Draadloze oortjes worden ook wel aangeduid als bluetooth-in-ears, headset of gewoon koptelefoon. Deze producten zijn in korte tijd enorm populair geworden, omdat ze het luisteren naar muziek nog toegankelijker en comfortabeler maken. Maar welke draadloze oortjes zijn de beste keuze?

Sinds Apple de AirPods introduceerde (en leven in de markt blies door de koptelefoonpoort systematisch te verwijderen), zijn de draadloze oortjes niet aan te slepen. Naast Apple zijn er veel fabrikanten die een graantje mee proberen te pikken. Zowel audiofabrikanten als smartphonefabrikanten komen regelmatig met nieuwe series en modellen. Bovendien zijn er talloze (relatief) onbekende Chinese merken die voor spotprijzen oortjes op de markt brengen.

©PXimport

Keuzestress

Zoveel fabrikanten, zoveel in-ear-modellen. Het is onbegonnen werk alle oortjes in deze vergelijkende test op te nemen. Daarom hebben we een selectie gemaakt van modellen die volgens ons echt de moeite waard zijn (of gewoonweg niet mogen ontbreken).

Vervangmarkt

De korte houdbaarheid van draadloze oortjes is een van de redenen waarom de markt zo lucratief is. Natuurlijk hebben bedrade oortjes ook snel last van kabelbreuk. Maar draadloze modellen bieden veel gebruiksgemak en extra functionaliteit, zoals ruisonderdrukking (ANC) en spraakbesturing.

Die beperkte houdbaarheid komt door de kleine accuutjes waar oortjes mee uitgerust zijn. Hoe kleiner de accu, hoe sneller deze door gebruik slijt. Hoe meer je de oortjes gebruikt, hoe sneller accuslijtage optreedt. Bij regelmatig gebruik merk je dit al na enige maanden en gaan oortjes zo’n twee à drie jaar mee. De headsets zijn zo ontworpen dat accuvervanging (of -reparatie) onbegonnen werk is. Dit houdt in dat bluetooth-in-ears en duurzaamheid onverenigbaar zijn.

©PXimport

Oordopjes verbinden

Een bluetooth-verbinding werkt compleet anders dan een bedrade verbinding. Omdat een dataconnectie gemaakt wordt, is er ook ruimte voor ander dataverkeer zoals spraakassistentie. Het accuutje in de oortjes maakt functies als ruisonderdrukking en een ambient-modus (waarbij omgevingsgeluid juist de ruimte krijgt) mogelijk. Deze technologieën zijn ingewikkeld en verschillen onderling enorm.

Nadeel van bluetooth is dat de dataverbinding beperkt is en het gedigitaliseerde muzieksignaal gecomprimeerd van toestel naar oortjes gebracht moet worden. Dat kost tijd, rekenkracht én geluidskwaliteit. Voor deze dataverbinding worden verschillende compressietechnieken gebruikt. Voorbeelden zijn SBC, Apt-X, AAC en LDAC. 

Welke compressie wordt gebruikt, is afhankelijk van de oortjes én het toestel waarmee je het audiomateriaal afspeelt. Gelukkig is bluetooth universeel, zodat je je geen zorgen hoeft te maken of je oortjes wel werken op alle apparaten. Je Apple AirPods sluit je bijvoorbeeld desgewenst gewoon aan op je Samsung smart-tv.

Dat betekent dat bluetooth-audio gebruiksvriendelijker is, maar niet per se beter. Tijdens het gamen kan de geluidsvertraging hinderlijk zijn, hoe minimaal deze ook is. Het gecomprimeerde geluid zorgt voor hoorbaar mindere geluidskwaliteit (ongeacht of je bluetooth-oortjes of -speakers gebruikt). 

Bovendien moet je rekening houden met de accuduur. Al hoeft die laatste misschien niet zo’n groot probleem te zijn: hoewel onderlinge verschillen in accuduur groot zijn, gaan bluetooth-in-ears zo’n vijf uur mee op een volle accu.

Apps voor oortjes

Veel, maar zeker niet alle, draadloze in-ears komen met een bijbehorende Android- of iOS-app. Deze apps zijn geen vereiste, je koppelt de oortjes gewoon via de bluetooth-instellingen van je afspeelapparaat. Je kunt de app wel gebruiken om je oortjes te configureren of zelfs te updaten. Want ja, ook oortjes krijgen updates. Bijvoorbeeld om functionaliteit te verbeteren, bugs te verwijderen of de geluidsafstelling te verbeteren.

Verder kun je in zo’n app (vaak) terecht voor een equalizer waarmee je het geluid op maat afstelt. Dit maakt niet altijd een even groot verschil, want de speakertjes in oortjes zijn klein en dat beperkt de mogelijkheden. Maar het is handig als je het geluid net even wat helderder wilt hebben voor een luisterboek of podcast, of een voller basgeluid voor je afspeellijst in de sportschool.

Ook kun je de app gebruiken om de tikbediening op de oortjes af te stellen. Door op de oortjes te tikken, kun je bijvoorbeeld de muziek pauzeren, het volgende nummer afspelen of een binnenkomend telefoontje beantwoorden. Dankzij de ingebouwde microfoontjes kun je gewoon een telefoongesprek voeren of, als je de oortjes aan je laptop koppelt, zelfs meedoen aan een videovergadering.

