We testen vijf smartwatches die functioneel meer en meer hetzelfde bieden als een smartphone. Vanaf je pols bel je ermee, bekijk je berichten, betaal je mobiel en bekijk je je gezondheids-, fitness- en sportprestaties. Bij de versies met e-sim lukt dat zelfs zonder smartphone in de buurt. Zoek je de beste smartwatch van het moment? Wellicht zit-ie hier tussen.

Dankzij efficiëntere accu’s en krimpende microchips (één van de geteste smartwatches gebruikt al een piepkleine 5nm-system-on-chip) krimpen ook de smartwatches. De lichtste geteste slimme polshorloges (Fitbit, Samsung) wegen minder dan 50 gram, verwisselbaar polsbandje inbegrepen. Je merkt nauwelijks dat je ze draagt.

Allemaal zijn ze voorzien van heldere amoled-aanraakschermen, die ook in feller buitenlicht goed zichtbaar blijven. Een ruime keuze aan virtuele wijzerplaten laat je elk klokje perfect afstemmen op eigen smaakt en outfit. Bij ‘gemiddeld’ gebruik gaat de accu minstens een werkdag mee, soms (veel) langer.

De virtuele wijzerplaten tonen desgewenst samenvattingen van de belangrijkste statistieken die deze slimme polshorloges verzamelen, bijvoorbeeld afgelegde stappen. Allemaal hebben ze krachtige sensoren die verschillende gezondheidsstatistieken bijhouden, zoals hartritme, zuurstofopname van je bloed of stressniveau.

De geavanceerde modellen van Fitbit en Samsung kunnen zelfs een elektrocardiogram (ecg) nemen. De resultaten bezorg je desgewenst aan je hartspecialist in een handig pdf-rapport. Dat is uiteraard geen vervanging van een grondig onderzoek, zoals de fabrikanten ook zelf waarschuwen, maar het kan wel hartritmestoornissen detecteren die een verder onderzoek vergen.

Desgewenst blokkeer je het verzamelen van gezondheids-, locatie- en sportstatistieken, maar te verwachten valt dat de meeste gebruikers voor alles hun toestemming geven. Elke fabrikant verzamelt die gegevens in zijn eigen systemen en verplicht het gebruik van zijn eigen gezondheidsapp. Soms dien je tot wel vijf verschillende privacy-, licentie- en disclaimerverzoeken te accepteren voor je een smartwatch echt kunt gebruiken.

Te verwachten valt dat niemand al die teksten in detail leest. Ga ervan uit dat de verzamelde gegevens voor allerlei doeleinden gebruikt worden. Laten we hopen dat ze minstens geanonimiseerd zijn voor men ze aan geïnteresseerde partijen doorverkoopt. Maak je je hierover zorgen (misbruik is nooit uit te sluiten, ook al omdat alle fabrikanten hun gegevens buiten de EU bewaren), dan moet je jezelf afvragen of je wel een smartwatch moet kopen.

Bekijk hieronder alle testresultaten. Daarna gaan we op de individuele smartwatches in.

©PXimport

Fitbit Sense

©PXimport

Fitbit is voortaan een onderdeel van Google, maar voorlopig draaien de trackers en smartwatches van deze producent van slimme horloges en hartslagmeters nog op een eigen besturingssysteem, in plaats van Google Wear OS. Dat is geen slechte zaak als je de gemiddelde accuduur van de Sense, Fitbits meest geavanceerde smartwatch, vergelijkt met die van een Wear OS-horloge zoals dat van Oppo. Dat dien je in de praktijk dagelijks op te laden, terwijl de kleineren en lichtere Sense het tot zes dagen op één lading uithoudt. 

Zelfs bij intensief gebruik van alle functies raakte de accu van ons testexemplaar na drie dagen maar halfleeg. De Sense heeft een vierkant schermpje dat lichtjes gebogen tot tegen de rand van de aluminium behuizing loopt.

Fitbit OS werkt gezien de lange accuduur blijkbaar efficiënt samen met de eveneens bedrijfseigen Fitbit system-on-chip (gebaseerd op een Toshiba-chipset). Heel uitgebreid is het Fitbit-aanbod inzake apps niet: vergelijkbaar met dat van de Huawei-smartwatches, maar minder uitgebreid dan bij Wear OS-apparaten. De standaardfunctionaliteit is sowieso uitgebreid, vooral dan voor wat betreft de gezondheids- en sportfuncties, de core business van Fitbit. 

Behalve hartbewaking, meting van de zuurstofopname en huidtemperatuurmeting kan de Sense ook je stress meten (via een ‘electrodermal activity’-scan oftewel EDA) en een ecg nemen. Voor sommige opties is een abonnement vereist op de Fitbit Premium-dienst, die 8,99 euro per maand kost. In de aankoopprijs is een gratis probeerperiode van zes maanden inbegrepen. De Sense watch is perfect bruikbaar zonder, maar voor intensieve sporters zijn de extra’s in de Premium-app mogelijk wel interessant.

