Het ventileren van je woning is erg belangrijk, maar er zijn verschillende manieren om dit te doen. In dit artikel bespreken we welke opties je hebt voor ventilatie. Ook gaan we dieper in op de verschillen tussen centrale en decentrale ventilatiesystemen.

In principe is ventileren niet meer of minder dan het aanvoeren van verse lucht en het afvoeren van vuile lucht. Frisse lucht zorgt voor een aangenamer binnenklimaat, voorkomt vochtproblemen en vermindert gezondheidsproblemen. Daarnaast kan goede ventilatie bijdragen aan een lagere energierekening. Het is dus geen slecht idee om je te verdiepen in de verschillende soorten ventilatiesystemen.

Ventileren kan op deze manieren

Het ventileren van je huis kan op verschillende manieren. Zo bestaat er natuurlijke ventilatie in de vorm van kieren en gaten, ventilatieroosters en het regelmatig openzetten van ramen en deuren. De laatstgenoemde optie is het minst effectief, omdat je de ramen en deuren in de wintermaanden vanwege de kou doorgaans niet voor een langere tijd open laat. 

Daarnaast kun je kiezen voor mechanische ventilatie. Er zijn zowel volledig mechanische ventilatiesystemen als gecombineerde systemen. In het laatste geval is er bijvoorbeeld sprake van een natuurlijke toevoer en een mechanische afvoer of juist andersom. Als het systeem zowel over een mechanische toevoer als een mechanische afvoer beschikt, spreken we van balansventilatie. Het ventilatiesysteem zorgt namelijk voor een evenwicht, oftewel balans, tussen de aan- en afvoer van lucht. 

Balansventilatie maakt over het algemeen gebruik van warmteterugwinning (WTW). De luchtstromen bij een dergelijk systeem zijn gescheiden. De ene regelt de aanvoer van verse lucht van buiten en de andere zorgt voor de afvoer van vervuilde binnenlucht. De WTW-unit bevat een warmtewisselaar die de warmte van de afgevoerde binnenlucht overdraagt op de koelere buitenlucht die wordt aangevoerd. Hierbij mengen de twee luchtstromen niet. Doordat de verse binnenlucht automatisch wordt verwarmd door de oude lucht, hoef je minder te stoken. Het ventilatiesysteem bevat doorgaans ook filters om de verse buitenlucht te filteren voordat de lucht het huis in wordt geblazen. 

Ook interessant: Dit is waarom je je slaapkamer elke dag zou moeten luchten

Centrale of decentrale ventilatie: dit zijn de verschillen

Een centraal ventilatiesysteem bestaat uit één apparaat dat de aan- en afvoer van lucht in alle aangesloten ruimtes regelt. Die ruimtes staan in verbinding met elkaar door middel van een buizennetwerk. Centrale ventilatie kan voor alle kamers in je woning gebruikt worden, maar je kunt er ook voor kiezen om alleen het toilet, de badkamer en de keuken aan te sluiten op het centrale systeem. 

Bij decentrale ventilatie is er juist sprake van een apart apparaat per ruimte. Dat betekent dat je in elke ruimte die je mechanisch wilt ventileren dus een apart ventilatiesysteem moet aanbrengen. Er is dan ook geen luchtdoorstroom tussen de verschillende ruimtes van je woning. Beide opties hebben zo hun voor- en nadelen. Of je beter voor een centraal of decentraal systeem kunt kiezen, hangt niet alleen af van je wensen, maar ook van je woonsituatie. 

©ronstik

Moet ik kiezen voor een centraal of decentraal ventilatiesysteem?

Een centraal ventilatiesysteem klinkt als de meest aantrekkelijke keuze, maar voor een bestaande woning is de installatie ervan erg ingrijpend. Hoewel je maar één systeem nodig hebt om alle kamers in huis te ventileren, moet de lucht ook ergens doorheen verplaatst worden. Dit gebeurt door middel van een netwerk van buizen. In oudere woningen is hier bij de bouw geen rekening mee gehouden. Dat betekent dat er veel boorwerk moet plaatsvinden, zoals in de plafonds en muren. Daarnaast lopen de buizen – doorgaans afgewerkt met koven – voor een deel door de kamers, waardoor je effectieve ruimte in je woning mist. De ventilatiekanalen kunnen ook nog eens voor de nodige geluidshinder zorgen. 

Met een centraal ventilatiesysteem bespaar je energie doordat je maar één systeem hoeft te laten draaien, maar de aanschaf van de unit zelf is vaak duurder dan van een aantal decentrale systemen (tenzij je natuurlijk alle ruimtes van een decentrale unit voorziet). De nadelen voor bestaande woningen zijn echter niet zomaar te overzien. Je kunt dan ook het beste kiezen voor centrale ventilatie als je voor een nieuwbouwwoning kiest. Het ventilatieplan moet dan wel af zijn voordat de woning gebouwd is. Je kunt er ook voor kiezen als je al van plan bent om flink te verbouwen. 

