ID.nl logo
Dit gebeurt er in je lichaam tijdens het sporten
© www.peopleimages.com
Gezond leven

Dit gebeurt er in je lichaam tijdens het sporten

Sporten is goed voor je, dat weten we allemaal. Een (duur)training zorgt ervoor dat je vet verbrandt en dat je je conditie verbetert. Maar hoe gaat dat precies in z’n werk? Wat gebeurt er in je lichaam zodat je sterker en gezonder wordt? Het antwoord lees je hier.

Na het lezen van dit artikel weet je precies welk effect sporten heeft op:

  • je hart
  • je spieren
  • je longen
  • je hersenen
  • de rest van je lichaam
  • je mentale gezondheid

Ook interessant: Begin de dag goed met een morning workout

De spil: je hart

Je hart is natuurlijk een van de belangrijkste organen, en ook bij het sporten speelt je tikker een cruciale rol. Sterker nog: alles begint bij het hart. Zodra je begint te bewegen, is je hart de eerste die in de actie schiet door het bloed sneller door je vaten te pompen. Niet voor niets: je spieren verbruiken tijdens het sporten namelijk meer energie, en meer zuurstof. En die komen via je bloed op de juiste plek. Je hart is dus de grote motor die bepaalt hoeveel energie en zuurstof er naar welke spieren gestuurd worden.

Je hartslag bijhouden?

Vind een hartslagmeter

©yodiyim

De werkpaarden: je spieren

Je spieren kunnen het gebaar van je hart wel waarderen. Die moeten namelijk het harde werk doen. Bij het wielrennen gaat de meeste energie naar je beenspieren, terwijl je bij een fitnesssessie misschien juist vooral je bovenlichaam gebruikt. Welke sport je ook doet, je spieren werken harder dan ze normaal doen, en verbruiken daarom meer energie en zuurstof. Die energie komt uit het voedsel dat je hebt gegeten, en is via je maag-darmstelsel in je bloedsomloop terechtgekomen. Zo kunnen je spieren die energie direct gebruiken, helemaal nu je hart de boel lekker snel rondpompt. Op bepaalde intensiteitsniveaus gebruiken spieren ook veel opgeslagen vet als brandstof, en dat zorgt weer voor een verhoogde vetverbranding.

De zuurstofmachines: je longen

Met die energie in je spieren zit het dus wel snor, maar je spieren hebben ook zuurstof nodig. Die komt rechtstreeks uit je longen, en ook daar treedt een grote verandering op als je gaat sporten. Meteen zodra je in beweging komt, schiet je ademhaling omhoog om aan de vraag van je spieren te voldoen. Hoe sneller je ademhaalt, des te meer zuurstof er kan worden opgenomen in je longen: zuurstof die daarna in de bloedbaan terechtkomt, en uiteindelijk door de spieren wordt gebruikt.

Vooral voor middellange, hevige inspanningen is zuurstof meestal de bottleneck voor je prestatie: je spieren hebben in principe voldoende energie, maar je kunt niet alsmaar sneller ademen. Hoewel er ook andere factoren een rol spelen, is het werken van je longen meestal wat we zien als ‘conditie’: hoe beter je ze traint, des te beter je conditie dus wordt.

©Lightfield Studios

De motivators: je hersenen

Wat hebben je hersenen met sporten te maken? In elk geval een stuk meer dan alleen denksporten. Je gebruikt je hersenen namelijk niet alleen bij het schaken, maar ook bij het doen van andere sporten. De extra energie en zuurstof in je bloed hebben een groot effect op je grijze massa. Je reactiesnelheid gaat omhoog, en je kunt je beter focussen en beter leren – niet alleen tijdens, maar ook nog in de uren na het sporten. Bovendien zorgen je hersenen ervoor dat je lichaam goed blijft werken tijdens het sporten. Ze monitoren continu wat er in je lichaam gebeurt, en zorgen dat je de juiste stoffen blijft verbranden.

De runner's high' Ook mentaal is er van alles aan de hand. Sporten voelt goed, en dat komt door een belangrijke stof: endorfine. Endorfine is een stofje dat je stemming verbetert. Het werkt ook pijnstillend, zodat je je langer kan inspannen. Daarnaast zorgt het voor een gevoel van geluk dat nog lang na je work-out blijft hangen. Niet voor niets betekent het woord endorfine zoveel als ‘inwendige vorm van morfine’, en noemen we het ook wel een antistresshormoon. Ga je lang door met bijvoorbeeld hardlopen dan ontstaat er een zogeheten 'runner's high', waarbij er naast endorfinen nog veel meer blijmakers vrijkomen die je een euforisch gevoel geven.

