Zo'n 40 procent van ons nationaal energieverbruik gaat op aan de verwarming. Van die energie gaat er helaas heel wat verloren via het dak, de muren, de ramen en deuren en de vloer. Met een energiescan kun je deze warmteverliezen opsporen en vaak komen daarbij enkele zwakke punten aan het licht om aan te pakken.

Er zijn enkele verschillende soorten energiescans en eigenlijk zijn die complementair. Het resultaat van de snelle en goedkope warmtebeeldscan wordt duidelijker door een blowerdoortest om uiteindelijk door middel van een rooktest zelfs alle kleine tochtlekken in kaart te brengen. Wat zijn die energietests? Wanneer zijn ze zinvol en wat kosten ze? 

Thermografie 

Een professional die warmtescans uitvoert, heet een thermograaf. Zelfs bij nieuwbouw kan een thermografische foto zinvol zijn, omdat op die manier warmtelekken aan het licht komen. Op de scan zie je bijvoorbeeld de koudebruggen en de plaatsen waar de isolatie in de spouw of achter een raambalk ontbreekt. Ook de kieren waar warmte ontsnapt worden duidelijk, of de plaatsen waar de isolatie nat en uitgezakt is. Er zijn twee soorten thermografische scans. Eerst is er de snelle scan (tussen de 100 en 150 euro) — soms door de gemeente gratis aangeboden — die levert een interessante eerste indruk. Met een uitgebreide warmterapportage krijg je een meer gedetailleerd beeld van warmtelekken.

Blauw of rood 

De scan wordt uitgevoerd met behulp van een warmtebeeldcamera die infraroodstraling vastlegt. Bepaalde bedrijven voeren zo’n gevel- en dak-scan uit met behulp van een drone die uitgerust is met een thermografische camera. In de camera zit technologie, de microbolometer, die gevoelig is aan infrarode straling. Terwijl de thermograaf de camera over elk oppervlak beweegt, produceert de camera een warmtebeeld aan de hand van kleuren. Het resultaat is een infraroodfoto. De koude zones komen blauw in beeld en de warme zones herken je aan de rode kleur. 

©fotoflash - stock.adobe.com

Ervaring en vakkennis

Een warmtescan laat je best in de winter uitvoeren als het gebouw wordt verwarmd. Kies een bewolkte, droge dag. Het verschil tussen buiten- en binnentemperatuur moet voldoende groot zijn, minstens 10 graden, anders is het energieverlies niet duidelijk. 

Het ziet er eenvoudig uit, maar het uitvoeren in het interpreteren van zo’n infraroodscan is vakwerk. Je moet bijvoorbeeld rekening houden met de gebruikte materialen. Het warmtebeeld van een bakstenen muur ziet er bijvoorbeeld anders uit dan dat van een aluminium oppervlak aan dezelfde temperatuur. Om deze informatie te vertalen naar bruikbare maatregelen, is ervaring en bouwkundige kennis nodig. 

Voordelen

Zo’n thermografische inspectie heeft meerdere voordelen. Deze inspectiemethode is niet destructief. Er is geen schade, want er worden geen gaten gehakt in de muur of het plafond. De warmtebeeldcamera moet alleen maar toegang te hebben tot het betreffende oppervlak. Zo’n inspectie wordt ook snel uitgevoerd. Het duurt meestal slechts enkele uren. Bovendien hoeft de koper of de verkoper niet eens aanwezig te zijn bij de inspectie. Bij een nieuwbouw wordt de aannemer soms vooraf op de hoogte gebracht dat er bij de oplevering zo’n test zal volgen als kwaliteitscontrole. Hierdoor zal hij tijdens de uitvoering ongetwijfeld meer aandacht besteden aan de isolatieafwerking. Met thermische beeldvorming komen soms ook kleine waterlekken aan het licht die je in het beginstadium nog niet opmerkt. Op die manier kun je ingrijpen, voordat er echt schade door ontstaat. 