Oordopjes vergeleken

In deze test hebben we achttien draadloze in-ears met elkaar vergeleken. Belangrijke factoren in ons oordeel zijn natuurlijk de geluidskwaliteit en accuduur. Ook wegen de pasvorm en het draagcomfort mee, en hebben we gekeken naar gesprekskwaliteit en afspeelmodi zoals ruisonderdrukking (ANC).

Om iets te kunnen zeggen over de geluidskwaliteit, hebben we de oortjes op verschillende smartphones en een laptop aangesloten. Op die manier konden we de prestaties bij verschillende soorten bluetooth-compressie beoordelen. Ook hebben we gekeken naar het oplaaddoosje, de manier waarop dit de oortjes oplaadt en hoe groot de accucapaciteit is. Ten slotte is er nog de app: wat voegt deze toe?

Sommige geteste oortjes zijn al in eerdere vergelijkende reviews behandeld. Omdat de markt voor draadloze oortjes zich snel ontwikkelt, hebben we enkele oordelen daarop aangepast.

Uiteenlopende prijzen

Veel oortjes in de prijsklasse onder de 100 euro hebben we niet opgenomen in deze test, tenzij er een goede reden was het model wél te beoordelen. Vaak zijn oortjes in deze prijsklasse behoorlijk inwisselbaar: ze hebben een wat blikkerig geluid, een accuduur van maximaal een uur of vijf en soms een ruisonderdrukkingsfunctie die weinig toevoegt.

We raden ze zeker niet af, maar verwacht geen wonderen of grote verschillen. Als koopjesjager ben je wellicht het beste af met oortjes uit een eerdere generatie, zoals de Samsung Galaxy Buds+.

©PXimport

1More ColorBuds2 (€ 79,-)

Ten opzichte van andere (relatief) goedkope oortjes zijn de 1More ColorBuds2 enorm de moeite waard, omdat ze uitblinken met hun draagcomfort, pasvorm, kleine formaat en lichte gewicht. Zo merk je niet dat ze in je oor zitten en vallen ze er ook niet uit als je bijvoorbeeld aan het sporten bent.

De geluidskwaliteit en ruisonderdrukking zijn beter dan je voor deze prijs zou verwachten. Het kleine formaat houdt wel in dat de accuduur niet best is: maximaal zes uur of vijf uur met ANC ingeschakeld. Ook mag 1More wel wat meer liefde steken in de bijbehorende app.

Lees ook onze volledige 1More ColorBuds2 review.

©PXimport

Apple AirPods 3 (€ 199,-)

©PXimport

De hype rond draadloze oortjes begon met de introductie van de eerste generatie AirPods. Inmiddels is Apple bij de derde generatie aanbeland en ogen de oortjes iets anders, maar het concept blijft hetzelfde. Het devies van deze oortjes luidt ‘one size fits all’, want verwisselbare rubberen tipjes ontbreken. Dat komt de pasvorm en luisterervaring absoluut niet ten goede.

Ten opzichte van andere oortjes is het geluid bijzonder krachtig en zitten de oortjes wel comfortabel, als ze tenminste passen. Ook blijf je op de hoogte van omgevingsgeluid. Wel ontbreekt ruisonderdrukking, hiervoor moet je bij de AirPods Pro zijn.

 Je kunt de AirPods 3 overigens ook gewoon aansluiten op andere apparaten dan die van Apple. Maar wil je ze configureren en updaten, dan moet je ze toch echt met een Apple-apparaat verbinden.

De toevoeging van spatial audio moet zijn meerwaarde nog bewijzen. Dat geldt niet voor de waterbestendigheid waarmee deze derde generatie is uitgerust: die voldoet prima.

Lees ook onze volledige AirPods 3 review.

Apple AirPods Pro (€ 215,-)

Onze kritiek op de pasvorm van de AirPods 3 geldt niet voor de AirPods Pro, want deze beschikken wel over verwisselbare rubberen tipjes. En dat is maar goed ook, want om optimaal te profiteren van de aanwezige ruisonderdrukking moet je het gehoorkanaal goed afsluiten. Verder is het geluid krachtig en goed afgesteld.

Minpunten zijn er ook. De accuduur valt behoorlijk tegen (vier uur met ANC, vijf zonder), de oortjes zijn niet waterdicht en de prijs is niet in verhouding met wat je ervoor krijgt, vooral met het oog op de twijfelachtige duurzaamheid.

©PXimport

Bose Quietcomfort Earbuds (€ 239,-)

Zo’n anderhalf jaar geleden vergeleken we ook draadloze in-ears met elkaar. Veel van die oortjes zien we niet terug in deze test (de ontwikkelingen gaan immers snel), maar deze Bose Quietcomfort Earbuds wel. Niet alleen omdat ze geen opvolger hebben, maar vooral omdat ze destijds als testwinnaar uit de bus kwamen.

De geluidskwaliteit is bijzonder goed uitgebalanceerd, waarbij vooral bastonen krachtig en vol weten te klinken zonder te overstemmen. Zoals je van Bose gewend bent, is vooral de ruisonderdrukking de moeite waard. Ook de pasvorm is dankzij de ovalen rubberen tipjes goed. De accu gaat zo’n zeven uur mee, vijf als je ANC aan hebt staan.

