De AirPods 3 van Apple ogen en voelen anders dan de voorgaande twee generaties AirPods. Wat er precies is veranderd lees je in deze Apple AirPods 3 review.

De markt voor draadloze in-ears is tot bloei gekomen dankzij Apple, dat met de AirPods een opvallend product leverde en gelijktijdig een markt creëerde voor draadloze audio. De inkomsten die Apple inmiddels met AirPods alleen al genereert,  doet de kosten van de aankoop van Beats Audio verbleken. 

Nu zijn vrijwel alle audio- en smartphone-fabrikanten van de partij met hun eigen draadloze oortjes om ook een graantje mee te pikken van de lucratieve markt, waardoor ook Apple moest blijven vernieuwen. Vernieuwing is bij deze AirPods 3 niet alleen zichtbaar, maar ook hoorbaar.

Nieuwe functies

De AirPods 3 zijn uitgerust met ‘spatial audio’, een soort surroundsound-achtige functionaliteit, waardoor je geluid met een ruimtelijk gevoel af kunt spelen. Vergelijkbaar met 360 Reality Audio, dat door Sony in de markt wordt gebracht.

Andere nieuwe functies zijn opladen via de magnetische Magsafe-laders, die ook iPhones draadloos op kunnen laden via Qi. De accuduur zelf is iets opgehoogd en ook de geluidskwaliteit heeft een boost gekregen. Bovendien kunnen de AirPods 3 tegen een spatje, wat wel zo prettig is.

©PXimport

One size fits all

Het uiterlijk is ook veranderd, de AirPods 3 zijn wat lichter en lijken iets meer op de AirPods Pro, waarbij sensoren, microfoons en speakers achter zwarte gaasjes geplaatst zijn. De speaker is opvallend groot, wat al veel goed belooft voordat je de oortjes voor het eerst in doet.

Toch heeft Apple het grootste ontwerp-nadeel van de AirPods in stand gehouden. De oortjes zijn niet op maat af te stellen. Andere draadloze in-ears, waaronder de AirPods Pro beschikken over een rubber (verwisselbaar) tipje die het oortje vastzet in het gehoorkanaal en deze optimaal afsluit voor de beste geluidsbeleving. Dat is dus niet het geval bij de AirPods, die als het ware in je oor hangen met een universeel formaat. Hierdoor zijn de oortjes niet voor ieder oor geschikt. Het is mij een raadsel waarom Apple stug vasthoudt aan dit ontwerp.

In praktijk zitten de oortjes comfortabel in het oor, waardoor je ze gerust langere tijd in kunt hebben. Ook blijven ze (in mijn geval) goed zitten, ook bij beweging zoals fietsen en lopen. Wanneer de beweging wat intensiever wordt, denk aan hardlopen, merk je dat ze te los in het oor hangen.

Geluidskwaliteit van de AirPods 3

Dat de oortjes je oor niet afsluiten doet af aan de geluidsbeleving. Omgevingsgeluid komt door, wat vervelend kan zijn als je je wilt concentreren of in een lawaaiige omgeving zit zoals een trein of vliegtuig. Als je je juist wel wat meer bewust wil zijn van je omgeving, bijvoorbeeld in het verkeer of op kantoor is het juist weer prettig.

Het is eigenlijk wel zonde van de goede geluidsreproductie die de AirPods 3 levert te noemen. Want de geluidskwaliteit is buitengewoon goed, en had zelfs nóg beter kunnen zijn als het niet zou verstoren door de omgeving. Zoals het formaat van het speakergaasje al doet vermoeden is het geluid voor draadloze in-ears krachtig. Ook de afstelling is dik in orde, waardoor alle details en tonen hoorbaar zijn. Dat maakt de oortjes voor alle doeleinden geschikt: of je nu gevarieerde muziek luistert, podcasts en audioboeken volgt of gesprekken voert.

