De met een in-ear meegeleverde laadcase (het doosje waar je de dopjes in bewaard) is in geval van draadloze exemplaren vaak óók voorzien van een lader. Zodra je de dopjes in het doosje stopt, worden ze dan weer (bij) geladen. Daarmee heb je ook onderweg een flinke tijd geen stopcontact nodig om toch te kunnen luisteren. Sommige van deze bewaardoosjes hebben ook een ingebouwde UV-LED die vervelende bacteriën wegwerkt.
On-ear
De on-ear is eigenlijk de makkelijkste hoofdtelefoon voor alledaags gebruik. Hij neemt relatief weinig ruimte in, zeker als het een opvouwbaar exemplaar betreft. Doordat de hoofdtelefoon op je oor drukt middels een zachte rand, wordt een goede afsluiting gerealiseerd. Kies je hier voor een draadloze variant, dan heb je alle bewegingsvrijheid. De geluidskwaliteit kan uitstekend zijn, als je niet voor het allergoedkoopste exemplaar gaat.
Veel bekende merken hebben tenminste één on-ear in hun assortiment. De speeltijd op een enkele batterijlading is meestal prima, je komt er de dag wel mee door! Waarbij geldt dat de steviger batterijcapaciteit ook een ander handig trucje mogelijk maakt. En dat is het kort snelladen voor 10 minuten of een kwartier, wat een speeltijd van tot alweer een paar uur oplevert. Een ‘thuiskomertje’ dus, in geval van muzikale nood.
On-ears zijn vaak lichter omdat de oorschelpen kleiner zijn.
Over-ear
De over-ear levert – vanzelfsprekend afhankelijk van de bouwkwaliteit – in principe de beste geluidskwaliteit. Niet voor niets blijken de beste koptelefoons uit onze tests allen over-ear-modellen te zijn!
Je hele oor past in de oorschelp, veelal gemaakt van een zacht materiaal. De oorkussens zorgen voor een aangenaam draagcomfort, waarbij er geen enkele druk op je oren is. In geval van een draadloos exemplaar is dit het type waarbij de meeste accuruimte beschikbaar is. Ofwel: er kunnen fysiek grotere oplaadbare batterijen in. En dat levert spectaculair lange speeltijden op een enkele lading op. Een hoofdtelefoon als de Sennheiser Momentum 4 speelt bijvoorbeeld maar liefst zo’n 60 uur op één lading!
Vaak is ook meer mogelijk qua bediening; zo wordt een van de oorschelpen vaak als aanraakgevoelig bedieningspaneel ingezet. Volume verhogen of verlagen, tracks skippen, telefoongesprekken opnemen en nog meer doe je via vingerbewegingen en (of) tikken.
Omdat de over-ears ook bij langdurig dragen comfortabel blijven én ze van nature al weinig omgevingsgeluid doorlaten is dit type hoofdtelefoon niet alleen bij uitstek geschikt om je in hoge(re) geluidskwaliteit onder te dompelen in muziek. Je ziet over-ears om dezelfde redenen standaard ook bij professionele gebruikers in bijvoorbeeld muziek- en radiostudio’s.
Een over-ear hoofdtelefoon, deze van JBL is speciaal voor kinderen bedoeld. Kleurrijk én ze kunnen niet te hard, om gehoorschade te voorkomen.
Bone-conduction
Tijd om dan maar eens een exoot voor te stellen: de bone transducer (of bone conductor). Die draag je meestal via een soort nekband-constructie, ook zijn er brillen met zo’n ding ingebouwd. Je plaatst ze niet op je oor, maar op het bot erachter (of ervoor). Wel kan je huid in dat geval gelukkig gewoon blijven. Het geluid wordt via dat bot naar je oren overgedragen.
Hét grote voordeel van deze constructie is, dat geluid van de buitenwereld altijd gewoon via je immers onbedekte gehoorgangen binnen komt. Dat maakt ze bij uitstek geschikt voor sporters die de straat op gaan. Je hoort dan immers altijd wat er om je heen gebeurt. Ook zijn er waterdichte uitvoeringen die gebruikt kunnen worden door zwemmers.
Nadeel is wel dat de geluidskwaliteit minder is, maar tijdens drukke activiteiten hoeft dat geen al te grote belemmering te zijn. Minder geschikt om echt van muziek in ultieme hi-fi-kwaliteit te genieten.
Aftershokz is het bekendste merk dat bone-conduction-oortjes produceert.
Draadloos of bedraad?
Hoewel de aanschaf van een puur draadloze hoofdtelefoon voor de meeste mensen tegenwoordig een no-brainer is, moet je je daarbij wel wat dingen realiseren. Een exemplaar zonder kabel is veelal volledig door de fabrikant aangepast, waarbij het geluid door een interne DSP (digitale signaalprocessor) en een passende versterker perfect getuned je gehoorgangen in wordt gestraald. Als de batterij onderweg onverhoopt eens leeg raakt, dan kun je vaak een audiokabel voor een bekabelde verbinding inprikken. Maar al even vaak zul je dan merken dat je hoofdtelefoon een heel stuk minder goed klinkt. Immers: de DSP werkt niet meer bij een lege accu en dat hoor je vaak héél goed!
