We testen vijf smartwatches die functioneel meer en meer hetzelfde bieden als een smartphone. Vanaf je pols bel je ermee, bekijk je berichten, betaal je mobiel en bekijk je je gezondheids-, fitness- en sportprestaties. Bij de versies met e-sim lukt dat zelfs zonder smartphone in de buurt. Zoek je de beste smartwatch van het moment? Wellicht zit-ie hier tussen.

Dankzij efficiëntere accu’s en krimpende microchips (één van de geteste smartwatches gebruikt al een piepkleine 5nm-system-on-chip) krimpen ook de smartwatches. De lichtste geteste slimme polshorloges (Fitbit, Samsung) wegen minder dan 50 gram, verwisselbaar polsbandje inbegrepen. Je merkt nauwelijks dat je ze draagt.

Allemaal zijn ze voorzien van heldere amoled-aanraakschermen, die ook in feller buitenlicht goed zichtbaar blijven. Een ruime keuze aan virtuele wijzerplaten laat je elk klokje perfect afstemmen op eigen smaakt en outfit. Bij ‘gemiddeld’ gebruik gaat de accu minstens een werkdag mee, soms (veel) langer.

De virtuele wijzerplaten tonen desgewenst samenvattingen van de belangrijkste statistieken die deze slimme polshorloges verzamelen, bijvoorbeeld afgelegde stappen. Allemaal hebben ze krachtige sensoren die verschillende gezondheidsstatistieken bijhouden, zoals hartritme, zuurstofopname van je bloed of stressniveau.

De geavanceerde modellen van Fitbit en Samsung kunnen zelfs een elektrocardiogram (ecg) nemen. De resultaten bezorg je desgewenst aan je hartspecialist in een handig pdf-rapport. Dat is uiteraard geen vervanging van een grondig onderzoek, zoals de fabrikanten ook zelf waarschuwen, maar het kan wel hartritmestoornissen detecteren die een verder onderzoek vergen.

Desgewenst blokkeer je het verzamelen van gezondheids-, locatie- en sportstatistieken, maar te verwachten valt dat de meeste gebruikers voor alles hun toestemming geven. Elke fabrikant verzamelt die gegevens in zijn eigen systemen en verplicht het gebruik van zijn eigen gezondheidsapp. Soms dien je tot wel vijf verschillende privacy-, licentie- en disclaimerverzoeken te accepteren voor je een smartwatch echt kunt gebruiken.

Te verwachten valt dat niemand al die teksten in detail leest. Ga ervan uit dat de verzamelde gegevens voor allerlei doeleinden gebruikt worden. Laten we hopen dat ze minstens geanonimiseerd zijn voor men ze aan geïnteresseerde partijen doorverkoopt. Maak je je hierover zorgen (misbruik is nooit uit te sluiten, ook al omdat alle fabrikanten hun gegevens buiten de EU bewaren), dan moet je jezelf afvragen of je wel een smartwatch moet kopen.

Bekijk hieronder alle testresultaten. Daarna gaan we op de individuele smartwatches in.

©PXimport

Fitbit Sense

©PXimport

Fitbit is voortaan een onderdeel van Google, maar voorlopig draaien de trackers en smartwatches van deze producent van slimme horloges en hartslagmeters nog op een eigen besturingssysteem, in plaats van Google Wear OS. Dat is geen slechte zaak als je de gemiddelde accuduur van de Sense, Fitbits meest geavanceerde smartwatch, vergelijkt met die van een Wear OS-horloge zoals dat van Oppo. Dat dien je in de praktijk dagelijks op te laden, terwijl de kleineren en lichtere Sense het tot zes dagen op één lading uithoudt. 

Zelfs bij intensief gebruik van alle functies raakte de accu van ons testexemplaar na drie dagen maar halfleeg. De Sense heeft een vierkant schermpje dat lichtjes gebogen tot tegen de rand van de aluminium behuizing loopt.

Fitbit OS werkt gezien de lange accuduur blijkbaar efficiënt samen met de eveneens bedrijfseigen Fitbit system-on-chip (gebaseerd op een Toshiba-chipset). Heel uitgebreid is het Fitbit-aanbod inzake apps niet: vergelijkbaar met dat van de Huawei-smartwatches, maar minder uitgebreid dan bij Wear OS-apparaten. De standaardfunctionaliteit is sowieso uitgebreid, vooral dan voor wat betreft de gezondheids- en sportfuncties, de core business van Fitbit. 