Bowers & Wilkins PI7 (€ 399,-)

©PXimport

De luxere audiomerken zien natuurlijk ook brood in de lucratieve markt voor draadloze oortjes. Maar de prijzen die Bowers & Wilkins hanteert voor wegwerpproducten als draadloze oortjes en bluetooth-audio zijn ons iets te gortig. Het merk heeft ook een minder dure uitvoering die mogelijk veel interessanter is, maar weigert deze beschikbaar te stellen voor een review.

Dat betekent overigens niet dat de PI7-oortjes slecht zijn. Integendeel! Hun geluidskwaliteit is misschien wel de beste van allemaal. De ruisonderdrukking is dat overigens niet en de accuduur is bijzonder matig, waardoor de PI7 True Wireless niet als beste uit de test komt.

De oortjes gaan maximaal vier uur mee, met ANC ingeschakeld nog een half uur korter. Wel weet Bowers & Wilkins te innoveren met de mogelijkheid een audiokabel aan te sluiten op het oplaaddoosje, dat de muziek vervolgens draadloos doorsluist naar je oortjes.

Lees ook onze volledige Bowers & Wilkins PI7 review.

Denon AH-C830NCW (€ 159,-)

©PXimport

Onze favoriet uit de test komt uit de stal van Denon. De Denon True Wireless Noise Cancelling In-Ear koptelefoon, of kortweg AH-C830NCW, weet qua geluidskwaliteit te overtuigen met veel kracht en een volle bas. De geluidsdetails en de hoge- en middentonen spelen daarbij misschien niet de hoofdrol, maar zijn zeker goed vertegenwoordigd. De balans raakt wel een beetje verstoord wanneer je de muziek te hard zet.

De oortjes zijn behoorlijk groot en hebben een steeltje dat uit je oor steekt, maar dankzij de optimale gewichtsverdeling en de rubberen tipjes blijven ze uitstekend zitten en sluiten ze je gehoor goed af. Dit komt de geluidskwaliteit absoluut ten goede. De ruisonderdrukking is ook verbazingwekkend goed, zonder dat je een suis of drukkend gevoel op het oor ervaart. De accuduur is bijna zes uur, een uurtje korter met ANC ingeschakeld.

In de basis heeft Denon alles prima op orde met deze oortjes. Het enige dat ontbreekt is een app: je kunt dus geen firmware-updates installeren, een equalizer ontbreekt en je kunt de tikbediening niet zelf instellen.

Jabra Elite 85t (€ 149,-)

Wie zijn oortjes ook graag op de werkvloer gebruikt, kan het best de Jabra Elite 85t kiezen. De accu gaat namelijk een hele werkdag mee, en de microfoons en speakertjes zijn zo afgesteld dat geluid zeer helder klinkt. Zo zijn stemmen goed verstaanbaar in een videogesprek.

Ook de ambient-modus en ruisonderdrukking werken uitstekend, handig als je je net even wat meer moet concentreren of juist meer op de hoogte wilt zijn van je werkomgeving. Dat maakt de Jabra Elite 85t natuurlijk ook buiten werk uitstekende oortjes.

Hoewel de oortjes comfortabel genoeg zitten voor langdurig gebruik, zitten ze niet heel vast in je oor. Dat komt door de gewichtsverdeling in het dopontwerp. Omdat je met de rubberen tipjes de oortjes op maat afstelt, merk je dit pas als je intensiever beweegt.

Lees ook onze volledige Jabra Elite 85t review.

©PXimport

JBL Tour Pro+ (€ 179,-)

©PXimport

Eigenlijk kan JBL niet ontbreken in deze test, maar vergeleken met de rest zijn de oortjes van dit merk het eigenlijk net niet. Hoewel de JBL Tour Pro+ luxe oogt, legt hij het af op geluidskwaliteit. Ook is het geluid gewoon minder krachtig. De ruisonderdrukking en het draagcomfort overtuigen evenmin. Hoewel de oortjes op zich prima zijn, kun je je geld beter besteden aan een ander setje.

Lees ook onze volledige JBL Tour Pro+ review.

Lypertek PurePlay Z3 2.0 (€ 99,-)

Een collega wees ons op het onbekende merk Lypertek. Wie zoekt naar no-nonsense oortjes en dito prijs, kan de PurePlay Z3 overwegen. De oortjes blinken vooral uit in geluidskwaliteit. De bas gaat diep zonder de rest te overstemmen en hoge tonen zijn verrassend helder.

Bij hoge volumes kunnen sommige klanken wel een beetje scherp worden, maar op dat punt is het volume sowieso al te luid om nog comfortabel te kunnen luisteren. Bovendien kun je in de app het geluid naar wens afstellen met de equalizer.

Ook de accuduur van zo’n tien uur is zeker de moeite waard en het doosje laadt draadloos op. Houd er wel rekening mee dat de oortjes niet over ruisonderdrukking beschikken.

Lees ook onze volledige Lypertek PurePlay Z3 2.0 review.

©PXimport

Nothing Ear(1) (€ 99,-)

©PXimport

Over onbekende merken gesproken, kende je Nothing al? Dit merk is onlangs gestart door een van de oud-oprichters van OnePlus, die dat bedrijf verliet toen het op last van moederbedrijf Oppo een dubieuze koerswijziging moest maken. Het eerste product van Nothing zijn deze draadloze oortjes Ear(1), die opvallen door hun eigenzinnige transparante ontwerp en scherpe prijs.