Decentrale ventilatie is een goede optie als je minder geld wilt uitgeven aan je ventilatie en niet per se elke ruimte mechanisch wilt ventileren. Het plaatsen van dit systeem heeft minder impact omdat er geen boorwerk noodzakelijk is. Aan de andere kant moet je wel meerdere ventilatiesystemen plaatsen, wat weer ruimte in beslag neemt. Meerdere systemen betekent ook meer stroomverbruik. Doordat er geen ventilatiekanalen nodig zijn, is er van geluidshinder echter vrijwel geen sprake. Een decentraal systeem is vooral aan te raden in bestaande woningen, waarbij je zonder een al te drastische verbouwing de belangrijkste kamers in huis goed kunt ventileren. 

Dit zijn de prijzen van centrale en decentrale ventilatiesystemen

De prijzen van een ventilatiesysteem zijn afhankelijk van het type dat je kiest. Centrale mechanische ventilatie met natuurlijke luchtaanvoer of -afvoer kost tussen de 3.500 en 4.000 euro, terwijl je voor centrale balansventilatie al snel tussen de 6.500 en 8.500 euro betaalt. Bij een decentrale unit kun je rekenen op zo'n 650 euro per apparaat als er sprake is van natuurlijke luchtafvoer. Bij balansventilatie kom je uit op 1.000 tot 1.500 euro per unit. Een goedkopere oplossing is het plaatsen van een inbouwventilator in een kleine ruimte zoals het toilet of in de badkamer. Zo'n ventilator heb je al voor een paar tientjes en voert de vuile lucht af via een opening in het dak of in de muur.

Lees ook: Luchtreiniger in huis? Ook dan moet je ventileren!

💡 Tip: Neem een vakman in de arm wanneer je ventilatie wilt aanleggen!

Het is herfst, en dat betekent spinnen. Niet alleen buiten, maar ook binnen. Daar kun je flink van schrikken. Toch is er geen reden tot paniek. Spinnen zijn juist nuttig: ze vangen muggen, vliegen en andere hinderlijke insecten. Nederlandse spinnen zijn bovendien niet gevaarlijk voor mensen. Wil je ze toch liever niet in huis? Dit kun je doen!

Dat je in het najaar meer spinnen ziet, is trouwens logisch. De mannetjesspinnen zijn dan op zoek naar een vrouwtje. Of het nu mannetjes of vrouwtjes zijn, voor allemaal geldt: ze zijn snel, maar niet gevaarlijk. Je kunt ze makkelijk vangen, zolang je maar rustig blijft.

Geen paniek! Vangen en vrijlaten doe je zo

De eenvoudigste methode daarvoor is nog steeds het bekende glas met een stukje stevig papier, bijvoorbeeld een bierviltje. Zet een stevig glas over de spin en schuif er een kartonnetje of papiertje onder. Til het geheel voorzichtig op, houd het goed gesloten en zet de spin buiten op enkele meters van je huis neer. Hoe verder, hoe kleiner de kans dat hij terug naar binnen kruipt.

Er bestaan ook speciale spinnenvangers: lange stelen met zachte borsteltjes of buisjes met een opvangreservoir. Handig als je liever wat afstand bewaart. Oefen eerst even, zodat je zeker weet hoe het werkt. Een spin doorspoelen of bespuiten met insectenspray kun je beter niet doen: er zijn betere, diervriendelijkere manieren om van ze af te komen.

©LeoniekvanderVlietPhotography

Waar komen spinnen binnen?

Spinnen kiezen niet bewust voor jouw woonkamer, maar volgen vaak insecten die aangetrokken worden door licht of warmte. Via kieren langs kozijnen, onder deuren of door ventilatieopeningen vinden ze hun weg naar binnen. Ook via spullen uit de schuur of garage kunnen ze mee naar binnen komen. Door deze routes af te sluiten of te controleren, verklein je de kans dat ze binnen belanden.

Voorkomen is ….

Hieronder lees je wat je in het algemeen kunt doen om insecten en spinnen buiten te houden. Ook kijken we specifiek naar bepaalde ruimtes in je huis.

Algemeen

Inspecteer je hele woning systematisch door langs plintnaden, kozijnen en doorvoeren te lopen. Dicht kieren af en vervang versleten tochtstrips. Plaats fijnmazig rvs-gaas voor ventilatieopeningen en maak ventilatieroosters jaarlijks schoon. Horren monteren voor ramen en deuren scheelt ook al een hoop.