Blowerdoortest

Naast de warmtescan kun je ook een blowerdoortest laten uitvoeren. Men noemt deze test ook wel luchtdichtheidsmeting, luchtdichtheidstest, pressurisatieproef, doorfantest of opblaas-proef. In de normen van het Bouwbesluit spreekt men officieel over de ‘luchtdoorlatendheidsmeting’. Met deze test spoort men luchtlekken op. Reken tussen de 300 en 400 euro omdat hier ook meer voorbereiding nodig is. 

Drukverschil 

Hierbij plaatst men in de opening van de buitendeur een frame met zeildoek waarin een speciale ventilator zit. Deze ventilator is aangesloten op een luchtdrukmeter die zowel de luchtdruk van de ventilator als de luchtdruk in de ruimte meet. Deze luchtdrukmeter is aangesloten op een laptop waar een computerprogramma het drukverlies registreert. Tijdens de meting wordt de ruimte in onderdruk of overdruk gezet. De lucht wordt dus naar binnen of buiten gezogen. Het drukverschil waarmee men werkt, bedraagt zo’n 50 pascal. Dit komt overeen met een wind van 5 beaufort (29-38 km/uur). Aan de hand van die drukverschillen berekent men het lekdebiet en spoort men de luchtlekken op. 

Luchtlekken

Bij oude gebouwen is zo’n blowerdoortest niet zinvol, omdat er zoveel lekkage is dat de luchtdruk onvoldoende verhoogd of verlaagd kan worden om een behoorlijk resultaat te krijgen. Luchtlekken ontstaan op de plaatsen waar afvoerbuizen, balken of kabels gemonteerd zijn en vooral waar verschillende bouwelementen samenkomen, zoals het dak en de muur, of de muur een raamaansluiting.  

Check zelf het energieverbruik van je apparaten en ontdek de sluipverbruikers!

Lees ook: Energie besparen: simpel en snel met deze (gratis) bespaartips!

Rookproef

Bij een blowerdoortest hoort ook een rooktest. Nadat het drukverschil is gecreëerd, vindt men door middel van onschadelijke, kunstmatige rook de oorzaken van tochtklachten, geluidsoverlast en vervelende geurtjes. De rooktest maakt luchtbewegingen zichtbaar. Je ziet letterlijk hoe de rook door de kieren naar buiten ontsnapt, zodat je die nauwkeurig kunt (laten) afdichten. Hoe sneller de rook verschijnt en hoe meer rook er komt, hoe groter de lekkage is. De meest voorkomende plaatsen waar je de rook ziet ontsnappen zijn de aansluitingen van ramen en deuren, maar ook ventilatiekanalen en kabeldoorvoeren zijn klassiekers. Nare geur is ook een irritant probleem. Maar waar komt die vieze geur vandaan? Soms gaat het om keukengeuren of sigarettenrook van de buren… Met zo’n test spoort men tegelijk de werkelijke oorzaken van ongewenste luchtjes in huis op. De kosten van een rooktest en het opsporen van tocht mag je op 400 euro rekenen. Alle bedrijven die dit doen, zullen een offerte op maat maken. 

Waar?

Hieronder een lijstje met bedrijven die deze tests uitvoeren. Deze lijst is niet volledig, maar geeft een goed uitgangspunt voor je zoektocht.

Nederland

België

Niet alles in huis is makkelijk te doen voor elke klusser. Vraag advies en offertes aan en vind de vakman die jou verder helpt!👇🏻

Lees ook: Hoe vind je een echte vakman?

De Apple AirPods zijn razend populaire draadloze oordoppen, de Apple TV is dan weer een geslaagde mediaspeler. Voeg de twee samen en je kunt films, tv-series en games beleven in meeslepend 3D-ruimtelijke audio. Dit is hoe je dat doet!

In dit artikel hebben we het over de Ruimtelijke audio-ervaring die je kunt beleven als je bepaalde oordoppen of koptelefoons aan een Apple TV koppelt. Het is enorm indrukwekkend, met geluidseffecten die driedimensionaal rond je worden afgespeeld. Net als in de bioscoop, maar dan bij je thuis. Het werkt even goed of beter dan een soundbar, en is ideaal voor wie alleen tv-kijkt en echt ondergedompeld wil worden in de actie.

