Wanneer Sony met een nieuw setje premium oordoppen aan komt zetten, dan is het tijd om op te letten. Wereldwijd worden de oortjes van Japanse makelij geroemd om hun comfort en geluidskwaliteit. Of dat ook geldt voor de Sony WF-1000XM5, lees je in deze review.

Met een prijs van meer dan 300 euro moet je flink in de buidel tasten voor de Sony WF-1000XM5. Directe en recent gelanceerde concurrenten van dit model zijn de Philips Fidelio T2 en de Jabra Elite 10, die allebei een paar tientjes goedkoper zijn. Alle oortjes hebben natuurlijk hun voor- en nadelen, en dan kunnen we ons voorstellen dat je graag wil weten of 320 euro investeren daadwerkelijk de beste set oordoppen oplevert. Ten opzichte van de vorige versie zijn de oordopjes in elk geval een stuk lichter (25 procent) en kleiner (20 procent. Ze steken niet ver uit en zitten snel goed.

En dat laatste is erg belangrijk. Want oordopjes draag je soms uren achter elkaar. In tegenstelling tot veel andere merken levert Sony dopjes met een soort memory foam mee. In verschillende formaten, zodat ze passen bij veel soorten gehoorgangen. Het kunststof past zich aan naar de vorm van de gehoorgang, waardoor ze altijd vast, secuur en comfortabel zitten. Zelfs als je met je hoofd schudt of hardloopt hoef je geen moment te vrezen dat ze eruit vallen. Concurrerende oortjes kunnen soms pijn doen of niet stabiel vast zitten, maar daar heb je hier geen last van.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Knopje voor het koppelen

Wat ook niet geheel onbelangrijk is: de behuizing. Zowel de oordopjes als het oplaaddoosje zijn mat gemaakt, waardoor ze minder snel vies worden of krassen oplopen. Dat zorgt ervoor dat een premium product daadwerkelijk lang premium blijft. De achterkant van de Sony WF-1000XM5-oordoppen is wel van glimmend plastic, maar dat houdt dan weer lekker vast. Ook fijn om te weten: de oordopjes hebben een ipx4-certificaat, waardoor ze tegen zweetdruppels kunnen. Echte oordoppen voor het sporten zijn ze natuurlijk niet, maar in principe kun je ze ervoor gebruiken.

Qua batterijduur staat Sony nog mooi aan de top. De oordopjes gaan zo’n acht uur mee wanneer je de actieve ruisonderdrukking aan hebt staan, en anders twaalf uur zonder. Stop je ze ondertussen in het oplaaddoosje, dan kun je ze nog twee keer volledig opladen. Ten opzichte van het vorige model zit hier echter geen verbetering in; dus dat kan jammer zijn als je er meer van verwachtte. Verder is het wel goed om te zien dat je het doosje kunt opladen middels usb-c en Qi (draadloos opladen) en dat er nu een knopje voor het koppelen is. Dat maakt dat proces net wat toegankelijker.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Bediening via de oordoppen

Via de gratis Sony Headphones-app kun je instellen wat er gebeurt wanneer je op de oordopjes tikt. Ze reageren vlot op je bediening en je duwt ze ondertussen niet verder de gehoorgang in. Met verschillende keren tikken bepaal je wat er gebeurt. Muziek pauzeren, vorig of volgend nummer luisteren of de actieve ruisonderdrukking activeren, bijvoorbeeld. In tegenstelling tot het topmodel van Philips kun je hier het volumeniveau wel aanpassen via de oortjes zelf en dat werkt best prettig. Je hoeft geen vreemde veegbewegingen te maken. Vier keer tikken op een van de twee oortjes is voldoende.