Er zijn betere oortjes dan de Ear(1) verkrijgbaar, maar niet in deze prijsklasse. De geluidskwaliteit, ruisonderdrukking, app, pasvorm en het draagcomfort zijn allemaal ruim voldoende. Of je nu sport of de oortjes langdurig gebruikt, ze blijven uitstekend zitten. Ook kun je draadloos laden, hoewel de accuduur er niet uitspringt: vier uur met ANC of ambient-modus, zes uur zonder.

Lees ook onze volledige Nothing Ear 1 review.

OnePlus Buds Pro (€ 149,-)

Bij de oortjes van Nothing hadden we het al even over een koerswijziging van smartphonefabrikant OnePlus. Een van de gevolgen van die koerswijziging is dat de merknaam nu op allerlei producten gestempeld wordt: goede en slechte producten, van smartwatches tot televisies. En oortjes.

In de vergelijkende review van vorig jaar scoorden de OnePlus Buds een dikke onvoldoende, met als conclusie: “Schoenmaker, blijf bij je leest.” Die raad heeft OnePlus niet opgevolgd, maar met deze Buds Pro herpakt de fabrikant zich wel enigszins.

Het luxe ontwerp is ditmaal niet afgekeken van Apple en de geluidskwaliteit is in orde. Wel is het basgeluid behoorlijk aanwezig, wat deze headset minder geschikt maakt voor podcasts en audioboeken. Maar voor het luisteren naar muziek tijdens het sporten volstaat hij prima. Bovendien blijven de oortjes bij intensieve beweging uitstekend zitten, met name dankzij het lichte ontwerp en de goede pasvorm.

©PXimport

De ruisonderdrukking is indrukwekkend, maar zorgt ook voor een drukkend gevoel op de oren. De afspeeltijd met ANC ingeschakeld is zo’n 4,5 uur, zonder ruisonderdrukking gaat de teller richting de zes uur. Koppel je de oortjes met een OnePlus-smartphone, dan heb je geen equalizer. Bij andere smartphones gebruik je Oppo’s HeyMelody-app die hier wél over beschikt.

Lees ook onze volledige OnePlus Buds Pro review.

Oppo Enco X (€ 139,-)

Van smartphones tot oortjes, Oppo is in staat om uitstekende elektronica te maken. Wel lijkt het merk een bijna obsessieve drang te hebben om Apple-producten en -software tot in detail te kopiëren. Dat geldt ook weer voor deze Oppo Enco X-oortjes, die wel erg veel weg hebben van Apples AirPods.

Van alle oortjes blijven deze het comfortabelst zitten, zonder irritatie of angst dat ze uit het oor vallen. Je kunt er dus zorgeloos mee sporten, reizen of werken. De geluidskwaliteit is in orde, al vallen het basgeluid en de geluidsdetails wat tegen. De ruisonderdrukking en ambient-modus zijn goed. De accuduur is wel relatief beperkt: 3,5 uur met ANC, zo’n vijf uur zonder.

Lees ook onze volledige Oppo Enco X review.

Samsung Galaxy Buds2 (€ 119,-)

De oudere Galaxy Buds+ legden de lat hoog met hun (nog altijd ongeëvenaarde) accuduur van meer dan tien uur. Deze Galaxy Buds2 zijn op bijna alle fronten beter en meten zich met de beste oortjes uit de test, hoewel de ruisonderdrukking iets teleurstelt.

Vooral qua draagcomfort zijn deze Buds2 een grote stap vooruit. Door het lagere gewicht en de verbeterde gewichtsverdeling blijven ze onder alle omstandigheden comfortabel zitten. De extreme accuduur van hun voorganger wordt helaas niet gehaald, maar ligt wel wat hoger dan bij de andere geteste oortjes: zo’n 7 uur zonder ANC, 5,5 uur met.

Lees ook onze volledige Samsung Galaxy Buds2 review.

©PXimport

Sennheiser Momentum 2 (€ 189,-)

Een van de andere smaakmakers in onze vergelijkende test van 2020 waren de Senheiser Momentum True Wireless 2-oortjes. Op het gebied van geluidskwaliteit werden dikke punten gescoord en qua ruisonderdrukking was alleen Bose net even beter.

Fijn is dat de Sennheiser-oortjes inmiddels ook behoorlijk in prijs gedaald zijn. De geluidskwaliteit is nog altijd erg goed en hetzelfde geldt voor de app en de accuduur (7 uur zonder ANC, 5,5 uur met). Ook als het geluid wat harder wordt gezet, hoor je geen vervorming.

Sennheiser CX Plus (€ 159,-)

Naast de Momentum 2 heeft Sennheiser een nieuwer en iets betaalbaarder model op de markt gebracht. Ook hier vallen de ruisonderdrukking en geluidskwaliteit positief op. Alleen lopen tonen bij harde muziek in elkaar over, wat de beleving wat rommelig maakt. Deze oortjes zijn dus niet voor alle muziekgenres de beste keuze.

De accuduur van bijna acht uur met ANC is erg goed. Minpunt is wel dat de capaciteit van het laaddoosje beperkt is, waardoor je de oortjes er slechts twee keer mee kunt opladen voordat het doosje zelf aan de lader moet.

Lees ook onze volledige Sennheiser CX Plus review.