Wat kun je verwachten?

Ruimtelijke audio is niet helemaal hetzelfde als Dolby Atmos en ander surroundgeluid. Maar het doel is wel hetzelfde: jezelf onderdompelen in een geluidsbubbel waarbij bijvoorbeeld geluidseffecten van een film 360 graden om je heen te horen zijn. De AirPods voegen daar bovendien headtracking aan toe, waarbij het geluid aan het scherm wordt 'verankerd'. Hierdoor blijven onder meer dialogen altijd uit het beeld komen, wat de kijkervaring realistischer maakt.

Wat heb je nodig?

Ruimtelijke audio (of Spatial Audio) is een Apple-technologie voor hoofdtelefoons die ingebouwd is in de AirPods 3, AirPods 4 (beide modellen) en alle AirPods Pro. Ook de over-ear AirPods Max-hoofdtelefoon is ermee uitgerust. Ruimtelijke audio is er ook bij de Beats Fit Pro, de Beats Studio Pro of de Beats Solo 4. Je hebt dus een van deze toestellen nodig. Om het eenvoudig te houden, spreken we verder in dit artikel alleen over 'AirPods'.

©Apple

Daarnaast moet je beschikken over een Apple TV 4K (alle versies); de nagenoeg identieke Apple TV HD is helaas niet geschikt. Hier ontdek je hoe je het verschil kunt zien. De Ruimtelijke audio-functie is al even beschikbaar, maar voor alle veiligheid kun je via de Instellingen het best even je Apple TV updaten naar de nieuwste versie van tvOS.

©Jamie Biesemans

Hoe moet je alles instellen?

Apple heeft het heel eenvoudig gemaakt om je AirPods met een Apple TV te verbinden. Schakel eerst de Apple-mediaspeler in. Als het hoofdscherm alle apps toont, open je het doosje van je AirPods (of schakel je de hoofdtelefoon in). Bijna onmiddellijk verschijnt er in de bovenhoek een melding. Druk je op de knop met het tv-icoon, dan wordt het geluid van je Apple TV afgespeeld via je oortjes of koptelefoon. Ben je net te laat om de melding te bevestigen? Dan druk je lang op de tv-knop op de Apple-remote en kies je Audio. Hier zie je een lijst van AirPlay-speakers én als het goed is ook je AirPods. 

©Apple

Ruimtelijke audio wordt standaard ingeschakeld. Maar als je zelf in de opties wilt duiken, dan kan dat. Druk opnieuw lang op de tv-knop en klik op het pictogram van de hoofdtelefoon of oortjes (net rechts van de klok). Je ziet dan verschillende opties in een lijst, terwijl de content verder speelt. Zo kun je ook tijdens het bekijken van een film ruisonderdrukking of gespreksdetectie instellen. Iets lager zie je een pictogram van de actieve app (bijvoorbeeld Netflix of Disney+) en in welke kwaliteit audio wordt aangeleverd (bijvoorbeeld Dolby Atmos). Je kunt dan Ruimtelijke audio instellen, met of zonder headtracking. De optie Vast wil zeggen dat je ruimtelijke audio krijgt zonder hoofdtracking. 

©Jamie Biesemans

Welke apps bieden Ruimtelijke audio? 

Niet alle apps en diensten ondersteunen Ruimtelijke audio, maar de meerderheid wél. Nagenoeg alle streamingdiensten, waaronder Netflix, HBO Max en Disney+, bieden deze optie. Via Apple Music op je Apple TV kun je ook veel muziek in surround beleven. Daarnaast zijn er games die het ondersteunen, wat heel fijn werkt. Is de audio die de app levert toch in stereo (bijvoorbeeld oudere muziek), dan kun je nog altijd van ruimtelijke audio genieten door in de Instellingen te kiezen voor Maak stereo ruimtelijk.