Via de app krijg je ook toegang tot de equalizer. Die biedt standaard een aantal vooraf ingestelde mogelijkheden. Maar als je wilt, kun je ook zelf een preset instellen. Superhandig, zeker in combinatie met de nieuwe functie waarmee je het geluid op je eigen gehoor kunt afstemmen. Terwijl je muziek aan het luisteren bent, kun je ondertussen de frequenties aanpassen. In de meeste gevallen zal een bestaande preset voldoende zijn, maar dan nog is zo’n functie meer dan welkom. Audiobelevingen personaliseren is van groot belang, want dan kan die nog intiemer worden.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Audiokwaliteit van de Sony WF-1000XM5

Voordat we echt dieper op het geluid kunnen ingaan, moeten we eerst nog wat belangrijke onderdelen aan bod laten komen. Zo beschikt de Sony WF-1000XM5 over de ldac-audiocodec, waardoor je naar muziek in hoge kwaliteit kunt luisteren. Mocht je van muziek met een lagere standaard willen genieten, dan kun je met Sony’s DSEE Extreme de audio opschalen naar een hoger niveau. De oordoppen laten er dan een algoritme op los dat de muziekkwaliteit verbetert. Daarnaast is er wederom de 360 Reality Audio, die dit keer ondersteund wordt door hoofdtracking.

Vooral dat laatste kan voor een flinke onderdompeling zorgen wanneer je de juiste audio afspeelt. Met 360 Reality Audio klinkt het alsof de muziek echt om je heen zit. Alsof je midden in een zaal staat waar de instrumenten om je heen gepositioneerd zijn. Dankzij hoofdtracking houden de oordoppen rekening met de positie van je hoofd, waardoor de muziek zich verplaatst tijdens het luisteren als je je hoofd beweegt. Dit is niet altijd wenselijk (wanneer je gewoon naar ‘platte’ muziek luistert), maar voor concertopnamen of bijvoorbeeld een film kan deze 'ruimtelijkheid' wel degelijk iets toevoegen.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Verschillende geluidsprofielen

De Sony WF-1000XM5 heeft in elk geval een compleet arsenaal om luisteraars voor zich te winnen. Ten opzichte van zijn voorganger vallen twee dingen op (los van het design): de standaardmodus klinkt een stuk minder zwaar en een stuk helderder. Door de baslaag wat naar achteren te verplaatsen (geen zorgen, hij is nog altijd merkbaar aanwezig) krijgen andere details meer ruimte om te floreren. Mogelijk speelt de grotere driver (van 8,4 millimeter) daar ook een grote rol in. De oordoppen richten zich in elk geval op details zonder aan gewicht te verliezen.

Het mooie is dat de actieve geluidsonderdrukking de audiokwaliteit niet versobert. Soms kan die welkome functie muziek nog wel eens wat modderig laten klinken, maar daar is hier geen sprake van. Sterker nog: omdat je je heel mooi afsluit van je omgeving, krijgen je favoriete nummers meer ruimte om te schitteren. Op geen enkel moment hebben we het idee dat de muziek negatief beïnvloedt wordt door deze functionaliteit. De tracks klinken altijd helder en mooi vol, maar we kunnen ons ook voorstellen dat sommige luisteraars net dat beetje meer bas gewend zijn - én willen.

©Wesley Akkerman | ID.nl

Gelukkig kun je middels de grote hoeveelheid geluidsprofielen (en de persoonlijke equalizer) de geluidservaring aanpassen. Een favoriete stand op de redactie is Enthousiast. Daarmee wordt muziek veel zwaarder en warmer, maar ook minder geschikt voor een breder scala aan genres. Levendig maakt alles hol naar onze ervaring, maar kan ook specifieke genres juist dienen. Het is echt zaak dat de juiste preset bij de nummers vindt, want dan kun je optimaal genieten van de Sony WF-1000XM5. De algemene stand is veelal voldoende, maar mist, net als de Jabra Elite 10, nét dat beetje geweld.

Sony WF-1000XM5 kopen?

Maar daar waar je bij de Philips Fidelio T2 nog kunt klagen over het comfort, en de Jabra Elite 10 over de actieve geluidsonderdrukking, kunnen we eigenlijk over vrij weinig dingen écht klagen bij de Sony WF-1000XM5. Ja, de prijs. 320 euro is een hoop geld (en dergelijke prijzen gaan door stijgende grondstofprijzen in de toekomst mogelijk alleen maar hoger worden). Maar aan de audiokwaliteit, technologie en comfort ligt het gelukkig niet. Sony maakt ook in 2023 een van de beste – zo niet dé beste – set oordopjes. Misschien alleen nog even wachten totdat de prijs zakt.