Bedrade hoofdtelefoons zijn mechanisch vaak net weer wat anders opgebouwd, en wel zo dat ze ongeacht de aangesloten bron zo goed mogelijk onder alle omstandigheden klinken. Extra nadeel van draadloze hoofdtelefoons is, dat er áltijd een vorm van compressie wordt toegepast.
Lees ook: Haal het beste geluid uit je draadloze hoofdtelefoon
Ben je op zoek naar een optimale hoofdtelefoon voor bijvoorbeeld stationair gebruik thuis, kijk dan eens naar een bekabeld exemplaar. Gecombineerd met een koptelefoonversterker (vaak al aanwezig in je hifi) haal je daar vaak een uitstekende geluidskwaliteit uit! Draadloze hoofdtelefoons zijn dan weer bij uitstek geschikt voor meer mobiele toepassingen. Het is maar net wat je wilt!
Draadloos is met name bij oordopjes erg fijn, bijvoorbeeld tijdens het sporten.
ANC
ANC staat voor Active Noise Canceling. Tot nog niet eens zo heel lang geleden was dat een optie die behoorlijk wat extra kostte. Tegenwoordig is ANC bijna standaard op de middenklasse hoofdtelefoons. ANC zorgt ervoor dat omgevingsgeluiden stevig onderdrukt worden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van anti-geluid.
Het is met name effectief bij meer monotone geluiden, zoals motoren, verkeerslawaai, treingeluiden, vliegtuigen, geroezemoes enzovoort. Stemmen worden eveneens onderdrukt. Vaak minder efficiënt dan al de andere genoemde voorbeelden, maar als er ook muziek speelt hoor je ook iemand die rechtstreeks tegen je praat niet meer.
De betere ANC-systemen hebben daarom verschillende modi, waarvan eentje vaak met een tik op de oorschelp of een druk op de knop de ‘transparante’ modus activeert. Op dat moment wordt alles uit de omgeving aan geluid weer doorgelaten en kun je met mensen praten zonder je hoofdtelefoon af te zetten. Die modus is ook praktisch als je handsfree gesprekken aanneemt.
Praat je met ANC aan terug, dan hoor je je eigen stem nauwelijks en klinkt het alsof je in een doos met watten aan het praten bent. Dat wordt al snel heel vermoeiend; bovendien ga je ongemerkt al snel veel te hard praten.
Open of gesloten
Alle genoemde typen hoofdtelefoons (behalve de vreemde eend in de bijt in de vorm van de bone transducer) zijn levertbaar in gesloten en open uitvoering. Het overgrote deel wat je via de reguliere winkels koopt, zijn gesloten typen. Groot voordeel daarvan is dat ze weinig tot geen geluid uitstralen en een gesloten geluidsbubbel op je hoofd realiseren. De middenklassers en daarboven klinken veelal als een klok. Anno nu moet je echt moeite doen om heel beroerde exemplaren te vinden.
Wel hebben ze allemaal hun eigen ‘klank’, al dan niet gerealiseerd door die eerder genoemde DSP. Kies dus iets waarvan jij gelukkig wordt. Het nadeel van de gesloten hoofdtelefoon is dat deze – jawel – nogal gesloten klinkt. Daarmee bedoelen we dat het ruimtelijke beeld van luidsprekers ver te zoeken is. Ook dat kan kunstmatig geregeld worden via een DSP, maar die kunstmatige ademruimte klinkt niet voor iedereen even prettig. De open hoofdtelefoon ‘ademt’ ook naar buiten toe. Ze zijn herkenbaar aan een geluidsdoorlatend rasterwerk aan de buitenkant van de oorschelpen.
Inderdaad klinkt de open hoofdtelefoon veelal lekker ruimtelijk. ‘Open’ om de naam meteen maar eer aan te doen. Ga er echter nooit in alle onwetendheid mee in de trein of een andere ruimte waar mensen zitten mee luisteren. Het geluid wordt namelijk net zo had naar je oor als naar de omgeving uitgestraald. En dat is wel héél irritant voor die omgeving!
Open hoofdtelefoons zijn per definitie bedoeld voor privégebruik in een ruimte waar niemand last heeft van het ding. Vaak is het wat zoeken naar een open hoofdtelefoon, je kunt ervoor terecht bij de betere hifi-zaak. Een bekend merk dat open hoofdtelefoons levert in alle prijsklassen (vanaf ongeveer middenklasse) is Grado.
Luisteren
Er zijn nog meer technieken in zwang onder de motorkap. Zo zijn er magnetostatische hoofdtelefoons, die net weer wat anders werken dan traditionele hoofdtelefoons. Het verschil zit hem vooral in hoe de driver (zeg maar de mini-speaker) in de hoofdtelefoon wordt aangestuurd. Wat beter klinkt? Tja, dat is vooral een kwestie van eens vergelijkend gaan luisteren. In een winkel of op een ‘Can Jam’, wat een specifiek voor hoofdtelefoons bedoelde audioshow is.
Geen enkele techniek kan tegen je persoonlijk voorkeuren op. Wat voor de een het absolute summum van hoofdtelefoonluisteren is, is voor jou misschien maar meh. Zeker als je een wat duurdere hoofdtelefoon wilt kopen is luisteren voor aanschaf echt een must.
En nu toe aan een nieuwe koptelefoon?
Je vindt een brede selectie hoofdtelefoons op Bol.com