Behalve hartbewaking, meting van de zuurstofopname en huidtemperatuurmeting kan de Sense ook je stress meten (via een ‘electrodermal activity’-scan oftewel EDA) en een ecg nemen. Voor sommige opties is een abonnement vereist op de Fitbit Premium-dienst, die 8,99 euro per maand kost. In de aankoopprijs is een gratis probeerperiode van zes maanden inbegrepen. De Sense watch is perfect bruikbaar zonder, maar voor intensieve sporters zijn de extra’s in de Premium-app mogelijk wel interessant.

Fitbit Sense

8Score80

Huawei Watch 3

©PXimport

De gebruikersinterfaces van de Watch 3 en de nog steeds verkrijgbare, goedkopere Watch GT 2 Pro zijn vrijwel identiek. Maar het nieuwe Huawei-klokje draait in tegenstelling tot zijn voorganger wel volwaardige mobiele apps. Daarnaast is hij ook zelfstandig bruikbaar als telefoon dankzij e-sim (maar je provider moet dit wel eerst ondersteunen). De Watch 3 is daardoor meer een echte smartwatch dan de GT 2 Pro, maar dit gaat wel ten koste van de batterijlevensduur. 

In de normale modus gaat de accu van de Watch 3 volgens Huawei tot drie dagen mee (minder lang in combinatie met iOS). In de praktijk kwamen wij niet veel verder dan anderhalve dag. De werkelijke gebruiksduur hangt uiteraard sterk af van wat je ermee uitspookt. Intensief gebruik van LTE-verbindingen via e-sim doet de accuduur sterker dalen.

Je kunt de Watch 3 herstarten voor een ultralange batterijduur die hem functioneel identiek maakt aan de GT 2 Pro. Mobiele apps zijn dan niet langer bruikbaar, wifiverbindingen uitgeschakeld en de keuze aan wijzerplaten beperkt. Maar de monitoringopties en sportopties functioneren wel en de bluetooth-verbinding met je smartphone blijft actief, zodat je via die verbinding kunt bellen, sms’en en berichten ontvangen. Dan gaat de accu net zoals bij de GT 2 Pro tot twee weken mee. 

Wil je de Watch 3 vooral op die manier te gebruiken, dan investeer je volgens ons beter in de GT 2 Pro. Er is ook een duurdere Watch 3 Pro die technisch vrijwel identiek is, maar iets luxueuzer uitgevoerd. Dankzij de grotere accu is de batterijduur van deze variant volgens Huawei vijf dagen in de slimme modus en 21 dagen in de ultralange batterijduur-modus.

Huawei Watch 3

8Score80

OnePlus Watch

©PXimport

De OnePlus Watch is in vele opzichten vergelijkbaar met de Huawei Watch GT 2 Pro en de Huawei Watch 3 in de beperkte modus. Alles draait op een energiezuinig bedrijfseigen realtime-besturingssysteem (RTOS) met een lange batterijlevensduur tot wel twee weken (de helft daarvan met een altijd zichtbare virtuele wijzerplaat). 

Het door OnePlus Technologies zelf ontwikkelde besturingssysteem ondersteunt momenteel geen extra apps. Wel is er keuze tussen ongeveer veertig virtuele wijzerplaten. Functioneel lijkt het OS verdacht veel op dat van de Huawei Watch GT 2 Pro, met inbegrip van details bij de vormgeving en de menustructuur. Dat is wellicht geen toeval, want de broncode van dit LiteOS is vrij beschikbaar.

De gezondheidsfuncties zijn even uitgebreid als bij de andere smartwatches: permanente hartmeting, meting zuurstofopname bloed, stressmeting en meting van de slaapkwaliteit (REM, lichte slaap, diepe slaap, continuïteit daarvan, periodes dat je wakker bent, ademhaling, stressniveau). Historische gegevens raadpleeg je via de One Health-app, maar kun je momenteel niet synchroniseren met andere apps. 

De fitness- en sportfuncties zijn na een recente firmware-update even uitgebreid als bij de concurrentie. Er zijn tientallen soorten trainingen, van hardlopen, wandelen, badmintonnen, zwemmen, fietsen, tot klimmen, skiën en golfen. Via het horloge antwoorden op bijvoorbeeld een WhatsApp- of Messenger-bericht is niet mogelijk. De berichten worden alleen getoond, zonder foto’s of audio. Telefoneren vanaf je pols via een bluetooth-verbinding met je smartphone functioneert goed.

Het sterkste punt van dit slimme horloge is behalve zijn lage prijs de lange batterijlevensduur. OnePlus voegt overigens regelmatig nieuwe mogelijkheden toe, zoals een Google Maps- en Spotify-syncfunctie, in een nieuwe firmware die vanaf september werd uitgerold.