Wie een lekker potje wil gamen, doet er goed aan om een goede gaming monitor aan te schaffen. Dat zorgt er niet alleen voor dat je game er nog beter uitziet, je eigen prestaties gaan er ook van omhoog. De Lenovo Legion R27qe is een 27 inch beeldscherm met een hoge verversingssnelheid en een QHD-paneel. Hier lees je alles over de monitor.

Partnerbijdrage - In samenwerking met Lenovo

27 inch QHD

De Lenovo Legion R27qe heeft een diameter van 27 inch, oftewel een kleine 70 centimeter. Daarmee is het een relatief compact beeldscherm, maar nog steeds ruim voldoende groot om alle details goed te kunnen zien.

Het IPS-paneel zelf heeft een resolutie van 2560 x 1440 pixels, waarmee het een QHD-scherm is. Zo kun je games spelen op hoge kwaliteit, en zie je nog meer van wat er op je scherm gebeurt.

180 Hz verversingssnelheid

De verversingssnelheid of refresh rate is bij elk beeldscherm belangrijk, maar bij een gaming monitor is dat helemáál het geval – je wilt natuurlijk precies kunnen zien wat er binnen je game gebeurt. Bij de Legion R27qe is die snelheid maar liefst 180 Hz, oftewel: 180 verversingen per seconde. Dat is beduidend hoger dan bij veel andere gaming monitoren.

Met die hoge refresh rate lijkt het alsof je zelf midden in de actie zit, omdat alles veel vloeiender verloopt. Bovendien heb je een voordeeltje ten opzichte van je tegenstanders, omdat ook elk detail op je scherm net iets sneller ververst.

©Dragos Condrea

0,5 ms reactietijd

Niet alleen de refresh rate is een belangrijke factor bij gaming monitoren, ook de reactietijd speelt een rol. De reactietijd is de tijd die het duurt voor het scherm heeft gereageerd op bewegingen.

Voor veel gaming monitoren ligt die reactietijd rond de één à twee milliseconden. Bij de Legion R27qe is dat slechts een halve milliseconde: net even sneller dus, wat je ook weer een voordeel oplevert als je gaat gamen.

Daarbij beschikt de Legion R27qe over AMD Freesync. Dat is een techniek die ervoor zorgt dat screen tearing, het fenomeen waarbij het lijkt alsof er iemand met een schaar door je scherm is gegaan, tot het verleden behoort. Veel populaire gaming monitoren gebruiken die techniek, en de R27qe is daar geen uitzondering op.

450 nits helderheid

Een ander belangrijk punt om rekening mee te houden bij het kopen van een gamingbeeldscherm is de helderheid. Dat zorgt ervoor dat je details nog beter kunt zien, ook als je zelf in een goed verlichte ruimte zit en het beeld op het scherm juist donker is.

Gemiddelde beeldschermen hebben een helderheid van zo'n 300 nits, de eenheid die wordt gebruikt om de felheid van verlichting aan te geven. Bij de Legion R27qe is dat maar liefst 450 nits, genoeg om te kunnen blijven gamen, zelfs als de zon vol op het scherm gericht staat.

Verstelbare hoogte

Een nadeel van veel gaming monitoren is dat de voet niet in hoogte verstelbaar is, zodat je altijd afhankelijk bent van de vaste positie. Bij de R27qe is dat niet het geval: je kunt het scherm in alle hoeken draaien en keren.

Dat geldt zowel voor de hoogte als voor de positie. Het scherm is los van de voet te draaien, zelfs volledig verticaal, en te kantelen, zodat je altijd de perfecte hoek hebt.

Felle kleuren en diepe schaduwen

Ook qua kleurweergave is de R27qe een goede keuze. Het scherm kan overweg met meer dan een miljard kleuren, zodat je altijd een waarheidsgetrouw beeld voor je neus krijgt. Bovendien beschikt het beeldscherm over speciale technologieën die het licht en de schaduwen nog realistischer maken.

