Koudebruggen opsporen en aanpakken
Je hebt kosten noch moeite gespaard om het dak, de vloer en de muren goed te isoleren en toch stuit je op schimmelvorming aan een raam of in de hoek van een kamer. Bovendien voelt de muur op die plek opvallend klammig en koud aan. De kans is groot dat daar een koudebrug zit. Wat is de oorzaak van dit probleem en hoe los je dat op?
Een koudebrug is een mankement in de uitvoering van de isolatie van de woning. Waar isolatie bedoeld is als thermische schil om het binnenklimaat van het buitenklimaat te scheiden, vormt een koudebrug juist een ongewenste verbinding tussen warm en koud. Op de plaatsen waar de isolerende schil wordt onderbroken, draagt de koudebrug 's winters de warmte over van het warmere materiaal naar het koudere. Koudebruggen zijn zelfs tijdens zomerdagen een probleem. Langs die warmtelekken komt dan warmte naar binnen, waardoor de temperatuur stijgt terwijl je het binnen eigenlijk zo koel mogelijk probeert te houden.
Ook lezen: Dakisolatie, dé manier om warmte in huis te houden
Energieverlies en schimmel
Vaak zijn koudebruggen het gevolg van slordigheid of onwetendheid tijdens de constructie van de woning. In het verleden werd de mate van afwerking waardoor dit probleem wordt voorkomen maar al te vaak onderschat. Die ene niet-geïsoleerde betonbalk zal niet veel verschil maken... of toch wel?
Tegenwoordig is bij nieuwbouw de afwerking steeds belangrijker. Gelukkig maar, want zo’n koudebrug is niet alleen een warmtelek, hij trekt ook condensatie aan. Het vocht in de binnenlucht slaat neer op de koudste oppervlakken in de woning. Daar condenseert het, ontstaan er druppels en veroorzaakt het schimmel. Daarom is het belangrijk dat een koudebrug snel wordt verholpen. Typische pijnpunten zijn de niet-geïsoleerde betonnen draagbalk boven een raam of een gebrekkige geïsoleerde rolluikkast. Ook vloerplaten die tegen de buitenmuur aan zijn gemonteerd, komen vaak voor.
Ook vloerplaten mogen geen contact maken met de buitenmuur.
Oorzaken
Het zou niet mogen, maar soms wordt de fout aan de tekentafel gemaakt en heeft de architect de binnen- en buitenconstructie niet op de juiste manier van elkaar ontkoppeld. Zo mag een buitenmuur niet rechtstreeks op de fundering of op de vloerplaat rusten. Maar de meest voorkomende oorzaak blijft slordigheid in de uitvoering, waardoor er onderbrekingen in de isolatie ontstaan.
Ook mortelresten in de spouw tussen de binnen- en de buitenmuur vormen een brug. Een minder gekende koudebrug is verouderd buitenschrijnwerk. Bij oude raamprofielen was nog geen sprake van thermische onderbreking, zodat de warmte ook langs die kant kan ontsnappen.
Thermografie
Je kunt ook professionele hulp inschakelen van een gespecialiseerd bedrijf dat door middel van thermografie een onderzoek uitvoert. Vraag uiteraard eerst prijsvoorstellen aan bij verschillende bedrijven. Vroeger was zo’n thermografisch onderzoek omslachtig en daardoor behoorlijk prijzig. Vandaag de dag is zo’n infraroodcamera een klein draagbaar toestel en is deze service een stuk goedkoper.
Met deze camera fotografeert de expert de oppervlakken. Het resultaat is een foto die door middel van kleuren aangeeft waar de warmtelekken en koudebruggen zitten. Hoe roder de kleur, hoe warmer het oppervlak en hoe blauwer de kleur, hoe kouder het oppervlak. Voer deze test uit bij koud weer, want de temperatuurverschillen komen het best aan het licht als er minstens 10°C verschil is tussen de binnen- en de buitentemperatuur. Daarna maakt de expert thermische foto’s van de buitengevels. De zones waar de warmte ontsnapt, zul je aan de rode kleur herkennen.
Op de thermische foto’s zie je meteen waar de warmte ontsnapt.
Voorkomen
Omdat voorkomen altijd belangrijker is dan genezen, hebben we acht tips om koudebruggen te vermijden.
🔴 Zorg dat de volledige woning is voorzien van isolatie en let daarbij op dat de isolatie van het ene onderdeel naadloos aansluit bij het volgende onderdeel. De dakisolatie moet bijvoorbeeld aansluiten bij de muurisolatie. Die muurisolatie moet vervolgens ook naadloos overlopen naar de vloerisolatie.
🔴 De meeste mensen spuiten polyurethaanschuim (PUR) tussen het buitentimmerwerk en de binnenmuur. Dat is goed, maar onvoldoende. Zorg ook dat de aansluiting van het buitentimmerwerk luchtdicht is.
🔴 Vergeet geen isolatie aan te brengen tussen de binnen- en buitendorpels van deuren en ramen.
🔴 Een heikel punt zijn rolluiken en screens. Werk deze af met kunststofisolatie; als je voldoende ruimte hebt, kun je ook rotswol gebruiken. Daarna kit je de kieren af met elastische siliconen.
🔴 Boor liefst geen leidingen door de isolatieschil.
🔴 Let vooral goed op bij de stalen draagdelen, muur- en balkonfundering en muur-kozijnaansluiting.
🔴 Stort ook geen beton voor lateien (dat zijn draagbalken boven ramen en deuren) die tegen de buitenmuur komen. Zorg dat hier isolatie tussen zit.
🔴 Omdat je alles zo goed mogelijk luchtdicht afwerkt, is het nodig dat je een degelijk ventilatiesysteem gebruikt.
Hier zijn de vloerplaten op het gelijkvloers en de eerste verdieping niet geïsoleerd.
Verhelpen
Heb je een koudebrug gevonden, dan blijft de vraag hoe je die het best kunt verhelpen. De oplossing is afhankelijk van de aard van het probleem en in bepaalde gevallen is er niet echt een goede oplossing. Gaat het om verouderd timmerwerk of enkelvoudige beglazing, dan is de remedie simpel: vervangen die handel! Bij een niet-geïsoleerde raambalk volstaat het om een dunne isolatie (bijvoorbeeld 2 cm polyurethaan) om de koudebrug aan te brengen. Als je de koudebrug kunt inpakken met isolatie, zowel aan de binnen- als de buitenkant, is het probleem opgelost. Als inpakken niet lukt, denk dan na of je de koudebrug kunt doorslijpen, zodat het contact tussen binnen en buiten wordt onderbroken. Omdat de koudebrug zich vaak diep in de constructie bevindt, is dat geen eenvoudige klus.
In extreme gevallen moet de volledige gevel met een isolatielaag worden bedekt. Op die manier plaats je een extra beschermlaag (een soort tweede huid) rondom de woning. Omdat die isolatie aan de buitenkant wordt aangebracht, verlies je binnen geen ruimte. Daardoor zijn meteen alle koude bruggen opgelost. Het is wel een stevige investering, want eigenlijk plaats dan je een nieuwe gevel. Als het gaat om een koudebrug aan de muuraanzet of de fundering, dan wegen de kosten van deze ingreep meestal niet op tegen het resultaat. In dat geval is het een onmogelijke klus.