©Apple

Zo personaliseer je Ruimtelijke audio

Om geluid realistisch om je heen te creëren, gebruikt het algoritme achter de Ruimtelijke audio-functie een model van het hoofd van een mens. Dat werkt meestal prima. Maar je kunt de ervaring nog natuurlijker maken door het algoritme informatie te geven over jezelf (onder meer over je hoofd- en oorvorm). Dat gebeurt via beelden gemaakt met een TrueDepth-camera. Zo'n camera vind je op recente iPhones (vanaf de iPhone X) waarop minstens iOS 16 draait. 

Het instellen van Gepersonaliseerde ruimtelijke audio doe je door de Instellingen op een geschikte iPhone te openen. Tik op je AirPods of AirPods Pro. Ook de Beats Fit Pro, Beats Solo 4 of Beats Studio Pro zijn compatibel met deze functie. Je ziet vervolgens de optie Gepersonaliseerde ruimtelijke audio. Selecteer dit en kies daarna Personaliseer ruimtelijke audio. Er verschijnt een stappenplan waarbij gevraagd wordt om je gezicht op een afstand van 30 cm in beeld te brengen. Daarna moet je langzaam je hoofd heen en weer bewegen om een afbeelding te maken van je oren. Het klinkt misschien wat merkwaardig, maar met deze informatie kan het Ruimtelijke audio-algoritme een betere inschatting maken van hoe je exact hoort.

In januari lijkt de tuin in winterslaap, maar schijn bedriegt. Dit is juist het moment om je tuin voor te bereiden op een prachtig voorjaar. Van snoeien tot het maken van een beplantingsplan en het verzorgen van overwinterende planten: er is genoeg te doen. Met een paar slimme klussen leg je de basis voor een gezonde en mooie tuin.

Wil je weten wat je in de andere maanden van het jaar in de tuin te doen hebt? Check dan onze tuinkalender!

Nu doen, voor de zomer: beplantingsplan maken

Januari is de maand om al na te denken over een mooie, bloeiende tuin in de zomer. Maak nu dus een beplantingsplan om te bepalen waar je waar wat gaat zaaien en planten. Denk daarbij ook aan de laatbloeiers, zodat je in het najaar ook nog kleur in de tuin hebt.

Beschermen tegen vorst en kleur aanbrengen

Om de planten te beschermen tegen vrieskou, leg je een laag compost, bladeren en takken op de grond. Daarmee zorg je ervoor dat de wortels van de planten niet zo snel bevriezen. Gelukkig vriest het in januari niet doorlopend. Tijdens zo'n vorstvrije periode kun je mooi bomen, hagen en struiken planten. Wil je gelijk al wat kleur aanbrengen in de tuin? Plant dan winterheide of zet winterharde viooltjes in plantenbakken of in de borders.

©Erkki Makkonen

Overwinterende planten verzorgen

Kuipplanten die in de schuur of garage overwinteren, hebben regelmatig water nodig. Bij vorstvrij weer kun je een raam of deur openen voor wat frisse lucht. Ook bollen in pot, binnen of buiten, geef je af en toe water om uitdroging te voorkomen.

Een echte winterklus: snoeien!

Januari en februari zijn ideale maanden om fruitbomen, planten en struiken te snoeien, zoals knotwilgen en leilindes. Zo bereid je ze voor op het voorjaar. Snoei alleen bij zacht, vorstvrij weer. Heb je een druif? Snoei die uiterlijk half januari, want daarna komt de sapstroom op gang en kan de plant doodbloeden als je te laat snoeit.

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke snoeiklus?

©natalialeb

Onkruidvrije bestrating

Heeft het gesneeuwd? Neem dan even de tijd om de sneeuw te schudden uit de groenblijvers , zoals de hagen. Hierdoor voorkom je dat er grote gaten in de haag ontstaan. En als laatste: het is nu een goede tijd om de voegen van de bestrating onkruidvrij te maken. Is de bestrating wat ingezakt? Dit is een goed moment om de tegels en klinkers wat om te hogen, om wateroverlast te voorkomen. Een drainage aanleggen helpt ook tegen wateroverlast.

Lees ook: Zelf een terras aanleggen? Dit is waar je op moet letten