Woonkamer

In de woonkamer trekken lampen vaak insecten aan, en daarmee ook spinnen. Plaats lampen niet direct bij de buitendeur en gebruik eventueel warmere lichtkleuren die minder insecten lokken – wit licht bevat namelijk veel UV- en blauwe componenten, echte insect-magneten. Ruim regelmatig achter kasten en banken op: rommelige hoeken bieden ideale plekken voor webben.

Slaapkamer

Zet bij warm weer het raam open met een hor ervoor. Zo ventileer je goed zonder dat spinnen en insecten naar binnen glippen. Trek ook gordijnen geregeld open en dicht; spinnen houden van rustige, donkere hoekjes.

Badkamer

Door de hoge luchtvochtigheid is de badkamer aantrekkelijk voor insecten en dus voor spinnen. Laat de ruimte goed drogen na het douchen (zet daar bijvoorbeeld de mechanische ventilatie voor aan of zet een raam een stukje open) en haal spinrag direct weg.

Kelder en berging

Dit zijn favoriete plekken voor grote huisspinnen. Ze houden van koelere, vochtige plekken waar ze met rust gelaten worden. Controleer leidingen en kieren, dicht openingen en zorg dat er niet te veel losse spullen op de grond staan.

Van huisspin tot kruisspin: zo herken je ze

Gevaarlijke spinnen? Die komen in Nederland eigenlijk niet voor. Maar dat maakt de angst er niet minder om. Herkennen wat voor spin je ziet, kan dan echt helpen. In september en oktober zie je binnenshuis vooral mannetjes van huisspinnen rondstruinen, terwijl vrouwtjes in hun web blijven. Met een app zoals ObsIdentify (voor Android en iOS) kun je eenvoudig een foto maken en direct zien om welke soort het gaat. Ook de webvorm geeft aanwijzingen: een strak wielweb, een trechter of een slordig matje is vaak soortspecifiek. Door je in de soorten te verdiepen, leer je dat de grote, donkere spinnen in huis simpelweg rondzwervende mannetjes zijn die een partner zoeken. Niets om bang voor te zijn dus!

Top 5 huisspinnen in Nederland

De kruisspin, Araneus diadematus, is jaar in jaar uit de publieksfavoriet én meest geteld; je herkent hem aan het lichte kruis op het achterlijf en het grote wielweb langs schuttingen en raamkozijnen. De grote trilspin, Pholcus phalangioides, hangt met lange poten onder het plafond en trilt heftig bij onraad; je vindt hem vaak in rustige hoekjes binnen. De gewone en grote huisspinnen, Eratigena-soorten, bouwen trechterwebben achter kasten en in kelders. De venstersectorspin, Zygiella x-notata, spant bij ramen een wielweb met een 'hapje' eruit; vaak zie je die in gevelhoeken. De herfsthangmatspin, Metellina segmentata, maakt kleine hangmatwebjes in struiken en rond tuinen en wordt regelmatig bij huizen gezien. De exacte volgorde varieert per jaar en telling, maar deze soorten staan steevast hoog in Nederlandse spinnentellingen.

©Anton Derkach | Iuliia - stock.adobe.com

Veelgestelde vragen over spinnen in huis

Zijn spinnen in Nederland giftig?

De spinnen die je binnenshuis tegenkomt, zoals huisspinnen of trilspinnen, zijn niet gevaarlijk. Ze kunnen hooguit bijten als ze in het nauw komen, maar dat gebeurt zelden en is vergelijkbaar met een muggenprik: een klein rood plekje dat snel verdwijnt. Ook buitenshuis leven er in Nederland geen gevaarlijk giftige spinnen voor mensen.

Kruipen spinnen in je slaap in je mond of oren?

Dit is een hardnekkige mythe. Spinnen zijn schuwe dieren die juist contact met mensen vermijden. Het idee dat ze in je slaap in je mond of oor kruipen is een broodjeaapverhaal. Ze lopen hooguit langs je bed op zoek naar een rustig hoekje, maar hebben geen enkele reden om een mens als schuilplek te gebruiken.

Waarom zie je vooral in de herfst zoveel spinnen?

In nazomer en herfst gaan mannetjes-huisspinnen op zoek naar een vrouwtje. Omdat ze rondzwerven, zie je ze vaker in kamers en gangen lopen. Vrouwtjes blijven meestal in hun web en vallen daardoor minder op. De seizoenspiek heeft dus alles te maken met hun voortplantingscyclus.

Kunnen spinnen eitjes in huis leggen?

Ja, spinnen kunnen in huis eizakjes maken. Meestal gebeurt dat in rustige hoekjes of achter meubels. De jongen verspreiden zich na het uitkomen en veel halen de volwassen leeftijd niet. Door webben en eizakjes regelmatig weg te halen met de stofzuiger, houd je de aantallen eenvoudig onder controle.