Trainen met dumbbells?

Shop voor halters en gewichten

Lichaam en geest

Maar dat is nog niet alles. Eigenlijk kunnen we elk onderdeel van lichaam en geest wel noemen als we kijken naar de voordelen van sporten. Je metabolisme verbetert, waardoor je efficiënter omgaat met de voedingsstoffen die je binnenkrijgt. Je spieren, die na je dertigste langzaamaan minder sterk beginnen te worden, blijven langer in vorm. Doordat je spieren sterker zijn, worden ook de botten waaraan ze zijn bevestigd sterker, waardoor je minder snel iets breekt en je coördinatie beter is.

Je bloeddruk daalt, wat weer positieve gevolgen heeft op de staat van je aderen – en bovendien wordt het risico op een hersenbloeding of hartaanval kleiner. Je lichaam heeft ook minder zuurstof in rust, waardoor je je gedurende de dag een stuk fitter voelt. Ook verlaagt het cholesterolniveau, weer een prettige bijkomstigheid.

Ook in je hersenpan speelt er meer: je wordt niet alleen gelukkig van sporten, ook je concentratie verbetert. Je kunt je beter en langer focussen op belangrijke taken. Je kortetermijngeheugen krijgt ook een boost, dus tijdens het studeren is sporten een ideale break.

Meer weten? Dit is waarom sporten goed is voor je mentale gesteldheid

©Mihaela

De finish gehaald

Kortom: sporten heeft ontzettend veel voordelen. Je wordt er blij van, ieder deel van je lichaam heeft er baat bij en je wordt met de dag gezonder. Sporten is de ultieme samenwerking tussen de belangrijke delen van je lichaam: je hersenen, je hart, je bloedvaten, je longen en je spieren. Alles werkt als een geoliede machine samen, en het is zo goed voor je dat het eeuwig zonde is om het niet te doen.

Natuurlijk, je moet even door die eerste paar trainingen heen, en misschien heb je een dagje geen zin. Maar als er iets is waar je lichaam je op de lange termijn voor gaat bedanken, is het wel regelmatig bewegen.

Bronnen: Thuisarts.nl en efaa.nl

▼ Volgende artikel
Black Friday bij Keukenloods: kortingen op topkeuze inbouwapparatuur
Huis

Black Friday bij Keukenloods: kortingen op topkeuze inbouwapparatuur

Tijdens Black Friday pakt Keukenloods uit met hoge kortingen op populaire inbouwapparatuur van merken als Siemens en Bosch. Wij lichten hier vijf modellen uit die nu extra interessant zijn: stuk voor stuk slimme keuzes voor wie zijn keuken wil vernieuwen of uitbreiden.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Keukenloods

Siemens ED851BS16E – kookplaat met geïntegreerde afzuiging

De Siemens ED851BS16E combineert koken en afzuigen in één strak oppervlak. De vier inductiezones zijn flexibel inzetbaar dankzij de combiZone, waarmee je twee zones kunt samenvoegen tot één groter kookvlak. Met de powerBoost-functie breng je water extra snel aan de kook, en de quickStart- en reStart-functies zorgen dat de kookplaat direct reageert of je instellingen behoudt als je hem kort uitzet. De ingebouwde afzuiging verwijdert kookdampen direct bij de bron: je hebt dus geen aparte afzuigkap meer nodig.

Siemens EX875LVB1E – inductiekookplaat met flexzones

De Siemens EX875LVB1E is een ruime inductiekookplaat met vijf kookzones die tegelijk gebruikt kunnen worden. De flexInductie-zone herkent automatisch het formaat van de pan en past het verwarmingsoppervlak daarop aan. Dankzij de dual lightSlider-bediening stel je elke zone met een vloeiende beweging nauwkeurig in, van sudderen tot aanbraden. De powerBoost-functie verhoogt het vermogen tot wel 50 procent, zodat je in korte tijd grote hoeveelheden water of gerechten kunt verhitten. De kookplaat beschikt over zeventien vermogensstanden, een warmhoudfunctie en een overkookbeveiliging, wat koken preciezer én veiliger maakt.

Siemens CM724G1B2 – combi-oven met magnetronfunctie

De Siemens CM724G1B2 is een compacte combi-oven met een inhoud van 45 liter en vijftien verwarmingssystemen, waaronder hetelucht, circulatiegrill en onder- en bovenwarmte. Dankzij de combinatie van oven- en magnetronfuncties bereid je gerechten in minder tijd, zonder dat ze hun structuur of smaak verliezen. Via HomeConnect bedien je hem op afstand, en met de oven-assistent gebruik je spraakcommando's om bijvoorbeeld de voorverwarming te starten. Het TFT-touchdisplay biedt een helder overzicht van programma's en temperaturen, terwijl de soft-close-deur en ledverlichting hem nóg gebruiksvriendelijker maken.