©PXimport

AirPods 3 functies

Natuurlijk werken AirPods naadloos samen met je iPhone, iPad en Mac. Maar ook als je geen Apple-apparatuur gebruikt, kun je gewoon AirPods gebruiken met bijvoorbeeld je Android-smartphone of Windows-pc zonder dat je belangrijke eigenschappen mist. Verschil in geluidskwaliteit merkte ik niet op en de bediening (door te knijpen in het staafje van de AirPods) werkt gewoon.

Wel moet je het doen zonder Apple’s Siri-assistentie en de spatial audio, ook een technologie van Apple zelf. Spatial audio gaat verder dan surround-geluid. Het geluid klinkt ruimtelijk, waarbij bijvoorbeeld individuele geluiden (een basgitaar, stem of wat dan ook) echt klinken alsof ze ergens anders vandaan komen. 

Wat de ervaring nog indrukwekkender maakt is dat wanneer je je hoofd draait, het geluid als het ware meedraait zodat het alsnog vanaf dezelfde plek lijkt te komen. Een indrukwekkende technologie. Vooral voor films, series en games van grote meerwaarde met een goede koptelefoon. Voor muziek en simpele oortjes als deze voelt spatial audio vooralsnog als een wat overbodige gimmick. Het feit dat de AirPods 3 je niet afsluiten van de omgeving versterkt dat gevoel.

Andere functies zoals ruisonderdrukking (ANC) of omgevingsgeluidmodus zijn niet aanwezig op de AirPods 3. Dat is vanwege het ontwerp van de AirPods 3 ook tamelijk overbodig.

©PXimport

©PXimport

Accuduur van de AirPods 3

Omdat de accucapaciteit van de AirPods 3 ietsje is opgeschroefd en de chipset wat zuiniger werkt gaat de accu langer mee dan zijn voorganger. Apple stelt zes uur. In praktijk kwam ik op ongeveer een half uur minder uit. Daarmee zijn ook de derde generatie van de AirPods geen marathonlopers, en houd er ook rekening mee dat accu’s van oortjes snel slijten en dus minder lang uithoudingsvermogen krijgen.

Het oplaaddoosje heeft met 345 mAh een iets lagere capaciteit dan die van de AirPods 2 (398 mAh). Het is genoeg om de oortjes ongeveer vijf keer volledig op te laden. Het oplaaddoosje kun je nu ook via Magsafe opladen, maar een gewone draadloze lader doet het ook prima. Er is een Lightning-aansluiting om het doosje bedraad op te laden. 

Hoewel Lightning vervelend verouderd is, valt het niet als minpunt aan te merken, het zou immers gek zijn om je iPhone met een andere aansluiting op te moeten laden dan je bijbehorende oortjes. Dat iPhones anno 2021 nog over Lightning beschikken is een (door ons) uitvoerig besproken nadeel.

©PXimport

Alternatieven voor de AirPods 3

De AirPods 3 blinken uit dankzij de geluidskwaliteit en zijn zeker de meerprijs waard ten opzichte van AirPods 2, die met 150 euro zo’n vijftig euro goedkoper zijn. In deze prijsklasse kun je echter ook hele goede oortjes kopen met goede geluidskwaliteit, afsluitende pasvorm én ruisonderdrukking. Denk aan de Bose QuietComfort-oortjes. Samsung Galaxy Buds2 en Sennheiser CX Plus bieden dit bijvoorbeeld ook, maar kunnen op geluidskwaliteit Apple niet bijbenen.

Conclusie: Apple AirPods 3 kopen?

De Apple AirPods 3 vallen me helemaal niet tegen. De geluidskwaliteit is indrukwekkend krachtig en oortjes zitten comfortabel. Toch is het one size fits all-ontwerp een tekortkoming, waardoor de oortjes niet bij iedereen passen en uit het oor kunnen komen bij intensieve beweging. De toevoeging van waterbestendigheid is mooi meegenomen, evenals de langere accuduur. Spatial audio moet zijn meerwaarde voor in-ears en muziek nog wel een beetje bewijzen.