OnePlus Watch

Oppo Watch 46mm

©PXimport

De Oppo Watch 46mm heeft een rechthoekig design met verwisselbaar fluorubber polsbandje. In de verte lijkt het ontwerp op dat van een Apple Watch. Dit comfortabele, lichte klokje draait onder Google Wear OS 2. Dat is een ingekookte versie van Android Pie voor draagbare apparaten, zoals slimme horloges. Versie 3.0, gebaseerd op Android 11, kan deze Oppo Watch niet aan, aangezien die versie minstens een Qualcomm Snapdragon Wear 4100 SoC en méér werkgeheugen vergt.

De accu houdt het volgens Oppo tot 36 uur uit in de smartmodus en tot 21 dagen in de energiebesparingsmodus. In die spaarstand functioneren alleen nog de tijdweergave, stappentelling, hartslagmeting en inkomende meldingen. Veel ‘slimme’ functies blijven er dan niet over. De slaapkwaliteitmeting werkt bijvoorbeeld niet in de spaarstand. De Oppo Watch functioneert in de energiebesparingsmodus essentieel als een fitnesstracker.

Om extra apps te installeren en functies zoals mobiel betalen te kunnen gebruiken, dien je je Google-accountgegevens te synchroniseren met het polshorloge. Hier liep het bij ons mis. Wat we ook probeerden, we slaagden er niet in een Google-account op de Oppo Watch te zetten. Telkens kregen we de melding: ‘Je accounts kunnen niet worden gekopieerd’, zonder verdere uitleg. 

Dit probleem treedt te oordelen naar berichten op internetfora bij wel meer Wear OS-apparaten op en is dus niet noodzakelijk de ‘schuld’ van Oppo. Gelukkig kan je het kopiëren van een Google-account tijdens de installatieprocedure overslaan, zodat het horloge uiteindelijk toch nog bruikbaar is. Dan werken alleen de standaardfuncties; bijvoorbeeld Spotify of extra wijzerplaten installeren lukt niet zonder account.

Om de gezondheidsmonitoringfuncties te gebruiken, dien je de HeyTap Health-app op je smartphone te installeren. Google Fit op zichzelf volstaat niet, al kun je daarmee wel je gegevens synchroniseren.

Oppo Watch 46mm

7Score70

Samsung Galaxy Watch4

©PXimport

De Galaxy Watch4 draait niet langer op Samsung Tizen OS zoals zijn voorganger de Watch3, maar op Android Wear OS 3, een gezamenlijke ontwikkeling van Google en Samsung. De Watch4 is beschikbaar in diverse uitvoeringen die in prijs variëren van 270 tot 400 euro, afhankelijk van de omvang van het scherm en de gebruikte materialen. Binnenin zijn al die versies hetzelfde. 

Wij testten de goedkoopste aluminium uitvoering met een wijzerplaat van 40 millimeter zonder roterende rand en met kunststof-rubberen bandje. Het polsbandje is snel verwisselbaar, ook met gewone horlogebandjes. De luxueuzere Classic-versies bestaan in de maten 42 mm (370 euro) en 46 mm (400 euro) en hebben een roestvrijstalen behuizing in de kleuren zwart of zilver. H

un roterende bezel dient om door bepaalde menu’s te navigeren; bij de versies zonder draaiende rand kan dit met de virtuele draairand aan het uiteinde van het aanraakscherm. Bij gemiddeld gebruik houdt de volledig opgeladen accu het volgens Samsung ruim anderhalve dag uit. Dat klopt met wat wij tijdens de testperiode vaststelden.

De gebruikersinterface is in essentie die van Tizen. Gebruikers die ervaring hebben met eerdere Galaxy Watch-horloges voelen zich direct thuis in deze One UI Watch 3-interface. De Watch4 installeer en configureer je met behulp van de Galaxy Wearable-app met Watch4-plug-in, niet met de Google Wear-app. Je kunt Wear OS-apps toevoegen, maar de standaard geïnstalleerde apps zoals Agenda, Contacten, Weer, Wekker enzovoort zijn allemaal Samsung-versies. 

De stemassistent is Bixby, terwijl de betaalfunctie werkt via Samsung Pay. Google Maps is dan wel weer standaard geïnstalleerd, maar bijvoorbeeld Bixby kan daar (nog?) niet mee werken.

Heb je geen Samsung-smartphone, dan zijn allerlei noodzakelijke apps niet standaard op je toestel aanwezig. Je dient dan behalve Galaxy Wear en de Watch4-plug-in ook nog Samsung Health, Samsung Pay en een Samsung-account te installeren. De sensor aan de onderkant verricht permanent metingen, net als de andere smartwatches. 