©RyanKing999

Low blue light

Blauw licht is funest als je lange tijd naar je beeldscherm wilt of moet staren: het zorgt ervoor dat je ogen sneller vermoeid raken, en je komt achteraf moeilijker in slaap. Toch zenden veel monitoren een behoorlijk fel blauw licht uit, omdat dat makkelijker af te lezen is.

De Lenovo Legion R27qe doet dat niet. Via de Low Blue Light technologie wordt het blauwe licht zoveel mogelijk gedempt, zodat je minder last krijgt van je ogen en langer door kunt gamen of werken.

Conclusie

Wie op zoek is naar een goede gaming monitor, moet zeker de Lenovo Legion R27qe overwegen. Het scherm geeft kleuren, licht en schaduwen zeer realistisch weer. Met de hoge verversingssnelheid en de lage reactietijd heb je altijd een voordeel ten opzichte van je tegenstanders.

De hoogte en de hoek van de monitor zijn makkelijk aan te passen, zodat je altijd recht voor het scherm zit. De Low Light technologie zorgt ervoor dat je minder last krijgt van je ogen, en 's avonds na je gamesessie makkelijker in slaap kunt komen.

Al met al is de Lenovo Legion R27qe een compacte, maar uitgebreide gaming monitor, waarmee je de nieuwste games in QHD-resolutie en zeer waarheidsgetrouw op het scherm tovert.

Odido schudt de markt van vast internet voor thuis op met Klik&Klaar, een dienst van 25 euro per maand die 5G-signaal omzet naar wifi voor al je apparaten. Klik&Klaar is zo een alternatief voor internet via de kabel of glasvezel, en waarschijnlijk ook goedkoper dan wat je nu betaalt voor bekabeld internet. Wij hebben Klik&Klaar een maand getest in een appartement en delen de plus- en minpunten van de dienst met je.

De eerste plus is de prijs. Met 25 euro per maand is Klik&Klaar lekker betaalbaar. Heb je al een geselecteerd mobiel abonnement van Odido, dan betaal je slechts 20 euro per maand voor Klik&Klaar. De dienst is maandelijks opzegbaar, waardoor je lekker flexibel bent.

Het bestellen via de Odido-website is eenvoudig en we ontvingen het pakket na twee werkdagen thuis, in ons appartement in Castricum. In de doos vind je een Zyxel 5G-modem en een 5G-simkaart, die je in de router stopt om internet te ontvangen. Het blijft fascinerend hoe je al je apparaten van wifi kunt voorzien dankzij een simkaartje ter grootte van je nagel.

©Rens Blom

Het simkaartje dat je bij de router krijgt.

Installatie

Om Klik&Klaar te installeren, download je de gratis Klik&Klaar-app op je iPhone of Android-smartphone. Die loodst je binnen het beloofde kwartiertje door de installatie heen. De app laat duidelijk zien waar je de router het beste kunt neerzetten. Neem die instructies serieus, want weggestopt in een hoek ontvangt de router geen goed internetsignaal en heb je dus ook weinig aan de dienst. Na de eenvoudige installatie geef je je wifinetwerk een naam en verbind je je apparaten. Vervolgens zijn je smartphone, computer, tablet, smart-tv en andere gadgets online. Je hebt onbeperkt internet op de hoogst mogelijke snelheid, zoals je gewend bent van internet voor thuis.

©Rens Blom

De installatie van Klik&Klaar is eenvoudig.

Ervaringen

Na ruim een maand gebruik zijn we over het algemeen erg tevreden over Odido Klik&Klaar, maar sturen we de router toch terug. Dat ligt niet aan de internetsnelheden. Odido belooft via deze dekkingskaart dat de router op ons adres een snelheid van 300 Mbit/s of meer biedt en dat klopt. In de woonkamer – waar de router voor het raam staat – halen we tussen de 300 en 600 Mbps download en 70 tot 200 Mbps upload. Dat zijn uitstekende snelheden. In andere kamers, verder weg van de router, halen we nog steeds meer dan 100/50 Mbps. Netjes.