Fitbit Sense

8Score80

Huawei Watch 3

©PXimport

De gebruikersinterfaces van de Watch 3 en de nog steeds verkrijgbare, goedkopere Watch GT 2 Pro zijn vrijwel identiek. Maar het nieuwe Huawei-klokje draait in tegenstelling tot zijn voorganger wel volwaardige mobiele apps. Daarnaast is hij ook zelfstandig bruikbaar als telefoon dankzij e-sim (maar je provider moet dit wel eerst ondersteunen). De Watch 3 is daardoor meer een echte smartwatch dan de GT 2 Pro, maar dit gaat wel ten koste van de batterijlevensduur. 

In de normale modus gaat de accu van de Watch 3 volgens Huawei tot drie dagen mee (minder lang in combinatie met iOS). In de praktijk kwamen wij niet veel verder dan anderhalve dag. De werkelijke gebruiksduur hangt uiteraard sterk af van wat je ermee uitspookt. Intensief gebruik van LTE-verbindingen via e-sim doet de accuduur sterker dalen.

Je kunt de Watch 3 herstarten voor een ultralange batterijduur die hem functioneel identiek maakt aan de GT 2 Pro. Mobiele apps zijn dan niet langer bruikbaar, wifiverbindingen uitgeschakeld en de keuze aan wijzerplaten beperkt. Maar de monitoringopties en sportopties functioneren wel en de bluetooth-verbinding met je smartphone blijft actief, zodat je via die verbinding kunt bellen, sms’en en berichten ontvangen. Dan gaat de accu net zoals bij de GT 2 Pro tot twee weken mee. 

Wil je de Watch 3 vooral op die manier te gebruiken, dan investeer je volgens ons beter in de GT 2 Pro. Er is ook een duurdere Watch 3 Pro die technisch vrijwel identiek is, maar iets luxueuzer uitgevoerd. Dankzij de grotere accu is de batterijduur van deze variant volgens Huawei vijf dagen in de slimme modus en 21 dagen in de ultralange batterijduur-modus.

Huawei Watch 3

8Score80

OnePlus Watch

©PXimport

De OnePlus Watch is in vele opzichten vergelijkbaar met de Huawei Watch GT 2 Pro en de Huawei Watch 3 in de beperkte modus. Alles draait op een energiezuinig bedrijfseigen realtime-besturingssysteem (RTOS) met een lange batterijlevensduur tot wel twee weken (de helft daarvan met een altijd zichtbare virtuele wijzerplaat). 

Het door OnePlus Technologies zelf ontwikkelde besturingssysteem ondersteunt momenteel geen extra apps. Wel is er keuze tussen ongeveer veertig virtuele wijzerplaten. Functioneel lijkt het OS verdacht veel op dat van de Huawei Watch GT 2 Pro, met inbegrip van details bij de vormgeving en de menustructuur. Dat is wellicht geen toeval, want de broncode van dit LiteOS is vrij beschikbaar.

De gezondheidsfuncties zijn even uitgebreid als bij de andere smartwatches: permanente hartmeting, meting zuurstofopname bloed, stressmeting en meting van de slaapkwaliteit (REM, lichte slaap, diepe slaap, continuïteit daarvan, periodes dat je wakker bent, ademhaling, stressniveau). Historische gegevens raadpleeg je via de One Health-app, maar kun je momenteel niet synchroniseren met andere apps. 

De fitness- en sportfuncties zijn na een recente firmware-update even uitgebreid als bij de concurrentie. Er zijn tientallen soorten trainingen, van hardlopen, wandelen, badmintonnen, zwemmen, fietsen, tot klimmen, skiën en golfen. Via het horloge antwoorden op bijvoorbeeld een WhatsApp- of Messenger-bericht is niet mogelijk. De berichten worden alleen getoond, zonder foto’s of audio. Telefoneren vanaf je pols via een bluetooth-verbinding met je smartphone functioneert goed.

Het sterkste punt van dit slimme horloge is behalve zijn lage prijs de lange batterijlevensduur. OnePlus voegt overigens regelmatig nieuwe mogelijkheden toe, zoals een Google Maps- en Spotify-syncfunctie, in een nieuwe firmware die vanaf september werd uitgerold.

OnePlus Watch

Oppo Watch 46mm

©PXimport

De Oppo Watch 46mm heeft een rechthoekig design met verwisselbaar fluorubber polsbandje. In de verte lijkt het ontwerp op dat van een Apple Watch. Dit comfortabele, lichte klokje draait onder Google Wear OS 2. Dat is een ingekookte versie van Android Pie voor draagbare apparaten, zoals slimme horloges. Versie 3.0, gebaseerd op Android 11, kan deze Oppo Watch niet aan, aangezien die versie minstens een Qualcomm Snapdragon Wear 4100 SoC en méér werkgeheugen vergt.

De accu houdt het volgens Oppo tot 36 uur uit in de smartmodus en tot 21 dagen in de energiebesparingsmodus. In die spaarstand functioneren alleen nog de tijdweergave, stappentelling, hartslagmeting en inkomende meldingen. Veel ‘slimme’ functies blijven er dan niet over. De slaapkwaliteitmeting werkt bijvoorbeeld niet in de spaarstand. De Oppo Watch functioneert in de energiebesparingsmodus essentieel als een fitnesstracker.