Minder gebruikelijk zijn de huidtemperatuurmeting, de ecg-meting en de BIA (lichaamsvet)-meting. Die functioneren wanneer we dit schrijven nog niet allemaal. De huidtemperatuurmeting komt pas beschikbaar bij een toekomstige firmware-update. De ecg-meting functioneert uitsluitend in combinatie met een ecg-app (Samsung Health Monitor) die voorbehouden is aan recente Samsung-smartphones.

Dit is een van de betere, zo niet de beste smartwatch die je momenteel kunt kopen. Jammer genoeg komt hij alleen volledig tot zijn recht als je ook een Samsung smartphone gebruikt.

Samsung Galaxy Watch4

9Score90

Conclusie

Zelfs de goedkoopste smartwatch biedt veel mogelijkheden en doet op het gebied van design en draagcomfort zeker niet onder voor de andere, stuk voor stuk zeer capabele slimme polshorloges. De lange acculevensduur van de OnePlus Watch, onze Slimme Koop, is wel uitzonderlijk. Eén reden hiervoor is dat je geen extra apps kunt installeren: je moet het doen met de standaard (redelijk uitgebreide) functieverzameling. 

De Samsung Galaxy Watch4 biedt van alle geteste slimme klokjes de meeste mogelijkheden, dit in combinatie met een behoorlijke accuduur. Het is de verdiende Best Geteste smartwatch van deze groepstest.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.

Blijft de deur van je wasmachine dicht, ook al is het programma afgelopen, en krijg je hem niet open? Dat probleem komt vaak voor en heeft meestal een eenvoudige oorzaak. In dit artikel noemen we vijf redenen waarom de deur niet opengaat en wat je zelf kunt doen om dat snel en veilig op te lossen.

Ook interessant: Slimmer wassen: deze functies maken je wasmachine nét even handiger

Het komt vaker voor dan je denkt: de wasmachine is klaar, maar de deur weigert open te gaan. Lastig, zeker als je schone was nog nat in de trommel ligt. Gelukkig is er meestal geen reden tot paniek. Vaak ligt het aan een simpele oorzaak die je zelf kunt oplossen.

1 - Water in de trommel

De meest voorkomende boosdoener is achtergebleven water. Zolang er water in de machine zit, blijft de deur bewust op slot om lekkage te voorkomen. Zie je nog water in de trommel? Start dan opnieuw het afvoerprogramma. Werkt dat niet, maak dan het filter onderin schoon en laat via het slangetje of de opening het restwater weglopen. Vaak schiet de deur daarna vanzelf los.

2 - Het kinderslot is ingeschakeld

Sommige modellen hebben een kinderslot of extra beveiliging. Staat dit ingeschakeld, dan blijft de deur dicht, ook al is het programma afgerond. Controleer in de handleiding hoe je het slot uitschakelt. Meestal gaat het om een combinatie van knoppen op het display. Pas als dit is gedeactiveerd, kun je de deur openen.

©Engin Akyurt

3 - Elektronische vertraging of reset

Bij veel moderne machines zit er enkele minuten vertraging tussen het einde van het programma en het ontgrendelen van de deur. Even wachten kan dus al genoeg zijn. Blijft de deur toch op slot, haal de stekker er een paar minuten uit en sluit hem opnieuw aan. Zo wordt de elektronica gereset en komt de deur vaak alsnog vrij.

4 - Handmatige noodontgrendeling

Lukt het nog steeds niet, dan is er vaak een handmatige oplossing. De meeste wasmachines hebben een noodontgrendeling, meestal te vinden achter het klepje bij het filter of onderaan de machine. Door hier voorzichtig aan te trekken, kun je de deur veilig openen zonder schade. Raadpleeg de handleiding voor de exacte plek en werkwijze.

5 - Defecte vergrendeling

Als geen van deze stappen helpt, kan de vergrendeling zelf kapot zijn. Dit onderdeel slijt met de tijd en kan uiteindelijk defect raken. Soms helpt het tijdelijk om de machine spanningsvrij te maken, maar blijft de deur gesloten, dan is vervanging van het slot nodig. Dit is werk voor een monteur.

Wanneer moet je hulp inschakelen?

Blijft de deur hardnekkig dicht of merk je andere signalen, zoals vreemde geluiden of een brandlucht, stop dan direct met zelf proberen. Forceren kan schade veroorzaken. In dat geval is het verstandig een monteur te bellen.

Een geblokkeerde deur hoeft in elk lang niet altijd een groot probleem te zijn. Vaak is een eenvoudige reset, het verwijderen van restwater of het uitschakelen van het kinderslot al genoeg. Lukt het niet, dan kan de noodontgrendeling of een monteur uitkomst bieden. Met regelmatig onderhoud en een beetje oplettendheid verklein je de kans dat je opnieuw voor een gesloten deur staat.