©PXimport

Sony WF-1000XM4 (€ 279,-)

©PXimport

Als je de extreem dure audiomerken weglaat, heeft Sony zich de afgelopen jaren bijna ongemerkt weten te kronen tot de beste fabrikant van koptelefoons. Toch stellen deze Sony-oortjes ons wat teleur. De prijs is te hoog voor wat je ervoor terugkrijgt.

Hoewel de ruisonderdrukking weer het neusje van de zalm is, valt de geluidskwaliteit wat tegen omdat het basgeluid niet overtuigt. Ook stelt het draagcomfort teleur. Na langere luistertijd gaan de oortjes irriteren. De accuduur is zo’n acht om zes uur, wat dik in orde is. Deze Sony-oortjes zijn zeker niet slecht, vooral niet als je ze via een aanbieding op de kop tikt. Maar marktleider op in-ear-gebied is Sony helaas (nog) niet.

Lees ook onze volledige Sony WF-1000XM4 review.

Sony WF-C500 (€ 99,-)

De meer betaalbare WF-C500 van Sony is een ander verhaal. De adviesprijs van deze oortjes is honderd euro, maar op het moment van schrijven kun je ze al vanaf 66 euro kopen. En dat maakt ze wel heel aantrekkelijk. De oordopjes klinken namelijk erg prettig, met gebalanceerd geluid en heldere zang. De bas is beperkt, maar voldoende.

Het draagcomfort van de oordopjes is dankzij de verwisselbare tips en compacte pasvorm dik in orde. De accuduur bedraagt zo’n acht uur. We zijn op dit punt al dik tevreden over de prijs-kwaliteitverhouding, maar het wordt nog beter. De oordopjes zijn namelijk IPX4-waterbestendig en kunnen dus tegen een bui. Daarnaast zijn ze ook erg geschikt om mee te bellen. Een aanrader dus.

Teufel Real Blue TWS (€ 149,-)

Ondanks een valse start heeft Teufel zich helemaal herpakt als het op draadloze in-ears aankomt. Het ontwerp is deze keer als een dopje. Dat zit comfortabel, maar blijft bij intense activiteiten niet op zijn plek zitten.

Teufel staat aangeschreven als een merk dat verfijnd geluid biedt en dat is ook bij deze Real Blue TWS zeker het geval. Sommigen zullen een krachtig basgeluid missen, maar de audio is wel helder en gebalanceerd afgesteld, waardoor de oortjes eigenlijk voor alle luisterdoeleinden geschikt zijn. Dat is maar goed ook, want een app met equalizer ontbreekt. Ook de accuduur (zeven uur zonder ANC, bijna zes met) is prima en de ruisonderdrukking filtert een groot deel van het geluid keurig weg.

Conclusie

In deze test hebben we aardig wat oortjes voorbij zien komen die allemaal zonder meer een prima keuze zijn. Dus ga voor jezelf na welke eigenschappen (accuduur, geluidskwaliteit of bijvoorbeeld ruisonderdrukking) voor jou het belangrijkst zijn.

Als we puur naar de prijs-kwaliteitverhouding kijken, dan springt de Nothing Ear(1) er zeer positief uit. Dit model is dan ook onze Redactietip. Maar ook Sony’s WF-C500, 1More ColorBuds2 en de Lypertek PurePlay Z3 2.0 bieden veel waar voor je geld.

Als we de prestaties zwaarder laten wegen dan de prijs, dan vallen met name de oortjes van Bose (ruisonderdrukking), Bowers & Wilkins (geluidskwaliteit) en de Jabra Elite 85t (gesprekskwaliteit) in positieve zin op. Maar het keurmerk Best getest gaat toch naar de Denon AH-C830NCW, omdat die de belangrijkste punten (geluidskwaliteit, draagcomfort en ruisonderdrukking) uitstekend op orde heeft.

Veel mensen denken dat een luchtreiniger vooral nuttig is in het voorjaar en de zomer, als het pollenseizoen in …uhm volle bloei staat. Maar ook – of juist – in de herfst is zo’n apparaat een echte hulp voor een gezonder binnenklimaat in huis. Hoe dat precies zit, lees je in dit artikel.

Open deur: minder ventilatie = minder frisse lucht

Waar in de zomer ramen en deuren openstaan, houden we in de herfst juist alles vaker dicht. Dat houdt de warmte binnen, maar doordat de lucht minder goed circuleert blijven vocht, stof en geuren langer hangen. In badkamers, keukens en woonkamers met goed sluitende kozijnen merk je dat direct: de lucht voelt wat bedompter aan en ruikt sneller muf. Een luchtreiniger helpt dat te voorkomen door fijnstof, pollen en andere kleine deeltjes actief uit de lucht te filteren. Zo blijft het binnenklimaat merkbaar frisser, ook wanneer de ramen dicht blijven.

Minder allergieklachten

Wie gevoelig is voor huisstofmijt of schimmelsporen, merkt dat klachten vaak toenemen in de herfst. Dat komt doordat vocht en temperatuur in huis precies de omstandigheden bieden waarin deze allergenen goed gedijen. Een luchtreiniger helpt door de lucht continu in beweging te houden en allergenen te vangen. Wat je wel moet weten: schimmelsporen worden door een filter grotendeels uit de lucht gehaald, maar de bron – vaak vochtige muren of slecht geventileerde ruimtes – moet je nog steeds aanpakken. Zonder die bronbestrijding blijft het probleem terugkomen. Een luchtreiniger helpt dus vooral bij de symptomen, niet bij de oorzaak.