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.

Wil je wat orde brengen in je verzameling bookmarks? Het zelf te hosten Hoarder is hiervoor een mooie optie. Bookmarks, maar ook notities, afbeeldingen en ideeën kun je in overzichtelijke lijsten opslaan, die je van labels kunt voorzien en doorzoeken. Zelfs grotere verzamelingen zijn geen probleem, dankzij de optionele AI-functies. Deze benutten de API van OpenAI. In dit artikel lees je hoe je alles opzet!

Lees ook: Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij

Voor het bewaren van bookmarks bestaan diverse handige toepassingen, waaronder Pocket (https://www.getpocket.com) en het minder bekende Raindrop.io (https://www.raindrop.io). Het relatief jonge Hoarder mag in het lijstje naar onze mening niet ontbreken. Hierin kun je onder meer bookmarks, notities en afbeeldingen bewaren, waarna je de volledige inhoud kunt doorzoeken. Ook kun je items organiseren door labels toe te voegen of lijsten te maken. Dankzij de optionele koppeling met OpenAI kun je materiaal automatisch van labels voorzien, maar ook bijvoorbeeld vragen om een artikel samen te vatten. Je kunt Hoarder volledig zelf hosten. Dit geeft je meer controle en maakt het privacyvriendelijk. Voor de installatie kun je onder meer Docker Compose gebruiken, wat we ook in dit artikel doen. Er zijn browserextensies voor Chrome en Firefox, wat het toevoegen van artikelen op internet met de gewenste labels veel makkelijker maakt. Verder zijn er mobiele apps voor Android en iOS, zodat je ook onderweg je bookmarks kunt raadplegen. 

1 Installatie

Er zijn meerdere installatiemethoden, die in de documentatie uitgebreid aan bod komen (https://docs.hoarder.app). De aanbevolen installatiemethode is via Docker Compose, waar we ook hier voor kiezen. De installatie van Docker Compose is vaker behandeld en ook online vind je diverse handleidingen, zoals voor Ubuntu 24.04 (https://www.kwikr.nl/ubntdock).

In de volgende stappen gaan we de bestanden docker-compose.yml en .env maken. We raden een systeem met ongeveer 2 GB werkgeheugen aan. Ook als je Hoarder binnen een container in Proxmox VE gaat installeren, moet je zoveel toewijzen, want 1 GB is net te weinig. Log in via SSH, maak een mapje voor Hoarder en navigeer naar deze map. Hierin gaan we de bestanden voor Docker plaatsen.

2 Docker

De snelste manier om te starten, is het downloaden van het YAML-bestand voor Docker Compose. Geef daarvoor de onderstaande opdracht vanaf de Opdrachtprompt:

Het bestand voor Docker Compose hoef je niet aan te passen. Wel is een bestand met omgevingsvariabelen nodig. Dit bestand kun je maken en bewerken met de opdracht nano .env. Zet hierin om te beginnen de volgende regels:

Bij NEXTAUTH_URL kun je localhost vervangen door het ip-adres van het systeem waarop Hoarder draait. De twee willekeurige strings kun je zelf bedenken of genereren met deze opdracht:

Start ten slotte de container met:

Je kunt Hoarder nu openen via http://ipadres:3000, waarbij je ipadres dan vervangt door het echte ip-adres van het systeem. Bij toekomstige updates kun je Hoarder stoppen met:

Daarna kun je met deze opdracht de images vernieuwen:

Om vervolgens met deze laatste opdracht alles weer in de lucht te brengen:

3 Toegang OpenAI

Het is niet verplicht om de AI-functies te gebruiken, maar het is wel een leuke en nuttige toevoeging, zeker als je veel bookmarks gaat toevoegen. De kosten zijn bovendien zeer laag. Voor de meeste mensen is OpenAI de beste keuze, hoewel Ollama ook een optie is (zie kader 'Keuze tussen OpenAI of Ollama'). Om OpenAI te gebruiken, moet je toegang tot de API regelen. Hiervoor ga je naar https://platform.openai.com. Log in met een bestaand account, zoals het account dat je voor ChatGPT gebruikt, of maak een nieuw account. Ga dan naar https://www.kwikr.nl/oakey en kies Create new secret key. Vul bij Name een beschrijvende naam in, zoals Hoarder. Dit maakt de sleutel beter herkenbaar, mocht je deze in de toekomst willen verwijderen. Kies bij Project de optie Default project. Klik dan op Create secret key. De sleutel wordt nu gemaakt en slechts eenmalig getoond; bewaar deze dus goed! Open dan het bestand .env en voeg de volgende regel toe:

Herstart nu Hoarder zodat de nieuwe configuratie actief wordt. Blijf nog even in de omgeving van OpenAI, want we moeten wat credits aanschaffen.

4 Credits aanschaffen

Je hebt credits nodig om met de OpenAI-API te werken. Dit gebruik staat los van een eventueel abonnement op ChatGPT. Ga hiervoor naar Billing of rechtstreeks via https://www.kwikr.nl/oabill. De eerste keer moet je een betaalmethode toevoegen via Add payment details. Vul hier je creditcardgegevens in. Klik daarna op Continue. Begin met een klein bedrag, bijvoorbeeld 10 dollar. Dit is waarschijnlijk meer dan je ooit nodig zult hebben voor Hoarder. De optie voor automatisch opwaarderen, kun je daarom het best uitzetten, om risico's te beperken. Bevestig ten slotte de betaling.

Desgewenst kun je limieten configureren. Naast Hoarder zijn er overigens ook steeds meer andere toepassingen die de API van OpenAI kunnen gebruiken. Dat maakt de inzetbaarheid dus een stuk breder! Denk aan chatbots, schrijfhulpjes en automatiseringstools. Het is handig om voor elk project een aparte API-sleutel te maken, om het beheersbaar te houden.

5 Registratie

We beginnen met het maken van een beheeraccount. Open daarvoor Hoarder door in je browser naar http://ipadres:3000 te gaan. Ga op het inlogscherm naar Sign up om een eerste account te maken. Dit eerste account krijgt altijd beheerrechten (administrator). Wil je Hoarder in het Nederlands gebruiken, klik dan op je profielicoontje rechtsboven, ga naar User Settings en kies achter Options bij Interface Language voor Dutch. Alles is nu in het Nederlands. In het vervolg gaan we Hoarder in deze taal gebruiken.

 6 Gebruikers beheren

Je krijgt als beheerder speciale functies die je ziet als je via je profielicoontje naar Admin Instellingen gaat. Zo kun je onder Gebruikerslijst nieuwe gebruikers toevoegen met de gewenste rol. Als beheerder kun je bovendien het wachtwoord voor gebruikers opnieuw instellen. Als je echter als beheerder je wachtwoord kwijtraakt, is dat ingewikkelder omdat je dit via de database moet doen. Bewaar het wachtwoord dus goed!

Gebruikers kunnen zich bij de standaardinstellingen overigens ook aanmelden via het inlogscherm. Wil je dat voorkomen, voeg dan de volgende regel aan het bestand .env toe:

Herstart Hoarder met deze opdracht, zodat de nieuwe configuratie actief wordt:

7 Instellingen

We zullen kort enkele instellingen doornemen. Klik daarvoor op je profielicoontje en ga naar Gebruikersinstellingen. Onder AI Instellingen zie je een preview van de prompts die worden gebruikt voor de verschillende AI-mogelijkheden, zoals het genereren van labels en maken van samenvattingen.

Je kunt hier extra regels aan toevoegen, zodat de prompts worden aangepast. Zo kun je bijvoorbeeld voor Nederlandstalige labels en samenvattingen zorgen (zie kader 'Nederlandse labels en samenvattingen').