Helpt het om spinnen weg te houden met pepermuntolie of azijn?

Er circuleren veel huismiddeltjes die zouden helpen, maar er is weinig bewijs dat spinnen echt wegblijven van bepaalde geuren. Belangrijker is het dichten van kieren, plaatsen van horren en regelmatig opruimen. Dat heeft aantoonbaar meer effect dan een schaaltje azijn of een oliebrandertje.

Kunnen huisspinnen springen of vliegen?

Nee, de huisspinnen die je binnenshuis tegenkomt kunnen niet springen of vliegen. Ze lopen of klimmen via draden. Soms zie je kleine jonge spinnen wel zweven aan een draadje; dat heet 'ballooning'. Dan gebruiken ze een draad als zweeflijn in de wind. Bij volwassen huisspinnen gebeurt dat niet binnenshuis. 

Wat moet ik doen als ik een spin echt niet durf te vangen?

Vraag iemand anders om te helpen of gebruik een lange spinnenvanger waarmee je voldoende afstand houdt. Als dat niet lukt, kun je de deur naar de buitenruimte openen en wachten tot het dier zelf naar buiten trekt. Het belangrijkste is kalm blijven: spinnen zijn sneller bang voor jou dan andersom.

In oktober staat de tuin in het teken van de overgang naar de koude maanden. Planten hebben nog steeds zorg nodig en ook het onderhoud vraagt aandacht. Dit is het moment om alles klaar te maken, zodat je tuin de winter goed doorkomt.

Bescherm de tuin tegen vorst

Met dalende temperaturen is het belangrijk om alles te beschermen tegen vorstschade. Laat de tuinslang volledig leeglopen en berg hem op, zodat er geen water in achterblijft. Draai vervolgens de buitenkraan dicht. Schaf vliesdoek of noppenfolie aan om gevoelige planten te beschermen zodra het gaat vriezen.

Planten en bollen voor een wintertuin

Wie in de winter ook kleur wil behouden, kan nu groenblijvende varens, lage heesters en kerstrozen planten. Voorjaarsbollen zoals sneeuwklokjes, kievitsbloemen en bosanemonen moeten direct de grond in, omdat ze snel uitdrogen. Ook winterjasmijn of knoflook zijn nu aan de beurt. Bedek de grond daarna met een laag bladeren.

In hangmanden kun je winterviolen, bollen en klimop zetten voor wat extra kleur. Rozen plant je alvast voor het nieuwe seizoen. Tulpen die niet in de grond kunnen overwinteren, zet je in bollenbakken. Andere bloembollen plaats je bij vaste planten die qua kleur en bloeitijd goed bij elkaar passen. Geprepareerde hyacinten zet je in glazen binnen om vroeg van hun bloemen te genieten.

Oogsten in de herfst – én zaaien in de moestuin

Oktober is de maand van de oogst. Peren en appels haal je nu van de boom; maak er moes of taart van. Pompoenen en sierkalebassen zijn ook rijp. Laat altijd een stuk steel zitten, dan blijven ze langer goed. Bewaar ze koel en vorstvrij. In de moestuin zaai je nog veldsla, pluksla of spinazie. Kies wel voor winterharde soorten. Groenten die niet tegen kou kunnen, zoals paksoi, koolrabi, bloemkool en broccoli, oogst je voor de winter.

©encierro - stock.adobe.com

Onderhoud in oktober

Struiken, rozen en hagen hebben nog baat bij wat mest. In de border en moestuin kan eventueel kalk gestrooid worden. Blijf onkruid weghalen zodat het in het voorjaar niet uit de hand loopt. Plantensteunen kunnen de schuur in; maak ze schoon voordat je ze opbergt.

Zomerbollen zoals dahlia's, bloemriet en Abessijnse gladiolen moeten gerooid worden na de eerste nachtvorst. Controleer ook potten en bakken: zorg dat de afwateringsgaten open zijn zodat regenwater goed kan weglopen.

Snoeien in oktober

Ramblerrozen knip je bij door lange scheuten wat in te korten. Oktober is ook geschikt voor het snoeien van berk, esdoorn en kastanje, maar doe dit niet later dan eind november, want de sapstromen van deze bomen komen al vroeg op gang. Appel- en perenbomen kunnen eveneens gesnoeid worden.

©maxbelchenko

Het gazon winterklaar maken

Geef het gras dit najaar nog een laatste beurt. Verticuteer om mos en dood gras te verwijderen en lucht in de bodem te brengen. Maai het gras nog een keer, maar laat het niet te kort worden. Steek de randen bij en hark het gevallen blad weg, zodat het gras niet verstikt onder een bladerdeken en in het voorjaar weer gezond kan uitlopen.