Siemens SN63HX36TN – volledig geïntegreerde vaatwasser

De Siemens SN63HX36TN is een volledig geïntegreerde vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts en een geluidsniveau van slechts 46 dB. Het apparaat beschikt over zes programma's en vier speciale functies, waaronder VarioSpeed Plus om sneller te wassen en HomeConnect voor bediening via wifi. Dankzij de MachineCare-functie blijft de binnenruimte schoon en fris, en met de Infolight zie je via een lichtprojectie op de vloer of het programma nog loopt. Het verstelbare bovenrek en de flexibele indeling zorgen dat ook grote pannen of glazen eenvoudig passen.

Bosch SMH4ECX28E – stille inbouwvaatwasser

De Bosch SMH4ECX28E valt op door zijn stille werking (42 dB) en energieklasse A. De vaatwasser biedt ruimte voor veertien couverts en beschikt over zes programma's en vijf functies, waaronder Extra Droog en SpeedPerfect+. De VarioLade bovenin biedt extra plek voor bestek en klein servies, terwijl het RackMatic-systeem het bovenrek in hoogte verstelbaar maakt. Met HomeConnect bedien je de machine via de app, en de doseerassistent zorgt dat afwasmiddel gelijkmatig wordt verdeeld voor een optimaal resultaat. De roestvrijstalen kuip en de automatische deuropening na afloop van het programma dragen bij aan een grondig en efficiënt droogresultaat.

Of je nu kiest voor een kookplaat met geïntegreerde afzuiging, een smarte combi-oven of een fluisterstille vaatwasser: tijdens Black Friday is het bij Keukenloods hét moment om te investeren in een moderne keuken! Op de speciale Keukenloods Black Friday-pagina vind je alle aanbiedingen!

Over Keukenloods

In de 16 fysieke showrooms en via Keukenloods.nl – de grootste online winkel voor inbouwapparatuur in Nederland – helpt Keukenloods dagelijks klanten bij het samenstellen van hun ideale keuken. Dankzij deskundig advies in de winkels, een uitgebreid online aanbod, scherpe prijzen en betrouwbare levering  weet je zeker dat jouw nieuwe inbouwapparatuur perfect past bij je keuken én je wensen.

▼ Volgende artikel
Maximaal leescomfort: zo werk je prettiger op een Mac
© Kaspars Grinvalds - stock.adobe.com
Huis

Maximaal leescomfort: zo werk je prettiger op een Mac

Een lange werkdag achter het scherm eindigt vaak met vermoeide ogen en een stijve nek. macOS biedt gelukkig talloze verborgen opties waarmee je het beeld, de tekst en zelfs de cursor precies op jouw voorkeuren afstemt. Door deze slim te combineren, verbeter je de leesbaarheid van de tekst op je scherm. Je hebt zelfs geen extra software nodig om binnen een paar minuten meer fijner met macOS te werken.

Omdat een te hoge resolutie voor piepkleine letters zorgt en een te lage voor kartelige pictogrammen, begin je met het vinden van de juiste balans - en die is voor iedereen anders. Open Systeeminstellingen via het Apple-logo linksboven of de losse app, kies Beeldschermen en probeer de verschillende opties die je ziet even uit. Elke optie geeft een andere pixelverhouding weer: de uiterst linkse vergroot, de uiterst rechtse verkleint.

Gebruik je een externe monitor? Dan kun je per scherm een andere schaal kiezen, zodat het ingebouwde Retina-scherm loepzuiver blijft terwijl de 4K-monitor comfortabel grote elementen toont. Bij Geavanceerd vind je overigens nog wat instellingen over hoe je muis omgaat met meerdere schermen. Experimenteer een paar minuten en geef je ogen even de tijd om aan een nieuwe instelling te wennen.

Als je letters en vensters vaak te klein of te groot vindt, kun je de algehele schermresolutie aanpassen.

Tekstvergroting in apps

Als de systeemschaal goed staat, maar je in Safari of Mail nog steeds moeite hebt de letters te lezen, kun je ook alleen de tekst vergroten. Start Safari, open een pagina en druk op Cmd+Plusteken (Cmd++) tot de letters prettig groot zijn. Klik vervolgens in de menubalk op Safari en kies Instellingen / Websites en vervolgens Zoomniveau aan de linkerkant. Kies nu voor elke openstaande website het standaard-zoomniveau.