Onder RSS Abonnementen kun je RSS-feeds toevoegen. Verder kun je bookmarks exporteren als JSON-bestand of importeren vanuit diverse andere toepassingen, waaronder Pocket, Linkwarden (waar we eerder in Computer!Totaal over schreven) of je browser (zoals Chrome en Firefox). Ook alle links die je al in je browser hebt bewaard, kun je dus gemakkelijk overzetten naar Hoarder. Verder kun je sleutels maken voor de API van Hoarder, defecte links bekijken en webhooks aanmaken.

8 Bookmarks toevoegen

Op de openingspagina van Hoarder zie je de laatste toegevoegde bookmarks. Je kunt nieuwe items toevoegen via het vak. Je kunt hier ook afbeeldingen naartoe slepen, waarvan de tekst via OCR wordt omgezet, zodat dit (ook) doorzoekbaar wordt. Verder krijgen afbeeldingen en ook teksten die je toevoegt automatisch labels door AI.

In het menu (met de drie puntjes) zie je extra opties. Zo kun je een bookmark markeren als favoriet of deze toevoegen aan een of meerdere lijsten, die je via het menu aan de linkerkant kunt aanmaken en beheren. Om de inhoud en details voor een bookmark te bekijken, klik je op het icoontje met twee pijltjes voor een grotere weergave.

9 Details bekijken

Als je de details voor een bookmark opent, zie je links een voorbeeld met de content uit de cache en een optie om de gemaakte schermopname te bekijken. Rechts kun je via Samenvatten met AI een samenvatting laten maken door AI. Ook zie je hier de labels die door jouzelf of AI zijn toegevoegd. Verder zie je een vak om een notitie te schrijven en enkele extra opties. Onderaan kun je de bookmark opslaan als favoriet, archiveren of verwijderen.

10 Hoogtepunten

Een handige extra mogelijkheid is de zogenoemde hoogtepunten. Hierbij open je eerst de grotere weergave voor de bookmark. In het voorbeeld links kun je nu een stuk tekst selecteren. Vervolgens kies je een passende kleur (geel, rood, groen of blauw). Hierna wordt automatisch een zogenoemd hoogtepunt opgeslagen. Je ziet deze rechts bij de details. Als je via het menu van Hoarder naar Hoogtepunten gaat, zie je alle gemaakte hoogtepunten. Via Source kun je ook het gerelateerde artikel opvragen. Hoogtepunten zijn een handige manier om belangrijke details van artikelen te bewaren.

11 Zoeken

Wat Hoarder zo krachtig maakt, is dat je de volledige tekst van alle opgeslagen inhoud kunt doorzoeken via de balk aan de bovenkant. Dat gaat niet alleen om titels of beschrijvingen, maar ook om de volledige inhoud van de opgeslagen links en notities.

Je kunt in je zoekopdracht ook filters gebruiken. Met is:fav zoek je bijvoorbeeld alleen binnen je favorieten, het filter is:tagged zoekt naar items die een of meer labels hebben en is:inlist zoekt naar items die in een of meerdere lijsten zijn opgenomen.

Met #label kun je naar een bepaald label zoeken. Merk op dat labels hoofdlettergevoelig zijn. De labels Technologie en technologie worden daardoor als afzonderlijke labels beschouwd. Dit vraagt dus enige zorgvuldigheid bij het invoeren van labels. Dit kun je wel afvangen door de prompts voor AI aan te passen, zoals we hebben uitgelegd.

Behalve via de zoekfunctie kun je uiteraard ook via de toegekende labels bepaalde items terugvinden. Hiervoor ga je naar Labels. Je kunt hier de labels die op elkaar lijken desgewenst samenvoegen. Daarvoor klik je eerst op Drag & Drop Samenvoegen. Daarna sleep je een label naar een ander label.