©Philips

Ventileren en luchtvochtigheid

Een luchtreiniger is geen vervanger voor ventilatie. Ventileren blijft nodig om koolstofdioxide, vocht en geur af te voeren. Wie de ramen regelmatig openzet en daarnaast een luchtreiniger laat draaien, houdt de lucht zowel vers als schoon. De luchtreiniger pakt de fijne stofdeeltjes aan, terwijl ventilatie zorgt dat nieuwe zuurstof binnenkomt.

In de herfst speelt ook de luchtvochtigheid een rol. Door de verwarming kan de lucht binnen te droog worden, en daar doet een luchtreiniger weinig aan. Wil je het binnenklimaat prettig houden, combineer hem dan met een luchtbevochtiger.

Betere lucht, beter binnenklimaat

Een luchtreiniger is geen wondermiddel, maar wel een apparaat dat in de herfst meer doet dan veel mensen denken. Hij haalt stof, pollen en schimmelsporen uit de lucht, helpt muffe geur te voorkomen en ondersteunt de ventilatie in huis. Zeker in goed geïsoleerde woningen, waar de lucht snel stil komt te staan, merk je het verschil. De lucht voelt frisser aan, je ademt prettiger en het binnenklimaat blijft in balans – precies wat je nodig hebt in het seizoen waarin we het liefst binnen blijven.

Mediabestanden, zoals foto’s, audio en diverse documenten, bevatten vaak extra informatie over het bestand zelf, de zogeheten metadata. Niet al die gegevens hoeven natuurlijk voor iedereen leesbaar te zijn. Hoe pas je die gegevens aan, en kun je ze ook helemaal verwijderen?

Metadata betekent letterlijk gegevens over gegevens. Het gaat namelijk om informatie die iets over het bestand zelf zegt, maar geen deel uitmaakt van de hoofdinhoud. Bij foto’s kan dit bijvoorbeeld de opnamedatum zijn, maar ook de locatie, cameramodel en instellingen. Muziekbestanden bevatten dan weer gegevens zoals titel, artiest, album, jaartal, albumhoes en songteksten. In video’s vind je informatie terug zoals gebruikte software, resolutie en lengte. Ook in pdf’s en Office-documenten als pdf zitten vaak extra data, zoals auteursnaam, aanmaakdatum en revisies.

Metadata zijn vaak erg handig. Je kunt je vakantiefoto’s bijvoorbeeld automatisch sorteren op locatie of datum, en als fotoliefhebber kun je instellingen zoals iso of sluitertijd analyseren. In muziekbestanden toont je mediaspeler alle informatie in de afspeellijst (inclusief gesynchroniseerde lyrics) en kun je snel tracks per genre of jaar terugvinden. Bij documenten zie je naast de auteur onder meer ook wanneer het bestand is aangemaakt en welke revisies zijn doorgevoerd.

Waarom bewerken?

Metadata zijn dus zeker handig, maar soms bevatten ze informatie die je liever niet deelt of die simpelweg niet klopt. Denk aan foto’s die je online plaatst: je wilt dan meestal geen locatiegegevens meegeven zoals je thuisadres. En misschien ook liever niet welk toestel je gebruikt of dat je bewerkingen hebt uitgevoerd. Anderzijds wil je voor archiveringsdoelen misschien nog trefwoorden toevoegen of locatiegegevens invoeren bij foto’s die je binnenshuis nam.

In veel muziekbestanden zitten onjuiste tags, zoals verkeerd gespelde album- of artiestnamen. Of je wilt ontbrekende albumhoezen of lyrics aanvullen, of extra tags toevoegen om je collectie beter te structureren per jaar, genre of tracknummer.Bij documenten kan het juist gaan om het verbergen van de auteur of doorgevoerde aanpassingen, of om het wissen van revisies met gevoelige inhoud. Soms wil je ook bepaalde metadata eenduidiger gebruiken in meerdere bestanden, bijvoorbeeld voor professionele doeleinden.

Locatiegegevens in foto's

Laten we starten met foto’s en in het bijzonder met locatiegegevens, want deze kunnen voor veel gebruikers belangrijk zijn. De kans is groot dat je smartphone deze informatie standaard bewaart bij elke foto. Je kunt dit controleren en aanpassen. Op Android open je de camera-app, tik je op het tandwielpictogram voor Instellingen, zoek je naar Locatie opslaan, GPS-tags of Geotagging en schakel je de functie uit. Op sommige toestellen kun je ook instellen dat telkens eerst om je toestemming wordt gevraagd.

Op een iPhone open je Instellingen en ga je naar Privacy en beveiliging. Tik op Locatievoorzieningen, scrol naar Camera en kies Nooit of Vraag volgende keer of wanneer ik deel, om telkens zelf te beslissen.

Bij de meeste digitale fotocamera’s werkt het net zo. Ze gebruiken een gps-module of bluetooth met je smartphone om locatiegegevens toe te voegen. Via het menu kun je deze functie ook hier uitschakelen.