Mail werkt vergelijkbaar: open Mail, kies Instellingen / Lettertype en kleur en klik op Selecteer om het font groter te maken.

Omdat Finder in macOS Ventura is samengevoegd met Voorvertoning, krijg je ook daar consistente resultaten; open een map, druk op Cmd+J en stel onder in het menu bij Tekstgrootte een grotere tekstgrootte in. Door per app te werken, voorkom je het rare effect dat randmenu’s reusachtig worden terwijl artikelkolommen nog onleesbaar klein blijven.

Ook in de Mail-app heb je voldoende invloed op de grootte van de tekst.

Hoog contrast en kleurfilters

Tekst wordt pas echt leesbaar wanneer het contrast tussen letters en achtergrond groot genoeg is. Ga naar Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Beeldscherm en schakel Verhoog contrast in. MacOS verhoogt dan onmiddellijk het onderscheid tussen wit en zwart, maar behoudt subtiele schaduwen, zodat pictogrammen herkenbaar blijven. Als je liever de kleuren aanpast in plaats van het licht-donkerverschil, activeer dan Keer kleuren om of zet helemaal onderaan de slider bij Kleurfilters aan, open het menu Filtertype en selecteer Protanopie, Deuteranopie of Tritanopie voor specifieke kleurenblindheid. Klik op het uitklapmenu Intensiteit en versleep de schuif tot je zonder moeite rode koppen van blauwe links onderscheidt. De instellingen gelden voor je hele systeem, zodat games, pdf-lezers en zelfs virtuele machinevensters profiteren.

Heb je moeite met specifieke kleuren? Die kun je in de systeeminstellingen helemaal naar wens aanpassen.

Retina, pixels en puntdichtheid uitgelegd

Bij het afstemmen van leesbaarheid stuit je vaak op termen als Retina en ppi (pixels per inch). Een klassiek lcd-scherm toont tekst met relatief weinig pixels per letter, terwijl een Retina-display het aantal pixels per element verdubbelt of verdrievoudigt, zodat individuele pixels bij normaal gebruik niet meer zichtbaar zijn. MacOS beschrijft resolutie daarom in punten: een punt is de logische eenheid waarop het besturingssysteem interface-elementen tekent. Op een 27inch-iMac wordt één punt bijvoorbeeld gerenderd door twee-bij-twee fysieke pixels, terwijl een niet-Retina externe monitor nog steeds een-bij-een werkt. Wanneer je in Beeldschermen een schaaloptie kiest, rendert macOS de interface op een alternatieve interne resolutie die vervolgens wordt geschaald naar de fysieke pixels, waarbij slimme anti-aliasing wordt toegepast om de scherpte te behouden. Het verklaart ook waarom sommige resoluties in de lijst er wazig uitzien: het zijn tussenwaarden waarbij de pixelverhouding niet gelijk is aan die van het scherm. Kies dus altijd een schaal die tot een exact veelvoud leidt, bijvoorbeeld 1920 × 1080 op een 4K-scherm (dat heeft exact viermaal zoveel pixels). 

Donkere modus, Night Shift en True Tone

De donkere modus vermindert lichtschittering en is daarom onmisbaar bij comfortabel werken in schemerige omgevingen. Open Systeeminstellingen / Weergave en kies bij Weergave voor Donker of Automatisch. Bij die laatste koppelt macOS de omschakeling aan het dag-nachtritme. Ga vervolgens terug naar de instellingen voor Beeldschermen, klik onderaan op Night Shift en zet het dropdown-menu bij Schema op Zonsondergang tot zonsopgang. Het systeem past nu ‘s avonds de kleurtemperatuur warm aan, waardoor blauw licht wordt gefilterd.

Gebruik de schuif Kleurtemperatuur om het effect subtiel te houden; te veel oranje of blauw maakt bijvoorbeeld foto-editing onmogelijk. True Tone is ten slotte de sensorfunctie die witpunten gelijkstelt aan het omgevingslicht. Zet deze optie op dezelfde pagina aan en kijk hoe het scherm minder fel oplicht wanneer een wolk voor de zon schuift.

Vergeet niet dat een externe monitor soms eigen logica heeft voor de kleurtemperatuur; zet in dat geval de fabrieksinstelling op neutraal en laat macOS de rest doen. Door de drie technologieën samen te laten werken, blijft tekst op elk moment van de dag helder maar vriendelijk voor de ogen.

Krijg je vooral ‘s avonds last van je ogen? Dan komt Night Shift goed van pas.