Om extra apps te installeren en functies zoals mobiel betalen te kunnen gebruiken, dien je je Google-accountgegevens te synchroniseren met het polshorloge. Hier liep het bij ons mis. Wat we ook probeerden, we slaagden er niet in een Google-account op de Oppo Watch te zetten. Telkens kregen we de melding: ‘Je accounts kunnen niet worden gekopieerd’, zonder verdere uitleg. 

Dit probleem treedt te oordelen naar berichten op internetfora bij wel meer Wear OS-apparaten op en is dus niet noodzakelijk de ‘schuld’ van Oppo. Gelukkig kan je het kopiëren van een Google-account tijdens de installatieprocedure overslaan, zodat het horloge uiteindelijk toch nog bruikbaar is. Dan werken alleen de standaardfuncties; bijvoorbeeld Spotify of extra wijzerplaten installeren lukt niet zonder account.

Om de gezondheidsmonitoringfuncties te gebruiken, dien je de HeyTap Health-app op je smartphone te installeren. Google Fit op zichzelf volstaat niet, al kun je daarmee wel je gegevens synchroniseren.

Oppo Watch 46mm

7Score70

Samsung Galaxy Watch4

©PXimport

De Galaxy Watch4 draait niet langer op Samsung Tizen OS zoals zijn voorganger de Watch3, maar op Android Wear OS 3, een gezamenlijke ontwikkeling van Google en Samsung. De Watch4 is beschikbaar in diverse uitvoeringen die in prijs variëren van 270 tot 400 euro, afhankelijk van de omvang van het scherm en de gebruikte materialen. Binnenin zijn al die versies hetzelfde. 

Wij testten de goedkoopste aluminium uitvoering met een wijzerplaat van 40 millimeter zonder roterende rand en met kunststof-rubberen bandje. Het polsbandje is snel verwisselbaar, ook met gewone horlogebandjes. De luxueuzere Classic-versies bestaan in de maten 42 mm (370 euro) en 46 mm (400 euro) en hebben een roestvrijstalen behuizing in de kleuren zwart of zilver. H

un roterende bezel dient om door bepaalde menu’s te navigeren; bij de versies zonder draaiende rand kan dit met de virtuele draairand aan het uiteinde van het aanraakscherm. Bij gemiddeld gebruik houdt de volledig opgeladen accu het volgens Samsung ruim anderhalve dag uit. Dat klopt met wat wij tijdens de testperiode vaststelden.

De gebruikersinterface is in essentie die van Tizen. Gebruikers die ervaring hebben met eerdere Galaxy Watch-horloges voelen zich direct thuis in deze One UI Watch 3-interface. De Watch4 installeer en configureer je met behulp van de Galaxy Wearable-app met Watch4-plug-in, niet met de Google Wear-app. Je kunt Wear OS-apps toevoegen, maar de standaard geïnstalleerde apps zoals Agenda, Contacten, Weer, Wekker enzovoort zijn allemaal Samsung-versies. 

De stemassistent is Bixby, terwijl de betaalfunctie werkt via Samsung Pay. Google Maps is dan wel weer standaard geïnstalleerd, maar bijvoorbeeld Bixby kan daar (nog?) niet mee werken.

Heb je geen Samsung-smartphone, dan zijn allerlei noodzakelijke apps niet standaard op je toestel aanwezig. Je dient dan behalve Galaxy Wear en de Watch4-plug-in ook nog Samsung Health, Samsung Pay en een Samsung-account te installeren. De sensor aan de onderkant verricht permanent metingen, net als de andere smartwatches. 

Minder gebruikelijk zijn de huidtemperatuurmeting, de ecg-meting en de BIA (lichaamsvet)-meting. Die functioneren wanneer we dit schrijven nog niet allemaal. De huidtemperatuurmeting komt pas beschikbaar bij een toekomstige firmware-update. De ecg-meting functioneert uitsluitend in combinatie met een ecg-app (Samsung Health Monitor) die voorbehouden is aan recente Samsung-smartphones.

Dit is een van de betere, zo niet de beste smartwatch die je momenteel kunt kopen. Jammer genoeg komt hij alleen volledig tot zijn recht als je ook een Samsung smartphone gebruikt.

Samsung Galaxy Watch4

9Score90

Conclusie

Zelfs de goedkoopste smartwatch biedt veel mogelijkheden en doet op het gebied van design en draagcomfort zeker niet onder voor de andere, stuk voor stuk zeer capabele slimme polshorloges. De lange acculevensduur van de OnePlus Watch, onze Slimme Koop, is wel uitzonderlijk. Eén reden hiervoor is dat je geen extra apps kunt installeren: je moet het doen met de standaard (redelijk uitgebreide) functieverzameling. 

De Samsung Galaxy Watch4 biedt van alle geteste slimme klokjes de meeste mogelijkheden, dit in combinatie met een behoorlijke accuduur. Het is de verdiende Best Geteste smartwatch van deze groepstest.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.