Locatie aanpassen

Sommige apps en diensten verwijderen locatiegegevens automatisch uit foto’s. WhatsApp bijvoorbeeld stript standaard alle metadata. Toch is het veiliger om gevoelige informatie vooraf zelf te wissen. Op een iPhone doe je dat vanuit de Foto’s-app: selecteer de foto, tik op het info-icoon of veeg omhoog. Je ziet een kaart met locatie, en via Pas aan kun je de locatie wijzigen of instellen op Geen locatie. Met Voeg een locatie toe kun je ook zelf gegevens toevoegen. Op Android is dit wat lastiger. Google Foto’s biedt geen optie om locatiegegevens te verwijderen of aan te passen als die al in de EXIF-metadata zitten. Zelf locatiegegevens toevoegen kan wel, maar slechts beperkt. Externe apps bieden dan meer mogelijkheden.

Photo Metadata Remover geeft je de mogelijkheid om een of meerdere foto’s tegelijk te strippen van locatie en andere metadata. Je kiest de bronmap en de doellocatie voor de opgeschoonde bestanden. Wil je metadata wijzigen in plaats van verwijderen, dan gebruik je een gratis app als Photo EXIF Editor - Metadata. Open een fotomap, selecteer een foto en je ziet een reeks EXIF-tags, zoals Geolocation, Captured time, Aperture en Exposure time. Tik op een tag om deze aan te passen. Bij Geolocation krijg je een kaart te zien waarop je een nieuwe locatie aanduidt, die je bevestigt met het vinkje en het diskette-icoontje.

Losse bestanden in XnView

Het is prettiger om de metadata van je foto’s op je pc te bewerken. In beperkte mate kan dat via Verkenner: klik met rechts op een foto, kies Eigenschappen, open het tabblad Details en beweeg je muis over de kolom Waarde om te zien welke items je kunt aanpassen. Voor meer mogelijkheden zijn er gratis externe tools beschikbaar. We denken bijvoorbeeld aan de uitgebreide opdrachtregeltool ExifTool, de flexibele fotobeheerder XnView MP of het Adobe Lightroom-alternatief darktable.Hier focussen we op de handigste functies binnen XnView MP. Start de tool (ook als portable versie beschikbaar) en open een foto via het menu Bestand of de ingebouwde bestandsbrowser. Icoontjes op de miniatuur tonen welke metadata aanwezig zijn (xmp, ipct-iim en exif). Helemaal onderaan vind je het tabblad Info met de metadata op aparte tabbladen. Op het tabblad Kaart bekijk je de locatie. Controleer in het menu Beeld of alle gewenste opties bij Info panelen zijn aangevinkt.

In het menu Metagegevens kies je bij Opschonen welke soorten metadata je wilt verwijderen. Andere opties, die geen verdere toelichting behoeven, zijn GPS-gegevens bewerken en Tijdstempel wijzigen. Met IPTC bewerken en XMP bewerken pas je metadata aan via meerdere tabbladen. Klik hier op Schrijven om je wijzigingen toe te passen. In het Info-paneel zul je merken dat veel aanpassingen tegelijk op zowel ITPC-IIM- als XMP-niveau doorgevoerd worden.

Batch-aanpassingen in XnView

Met XnView MP kun je metadata ook in meerdere foto’s tegelijk aanpassen of verwijderen. Open Hulpmiddelen / Reeks converteren (Ctrl+U) en voeg bestanden of een hele map toe met Bestanden toevoegen of Map toevoegen. Ga daarna naar het tabblad Acties, klik op Actie toevoegen, kies Metagegevens en selecteer een optie als IPTC-IMM/XMP, Metagegevens wissen of XMP. We gaan even uit van deze laatste. Vul de tagvelden die verschijnen naar wens in.

Op het tabblad Uitvoer bepaal je waar de gewijzigde bestanden terechtkomen (dit hoeft zeker niet de bronmap te zijn). Bevestig met Converteren om de aangepaste metadata op te slaan in de geselecteerde foto’s. Je controleert dit via het Info-paneel op het tabblad XMP (onder meer bij het onderdeel dc). Op vergelijkbare manier kun je ook IPTC-IIM-metadata aan meerdere foto’s toevoegen of aanpassen.

Metadata in audio

Net als bij foto’s kunnen ook audiobestanden metadata opslaan, in verschillende headers en op uiteenlopende manieren. Het bekendste formaat is ID3 (voornamelijk bij mp3), met informatie als titel, artiest, album, genre en jaar. De latere versie, ID3v2, ondersteunt ook songteksten, albumhoezen en eigen velden. Andere populaire formaten zijn APE en Vorbis Comments, onder meer gebruikt bij FLAC- en OGG-bestanden.

Zoals eerder genoemd zijn er verschillende praktische redenen om metadata in audiobestanden aan te passen of toe te voegen. Twee uitstekende en gratis tools hiervoor zijn TagScanner en Mp3tag. We nemen deze laatste als voorbeeld. Laat je niet afschrikken door de naam: de tool ondersteunt verschillende audio- en metadataformaten, waaronder de drie hierboven genoemde.

Losse bestanden in Mp3tag

Download en installeer Mp3tag onder Windows (eventueel als portable versie) en start de app. Sleep een audiobestand naar het hoofdvenster en selecteer het. In het linkerdeelvenster zie je de metadata zoals Titel, Artiest, Album en Jaar. In de kolom Tag verneem je het type metadata, bijvoorbeeld Vorbis Comment, ID3v2.4 of APE. Je past de metadata aan door in een tagveld te klikken en de inhoud te wijzigen of aan te vullen. Klik met rechts op het veld met het cd-icoon, kies Cover toevoegen en verwijs naar een geschikte afbeelding. Gebruik Bestand / Tag opslaan (Ctrl+S) om je wijzigingen te bewaren.