Zoomen, vergroting en Hover Text

 Voor wie regelmatig kleine cijfers in spreadsheets moet controleren, is de ingebouwde zoomfunctie een absolute zegen. Navigeer naar Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Zoomen en selecteer Schermzoom. Kies bij Stijl de optie Beeld-in-beeld, zodat alleen het vergrootglasvenster inzoomt en de rest van het bureaublad overzichtelijk blijft. Stel met de schuiven Maximale vergroting en Minimale vergroting onder Geavanceerd een comfortabele factor in en bevestig met OK. Vervolgens druk je tijdens het werken op Option+Command+= om in te zoomen en op Option+Command+- om weer uit te zoomen. Loop ook zeker nog even door de rest van de instellingen in het Geavanceerd-scherm.

Je kunt er bijvoorbeeld instellen dat de zoomfactor wordt gereset bij het opnieuw opstarten van je Mac, dat kleuren in het beeld-in-beeld-venster worden omgedraaid voor een beter contrast, of dat het schermpje op een vaste plaats blijft staan, ongeacht de bewegingen van je muis. Je kunt zelfs trackpadgebaren instellen om de cursor te verplaatsen als je ingezoomd bent.

Zoomen werkt niet alleen in specifieke apps, je kunt er ook een Mac-brede instelling voor gebruiken.

Toegankelijkheid voor iedereen

Toegankelijkheid klinkt misschien als iets dat vooral bedoeld is voor mensen met een visuele of motorische beperking, maar in werkelijkheid profiteert vrijwel iedereen van deze functies. Heb je weleens moeite gehad met het lezen van kleine tekst op een Retina-scherm, of gemerkt dat je ogen vermoeid raken na een paar uur achter je laptop? Dan ben je niet de enige. Situaties zoals fel zonlicht, contrastarme websites of gewoon een lange werkdag kunnen het leescomfort flink beïnvloeden. Toegankelijkheidsinstellingen zoals grotere lettertypes, hogere contrasten, kleurfilters of zelfs schermlezeropties zoals VoiceOver kunnen dan ineens verrassend handig zijn.

Deze functies helpen je niet alleen om beter te lezen, maar zorgen er ook voor dat je productiever en met minder inspanning werkt. Door toegankelijkheid te zien als een vorm van personalisatie, wordt duidelijk dat het niet alleen gaat om toegang in de letterlijke zin, maar ook om comfort, rust en controle over je digitale omgeving.

Muisinstellingen

Een verloren cursor zoeken kost tijd en frustreert, vooral op grote schermen. Open daarom Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Beeldscherm en vergroot de aanwijzer met de slider Aanwijzergrootte. Houd het voorbeeldvenster in de gaten totdat de aanwijzer opvalt. Zet vervolgens Schud de muisaanwijzer om deze te vinden aan; een snelle zigzagbeweging vergroot de aanwijspijl tijdelijk, zodat je ‘m makkelijk kunt vinden. Wie contrastrijke muiskleuren wil, kiest bij Contourkleur aanwijzer bijvoorbeeld een fluorescerend groen en bij Vulkleur aanwijzer diepzwart. De combinatie versnelt navigatie in complexe grafische of codeprojecten aanzienlijk.

MacOS biedt verschillende toegankelijkheidsinstellingen voor zowel je muis als je trackpad.

Spraak, VoiceOver en Live Captions 

Als lezen vermoeiend is, kan luisteren uitkomst bieden. Activeer Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Live spraak. Je ziet nu een schermpje boven in beeld waarin je tekst kunt typen of plakken. Met de Afspeelknop kun je de systeemstem het stuk tekst uit laten spreken. Voor volledige schermnavigatie schakel je onder Toegankelijkheid / VoiceOver de gelijknamige functie in. De snelle rondleiding legt de belangrijkste toetscombinaties uit; onthoud vooral Ctrl+Option+PijltjeRechts om naar de volgende regel te springen.

In videoconferenties kan verminderde gehoorcapaciteit een probleem vormen. Zet dan onder Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Horen de optie Ondertiteling aan. MacOS plaatst automatisch ondertiteling onder elk FaceTime-venster en in vele apps van derden, zolang de taal op Nederlands staat. Let op: niet elke Mac ondersteunt deze functie.

Je kunt tekst laten voorlezen door de systeemstem.

Comfortabeler kijken zit in de details

Met enkele kleine aanpassingen verander je het beeldscherm in een productievere werkomgeving. Door eerst resolutie en tekstgrootte goed te zetten, kun je letters makkelijker lezen. Contrast- en kleurfilters brengen duidelijkheid, terwijl de donkere modus met Night Shift de lichtbelasting verlaagt. Zoom en een opvallende cursor houden details zichtbaar, zelfs bij complexe projecten. VoiceOver en Live Captions geven je ogen rust door teksten te laten uitspreken.