Ons probleem met Odido Klik&Klaar is de betrouwbaarheid. Niet alleen viel de router in een maand twee keer uit (om na een herstart weer te functioneren), tijdens flinke regenbuien en een najaarsstorm had de router grote moeite om een stabiel thuisnetwerk te bieden. Dipjes in het wifisignaal verstoorden onze videobelvergaderingen, onderbraken de muziek uit de Sonos-speakers en lieten onze telefoons af en toe automatisch overschakelen naar het mobiele netwerk. Ongemakken die we tijdens slecht weer niet ervaren via een vaste internetverbinding, en ongemakken waar we niet op zitten te wachten in het gure Nederland.

©Rens Blom

De Klik&Klaar-router uit de doos.

Goed om te weten: de router heeft twee 2,5Gbit/s-ethernetpoorten om apparaten bekabeld aan te sluiten. Wij hebben de smart-tv rechtstreeks aangesloten en de andere poort verbonden met een switch. De smart-tv heeft tijdens het kijken van Videoland, YouTube en NPO Plus nooit problemen met zijn internetverbinding gehad, ook niet tijdens slecht weer.  

Wifirepeaters

Voor een volledige test hebben we ook twee wifirepeaters van Odido Klik&Klaar besteld. Die heten Wifipunten, zijn optioneel en kosten 2,50 euro per stuk per maand. Je huurt ze en moet ze als ze niet bevallen of bij het stoppen van Klik&Klaar dus terugsturen.

©Rens Blom

©Rens Blom

De installatie van de Wifipunten.

Onze ervaringen met de kleine repeaters, die je neerzet in de vensterbank of op je bureau, zijn gemengd. Enerzijds verbeteren ze het wifisignaal in ons appartement duidelijk. Op onze werkplek, een vide boven de keuken/woonkamer en net buiten de directe zichtlijn van de router in de woonkamer, haalden we via router een downloadsnelheid van 270 Mbps en een uploadsnelheid van 120 Mbps. Na het installeren van een wifirepeater op de wifi, met bijna een zichtlijn op de router, schoot de downloadsnelheid omhoog naar 425 tot 616 Mbps – op basis van vier tests verspreid over een uur. De uploadsnelheid bedroeg bij deze tests 107 tot 110 Mbps en verbeterde dus niet ten opzichte van de oude situatie.

©Rens Blom

Een snelheidstest na het koppelen van een wifirepeater.

Een Wifipunt-wifirepeater heeft twee 2,5Gbit/s-lanpoorten om apparatuur bekabeld aan te sluiten. Onze computer op de werkplek tikte bekabeld op de repeater vrijwel dezelfde snelheden aan als via de wifi.

©Rens Blom

De wifirepeater is handzaam en daarom op veel plekken neer te zetten.

Opmerkelijk is dat heel wat van onze apparaten in de war raakten van de Wifipunten. Smartphones, laptops en tablets leken soms niet meer te weten met welk wifipunt (router, wifipunt één of wifipunt twee) ze het beste konden verbinden, wat leidde tot verbindingsproblemen. Dat terwijl we de repeaters geïnstalleerd hebben volgens de instructies van deKlik&Klaar-app, die in de weken erna steevast aangaf dat ons wifinetwerk er keurig uitzag. Na het verwijderen van de Wifipunten waren de verbindingsproblemen ook opgelost.

©Rens Blom

Conclusie

Odido Klik&Klaar is kinderlijk eenvoudig te installeren, is – afhankelijk van je locatie – razendsnel en werkt over het algemeen goed. De verbindingsproblemen tijdens slecht weer zijn ons wel tegengevallen. Dit is voor ons reden om te blijven bij de stabielere vaste internetaansluiting in onze woning. Klik&Klaar lijkt ons wel ideaal voor een campingstandplaats, vakantiehuisje of andere plek zonder (betaalbare) vaste internetaansluiting.