Je kunt ook metadata ophalen via online databases. Mp3tag ondersteunt standaard drie bronnen: freedb (of beter: opvolger gnudb, aangezien freedb niet langer operationeel is), Discogs en MusicBrainz. Deze opties vind je in het menu Tagbronnen. Bij het eerste gebruik van Discogs meld je je aan met een gratis account en autoriseer je Mp3tag met een code. Voor MusicBrainz en freedb is dat niet nodig, al vul je voor freedb wel bij voorkeur een (willekeurig) e-mailadres in via Bestand / Opties bij Tagbronnen / Freedb (de overige gegevens kun je ongewijzigd laten). Je kunt nu allerlei metadata, inclusief coverart, opvragen via deze bronnen.

Batch-aanpassingen in Mp3tag

Soms wil je metadata van meerdere muziekbestanden tegelijk aanpassen of toevoegen, bijvoorbeeld nummers van dezelfde cd. Dat kan ook in Mp3tag: sleep een map met nummers naar het hoofdvenster of open die via Bestand / Map toevoegen. Selecteer de bestanden die je tegelijk wilt aanpassen; met Ctrl+A selecteer je alles. In het linkerdeelvenster verschijnt dan standaard <houden> bij tagvelden die al ingevuld zijn. Laat je <houden> staan, dan wijzigt Mp3tag dat veld niet. Klik je op het pijlknopje, dan kun je <wissen> kiezen om het veld te legen, een bestaande tag selecteren of zelf iets invoeren. Bevestig ook hier met Ctrl+S om je wijzigingen op te slaan.

Je kunt metadata ook automatisch laten invullen op basis van bestandsnamen. Die bevatten soms bruikbare informatie terwijl de metatags zelf leeg zijn. Selecteer de juiste bestanden en kies Converteren / Bestandsnaam - Tag. Pas het veld Formattering aan zodat het overeenkomt met de structuur van je bestandsnamen, bijvoorbeeld %track% - %artist% - %title%. Onderaan zie je de overeenkomende tags. Klik op Voorbeeld en bevestig met OK. Het omgekeerde kan trouwens ook, via Tag - Bestandsnaam.

Metadata in documenten

Niet alleen mediabestanden bevatten metadata, dit geldt net zo goed voor ‘gewone’ documenten. Deze informatie kan bijvoorbeeld handig zijn bij het ordenen, zoals op auteur of trefwoorden, en bij het archiveren en zoeken. We beperken ons hier tot twee populaire formaten: pdf en docx. Om de metadata van een pdf te bekijken, open je die in een gratis applicatie als Adobe Acrobat Reader. Klik met rechts op het document en kies Document properties (Ctrl+D). Op het tabblad Description kun je tags invullen zoals Title, Author, Subject en Keywords.

Voor docx-bestanden kun je Verkenner gebruiken: klik met rechts op het bestand, kies Eigenschappen en blader op het tabblad Details door de metadata. Je kunt dit uiteraard ook rechtstreeks in Microsoft Word doen: open het document, ga naar Bestand, kies Info en klik op Alle eigenschappen weergeven.

Documenten bewerken

Bij docx-bestanden kun je metadata niet alleen bekijken, maar vaak ook aanpassen, zowel via Verkenner als in Word. Beweeg je muiscursor over een veld en verschijnt er een kader, dan kun je de inhoud wijzigen of wissen. Wil je meerdere metadata tegelijk verwijderen, dan kies je beter een andere aanpak. Dit kan via het tabblad

Details in het eigenschappenvenster van het bestand. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. In het dialoogvenster staat standaard ingesteld dat er een kopie wordt gemaakt zonder eigenschappen, maar je kunt ook de optie De volgende eigenschappen uit dit bestand verwijderen kiezen. Vink dan de gewenste metadata aan of klik op Alles selecteren, en bevestig met OK.

Je kunt ook bewerken vanuit Word: ga naar Bestand, kies Info en klik op Controleren op problemen / Document controleren. Laat alle onderdelen aangevinkt en klik op Controleren. Vervolgens kies je Alles verwijderen bij de onderdelen die je uit het document wilt halen. Rond af met Sluiten.

PDF-bestanden bewerken

Voor het gratis bewerken van metadata in een pdf-bestand gebruik je bijvoorbeeld PDF24 Creator. Start de tool na installatie. In de toolbox onderaan zie je onder meer de knoppen Remove PDFMetadata en Edit PDF metadata. Sleep een of meerdere pdf’s naar het venster. Met de eerste knop verwijder je alle metadata in één keer, met de tweede pas je velden aan zoals Title, Author, Subject en Keywords. Je kunt hiermee helaas geen eigen metadata toevoegen.

Dat kan wel met een zeldzame gratis (online-)tool zoals Sejda. Klik op Change metadata (ook Remove all metadata is hier beschikbaar), vul de gewenste velden in of klik op + Add new field, en geef een naam en waarde op. Bevestig met Add Field en Update PDF Metadata, en download de aangepaste pdf. Je kunt deze eigen velden bekijken met Acrobat Reader, via Document properties op het tabblad Custom.